WYMAGANIA EDUKACYJNE KLASY I TECHNIKUM Wiedza o społeczeństwie Maja Sperka Dział Temat (rozumiany jako lekcja) Wymagania na ocenę dopuszczającą Wymagania na ocenę dostateczną Wymagania na ocenę dobrą Wymagania na ocenę bardzo dobrą Wymagania na ocenę celującą 1. Rzeczpospolita Polska jako demokratyczne państwo prawne 1.-2. (1.1. 1.2) Rzeczpospolita jako demokratyczne państwo prawne. Uczeń: zna podstawy ustroju Rzeczypospolitej Uczeń: omawia zasady ustroju zawarte w konstytucji Uczeń: rozróżnia władzę ustawodawczą, wykonawczą, sądowniczą i terytorialną w Rzeczypospolitej Uczeń: ocenia realizację zasady praworządności w Polsce Uczeń opanował wymagania na ocenę bardzo dobrą, a ponadto: analizuje podstawy prawne ustroju Rzeczypospolitej, określa wady i zalety konstytucji 2. Młody obywatel w urzędzie 3. (2.1) Obywatelstwo polskie i unijne. 4. (2.2) Uzyskiwanie podstawowych dokumentów. pojęcie obywatelstwa wie, jak uzyskać dokumenty: dowód osobisty, paszport, prawo zna dokumenty, które regulują kwestie prawne obywatelstwa omawia zasady nabywania obywatelstwa pojęcia związane z tematem: obowiązek porównuje prawa obywatela w Rzeczypospolitej i UE potrafi wypełnić wnioski o wydanie podstawowych dokumentów analizuje zasady nabywania obywatelstwa polskiego i unijnego analizuje dane dotyczące PESEL omawia różnice przy rejestracji różnych pojazdów swoją opinię na temat nieakceptowania przez Polskę prawa do podwójnego obywatelstwa konieczność posiadania świadectwa homologacji dla 1
5. (2.3) Udział obywatela w wyborach i referendach. jazdy zna formy udziału obywateli w życiu publicznym meldunkowy, dowód rejestracyjny, paszport, faktura VAT omawia czynne i bierne prawo wyborcze porównuje wybory na Prezydenta RP, do Parlamentu, samorządów terytorialnych i Parlamentu Europejskiego potrafi przedstawić system wyborczy w Rzeczypospolitej danego samochodu typu analizuje przyczyny niskiej frekwencji obywateli w wyborach i referendach 6. (2.4) Konstytucyjne prawo obywatela do informacji. 7. (2.5) Procedury odwoławcze od decyzji urzędów. 3. Prawo i sądy 8. (3.1) Pojęcie prawa i norm prawnych. wie, co to jest informacja publiczna zna dokumenty, które regulują procedury odwoławcze postępowania administracyjnego zna pojęcia związane z prawem omawia prawo obywatela do informacji publicznej potrafi wypełnić podanie i złożyć zażalenie na decyzję publiczną rozróżnia rodzaje norm prawnych; omawia funkcje prawa rozróżnia sposoby udostępniania informacji publicznej rozróżnia formy odwoławcze od postępowania administracyjnego; omawia proces odwoławczy w Rzeczypospolitej wskazuje poszczególne elementy normy prawnej: hipotezę, dyspozycję i sankcję analizuje powody odmowy podania informacji publicznej potrafi uzasadnić potrzeby zastosowania postępowania odwoławczego ocenia kondycję naszego prawa; wyjaśnia, jakie prawo jest dobre ocenia problem jawności życia publicznego dokonuje oceny problemów występujących w środowisku, w sprawie których można by skierować petycje do władz lokalnych potrafi interpretować zapisy przykładów norm prawnych 2
9. (3.2) Podstawowe zasady prawa i funkcjonowania sądów. 10. (3.3) Źródła i gałęzie prawa. 