XI polsko-niemiecka konferencja. Energetyka przygraniczna Polski i Niemiec doświadczenia i perspektywy

Transkrypt

1 Energetyka przygraniczna Polski i Niemiec doświadczenia i perspektywy Jerzy Łaskawiec@pzge.pl 1

2 Zestawienie bloków kondensacyjnych w kolejności uruchomienia Siersza, blok nr 1 czerwiec Siersza, blok nr 6 marzec Dolna Odra, blok nr 6 sierpień Bełchatów, blok nr 5 luty Siersza, blok nr 2 wrzesień Łagisza, blok nr 6 sierpień Dolna Odra, blok nr 7 listopad Bełchatów, blok nr 6 sierpień Turów, blok nr 2 październik Łaziska II, blok nr 9 grudzień 1977 Bełchatów, blok nr 7 grudzień 1963 Turów, blok nr 8 grudzień Dolna Odra, blok nr 8 styczeń Kraków Łęg, blok nr 4 grudzień Turów blok nr 1 styczeń Łagisza, blok nr 7 grudzień Jaworzno III, blok nr 1 maj 1986 Turów, blok nr 3 sierpień 1971 Jaworzno III, blok nr 2 czerwiec Bełchatów, blok nr 8 czerwiec Łagisza, blok nr 1 październik Turów, blok nr 9 sierpień Jaworzno III, blok nr 3 październik Bełchatów, blok nr 9 grudzień Turów, blok nr 4 grudzień Łaziska II, blok nr 10 grudzień Jaworzno III, blok nr 4 grudzień Turów, blok nr 10 grudzień Kraków Łęg, blok nr 1 czerwiec Bełchatów, blok nr 10 Lipiec Konin, blok nr 8 styczeń 1972 Siekierki, blok nr 9 luty 1988 Łagisza, blok nr 2 marzec Łaziska II, blok nr 11 marzec 1978 Bełchatów, blok nr 11 wrzesień Konin, blok nr 9 marzec Ostrołęka, blok nr 1 maj Rybnik, blok nr 5 luty Bełchatów, blok nr 12 październik Turów, blok nr 5 lipiec Ostrołęka, blok nr 2 wrzesień Rybnik, blok nr 6 czerwiec 1993 Adamów, blok nr 2 październik Łaziska II, blok nr 12 wrzesień Jaworzno III, blok nr 5 lipiec Opole, blok nr 1 czerwiec Turów, blok nr 6 grudzień Kozienice, blok nr 1 listopad Jaworzno III, blok nr 6 październik Ostrołęka, blok nr 3 grudzień Rybnik, blok nr 7 październik Opole, blok nr 2 maj Adamów, blok nr 1 kwiecień Rybnik, blok nr 1 grudzień Kozienice, blok nr 9 grudzień 1996 Turów, blok nr 7 sierpień 1973 Rybnik, blok nr 8 grudzień Opole, blok nr 3 listopad Adamów, blok nr 3 wrzesień Kozienice, blok nr 2 marzec Kraków Łęg, blok nr 2 grudzień 1997 Stalowa Wola, blok nr 7 listopad Rybnik, blok nr 2 maj Siekierki, blok nr 10 listopad Opole, blok nr 4 wrzesień 1966 Kozienice, blok nr 3 lipiec Stalowa Wola, blok nr 8 czerwiec Rybnik, blok nr 3 październik Połaniec, blok nr 1 grudzień Turów, blok nr 11 lipiec Adamów, blok nr 4 czerwiec Kozienice, blok nr 4 październik Kozienice, blok nr 10 grudzień Turów, blok nr 12 październik Adamów, blok nr 5 wrzesień Pątnów, blok nr 7 listopad Kozienice, blok nr 5 grudzień Połaniec, blok nr 2 kwiecień Turów, blok nr 13 luty Łaziska I, blok nr 2 wrzesień 1974 Połaniec, blok nr 3 wrzesień 2001 Pątnów, blok nr 1 wrzesień Rybnik, blok nr 4 styczeń 1981 Siersza, blok nr 11 czerwiec Łaziska I, blok nr 1 grudzień Pątnów, blok nr 8 marzec Połaniec, blok nr 4 kwiecień 2002 Pątnów, blok nr 2 grudzień Dolna Odra, blok nr 1 kwiecień 1982 Siersza, blok nr 12 grudzień 1968 Kozienice, blok nr 6 czerwiec Połaniec, blok nr 5 luty Turów, blok nr 15 grudzień Pątnów, blok nr 3 wrzesień Dolna Odra, blok nr 2 wrzesień Bełchatów, blok nr 1 lipiec 2003 Pątnów, blok nr 4 grudzień Kozienice, blok nr 7 listopad Połaniec, blok nr 6 sierpień Turów, blok nr 14 listopad 1969 Siekierki, blok nr 7 wrzesień Siersza, blok nr 4 marzec 1975 Połaniec, blok nr 7 marzec Turów, blok nr 16 październik Łagisza, blok nr 3 kwiecień Kozienice, blok nr 8 luty Bełchatów, blok nr 2 maj Pątnów, blok nr 5 czerwiec Dolna Odra, blok nr 3 marzec Połaniec, blok nr 8 g grudzień Siersza, blok nr 3 wrzesień Dolna Odra, blok nr 4 sierpień 1984 Łagisza, blok nr 4 wrzesień Dolna Odra, blok nr 5 grudzień Bełchatów, blok nr 3 styczeń Siersza, blok nr 5 wrzesień Siekierki, blok nr 8 styczeń Bełchatów, blok nr 4 lipiec Pątnów, blok nr 6 grudzień Kraków Łęg, blok nr 3 październik Łagisza, blok nr 5 grudzień 2

