Przedmowa... XI Wykaz skrótów... XV Podstawowa literatura... XXIII Część I. Komentarz... 1 Rozdział 1. Zagadnienia wprowadzające... 3 1. Uwagi wstępne... 3 2. Decyzje (postanowienia) administracyjne, milczenie organu i orzeczenia sądowe jako przedmiot zaskarżenia... 8 3. Pojęcie środków zaskarżenia i ich podziały (systematyka)... 30 4. Warunki (przesłanki) dopuszczalności środka zaskarżenia... 36 4.1. Warunki (przesłanki) pierwotne... 37 4.1.1. Istnienie przedmiotu zaskarżenia... 37 4.1.2. Istnienie środka (aktu) zaskarżenia... 42 4.2. Warunki (przesłanki) wtórne... 43 4.2.1. Dopuszczalność środka zaskarżenia z mocy ustawy... 43 4.2.2. Wniesienie środka zaskarżenia przez uprawniony podmiot... 45 4.2.3. Wniesienie środka zaskarżenia w przepisanym terminie (czasie)... 47 4.2.4. Pozostałe (szczególne) warunki (przesłanki) wtórne... 49 4.3. Niedopuszczalność środka zaskarżenia oraz jej skutki... 51 Rozdział 2. Wybór właściwego środka zaskarżenia... 55 1. Uwagi wstępne... 55 2. Konkurencja środków zaskarżania decyzji i postanowień administracyjnych (milczenia organu)... 58 3. Domniemanie formy decyzji administracyjnej w aspekcie problematyki środków zaskarżenia... 71 4. Zaskarżenie orzeczenia wydanego w niewłaściwej formie... 74 Rozdział 3. Środki zaskarżania decyzji i postanowień administracyjnych (milczenia organu)... 80 1. Uwagi wstępne... 80 III
2. Środki zaskarżenia przysługujące na drodze administracyjnej... 80 2.1. Wymogi formalne i fiskalne wspólne dla środków zaskarżenia przysługujących na drodze administracyjnej... 83 2.2. Zwyczajne środki zaskarżenia... 112 2.2.1. Odwołanie... 112 2.2.1.1. Przedmiot zaskarżenia odwołaniem... 113 2.2.1.2. Wymogi formalne odwołania... 118 2.2.1.3. Wymogi fiskalne odwołania... 136 2.2.1.4. Podmioty uprawnione do wniesienia odwołania... 137 2.2.1.5. Termin do wniesienia odwołania... 146 2.2.1.6. Tryb wnoszenia odwołania... 163 2.2.1.7. Niedopuszczalność odwołania oraz jej skutki... 168 2.2.2. Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy... 171 2.2.2.1. Przedmiot zaskarżenia wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy... 173 2.2.2.2. Wymogi formalne wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy... 177 2.2.2.3. Wymogi fiskalne wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy... 179 2.2.2.4. Podmioty uprawnione do wystąpienia z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy... 179 2.2.2.5. Termin do wystąpienia z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy... 180 2.2.2.6. Tryb występowania z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy... 183 2.2.2.7. Niedopuszczalność wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy oraz jej skutki... 183 2.2.3. Zażalenie samoistne... 184 2.2.3.1. Przedmiot zaskarżenia zażaleniem samoistnym... 185 2.2.3.2. Wymogi formalne zażalenia samoistnego... 191 2.2.3.3. Wymogi fiskalne zażalenia samoistnego... 195 2.2.3.4. Podmioty uprawnione do wniesienia zażalenia samoistnego... 196 2.2.3.5. Termin do wniesienia zażalenia samoistnego.. 198 2.2.3.6. Tryb wnoszenia zażalenia samoistnego... 200 2.2.3.7. Niedopuszczalność zażalenia samoistnego oraz jego skutki... 201 2.2.4. Zażalenie niesamoistne... 201 IV