11. (3.4) Wybrane zagadnienia prawa polskiego. konstytucyjne zasady funkcjonowania sądów zna źródła prawa obowiązującego w Polsce pojęcia: przestępstwo, prawo karne, prawo cywilne, pozew itp. znaczenie zasady domniemania niewinności omawia hierarchię aktów prawnych w Polsce omawia poszczególne dziedziny prawa; wie, czym się zajmują omawia najważniejsze zasady procesowe gwarantowane w konstytucji rozróżnia gałęzie i dziedziny prawa potrafi sformułować dowolny pozew do sądu i uzasadnić go potrafi wyjaśnić znaczenie udziału obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości analizuje poszczególne działy prawa międzynarodowego i europejskiego potrafi napisać akt oskarżenia dotyczący naruszenia dowolnego artykułu prawa karnego analizuje pracę i funkcjonowanie polskiego wymiaru sprawiedliwości; sądownictwo polskie porównuje z sądownictwem w prawie anglosaskim, jakie znaczenie dla funkcjonowania państwa ma hierarchia aktów prawnych potrafi interpretować wybrane przepisy kodeksu karnego 12. (3.5) Uczestnicy procesu sądowego. uczestników procesu karnego i cywilnego poszczególne pojęcia związane z procesem karnym i cywilnym rozróżnia kolory żabotu, lamówek i mankietów sędziów, prokuratorów, obrońcy i radcy rolę czynnika społecznego w sądzie analizuje osobowe źródła dowodowe i instytucję świadka koronnego 13. (3.6) Przebieg postępowania sądowego. zna etapy procesu karnego; wyjaśnia omawia główne prawa, jakie przysługują sporządza zawiadomienie o popełnieniu ocenia problem obowiązku powiadomienia o znaczenie mediacji w 3
pojęcia ofierze, sprawcy i świadkowi przestępstwa przestępstwa popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu procesie karnym i cywilnym 14. Prawo i sądy lekcja powtórzeniowa. 15. Prawo regulatorem życia społecznego lekcja sprawdzająca. 4. Bezpieczeństwo 16. (4.1) Organy odpowiedzialne za porządek i bezpieczeństwo wewnętrzne państwa. instytucje, które realizują zadania w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego w Rzeczypospolitej omawia zadania instytucji odpowiedzialnych za porządek i bezpieczeństwo wewnętrzne: Policji, ABW, Agencji Wywiadu, CBA, Straży miejskiej, Straży Granicznej, Ochrony kolei i BOR-u określa uprawnienia policji i służb odpowiedzialnych za porządek i bezpieczeństwo wewnętrzne przedstawia przykłady nadużywania uprawnień przez policję i inne służby odpowiedzialne za porządek i bezpieczeństwo ocenia działalność instytucji odpowiedzialnych za porządek i bezpieczeństwo 17. (4.2) Problemy przestępczości w Polsce. pojęcie przestępczości i patologii społecznej; zna jej przejawy zjawiska patologiczne wśród młodzieży rozróżnia sposób postępowania i kary wobec nieletnich ze względu na wiek proponuje sposoby uniknięcia przestępstwa i przeciwdziałania mu swoją opinię na temat odpowiedzialności za popełnione zbrodnie 4
18. (4.3) Przepisy prawne dotyczące sprzedaży i konsumpcji alkoholu, papierosów i narkotyków. zna przepisy dotyczące sprzedaży napojów alkoholowych, używania tytoniu i wyrobów tytoniowych kary, jakie grożą za wytwarzanie, sprowadzanie, udzielanie, ułatwianie i nakłanianie do zażywania substancji psychotropowych i odurzających potrafi przedstawić sposób walki z dopalaczami przedstawia argumenty za lub przeciw legalizacji narkotyków lekkich w Polsce swoje stanowisko dotyczące zdelegalizowania wyrobów tytoniowych 5. Edukacja i praca w Polsce i w Unii Europejskiej 19. (5.1) Prawa i obowiązki ucznia. zna genezę praw dziecka omawia prawa i obowiązki ucznia dokumenty, które odnoszą się do praw ucznia dowodzi, czy instytucje, które zajmują się ochroną praw ucznia, spełniają swoje zadanie analizuje dokumenty prawne; wyciąga wnioski 20. (5.2) Szkolnictwo wyższe w Polsce i w Europie. zna strukturę szkolnictwa wyższego w Rzeczypospolitej i w Europie omawia zasady przyjmowania na wyższe uczelnie w Polsce i Europie programy unijne dotyczące szkolnictwa wyższego rozróżnia systemy nauki w zależności od organizacji zajęć i ze względu na organ prowadzący potrzebę podejmowania nauki w szkole wyższej 21. (5.3) Polska w strefie Schengen. wie, co to jest strefa Schengen i z czym ją powiązać pojęcia związane ze strefą Schengen warunki bezpiecznego podróżowania po świecie ocenia fakt przystąpienia Polski do strefy Schengen korzyści i zagrożenia wynikające z członkostwa Polski w strefie Schengen 5
