Tworzenie serwisów e-learningowych z Moodle 1.9 Autor: William Rice T³umaczenie: Anna Borska ISBN: 978-83-246-2241-2 Tytu³ orygina³u: Moodle 1.9 E-Learning Course Development Format: B5, stron: 360 Poznaj mo liwoœci Moodle'a i twórz jeszcze atrakcyjniejsze kursy internetowe Jak zarz¹dzaæ zawartoœci¹ kursów? Jak modyfikowaæ konfiguracjê witryny? Jak dodawaæ do kursów interaktywny materia³? Moodle jest darmowym systemem zarz¹dzania nauczaniem. Pozwala on na wprowadzenie jeszcze wiêkszej interaktywnoœci przy tworzeniu kursów internetowych. Dziêki temu rozwi¹zaniu kursy staj¹ siê jeszcze atrakcyjniejsze i skuteczniejsze. U ycie tej platformy wyzwala wiêksze zaanga owanie zarówno wœród nauczycieli, jak i uczniów. Uczniowie mog¹ miêdzy innymi wzajemnie recenzowaæ swoje prace. Natomiast katalogi i narzêdzia przeznaczone dla nauczycieli umo liwiaj¹ udostêpnianie uczniom konkretnych plików, sprawdzanie wiedzy i wystawianie ocen. Dziêki ankietom mo liwe jest tak e zbadanie opinii uczniów na temat przebiegu kursu. Ksi¹ ka Tworzenie serwisów e-learningowych z Moodle 1.9 zawiera szczegó³owy opis tworzenia edukacyjnej witryny i zarz¹dzania kursem internetowym z podzia³em na kolejne kroki ca³ego procesu. Korzystaj¹c z tego podrêcznika, dowiesz siê tak e, jak udoskonaliæ zbudowan¹ ju witrynê i zwiêkszyæ jej mo liwoœci (na przyk³ad poprzez dodawanie elementów statycznych i interaktywnych, takich jak ankiety, dzienniki czy strony wiki). Podrêcznik ten zosta³ skonstruowany w taki sposób, aby dostarczaæ praktycznej wiedzy pedagogom, szkoleniowcom, administratorom serwisu oraz autorom kursów, którzy chc¹ w pe³ni wykorzystaæ mo liwoœci Moodle"a w celu poprawienia jakoœci i atrakcyjnoœci kszta³cenia online, a tak e szkolenia w tradycyjnej formie podczas lekcji w szkolnej pracowni komputerowej. Instalacja i konfiguracja Moodle'a Dodawanie elementów spo³ecznoœciowych Zasoby i elementy interaktywne Pliki pakietów jêzykowych Tworzenie kategorii kursu Do³¹czanie materia³u statycznego Techniki zwiêkszaj¹ce bezpieczeñstwo Tworzenie pytañ i zarz¹dzanie nimi Narzêdzia dla nauczyciela raporty i logi Rozszerzanie Moodle'a i administracja systemem Z tym podrêcznikiem ka da nauka stanie siê atrakcyjna i efektywna!