3 TABL. 3 BILANS ENERGII ELEKTRYCZNEJ ENERGETYKI ZAWODOWEJ 1) Wyszczególnienie GWh Produkcja z tego: elektrownie cieplne i elektrociepłownie w tym: elektrociepłownie elektrownie wodne z tego: elektrownie szczytowo-pompowe 2) pozostałe elektrownie wodne Zużycie na potrzeby energetyczne elektrowni cieplnych i elektrociepłowni z tego: na produkcję energii elektrycznej na produkcję ciepła Zużycie na inne cele Zużycie na potrzeby energetyczne elektrowni wodnych z tego: elektrownie szczytowo-pompowe 2) elektrownie na dopływie naturalnym Sprzedaż bezpośrednio odbiorcom taryfowym 3) Sprzedaż bezpośrednio odbiorcom posiadającym umowy kompleksowe 3) Energia oddana do wspólnej sieci Zakup z elektrowni przemysłowych Zakup ze źródeł odnawialnych Import (Pobór) Energia wprowadzona do wspólnej sieci Energia przesłana z sieci do odbiorców końcowych 5) w tym: odbiorcy na NN i WN odbiorcy na SN odbiorcy na nn w tym: gospodarstwa domowe i rolne w mieście i na wsi Zużycie w przesyle i dystrybucji 4) Pompowanie wody w elektrowniach wodnych Eksport (Oddanie) Straty i różnice bilansowe ) OZEE działające poza strukturami przedsiębiorstw sieciowych i wytwórczych sektora elektroenergetycznego - uwzględniono w pozycji "Zakup ze źródeł odnawialnych" 2) jako elektrownie szczytowo-pompowe przyjmuje się: Porąbka Żar, Żarnowiec, Żydowo 3) bez energii zakupionej przez odbiorców korzystajacych z zasady TPA 4) w tym zużycie w przedsiębiorstwie 5) bezpośrednio i przez małych dystrybutorów lokalnych 3

4 Zasoby zasoby wydobywalne węgla brunatnego w Unii Europejskiej umożliwiające ekonomiczną eksploatację oceniane są na około 225 mld ton, w Niemczech określono je na 117 mld ton, w Polsce 74,9 mld ton, w pozostałych krajach UE w przedziale 1,2 9 mld ton. Zatrudnienie zatrudnienie w kopalniach w Niemczech wynosi 234 pracowników na 1 mln ton wydobycia, średnie dla wszystkich kopalń z 9 krajów 220 pracowników na 1 mln ton, zatrudnienie w kopalniach węgla brunatnego w UE w roku 2010 było na poziomie 87,5 tys. pracowników i zmniejszyło się w stosunku do roku 2008 o około 7%. 4

