ENERGETYCZNY TANIEC Z GWIAZDAMI CZYLI O KONSEKWENCJACH PAKIETU KLIMATYCZNEGO DLA POLSKI Marcin Lewenstein Zastępca Dyrektora Departament Strategii PGNiG 23 kwietnia 2009 r., Warszawa
Czy elektroenergetyka potrzebuje gazu i co gaz dla elektroenergetyki ma wspólnego z efektywnością energetyczną? Scenariusz wszystkomający Scenariusz ten posłużył jako punkt wyjścia do budowy następnych scenariuszy. ( ) Gaz a szczególnie Import traktowane były jako opcje ostatniej szansy. Scenariusz zrównoważony bez atomu ( ) to poprzedni scenariusz bez inwestycji w energetykę atomową ( ) a za to zmniejszono udział gazu i importu energii. Scenariusz bez gazu W kolejnym scenariuszu bez gazu zrezygnowano z rozwoju energetyki gazowej i zminimalizowano import, niedobory uzupełniono zwiększonym udziałem OZE. 23.04.2009 Warszawa 2
Efektywność energetyczna obszary oddziaływania BUDOWNICTWO Termomodernizacja Racjonalne wykorzystanie energii PRZEMYSŁ Promocja wysokosprawnej kogeneracji (CHP) System dobrowolnych zobowiązań w przemyśle System zarządzania energią i system audytów Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko WSPARCIE System białych certyfikatów Kampanie informacyjne, szkolenia i edukacja w zakresie poprawy efektywności energetycznej TRANSPORT Systemy zarządzania ruchem i infrastrukturą transportową Systemy transportu zrównoważonego oraz efektywnego wykorzystania paliw w transporcie UŻYTKOWNICY Zwiększenie udziału w rynku energooszczędnych produktów zużywających energię Program oszczędnego gospodarowania energią w sektorze publicznym Promocja usług energetycznych wykonywanych przez ESCO Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 23.04.2009 Warszawa 3
Wraz z wzrostem wartości energii rośnie motywacja do jej oszczędzania Działania na rzecz efektywności energetycznej to praca organiczna, wymagająca zmiany mentalności ludzi i ich przyzwyczajeń, wzrostu świadomości ekologicznej w społeczeństwie, właściwego ukształtowania zachęt i motywacji oraz zwrócenia uwagi na odpowiedzialność społeczną biznesu. kurs zł/eur kurs zł/eur 4,275 3,8 3,383 4,275 3,8 3,383 0,3 0,25 0,2 0,15 0,1 0,05 0 0,095 0,128 Grecja Polska 0,174 0,157 0,159 0,163 0,166 0,144 0,147 Polska Finlandia Francja Hiszpania Polska 0,216 0,219 0,223 0,203 0,205 0,208 0,195 0,253 0,283 0,318 0,304 Wlk. Brytania Cypr Portugalia Austria Belgia Słowacja Irlandia Luxemburg Szwecja Niemcy Holandia Włochy Dania EUR za kwh gospodarstwo domowe 3500 kwh/a, czerwiec 2008 wg. www.energy.eu 0,2 0,15 0,1 0,05 0 23.04.2009 Warszawa 4 0,077 Polska Polska 0,103 0,099 0,105 0,087 0,090 0,091 0,117 0,165 0,166 0,166 0,159 0,154 0,146 0,149 0,150 0,151 0,137 Finlandia Francja Polska Grecja Hiszpania Portugalia Luksemburg Austria Wlk. Brytania Belgia Słowacja Dania EUR za kwh odbiorca przemysłowy 2000 MWh/a, czerwiec 2008 wg. www.energy.eu 0,203 Hollandia Niemcy Irlandia Cypr Włochy