Spis treści O autorze 11 O recenzentach 13 Przedmowa 15 Rozdział 1. Wprowadzenie 19 Dla kogo przeznaczona jest ta książka? 20 Plan tworzenia witryny nauczania 20 Krok po kroku korzystanie z każdego z rozdziałów 21 Krok 1. Zrozumienie podejścia Moodle a do nauczania (rozdział 1.) 21 Krok 2. Instalacja i konfiguracja Moodle a (rozdziały 2. i 3.) 21 Krok 3. Tworzenie struktury witryny nauczania (rozdział 4.) 22 Krok 4. Dodawanie podstawowego materiału do kursu (rozdział 5.) 22 Krok 5. Tworzenie zasobów interaktywnych (rozdział 6.) 22 Krok 6. Dodawanie elementów społecznościowych (rozdział 7.) 23 Krok 7. Tworzenie strony powitalnej (rozdział 8.) 23 Krok 8. Korzystanie z narzędzi nauczyciela (rozdział 9.) 23 Krok 9. Rozszerzanie Moodle a (rozdział 10.) 24 Idea Moodle a 24 Doświadczenia użytkowników Moodle a 25 Strona główna Moodle a 26 Wewnątrz kursu 30 Tryb edycji 37 Zasoby i elementy interaktywne 39 Blok administracji 40 I wiele więcej 41 Architektura Moodle a 41 Katalog aplikacji Moodle a 42 Katalog danych Moodle a 43 Baza danych Moodle a 44 Podsumowanie 44
Spis treści Rozdział 2. Instalacja i konfiguracja Moodle a 45 Eksperymenty na własną rękę 45 Korzystanie z tego rozdziału 46 Instalacja Moodle a 46 Krok 1. instalacji serwer 47 Krok 2. instalacji poddomena czy podkatalog? 49 Krok 3. instalacji pobranie i rozpakowanie Moodle a 50 Krok 4. instalacji katalog danych Moodle a 53 Krok 5. instalacji baza danych 54 Krok 6. instalacji skrypt instalacyjny 57 Podsumowanie 64 Rozdział 3. Konfiguracja witryny 65 Eksperymenty na własną rękę 65 Menu administracji witryny 66 Dostęp do menu administracji witryny 67 Uwierzytelnianie 68 Uwierzytelnianie przy użyciu zewnętrznej bazy danych lub zewnętrznego serwera 69 Konta utworzone ręcznie i zawieszanie kont 70 Zapisy 71 Zapisy wewnętrzne 72 Język 83 Pliki pakietów językowych 84 Ustawienia językowe 85 Ustawienia zabezpieczeń 89 Filtry 95 Konfiguracja strony głównej 98 Jak korzystać z tego podrozdziału 99 Ustawienia strony głównej 99 Kopie bezpieczeństwa 105 Zadania programu cron 105 Podsumowanie 106 Rozdział 4. Tworzenie kategorii i kursów 107 Kategorie kursów a odbiór witryny 107 Tworzenie kategorii kursów 109 Ustalanie kolejności kursów 109 Dodawanie kursu do kilku kategorii 110 Zmiana kategorii kursu 111 Ustawienia kursu 112 Ręczne zapisywanie nauczycieli i uczniów 128 Bloki 130 Podsumowanie 153 6
Spis treści Rozdział 5. Dodawanie materiału statycznego do kursu 155 Jakie rodzaje materiałów statycznych można dodać? 155 Zasoby 156 Pliki 158 Do czego służy przesyłanie plików? 158 Typy plików 159 Zamieszczanie odnośników do przesłanych plików 160 Kiedy warto korzystać z przesyłania plików? 162 Strony tekstowe 162 Wybór formatu strony tekstowej 163 Ustawienia okna 166 Strony internetowe 166 Korzyści ze stosowania języka HTML w trakcie edycji stron internetowych 167 Tworzenie strony w edytorze HTML i przesyłanie jej do Moodle a 169 Nauka języka HTML 169 Odnośniki 170 Odnośnik a strona internetowa 171 Katalogi 172 Dlaczego warto korzystać z katalogów? 174 Etykiety 174 Dodawanie multimediów (dźwięków i filmów) 175 Osadzanie plików multimedialnych 177 Przesyłanie plików multimedialnych 179 Podsumowanie 181 Rozdział 6. Dodawanie materiału interaktywnego do kursu 183 Zadanie 184 Rodzaje zadań 185 Tworzenie zadania 190 Wersja do wydruku 191 Podkreślanie, że zadania są obowiązkowe 191 Lekcja 192 Czym są lekcje? 192 Ustawienia lekcji 195 Strona z pierwszym pytaniem 202 Tworzenie stron z pytaniami 203 Tworzenie stron a przypisywanie przejść 207 Przebieg lekcji 207 Edycja lekcji 208 Tabele gałęzi 209 Quizy 210 Ustawienia quizu 211 Edycja quizu 217 SCORM/AICC 232 Ankieta 233 Tworzenie ankiety 233 Typy ankiet 234 Zastosowanie różnych typów ankiet 235 7