22. (5.4) Zatrudnianie młodzieży i podejmowanie działalności gospodarczej. zna możliwości zarabiania przez młodych ludzi podaje, jakie umowy mogą zawierać młodzi ludzie i jakie są zasady opodatkowania ich dochodów ogólne zasady podejmowania pracy i zakładania własnych przedsiębiorstw w Unii Europejskiej sporządza Europass-CV korzyści i zagrożenia wynikające z podejmowania działalności gospodarczej przez młodych ludzi 6. Prawa 23. (6.1) Pojęcie i geneza praw. 24. (6.2) Podstawowe prawa i wolności. 25. (6.3) Przykłady łamania praw. znaczenie pojęcia prawa i wymienia ich naturalne cechy znaczenie pojęć: prawa i wolności znaczenie pojęcia: łamanie praw, i podaje ich przykłady rozróżnia trzy generacje praw i podaje przykładowe prawa prawa i wolności przyczyny łamania praw omawia najważniejsze dokumenty związane z prawami, co oznacza, że prawa są powszechne, przyrodzone i niezbywalne przedstawia na wybranych przykładach, w jaki sposób i dlaczego we współczesnym przedstawia historyczny rodowód praw najważniejsze postanowienia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Konwencji o Prawach Dziecka ocenia skuteczność ochrony praw w Polsce i na świecie analizuje dokumenty dotyczące praw ocenia Konstytucję Rzeczpospolitej pod kątem praw bierze udział w debacie klasowej, szkolnej lub internetowej na temat wybranych praw 6
świecie są łamane prawa 26. (6.4) Ochrona dóbr osobistych prawo do prywatności., na czym polega prawo do prywatności ochronę danych osobowych i prawa obywatela w kontaktach z mediami jako przykłady prawa do prywatności wyszukuje przykłady naruszania prawa do prywatności ocenia skuteczność ochrony dóbr osobistych w kontekście prawa do prywatności potrzebę funkcjonowania prawa, które chroni dobra osobiste 7. Ochrona praw i wolności 27. (7.1) Gwarancje ochrony praw w RP. zna podstawę prawną ochrony praw w Polsce przedstawia główne środki ochrony praw i wolności w Polsce wyszukuje przykłady działań podejmowanych w celu ochrony praw przez wybrane instytucje działalność sądów powszechnych i administracyjnych, Trybunału Konstytucyjnego i Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji ocenia, na ile zawarte w Konstytucji RP gwarancje praw są wystarczające 28. (7.2) Rzecznik Praw Obywatelskich i Rzecznik Praw Dziecka. zna instytucje państwowe powołane do ochrony praw i wolności opisuje sposób działania Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka określa zadania Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka ocenia, czy w Polsce są przestrzegane prawa dziecka i prawa ucznia pisze prostą skargę do Rzecznika Praw Obywatelskich lub Rzecznika Praw Dziecka według podanego wzoru 29. (7.3) Europejski system zna Europejski Trybunał Praw Człowieka w przedstawia strukturę międzynarodowego określa sposób złożenia petycji do Europejskiego działalność instytucji znaczenie działalności 7
ochrony. praw Strasburgu systemu ochrony praw : system międzyrządowy (system uniwersalny i systemy regionalne) i organizacje pozarządowe Trybunału Człowieka Strasburgu Praw w wchodzących w skład Europejskiego systemu ochrony praw Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu dla ochrony praw 30. (7.4) Działalność organizacji pozarządowych. znaczenie pojęcia organizacja pozarządowa najważniejsze organizacje pozarządowe ochrony praw działające w Polsce i na świecie przedstawia na przykładach działania podejmowane przez ludzi i organizacje pozarządowe broniące praw działalność organizacji pozarządowych