Energetyka gazowa elementem zrównoważonego rozwoju sprzyjającego podniesieniu efektywności energetycznej Energetyka gazowa i OZE w PGNiG z perspektywy odpowiedzialnego biznesu i zrównoważonego rozwoju Społeczeństwo / Społeczności lokalne Rynek / gospodarka Środowisko naturalne Większe bezpieczeństwo zasilania i dostaw energii elektrycznej, ciepła i gazu ze źródeł położonych blisko odbiorców (mniejsze zagrożenie wystąpieniem blackout ów) Możliwość skorzystania z dogodnej i prostej oferty dual fuel Zwiększenie wykorzystania i efektywności pozyskiwania środków UE, możliwe także partnerstwo publiczno prywatne Współpraca z rolnictwem w zakresie wykorzystania upraw energetycznych (biomasa, biogazownie) Nowe inwestycje, także w regionach peryferyjnych Zwiększenie konkurencji w kluczowym dla gospodarki sektorze Lepsze wykorzystanie krajowych zasobów gazu ziemnego i paliw, szczególnie z trudnych źródeł, bardziej zrównoważony energy mix Odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie na usługi regulacyjne w systemie elektroenergetycznym Wzmocnienie Krajowego Systemu Elektroenergetycznego dzięki mniejszym, rozproszonym źródłom (tańsza alternatywa dla inwestycji w sieci) Zastosowanie wysokosprawnych, nowych technologii produkcji energii elektrycznej Znaczące zmniejszenie emisji szkodliwych substancji oraz dwutlenku węgla w porównaniu z energetyką węglową Wsparcie rozwoju kogeneracji i generacji rozproszonej lepsze wykorzystanie paliw pierwotnych i ograniczenie strat w przesyle energii Ograniczenie emisji metanu z gospodarstw rolnych i wysypisk Ograniczenie zużycia wody dzięki zastosowaniu nowoczesnych silników Ograniczenie wpływu energetyki na krajobraz i zmniejszenie powierzchni wykorzystywanej dla potrzeb wytwarzania energii 23.04.2009 Warszawa 5
Wybrane zalety energetyki gazowej Bardzo duża elastyczność jeśli chodzi o wybór skali przedsięwzięć Względnie krótki czas budowy źródeł Wysoka sprawność, szczególnie w przypadku zastosowania wspieranej systemem żółtych certyfikatów kogeneracji Mniejsze niż w przypadku elektrowni węglowych emisje zanieczyszczeń Krótki cykl technologiczny uruchamiania i odstawiania źródeł gazowych (elastyczność ruchowa) Możliwość budowy wielu małych jednostek, dostosowanych dokładnie do potrzeb odbiorców, nie wymagających dużych nakładów inwestycyjnych oraz omijających kosztowne problemy dotyczące przyłączeń i rozbudowy sieci Możliwość zdalnego sterowania rozproszonych, małych źródeł elektrownia) gazowych (wirtualna Poprawa jakości energii i zabezpieczenia jej dostaw przy zapewnieniu współpracy źródeł wiatrowych i gazowych Możliwość lepszego wykorzystania odległych od systemu gazociągów źródeł gazu 23.04.2009 Warszawa 6
Gaz dla elektroenergetyki: sceptycyzm... TWh netto 205 180 155 130 105 80 55 30 5 2006 2008 2010 2012 2014 2016 2018 2020 2022 2024 2026 2028 2030 Węgiel kamienny Węgiel brunatny Gaz ziemny Jądrowa Odnawialne Inne czy optymizm? Od początku 2008 r. ponad dziesięć podmiotów z grona istotnych graczy w sektorze elektroenergetycznym i innych branżach podjęło z PGNiG wstępne rozmowy na temat dostaw gazu dla ich źródeł wytwórczych lub wspólnej realizacji projektów energetycznych Prognoza produkcji energii elektrycznej netto według paliw [TWh] Węgiel kamienny Węgiel brunatny Gaz ziemny Paliwo jądrowe 2006 86,1 49,9 4,6 0 2010 68,2 44,7 4,4 0 2015 62,9 51,1 5,0 0 2020 62,7 40,0 8,4 10,5 2025 58,4 48,4 11,4 21,1 2030 71,8 42,3 13,4 31,6 Cena w PLN/MWh ca. 220 PLN/MWh +ca. 130 PLN/MWh Energia odnawialna 3,9 8,0 17,0 30,1 36,5 38,0 Inne źródła 3,2 3,4 4,1 4,4 4,5 4,7 RAZEM 147,7 128,7 140,1 156,1 180,3 201,8 Mechanizm wsparcia kogeneracji gazowej 23.04.2009 Warszawa Źródło: ARE 7