Spis treści Głosowanie 236 Punkt widzenia uczniów 236 Punkt widzenia nauczyciela 236 Podsumowanie 240 Rozdział 7. Dodawanie elementów społecznościowych 241 Czat 241 Ustawienia czatu 242 Forum 245 Dyskusja a temat 246 Wykorzystanie forum w celu przesyłania wiadomości do wielu osób 246 Wiele forów 246 Ustawienia forów 247 Słownik pojęć 251 Dodawanie pojęć do słownika 251 Słownik globalny a słownik lokalny 253 Słownik główny a słownik tymczasowy 254 Oceny i komentarze 254 Strony wiki 255 Typ wiki i tryb grup 256 Znaczniki wiki a HTML 257 Przesyłanie plików binarnych 257 CamelCase 257 Opcje administracyjne uczniów 257 Nazwa strony 258 Wybór pierwszej strony 258 Warsztaty 263 Strategie warsztatów 264 Tworzenie warsztatów 264 Ustawienia warsztatów 265 Podsumowanie 272 Rozdział 8. Tworzenie strony powitalnej 273 Pierwsze wrażenie 273 Dostosowywanie strony logowania 275 Dostosowywanie strony głównej 276 Bloki na stronie głównej 277 Łączenie dostępu anonimowego, przez konto gościa i zarejestrowane konta 288 Ustawienia bezpieczeństwa 288 Wygląd witryny 289 Motywy kolory i style 289 Własne logo 290 Własny nagłówek i stopka 291 Własne ikony 293 Własne łańcuchy znaków 294 Podsumowanie 294 8
Spis treści Rozdział 9. Narzędzia dla nauczycieli 295 Raporty i logi 295 Strona raportów 296 Wyświetlanie logów 297 Wyświetlanie raportów aktywności 298 Statystyki witryny 300 Skale ocen 301 Przypisywanie skali do elementu interaktywnego 302 Tworzenie własnych skal 303 Oceny 304 Wyświetlanie ocen 304 Kategorie ocen 305 Tworzenie i wyświetlanie kategorii 305 Średnia ważona ocen 306 Waga ocen a waga kategorii 307 Średnia ważona kategorii 308 Punkty, procenty, litery 308 Forum nauczycieli 310 Role 311 Podsumowanie 311 Rozdział 10. Rozszerzanie Moodle a i administrowanie serwisem 313 Dodatkowe moduły 313 Pobieranie modułów 314 Instalacja modułów 315 Zarządzanie modułami 316 Tworzenie kopii zapasowej, przywracanie i duplikacja kursów 317 Co zawiera kopia zapasowa? 317 Kopia zapasowa Moodle a, bazy danych i katalogu 320 Automatyczne kopie zapasowe 320 Kopia zapasowa bazy danych 322 Program phpmyadmin 322 Kopia zapasowa katalogów Moodle a 325 Plan odtwarzania systemu po awarii 326 Duplikacja kursu 326 Tworzenie kopii zapasowej i przywracanie pojedynczego kursu 327 Resetowanie kursu 330 Role 330 Pojęcia 331 Wbudowane role w Moodle u 334 Przypisywanie roli 334 Edycja uprawnień roli 339 Zalecenia dotyczące pracy z rolami 342 Podsumowanie 342 Dodatek A Plan tworzenia witryny nauczania 343 Skorowidz 347 9
9 Narz dzia dla nauczycieli Moodle posiada kilka narz dzi, które przeznaczone s specjalnie dla nauczycieli. Umo liwiaj one obserwowanie post pów uczniów w nauce. Raporty i logi pokazuj aktywno uczniów w witrynie i w poszczególnych kursach. Modu s u cy do oceniania w Moodle u nie tylko informuje, jak dobre wyniki osi gn li uczniowie, ale pozwala te na atwe tworzenie niestandardowych skal i przypisywanie im wag. Raporty i logi Moodle przechowuje szczegó owe logi aktywno ci u ytkowników w witrynie. Mo na z ich pomoc okre li, kto korzysta z witryny oraz co i kiedy robi. Logi mo na przegl da przy u yciu niewielkiego narz dzia wbudowanego w Moodle a. Znajduje si ono na stronie Administration/Reports (administracja/raporty). Umo liwia przegl danie nieprzetworzonych logów kursu. W celu zaawansowanej analizy logów konieczne jest wykorzystanie dodatkowej aplikacji, poza Moodle em. Poni sze punkty opisuj narz dzia potrzebne do wy wietlania i analizy logów witryny.