2.2.4.1. Przedmiot zaskarżenia zażaleniem niesamoistnym... 202 2.2.4.2. Wymogi formalne zażalenia niesamoistnego... 204 2.2.4.3. Wymogi fiskalne zażalenia niesamoistnego... 205 2.2.4.4. Podmioty uprawnione do wniesienia zażalenia niesamoistnego... 206 2.2.4.5. Termin do wniesienia zażalenia niesamoistnego... 206 2.2.4.6. Tryb wnoszenia zażalenia niesamoistnego... 207 2.2.4.7. Niedopuszczalność zażalenia niesamoistnego oraz jej skutki... 207 2.3. Nadzwyczajne środki zaskarżenia... 208 2.3.1. Wniosek o wznowienie postępowania administracyjnego... 219 2.3.1.1. Przedmiot zaskarżenia wnioskiem o wznowienie postępowania administracyjnego... 221 2.3.1.2. Wymogi formalne wniosku o wznowienie postępowania administracyjnego... 225 2.3.1.3. Wymogi fiskalne wniosku o wznowienie postępowania administracyjnego... 242 2.3.1.4. Podmioty uprawnione do wystąpienia z wnioskiem o wznowienie postępowania administracyjnego... 243 2.3.1.5. Termin do wystąpienia z wnioskiem o wznowienie postępowania administracyjnego... 246 2.3.1.6. Tryb występowania z wnioskiem o wznowienie postępowania administracyjnego... 250 2.3.1.7. Niedopuszczalność wniosku o wznowienie postępowania administracyjnego oraz jej skutki... 256 2.3.2. Wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji (postanowienia, rozstrzygnięcia zapadłego milcząco)... 259 2.3.2.1. Przedmiot zaskarżenia wnioskiem o stwierdzenie nieważności decyzji (postanowienia, rozstrzygnięcia zapadłego milcząco)... 261 2.3.2.2. Wymogi formalne wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji (postanowienia, rozstrzygnięcia zapadłego milcząco)... 264 V
2.3.2.3. Wymogi fiskalne wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji (postanowienia, rozstrzygnięcia zapadłego milcząco)... 282 2.3.2.4. Podmioty uprawnione do wystąpienia z wnioskiem o stwierdzenie nieważności decyzji (postanowienia, rozstrzygnięcia zapadłego milcząco)... 282 2.3.2.5. Termin do wystąpienia z wnioskiem o stwierdzenie nieważności decyzji (postanowienia, rozstrzygnięcia zapadłego milcząco)... 284 2.3.2.6. Tryb występowania z wnioskiem o stwierdzenie nieważności decyzji (postanowienia, rozstrzygnięcia zapadłego milcząco)... 286 2.3.2.7. Niedopuszczalność wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji (postanowienia, rozstrzygnięcia zapadłego milcząco) oraz jej skutki... 289 2.3.3. Wniosek o zmianę lub uchylenie decyzji (rozstrzygnięcia zapadłego milcząco)... 292 2.3.3.1. Przedmiot zaskarżenia wnioskiem o zmianę lub uchylenie decyzji (rozstrzygnięcia zapadłego milcząco)... 293 2.3.3.2. Wymogi formalne wniosku o zmianę lub uchylenie decyzji (rozstrzygnięcia zapadłego milcząco)... 298 2.3.3.3. Wymogi fiskalne wniosku o zmianę lub uchylenie decyzji (rozstrzygnięcia zapadłego milcząco)... 302 2.3.3.4. Podmioty uprawnione do wystąpienia z wnioskiem o zmianę lub uchylenie decyzji (rozstrzygnięcia zapadłego milcząco)... 303 2.3.3.5. Termin do wystąpienia z wnioskiem o zmianę lub uchylenie decyzji (rozstrzygnięcia zapadłego milcząco)... 305 2.3.3.6. Tryb występowania z wnioskiem o zmianę lub uchylenie decyzji (rozstrzygnięcia zapadłego milcząco)... 305 2.3.3.7. Niedopuszczalność wniosku o zmianę lub uchylenie decyzji (rozstrzygnięcia zapadłego milcząco) oraz jej skutki... 308 VI