Elektroenergetyka węglowa wymaga dużych inwestycji odtworzeniowych część nowych mocy może zapewnić gaz [MW] 30000 25000 20000 15000 10000 5000 Zmiany mocy osiągalnej elektrowni zawodowych z uwzględnieniem ubytków (likwidacje i odstawienia do modernizacji) oraz przyrostów mocy z tytułu zakończonych modernizacji i nowych zadecydowanych inwestycji (Bełchatów II, Pątnow II, Łagisza II) 0 2005 2010 2015 2020 2025 2030 Elektrownia Skawina Elektrownia Opole PKE Elektrownia Halemba PKE Elektrownia Blachownia PKE Elektrownia Siersza PKE Elektrownia Łagisza PKE Elektrownia Łaziska PKE Elektrownia Jaworzno II PKE Elektrownia Jaworzno III Elektrownia Stalowa Wola ZEL Ostrołęka "B" Elektrownia Rybnik Elektrownia Połaniec Elektrownia Dolna Odra Elektrownia Kozienice Elektrownia Pątnów II Elektrownia Pątnów I Elektrownia Adamów Elektrownia Turów Elektrownia Konin Elektrownia Belchatów II Elektrownia Bełchatów bcm mld m 3 5 4 3 2 1 0 Prognoza struktury zużycia gazu w Polsce perspektywa roku 2030 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 Domestic-weather Odbiorcy domowi corrected Industry Przemysł Power Elektroenergetyka Commercial-weather Odbiorcy indywidualni corrected (handel itd.) Petrochem Petrochemia i Chemia Ze względu na zmiany odtworzeniowe które będą następowały w kolejnych latach w podsektorze wytwarzania możliwym kierunkiem rozwoju będzie równoległe rozbudowywanie mocy wytwórczych opartych zarówno na węglu jak i na gazie ziemnym. Analizy niezależnych instytucji wskazują, że wzrost popytu na gaz ziemny w Polsce będzie w dużej mierze kreowany przez sektor energetyczny źródło: Global Insight; PKEE Raport 2030 23.04.2009 Warszawa 8
Nowe jednostki w UE to głównie elektrownie gazowe Gaz ziemny Struktura wiekowa elektrowni oraz informacje o planowanych inwestycjach jednoznacznie wskazują, iż gaz ziemny zajmuje ważne miejsce w nowych inwestycjach w ostatnich latach Gaz ziemny 23.04.2009 Warszawa 9 źródło: Second Strategic Energy Reviev UE {COM (2008) 744}
Elektroenergetyka gazowa w Polsce stan obecny W 2007 roku 7 % całkowitej sprzedaży gazu ziemnego do odbiorców przemysłowych w PGNiG SA stanowiła sprzedaż gazu do elektrowni elektrociepłowni W tym samym roku w UE27 sprzedaż dla energetyki wyniosła 26% całkowitej sprzedaży, a gaz stanowił 23% w zużyciu energii finalnej Struktura produkcji energii elektrycznej w Polsce w roku 2007 3,1% 2,6% 1,1% 0,7% 0,4% Łącznie: 160,7 TWh Przykłady bloków gazowo parowych zasilanych gazem ziemnym 33,8% 58,3% Węgiel kamienny Węgiel brunatnty Gaz ziemny OZE Ropa naftowa Woda (el. szczytowe) Odpady Źródło: Opracowanie własne na podstawie Projektu Polityki Energetycznej Polski do 2030 roku (wersja z dnia 5 marca 2009 roku) 23.04.2009 Warszawa 10