Tworzenie serwisów e-learningowych z Moodle 1.9 Strona raportów Na poni szym rysunku pokazano stron Reports (raporty): Mo na t stron wykorzysta w celu wy wietlania: 1. Nieprzetworzonych logów. 2. Raportów aktywno ci. 3. Statystyk witryny. Ka dy z tych punktów omówiono poni ej. 296
Rozdzia 9. Narz dzia dla nauczycieli Wy wietlanie logów Wy wietlanie logów w Moodle u mo e by filtrowane pod wzgl dem kursu, uczestnika, dnia, elementów kursów i akcji. Mo na wybra tylko jedn warto dla ka dego z tych filtrów: Nie jest mo liwe wybranie kilku warto ci dla któregokolwiek z tych filtrów. Nie mo na na przyk ad wybra dwóch kursów z pierwszej listy rozwijanej, czterech uczestników z drugiej i kilku dni z trzeciej. Je eli potrzebne s bardziej wyszukane metody wy wietlania logów, potrzeba do tego innego narz dzia. Logi do tego celu mo na pobra w postaci plików tekstowych i zaimportowa do innego narz dzia, na przyk ad arkusza kalkulacyjnego. Aby pobra logi, nale y wykorzysta list rozwijan znajduj c si na górze strony: 297
Tworzenie serwisów e-learningowych z Moodle 1.9 Do formatowania danych, analizy i tworzenia wykresów mo na u y na przyk ad programu Excel. Opis dost pnych funkcji Excela s u cych do analizy danych wykracza poza zakres tej ksi ki, mo na jednak znale wiele róde informacji na ten temat. Na kolejnym rysunku znajduje si przyk adowa tabela utworzona w Excelu z danych zaimportowanych z Moodle a. Posortowano je wg nazw uczestników, dzi ki czemu w mgnieniu oka mo na okre li, którzy u ytkownicy s najbardziej aktywni. Wy wietlanie raportów aktywno ci Raport aktywno ci jest przyjaznym dla u ytkownika podgl dem aktywno ci w jednym z kursów. Logi pokazuj kompletne informacje, natomiast raport aktywno ci tylko elementy kursu, aktywno z nimi zwi zan i dat ostatniego korzystania z nich: 298
Rozdzia 9. Narz dzia dla nauczycieli Domy lnie raport aktywno ci pokazuje aktywno wszystkich u ytkowników kursu. Aby zobaczy aktywno jednego uczestnika, nale y: 1. Umie ci w kursie blok People (osoby). Wybra odno nik Participants (uczestnicy) z tego bloku: 2. Z listy uczestników wybra tego, dla którego chcemy obejrze raport: 299
Tworzenie serwisów e-learningowych z Moodle 1.9 3. Na stronie u ytkownika wybra zak adk Activity reports (raporty aktywno ci). Raport pokazuje aktywno ucznia w aktualnie wybranym kursie: Statystyki witryny W a ciciele witryn internetowych cz sto wykorzystuj statystyki do ledzenia aktywno ci u ytkowników. S one gromadzone przez serwer i wy wietlane przy u yciu narz dzia s u cego do ich analizy. Po w czeniu opcji zbierania statystyk Moodle b dzie zapisywa statystyki dotycz ce ka dego kursu znajduj cego si w witrynie. Moodle utworzy te wykresy w celu wizualizacji danych, podobne jak inne narz dzia analizuj ce statystyki witryn internetowych. Strona statystyk pokazuje liczb wy wietle ró nych stron witryny Moodle. Mo na je przegl da dla okre lonego przedzia u czasu, na przyk ad dnia czy godziny. Strona ze statystykami nie pokazuje, którzy u ytkownicy odwiedzili dane strony. W celu analizy aktywno ci konkretnych u ytkowników nale y korzysta z logów witryny. 300