2.3.4. Wniosek o stwierdzenie wygaśnięcia decyzji (rozstrzygnięcia zapadłego milcząco)... 311 2.3.4.1. Przedmiot zaskarżenia wnioskiem o stwierdzenie wygaśnięcia decyzji (rozstrzygnięcia zapadłego milcząco)... 311 2.3.4.2. Wymogi formalne wniosku o stwierdzenie wygaśnięcia decyzji (rozstrzygnięcia zapadłego milcząco)... 314 2.3.4.3. Wymogi fiskalne wniosku o stwierdzenie wygaśnięcia decyzji (rozstrzygnięcia zapadłego milcząco)... 318 2.3.4.4. Podmioty uprawnione do wystąpienia z wnioskiem o stwierdzenie wygaśnięcia decyzji (rozstrzygnięcia zapadłego milcząco).. 319 2.3.4.5. Termin do wystąpienia z wnioskiem o stwierdzenie wygaśnięcia decyzji (rozstrzygnięcia zapadłego milcząco)... 320 2.3.4.6. Tryb występowania z wnioskiem o stwierdzenie wygaśnięcia decyzji (rozstrzygnięcia zapadłego milcząco)... 321 2.3.4.7. Niedopuszczalność wniosku o stwierdzenie wygaśnięcia decyzji (rozstrzygnięcia zapadłego milcząco) oraz jej skutki... 324 3. Środki zaskarżenia przysługujące na drodze sądowoadministracyjnej... 326 3.1. Uwagi wstępne... 326 3.2. Skarga do sądu administracyjnego... 330 3.2.1. Przedmiot zaskarżenia skargą do sądu administracyjnego... 330 3.2.2. Wymogi formalne skargi do sądu administracyjnego.. 344 3.2.3. Wymogi fiskalne skargi do sądu administracyjnego... 366 3.2.4. Podmioty uprawnione do wniesienia skargi do sądu administracyjnego... 372 3.2.5. Termin do wniesienia skargi do sądu administracyjnego... 378 3.2.6. Tryb wnoszenia skargi do sądu administracyjnego... 386 3.2.7. Niedopuszczalność skargi do sądu administracyjnego oraz jej skutki... 398 3.3. Sprzeciw od decyzji... 403 3.3.1. Uwagi wstępne... 403 3.3.2. Przedmiot zaskarżenia sprzeciwem od decyzji... 404 3.3.3. Wymogi formalne sprzeciwu od decyzji... 407 3.3.4. Wymogi fiskalne sprzeciwu od decyzji... 414 VII
3.3.5. Podmioty uprawnione do wniesienia sprzeciwu od decyzji... 416 3.3.6. Termin do wniesienia sprzeciwu od decyzji... 417 3.3.7. Tryb wnoszenia sprzeciwu od decyzji... 418 3.3.8. Niedopuszczalność sprzeciwu od decyzji oraz jej skutki... 425 4. Środki zaskarżenia przysługujące na drodze cywilnej... 425 5. Środki zaskarżania bezczynności (przewlekłości proceduralnej) przy wydawaniu decyzji i postanowień administracyjnych (w sprawach załatwianych milcząco)... 431 5.1. Przedmiot zaskarżenia... 432 5.2. Zażalenie (ponaglenie) na niezałatwienie sprawy w terminie lub przewlekłość postępowania (wezwanie do usunięcia naruszenia prawa)... 436 5.3. Skarga na bezczynność (przewlekłość proceduralną) do sądu administracyjnego... 445 5.4. Skarga na niewykonanie wyroku sądu administracyjnego... 454 Rozdział 4. Środki zaskarżania orzeczeń sądów administracyjnych... 463 1. Uwagi wstępne... 463 2. Wymogi formalne i fiskalne wspólne dla środków zaskarżania orzeczeń sądów administracyjnych... 477 3. Zwyczajne środki zaskarżenia... 500 3.1. Skarga kasacyjna... 500 3.1.1. Przedmiot zaskarżenia skargą kasacyjną... 500 3.1.2. Wymogi formalne skargi kasacyjnej... 509 3.1.2.1. Podstawy kasacyjne i ich uzasadnienie... 