5 . Produkcja energii elektrycznej z węgla brunatnego w Unii Europejskiej stanowi 30% udziału w produkcji ogółem przy zużyciu węgla 1,18 mln ton/1 TWh, w Grecji od 50 do 60% przy zużyciu węgla 2,08 mln ton/1 TWh, w Czechach ponad 50% przy zużyciu węgla 0,91 mln ton/1 TWh, w Rumunii 40% przy zużyciu węgla 1,13 mln ton/1 TWh, w Polsce, Bułgarii i Słowenii 30-35% przy zużyciu węgla odpowiednio: 1,14; 1,81 i 0,81 mln ton/1 TWh. Średnią sprawność energetyczną brutto przetwarzania węgla brunatnego na energię elektryczną zarejestrowano w wysokości 37%. w Niemczech 38,7%, w Polsce około 37%. Na zwiększenie sprawności przetwarzania ma wpływ nowoczesność bloków energetycznych: w Niemczech MW blisko 50% - jest zainstalowane w blokach o mocy MW i sprawności netto 41 43%, w Polsce MW poniżej 30% bloków o mocy od 250 do 856 MW i sprawności netto 39 42%. 5

6 ,4 33,3 26,3 26,7 27,2 34,6 33, ,7 38,2 31, ,9 39,9 39,3 37,5 35, , , ,7 7,7 7,1 8,1 6,1 5 4,8 3,7 1,8 2 2,4 3, Moc osiągalna Zapotrzebowanie na moc Nadwyżka mocy 6

7 TABL. 3 BILANS ENERGII ELEKTRYCZNEJ ENERGETYKI ZAWODOWEJ 1) Wyszczególnienie GWh Produkcja z tego: elektrownie cieplne i elektrociepłownie w tym: elektrociepłownie elektrownie wodne z tego: elektrownie szczytowo-pompowe 2) pozostałe elektrownie wodne Zużycie na potrzeby energetyczne elektrowni cieplnych i elektrociepłowni z tego: na produkcję energii elektrycznej na produkcję ciepła Zużycie na inne cele Zużycie na potrzeby energetyczne elektrowni wodnych z tego: elektrownie szczytowo-pompowe 2) elektrownie na dopływie naturalnym Sprzedaż bezpośrednio odbiorcom taryfowym 3) Sprzedaż bezpośrednio odbiorcom posiadającym umowy kompleksowe 3) Energia oddana do wspólnej sieci Zakup z elektrowni przemysłowych Zakup ze źródeł odnawialnych Import (Pobór) Energia wprowadzona do wspólnej sieci Energia przesłana z sieci do odbiorców końcowych 5) w tym: odbiorcy na NN i WN odbiorcy na SN odbiorcy na nn w tym: gospodarstwa domowe i rolne w mieście i na wsi Zużycie w przesyle i dystrybucji 4) Pompowanie wody w elektrowniach wodnych Eksport (Oddanie) Straty i różnice bilansowe ) OZEE działające poza strukturami przedsiębiorstw sieciowych i wytwórczych sektora elektroenergetycznego - uwzględniono w pozycji "Zakup ze źródeł odnawialnych" 2) jako elektrownie szczytowo-pompowe przyjmuje się: Porąbka Żar, Żarnowiec, Żydowo 3) bez energii zakupionej przez odbiorców korzystajacych z zasady TPA 4) w tym zużycie w przedsiębiorstwie 5) bezpośrednio i przez małych dystrybutorów lokalnych 7

8 8

9 Tab. 1. Główne źródła emisji CO 2 w Europie Centralnej Liczba Liczba Kraj instalacj i >10 mln instalacj i 3-10 mln Liczba instalacji 3-0,35 mln Mg/rok Sumaryczna emisja z wyszczególnionych instalacji [mln Mg/rok] Mg/rok Mg/rok Holandi a Belgia Niemcy Polska Czechy Suma

10 Rozmieszczenie zasobów, wydobycia i wytwarzania energii z węgla brunatnego w Polsce 467,4 [mln t] 4 277,8 [mln t] 6 005,1 [mln t] Węgiel brunatny w Polsce występuje głównie w czterech Regionach: Dolnośląskim, Łódzkim, Wielkopolskim, Lubuskim ,1 [mln t] 751 [mln t] 2 002,5 [mln t] Zasoby geologiczne bilansowe węgla brunatnego w Polsce udokumentowane: wydobywalne określono w bilansie mln ton w obszarach eksploatowanych 3 106,5 mln ton 10