Rozdzia 9. Narz dzia dla nauczycieli Po w czeniu statystyk Moodle gromadzi zapisy o aktywno ci w witrynie w czasie rzeczywistym. Nast pnie, w okre lonym czasie, Moodle przetwarza statystyki, aby wygenerowa wykresy, które mo na ogl da na stronie Statistics (statystyki). W przypadku bardzo intensywnie u ytkowanej witryny przetwarzanie statystyk mo e zaj du o czasu. Z tego powodu najlepiej, aby statystyki przetwarzane by y w czasie, gdy witryna nie jest zaj ta obs ug uczniów. Nie nale y te ustawia przetwarzania statystyk i procedur tworzenia kopii zapasowych w tym samym czasie, najlepiej zaplanowa je w odst pie kilku godzin. W czanie statystyk Aby w czy statystyki, nale y: 1. Przej do strony Site administration/server/statistics (administracja witryny/ serwer/statystyki). 2. Klikn Enable statistics (w cz statystyki). 3. Okre li w polu Run at (uruchom) czas rozpocz cia przetwarzania danych. Powinien by to czas, kiedy witryna nie jest zazwyczaj odwiedzana przez uczniów. 4. Ustali w polu Max runtime (maksymalny czas przetwarzania) okres czasu, jaki przetwarzanie statystyk mo e zaj. Je eli wykorzystuje si automatyczne tworzenie kopii zapasowych, nale y upewni si, e przetwarzanie statystyk zako czy si przed rozpocz ciem tworzenia kopii zapasowych. 5. Klikn przycisk Save changes (zapisz zmiany). Skale ocen Skale mog by w Moodle u wykorzystane w celu oceniania forów, zada, quizów, lekcji, dzienników i warsztatów. Mog by u ywane przez ka dego, kto ocenia prac uczniów. Na przyk ad, je eli warsztaty s oceniane przez innych uczniów, wykorzystuj oni skal wybran przez nauczyciela. Mo liwo stosowania w asnych skal do oceniania jest jednym ze sposobów tworzenia bardziej interaktywnych i anga uj cych kursów. Moodle ma dwie predefiniowane skale. Jedna nazywa si Separate and Connected Ways of Knowing (odr bne i powi zane sposoby poznania). Umo liwia ona uczniom opisywa element jako po czony z wiedz przekazywan przez kurs lub jako niezale ny od niej. Nie nadaje si jako skala do oceniania uczniów, ale mo e by wykorzystana do stymulacji dyskusji na temat elementów kursów. Druga wbudowana skala jest liczbowa. Mo na przypisa maksymaln liczb punktów, od 1 do 100, do elementu. Ktokolwiek ocenia element, wybiera liczb z listy rozwijanej. Poza tym mo liwe jest tworzenie w asnych skal. Opisano to w jednym z kolejnych punktów. Na razie jednak pokazane zostanie, jak przypisa skal do elementu i jak wykorzystywa j w celu oceny prac uczniów. 301
Tworzenie serwisów e-learningowych z Moodle 1.9 Przypisywanie skali do elementu interaktywnego Na kolejnym rysunku dodano skal do elementu Journal (dziennik). Mo liwe do wyboru skale to No grade (brak ocen), Separate and Connected Ways of Knowing (odr bne i powi zane sposoby poznania) lub dowolna liczba od 1 do 100. Wybrano t ostatni opcj, aby okre li maksymaln liczb punktów równ 10: Gdy nauczyciel wy wietla dziennik, klikni cie odno nika Grade (ocena) spowoduje wy wietlenie okna, w którym nauczyciel b dzie móg obejrze przes any przez ucznia plik, dopisa komentarz i wybra ocen : 302
Rozdzia 9. Narz dzia dla nauczycieli Je eli wybierzemy No grade (brak ocen), tylko opcja dodawania komentarzy b dzie dost pna. Rozwijana lista z ocenami zniknie. Tworzenie w asnych skal Administrator witryny mo e tworzy w asne skale, które b d dost pne dla wszystkich nauczycieli. Nauczyciel równie mo e utworzy skal, któr b dzie móg wykorzysta w kursie, w którym j utworzy. W asna skala sk ada si z listy ró nych opcji, które wprowadza si w kolejno ci od najni szej do najwy szej oceny. Na przyk ad mo na utworzy skal przeznaczon do oceniania forum przez uczniów. Jej ocenami mog by : 1 Nie ma zwi zku z tematem dyskusji, 2 Cz ciowo ma zwi zek z tematem dyskusji, 3 W du ym stopniu ma zwi zek z tematem dyskusji, 4 Ca kowicie jest zwi zany z tematem dyskusji: Strona Scales (skale) jest dost pna w bloku Administration (administracja). Znajduje si na niej odno nik Add a new scale (dodaj now skal ). Klikni cie go sprawi, e pojawi si strona widoczna na powy szym rysunku. 303