Podobnie jak liderzy branży, PGNiG zaangażuje się w elektroenergetykę Największe podmioty sektora energii i paliw działające na rynku europejskim oferują swoim klientom zarówno energię elektryczną jak i gaz. Także dla PGNiG SA i istnieją możliwości wykorzystania synergii działalności i skali możliwe do realizacji poprzez: - poszerzanie łańcucha wartości o aktywa elektroenergetyczne, - zdobycie kompetencji w nowych obszarach biznesowych Synergie polegające na wykorzystaniu gazu ziemnego jako paliwa do produkcji energii elektrycznej i ciepła pozwolą dodatkowo zwiększyć sprzedaż gazu Gaz Ziemny Ropa Naftowa Energia i Ciepło E&P Polska E&P Zagranica E&P Produkcja Obrót Międzynarodowy Magazy nowanie Przesył* Przesył* Dystrybucja /OSD Dystrybucja /OSD Obrót Chemia Produkcja Usługa realizowana przez OGP Gaz-System S.A./PSE SA 23.04.2009 Warszawa 11
Energetyka i OZE w PGNiG Charakterystyka obszaru Strategia PGNiG zakłada budowę koncernu multienergetycznego, oferującego klientom zarówno gaz, jak i energię elektryczną pochodzącą ze źródeł gazowych oraz odnawialnych źródeł energii Nowy segment i skupi działalność w obszarze energetyki i OZE PGNiG będzie odpowiadał za sprzedaż detaliczną produktów Wytwarzanie Obrót Detal 1-2 większe EC z kogeneracją gazową Źródła rozproszone o małej i średniej mocy Mała kogeneracja, również dla przemysłu Wykorzystanie atutu dostępu do własnych paliw Biogazownie Inne źródła gazowe Optymalne zabezpieczenie potrzeb własnych GK PGNiG Obrót energią wytwarzaną we własnych źródłach Opracowanie oferty dual fuel Budowa szerokich kompetencji traderskich (commodities) 23.04.2009 Warszawa 12
Obszary zainteresowań PGNiG SA Źródła rozproszone - silniki gazowe, turbiny małej mocy w tym m.in. wykorzystanie własnych źródeł gazu Produkcja energii elektrycznej na własne potrzeby i z wykorzystaniem własnej infrastruktury (PMG Wierzchowice, kopalnia L-M-G, Terminal LNG, etc.) Duże projekty energetyczne BGP na terenie Elektrowni Stalowa Wola S.A., inne Projekty związane z kogeneracją przemysłową Oferta usług systemowych dla operatorów Wsparcie obszarów z niedoborami mocy pokrycie szczytowego zapotrzebowania Wsparcie energetyki wiatrowej rezerwowanie mocy Aby realizować projekty i wykorzystać potencjał kogeneracji gazowej w Polsce potrzebujemy większej stabilności otoczenia regulacyjnego, a w szczególności zapewnienia długofalowego, przejrzystego i zintegrowanego z pozostałymi rozwiązaniami systemu wsparcia dla tej formy wytwarzania energii elektrycznej 23.04.2009 Warszawa 13
Dlaczego gaz sprzyja efektywności energetycznej? Wykorzystanie gazu w energy mix daje wiele korzyści, również z punktu widzenia efektywności energetycznej: Wysokosprawna kogeneracja gazowa 20,0 18,0 18,4 Dostosowanie skali do potrzeb odbiorcy Zmniejszenie strat w przesyle energii Optymalizacja szczytów Lepsze wykorzystanie złóż gazu w kraju 16,0 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 13,9 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Ograniczenie oddziaływania na środowisko Perspektywy zwiększenia zapotrzebowania na gazu do roku 2015 23.04.2009 Warszawa 14
Dziękuję za uwagę