521 3.1.3. Wymogi fiskalne skargi kasacyjnej... 539 3.1.4. Podmioty uprawnione do wniesienia skargi kasacyjnej... 539 3.1.5. Termin do wniesienia skargi kasacyjnej... 545 3.1.6. Tryb wnoszenia skargi kasacyjnej... 550 3.1.7. Niedopuszczalność skargi kasacyjnej oraz jej skutki.. 564 3.2. Zażalenie... 567 3.2.1. Przedmiot zaskarżenia zażaleniem... 567 3.2.2. Wymogi formalne zażalenia... 579 3.2.3. Wymogi fiskalne zażalenia... 586 3.2.4. Podmioty uprawnione do wniesienia zażalenia... 586 3.2.5. Termin do wniesienia zażalenia... 588 3.2.6. Tryb wnoszenia zażalenia... 589 3.2.7. Niedopuszczalność zażalenia oraz jej skutki... 592 3.3. Wniosek o rozpoznanie postanowienia niepodlegającego zaskarżeniu zażaleniem... 594 VIII
3.3.1. Przedmiot wniosku o rozpoznanie postanowienia niepodlegającego zaskarżeniu zażaleniem... 595 3.3.2. Wymogi formalne wniosku o rozpoznanie zażaleniem... 598 3.3.3. Wymogi fiskalne wniosku o rozpoznanie zażaleniem... 600 3.3.4. Podmioty uprawnione do wystąpienia z wnioskiem o rozpoznanie postanowienia niepodlegającego zaskarżeniu zażaleniem... 600 3.3.5. Termin do wystąpienia z wnioskiem o rozpoznanie zażaleniem... 601 3.3.6. Tryb występowania z wnioskiem o rozpoznanie zażaleniem... 601 3.3.7. Niedopuszczalność wniosku o rozpoznanie zażaleniem oraz jej skutki... 601 3.4. Sprzeciw od orzeczenia referendarza sądowego... 603 3.4.1. Przedmiot zaskarżenia sprzeciwem... 606 3.4.2. Wymogi formalne sprzeciwu... 610 3.4.3. Wymogi fiskalne sprzeciwu... 614 3.4.4. Podmioty uprawnione do wniesienia sprzeciwu... 615 3.4.5. Termin do wniesienia sprzeciwu... 616 3.4.6. Tryb wnoszenia sprzeciwu... 617 3.4.7. Niedopuszczalność sprzeciwu oraz jej skutki... 623 3.5. Odwołanie od zarządzenia przewodniczącego... 625 3.5.1. Przedmiot zaskarżenia odwołaniem... 626 3.5.2. Wymogi formalne odwołania... 627 3.5.3. Wymogi fiskalne odwołania... 629 3.5.4. Podmioty uprawnione do wniesienia odwołania... 629 3.5.5. Termin do wniesienia odwołania... 629 3.5.6. Tryb wnoszenia odwołania... 630 3.5.7. Niedopuszczalność odwołania oraz jej skutki... 632 4. Nadzwyczajne środki zaskarżenia... 632 4.1. Skarga o wznowienie postępowania... 633 4.2. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia... 640 5. Skarga na przewlekłość postępowania sądowoadministracyjnego... 648 IX
Część II. Wzory pism... 661 1. Odwołanie od decyzji administracyjnej... 663 2. Zażalenie na postanowienie administracyjne... 671 3. Wniosek o wznowienie postępowania administracyjnego... 676 4. Wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej... 680 5. Wniosek o zmianę decyzji administracyjnej... 686 6. Skarga do sądu administracyjnego... 693 7. Skarga kasacyjna od orzeczenia sądu administracyjnego... 703 8. Zażalenie na postanowienie sądu administracyjnego... 715 Część III. Kazus wraz z rozwiązaniem opinią o braku podstaw do sporządzenia skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego (z elementem dodatkowym dotyczącym sytuacji procesowej klienta)... 721 1. Treść zadania (opis stanu faktycznego)... 723 2. Omówienie istotnych zagadnień (problemów)... 726 3. Rozwiązanie zadania... 728 Indeks... 735 X