Tworzenie serwisów e-learningowych z Moodle 1.9 Oceny W Moodle u znajduje si narz dzie s u ce do raportowania ocen. W asne skale ocen i narz dzia s u ce do oceniania sk adaj si na bardzo funkcjonalny system nadzorowania post pów uczniów. Nauczyciel mo e dzieli elementy kursu na kategorie, przypisywa przedzia y procentowe do ocen podawanych w postaci liter, wykorzystywa wa one oceny i ukrywa lub udost pnia oceny uczniom. Je eli w Moodle u nie ma rodzaju raportu, który jest potrzebny, mo na pobra oceny w postaci pliku tekstowego lub pliku Excela i wykorzysta arkusz kalkulacyjny w celu wizualizacji i analizy. Ka dy z elementów, któremu mo na przypisa skal, mo e by oceniany fora, zadania, quizy, lekcje, dzienniki, bazy danych i warsztaty. Jak wspomniano w punkcie opisuj cym skale, oceny mog by wystawiane zarówno przez nauczycieli, jak i przez uczniów. Wy wietlanie ocen Aby wy wietli oceny, nale y wybra kurs, z którego oceny chcemy zobaczy, i klikn odno nik Grades (oceny) w menu Administration (administracja). Wy wietlone zostanie podsumowanie ocen dla danego kursu: 304
Rozdzia 9. Narz dzia dla nauczycieli Ucze 2 nie uko czy adnego z zada znajduj cych si w kursie. Z kolei Ucze 1 zdoby 81,25% mo liwych do zdobycia punktów. Aby dok adniej przyjrze si ocenom, mo na klikn dwukrotnie ma ikon ze znakiem +, co spowoduje zmian widoku na bardziej szczegó owe zestawienie ocen: Ocena Ucznia 1 jest do wysoka. Jednak za zadanie Obserwowanie najbli szego otoczenia nie otrzyma jeszcze adnych punktów i nie zosta o ono uwzgl dnione w ko cowej ocenie. Wiadomo, e nie przes a jeszcze swojego rozwi zania tego zadania (lub nie zosta o ono ocenione), poniewa w miejscu, w którym powinna znajdowa si liczba punktów, pojawi si symbol -. Je eli ucze uko czy zadanie, ale otrzyma 0 punktów, w tej kolumnie pojawi si warto 0. Kategorie ocen Ka dy z elementów interaktywnych, który ma w czon opcj oceniania, mo e zosta umieszczony w dowolnej kategorii ocen. Do kategorii przypisuje si elementy kursu, nie uczniów. Je eli chcemy podzieli uczniów na kategorie, powinni my wykorzysta opcj dzielenia ich na grupy. Podzielenie elementów kursu na kategorie pozwala na proste obserwacje, jak uczniowie radz sobie z ró nymi rodzajami stawianych przed nimi zada. Elementy kursu automatycznie przypisywane s do domy lnej kategorii, nazwanej tak jak kurs. Tworzenie i wy wietlanie kategorii Na poni szym rysunku wybrano z menu Choose an action (wybierz akcj ) w lewym górnym rogu opcj Edit Categories and items. (edytuj kategorie i elementy). Na tej stronie mo na tworzy kategorie dla elementów kursu i przypisywa je do elementów: 305
Tworzenie serwisów e-learningowych z Moodle 1.9 Najwa niejsze jest okre lenie, jakie pytania chcemy zadawa, przegl daj c oceny uczniów. Nast pnie nale y utworzy kategorie, które pozwol na nie odpowiada. Na przyk ad: Jak moi uczniowie radz sobie z quizami w porównaniu z bardziej interaktywnymi zadaniami, jak warsztaty czy fora?. Aby odpowiedzie na to pytanie, nale y utworzy kategori przeznaczon dla quizów i przyjrze si ocenom uczniów w tej kategorii. Innym pytaniem mo e by na przyk ad: Jak moi uczniowie radz sobie z zadaniami offline w porównaniu z zadaniami online?. Aby odpowiedzie na to pytanie, nale y utworzy kategorie przeznaczone dla zada online i offline. Kategorie mo na zmienia w dowolnym momencie i dostosowywa do zmieniaj cych si potrzeb. rednia wa ona ocen Domy lnie ocena ko cowa za kurs jest w Moodle u obliczana przez zsumowanie liczby otrzymanych przez ucznia punktów i podzielenie jej przez sum