w Polsce w miarę swoich możliwości włącza się w wybrane działania organizacji pozarządowych 31. (7.5) Przejawy szowinizmu, rasizmu, antysemityzmu, ksenofobii i homofobii. znaczenie pojęć: szowinizm, rasizm, antysemityzm, ksenofobia i homofobia rozpoznaje przejawy rasizmu, szowinizmu, antysemityzmu, ksenofobii i homofobii szowinizm, rasizm, antysemityzm, ksenofobię i homofobię potrzebę przeciwstawiania się omawianym formom dyskryminacji i braku tolerancji swoje stanowisko dotyczące zaangażowania się w wybrane działania na rzecz równości i tolerancji 32. Prawo jako 8
istoty ludzkiej w świetle dokumentów międzynarodowych lekcja powtórzeniowa. 33. Prawa w Polsce i na świecie sprawdzian wiadomości. 34. ( ) Naruszanie praw w wybranych dziedzinach. dziedziny, w których dochodzi do naruszania praw poszukuje informacji z różnych źródeł na temat naruszania praw kobiet i dzieci przedstawia przykłady naruszania praw w kontekście wolności wyznania, prawa do edukacji i praw humanitarnych wybrane przejawy naruszania praw w wybranych dziedzinach opracowuje założenia do projektu, który ma zaradzić naruszaniu praw w omawianych dziedzinach 9
Wymagania edukacyjne z wiedzy o społeczeństwie zasady oceniania. 1. W roku szkolnym 2018/2019 w klasach 1 technikum stosuje się średnią ważoną. Zgodnie ze statutem ustala się następujący system wag: Formy pracy ucznia podlegająca ocenie Waga Praca i aktywność na lekcji, prowadzenie dokumentacji pracy na lekcji, praca domowa, umiejętność czytania ze 1 zrozumieniem, posiadanie uczniowskiego wyposażenia (książka, zeszyt itp.) Odpowiedź ustna, kartkówka, praca projektowa, twórcze rozwiązywanie problemów 2 Prace klasowe, sprawdziany, testy, badanie wyników nauczania, sukcesy w konkursach przedmiotowych 3 2. Graniczną wartością, od której ustala się wyższą śródroczną i roczną ocenę klasyfikacyjną, jest 0,6, tzn. uczeń otrzymuje: ocenę celujący gdy średnia ważona jest równa bądź wyższa od 5,6; ocenę bardzo dobry gdy średnia ważona jest równa bądź wyższa od 4,6; ocenę dobry gdy średnia ważona jest równa bądź wyższa od 3,6; ocenę dostateczny gdy średnia ważona jest równa bądź wyższa od 2,6; ocenę dopuszczający gdy średnia ważona jest równa bądź wyższa od 1,6; ocenę niedostateczny gdy średnia ważona jest niższa od 1,6. 3. Stosuje się znaki "+" i " " w bieżącym ocenianiu. Znak "+" oznacza osiągnięcia ucznia bliższe wyższej kategorii wymagań, a znak "-" niższej kategorii wymagań. Stosuje się znaki plus "+" oraz minus "-" za nieprzygotowanie do lekcji, aktywność, zadania domowe lub ich brak oraz cząstkowe odpowiedzi. Za trzy plusy uczeń uzyskuje ocenę bdb z wagą 1, a za trzy minusy ocenę ndst z wagą 1. 4. Na lekcjach wiedzy o społeczeństwie uczeń otrzymuje oceny w następujący sposób: odpowiedź ustna uczeń jest odpytywany z bieżącego materiału (trzy ostanie lekcje). Uczeń ma również prawo zgłosić się do odpowiedzi samodzielnie i jeśli brak jest przeciwwskazań (np.: odpytany powinien być uczeń, który ma mało ocen), to uczeń taki otrzymuje prawo odpowiedzi. Ocena wynika ze stopnia opanowania materiału przez ucznia, poprawności odpowiedzi, umiejętności jasnego przekazania posiadanych wiadomości. 10