liczby punktów mo liwych do otrzymania. Taki sposób nazywa si Simple weighted mean of grades (prosta rednia wa ona ocen). Oceny za poszczególne elementy kursu maj w nim wagi uzale nione od maksymalnej liczby punktów, które mo na za nie zdoby. Je eli chcemy zmieni wag jednej lub kilku ocen, musimy wybra Weighted mean of grades ( rednia wa ona ocen) jako Aggregation (sposób obliczania oceny ko cowej) kategorii. Je eli ma by to tylko zwi kszenie lub zmniejszenie wagi jednego elementu w stosunku do domy lnych, obliczanych jako Simple weighted of grades (prosta rednia wa ona ocen), nale y ka demu elementowi przypisa wag równ maksymalnej liczbie punktów, któr mo na zdoby za zadanie. Poni ej pokazano, jak quizowi Jaki to rodzaj ro liny? przypisano wag dwa razy wi ksz, 10: 306
Rozdzia 9. Narz dzia dla nauczycieli Po powrocie na stron Grader report (dziennik ocen) poprzez menu Choose an action (wybierz akcj ) wida, e ocena ko cowa zmieni a si po zwi kszeniu wagi jednego z elementów: Innym typowym zastosowaniem redniej wa onej ocen jest przypisanie wszystkim ocenom sk adowym takiej samej wagi (na przyk ad 1). W takim przypadku wszystkie oceny b d mia y taki sam wp yw na ocen ko cow, zarówno Dyskusje o kursie, za które ucze móg otrzyma tylko 1 punkt, jak i quiz Jaki to rodzaj ro liny, za który móg otrzyma 5 punktów. W celu obliczenia oceny ko cowej uwzgl dniona zostanie warto uzyskanych punktów w procentach za ka de zadanie, a nie ich warto punktowa. Waga ocen a waga kategorii Zmiana wag w redniej wa onej ocen jest wygodnym sposobem na zmian wagi ocen sk adowych w przypadku, gdy jedno z zada okaza o si za proste lub za trudne. Na przyk ad je eli wszyscy uczniowie otrzymali ma o punktów za quiz, mo na obni y jego wag lub nawet przypisa jej warto 0. Uczniowie b d nadal mogli ogl da swoje oceny z quizu, ale waga 0 wy czy je z ko cowej oceny. Przypisanie pojedynczemu elementowi kursu wagi 0 jest czym innym ni ukrycie go. Na stronie Edit Categories and items (edycja kategorii i elementów) mo na ukry ca kategori elementów, co sprawi, e oceny z niej nie b d wy wietlane uczniom i nie b d wykorzystywane do obliczania oceny ko cowej. Waga wp ywa na pojedynczy element i nie ukrywa ocen przed uczniami. Wag mo na wykorzysta, je eli chcemy zmieni warto pojedynczego zadania w obliczaniu oceny ko cowej. Wagi kategorii (opisane w kolejnych punktach) gdy chcemy zmieni warto ca ej kategorii w obliczaniu oceny ko cowej. 307
Tworzenie serwisów e-learningowych z Moodle 1.9 rednia wa ona kategorii Na stronie Edit Weights and items (edycja wag i elementów) mo na okre li, w jakim stopniu ocena ko cowa w ramach ka dej z kategorii wp ywa na ocen ko cow ca ego kursu. Mo na zmieni wagi kategorii, aby zrekompensowa wyj tkowo trudn lub atw kategori. Domy lnie ka da nowo utworzona kategoria ma wag 0. Oznacza to, e nie liczy si ona w ocenie ko cowej. Ustawiaj c ka dej kategorii tak sam wag, wi ksz od 0, mo na sprawi, e wynik ko cowy ka dej kategorii b dzie w równym stopniu wp ywa na ocen ko cow za kurs: Ukrywanie nieocenionych elementów Na stronie Edit Weights and items (edycja wag i elementów) przy ka dym elemencie znajduje si ikona oka, która pozwala ukry kategori lub element i wy czy go z obliczania oceny ko cowej. Jest to prosty sposób na dodanie elementów do obliczania oceny po tym, jak zostan ocenione. Wystarczy ukry element do czasu, a zostanie oceniony. Po ocenieniu nale y element udost pni. Stanie si widoczny dla uczniów i uwzgl dniany w obliczaniu oceny. Pomijanie najgorszych wyników Wagi maj na celu dostosowa wyniki z ca ej