kartkówka zapowiedziana lub niezapowiedziana przez nauczyciela, obejmuje podobnie jak przy odpowiedzi zakres materiału z trzech ostatnich lekcji. Pytania są krótkie i sprecyzowane i sprawdzają stopień opanowania przez ucznia bieżącego materiału. Ocenę z kartkówki można poprawić (za zgodą nauczyciela) pisząc ją jeszcze raz z tej samej partii materiału. Ocena wpisywana jest jako kolejna w dzienniku. Termin poprawy ustala nauczyciel. test (sprawdzian) zapowiedziany przez nauczyciela minimum tydzień wcześniej, obejmuje swoim zakresem szerszy zakres tematyczny. Poprzedzony jest lekcją powtórzeniową. Sprawdza on opanowanie przez ucznia wiadomości, informacji i umiejętności z omawianego zakresu. 5. Zasady zaliczania sprawdzianów i zadań klasowych przez uczniów nieobecnych w szkole w dniu weryfikowania wiedzy: wszystkie wskazane przez nauczyciela sprawdziany lub zadania klasowe, których uczeń nie pisał z powodu nieobecności, powinien napisać w dodatkowym terminie, wyznaczonym przez uczącego (w ciągu dwóch tygodni od powrotu ucznia do szkoły); jeśli uczeń nie stawi się w wyznaczonym terminie, nauczyciel ma prawo zweryfikować jego wiedzę z niezaliczonego materiału na pierwszej lekcji przedmiotu, na której uczeń będzie obecny (w formie odpowiedzi ustnej lub pisemnej); takie same zasady dotyczą możliwości poprawy oceny niedostatecznej z zadania klasowego lub sprawdzianu, ale uczeń samodzielnie musi zgłosić chęć poprawy oceny u nauczyciela przedmiotu w ciągu tygodnia od poinformowania o negatywnej nocie. Ocena z poprawy wpisywana jest w dzienniku jako kolejna. Jeśli uczeń z poprawy otrzymał drugą ocenę niedostateczną, to przy klasyfikacji traktuje się to jako jedną ocenę niedostateczną. 6. Progi procentowe ocen przy wystawianiu ocen z prac pisemnych: 98% - 100% - stopień celujący 90% - 97,99% - stopień bardzo dobry 75% - 89,99% - stopień dobry 50% - 74,99% - stopień 30% - 49,99% - stopień dopuszczający 0% - 29,99% - stopień niedostateczny 11
7. Uczniowi przysługuje jedno nieprzygotowanie (np.) w ciągu okresu bez podania przyczyny, z wyłączeniem zajęć, na których odbywają się klasówki. Uczeń zgłasza nieprzygotowanie na początku lekcji i fakt ten zostaje odnotowany przez nauczyciela w dzienniku za pomocą skrótu "np." 8. Ogólne kryteria ocen z wiedzy o społeczeńswtwie: Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą i dodatkowo bierze udział w szkolnych konkursach wiedzy o społeczeństwie lub o tematyce europejskiej i zostaje ich laureatem, lub bierze udział w ogólnopolskich olimpiadach na stopniu minimum miejskim. Wiedza ucznia wykracza w wyraźny sposób poza podstawy programowe. Uczeń prezentuje dociekliwość w rozwiązywaniu problemów, wykorzystuje wiedzę z pokrewnych przedmiotów, interesuje się światem współczesnym i jego problemami. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który w pełni przyswoił wiedzę objętą podstawą programową; wykazuje zainteresowanie przedmiotem; wykorzystuje różne źródła wiedzy; starannie wykonuje dodatkowe zadania; aktywnie uczestniczy w lekcjach. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który ma w zakresie wiedzy niewielkie braki, poprawnie rozwiązuje zadania o pewnym stopniu trudności i wymagające opanowania umiejętności przewidzianych programem; wykazuje aktywność na lekcjach. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który wykazuje średnie opanowanie materiału przewidzianego programem; wiedza jest wyrywkowa i fragmentaryczna, nie łączy wydarzeń w logiczne ciągi; poprawnie wykonuje zadania przy pomocy nauczyciela, aktywność na lekcji jest sporadyczna. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który ma spore luki w wiadomościach objętych programem, przy czym mógłby je uzupełnić przy sporej pomocy nauczyciela, jest bierny na lekcji, przy pomocy nauczyciela jest w stanie wykonać proste zadania, wymagające podstawowych umiejętności. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który notorycznie nie przygotowuje się do lekcji, nie rozumie i nie potrafi wykonać nawet przy pomocy nauczyciela prostych zadań; odznacza się brakiem systematyczności i chęci do nauki oraz biernością na lekcjach. 12