kategorii elementów, gdy oka si one za proste lub za trudne. Jednym sposobem na to jest przypisanie kategorii mniejszej lub wi kszej wagi ni innym. Innym sposobem na udoskonalenie wyników w ramach trudnej kategorii jest u ycie opcji Drop The Lowest (pomi najgorsze) znajduj cej si na stronie edycji kategorii. Pozwala ona pomin najni ej ocenione elementy w obliczaniu oceny. Punkty, procenty, litery Strona Edit Letter (edycja liter), dost pna w menu Choose an action (wybierz akcj ), pozwala okre li procenty odpowiadaj ce ka dej z ocen przedstawionych jako litery. Moodle sugeruje pewne standardowe warto ci. Mo na je zmieni w dowolnym czasie, dla dowolnego kursu. Zmiany na tej zak adce b d widoczne tylko dla kursu, w którym zosta y wykonane. 308
Rozdzia 9. Narz dzia dla nauczycieli Na powy szym rysunku wykorzystano domy lne oceny w postaci liter. W pole Grade Letter (litera oceny) mo na jednak wprowadzi dowolny tekst, na przyk ad zmieni litery na system ocen stosowany w Polsce, zamieniaj c A na 5, A- na 5-, B+ na 4+ itd. Aby litery by y wy wietlane uczniom i nauczycielom, nale y zmieni opcj Grade display type (typ wy wietlanej oceny) na stronie Course settings (ustawienia kursu): 309
Tworzenie serwisów e-learningowych z Moodle 1.9 W ród opcji do wyboru znajduje si wy wietlanie samej oceny ko cowej w postaci Letter (litera) lub w po czeniu z inn postaci oceny, na przyk ad z liczb procentów uzyskanych punktów podan w nawiasie Letter (percentage) (litera (procenty)). Forum nauczycieli Ka dy kurs mo e mie forum przeznaczone wy cznie dla nauczycieli. Jest to szczególnie przydatne, gdy kilku nauczycieli tworzy wspólnie kurs. Aby utworzy forum nauczycieli, nale y doda zwyk e forum i ukry je. Nauczyciele, w przeciwie stwie do uczniów, mog ogl da ukryte elementy. Autor kursu lub nauczyciel po wej ciu na forum nauczycieli zobaczy kilka odno ników w prawym górnym rogu: Informacja This forum allows everyone to choose whether to subscribe or not (na tym forum ka dy mo e zdecydowa, czy chce je subskrybowa ) oznacza, e aktualnie wszyscy nauczyciele na kursie mog wybra, czy chc by zapisani na forum czy nie. Ci, którzy s zapisani na forum, otrzymuj powiadomienia poczt elektroniczn o wiadomo ciach przesy anych na forum. Klikni cie odno- nika Force everyone to be subscribed (wymu subskrypcj dla wszystkich) zmusi wszystkich nauczycieli na kursie do zapisu na forum. Nie tylko twórca kursu mo e zmusi wszystkich nauczycieli do zapisu, mo e to zrobi równie ka dy nauczyciel. 310
Rozdzia 9. Narz dzia dla nauczycieli Odno niki Show/edit current subscribers (poka /edytuj list osób aktualnie subskrybuj cych), Unsubscribe from this forum (zrezygnuj z subskrypcji tego forum), Track unread posts ( led nieprzeczytane wiadomo ci) nie wymagaj dodatkowych wyja nie. Role W nast pnym rozdziale przedstawiono korzystanie z ról w witrynie Moodle. Tworzenie, edytowanie i przypisywanie ról to zadania administracyjne. Jednak nauczyciele i autorzy kursów te cz sto si tym zajmuj. Tak wi c nie tylko administratorzy witryn powinni przeczyta kolejny rozdzia. Podsumowanie Czy to w klasie, czy online, zarz dzanie dobrym kursem wymaga dialogu pomi dzy nauczycielem i uczniami. Nadzorowanie logów i ocen w witrynie pozwala szybko okre li, czy kurs b dzie wymaga zmian. Mo na wykorzysta pytania, ankiety i czaty, aby odkry konkretne problemy, na które uczniowie natrafiaj. Po poprawieniu kursu w asne skale, wagi elementów kursów i kategorii mog pomóc wyrówna oceny. Ucz c przez internet, powinni my wyrobi sobie nawyk cz stego sprawdzania logów i ocen. 311