11 11

12 Struktura zużycia energii pierwotnej III kw. 2011r. III kw. 2012r. Węgiel kamienny 44,4% Węgiel brunatny 13,8% Paliwa płynne 24,8% 12

13 Wydobycie węgla w 2012 r. Kamienny Brunatny w tym: 72,9 mln ton 64,2 mln ton Bełchatów 40 mln ton 62,5% wzrost 4,1% Turów 10,3 mln ton 16,1% spadek 0,5% Konin 10,1 mln ton 15,8% wzrost 9,4% Adamów 3,6 mln ton 5,6% spadek 20,8% 13

14 OBSZAR PERSPEKTYWICZNY LEGNICA-GŁOGÓW 2,376 mld Mg 0,799 mld Mg 5,955 mld Mg 1,569 mld Mg 1,025 mld Mg 0,864 mld Mg 0,839 mld Mg 0,471 mld Mg SULECHÓW

15 Harmonogram realizacyjny Lata [rok] Nadkład [mln,m3] Węgiel [mln,mg] N:W [m3/mln,mg] , ,2 4 28, ,1 9 14, ,5 17,4 8, ,8 24,1 6, ,9 24,1 6, ,9 24,1 6, ,9 463,7 7, ,6 1534,9 7,8 Razem , ,5 7,9 15

16 Po uwzględnieniu filarów ochronnych do wydobycia możliwych będzie tylko 238 mln Mg węgla Filar dla planowanej autostrady Filar dla linii kolejowe 16

17 SCENARIUSZE TECHNOLOGICZNE UDOSTĘPNIENIA I ZAGOSPODAROWANIA ZŁOŻ W REJONIE GUBINA Scenariusz Technologiczny I - przewiduje udostępnienie złoża Gubin w dwóch miejscach od południa od Pola Strzegów oraz od północy od Pola Sadzarzewice Scenariusz Technologiczny II - przewiduje lokalizację wkopu w centralnej części złoża Gubin w Polu Węgliny; wkop udostępniający będzie umożliwiał eksploatację złoża dwufrontową kierunkach północnym i południowym. 17

18 Scenariusz Technologiczny I Udostępnienie dwoma wkopami otwierającymi - od Pola Strzegów na południu i Pola Sadzarzewice na północy Wkop udostępniający Pole Sadzarzewice objętość: tys. m3 Scenariusz Technologiczny II Udostępnienie jednym wkopem centralnym od Pola Węgliny Wkop udostępniający Pole Węgliny objętość: tys. m3 Wkop udostępniający Pole Strzegów objętość:

19 Perspektywy kopalni Turów Wskaźnik nadkładu do węgla ogółem w tym kopalnia Turów 3,9 m 3 /tonę wydobycia 6,9 m 3 /tonę Zużycie energii w kopalni Turów spadek o 4,8% przy zwiększonej masie urobku o 5,5% Wzrost wydajności 13,9% Perspektywa wydobycia w kopalni Turów do 2045r. Nowy blok 450MW w elektrowni Turów 2016r. 19

20 Złoże Radomierzyce Zasoby bilansowe kat. C mln ton Miąższość 18,5 m Głębokość spągu 90 m N/W 4,9 Wartość opałowa MJ/Mg 20

21 Prognozowane wydobycie węgla brunatnego w czynnych kopalniach odkrywkowych w mln Mg Lata KWB Adamów KWB Bełchatów KWB Konin KWB Turów Razem [mln Mg] ,5 38,7 10,4 12,4 66, ,5 39,0 10,4 14,4 68, ,5 39,2 10,4 12,4 66, ,4 39,9 10,4 10,9 65, ,4 42,9 10,4 10,9 68, ,4 42,9 10,4 10,9 68, ,4 42,5 10,4 10,9 68, ,4 43,4 10,4 10,9 69, ,4 42,7 10,4 10,1 67, ,4 39,7 10,4 10,1 64, ,4 36,1 10,4 10,1 61, ,4 35,7 10,4 10,1 60, ,4 36,4 10,4 10,1 61, ,4 36,4 10,2 10,9 61, ,4 36,1 10,2 10,9 61, ,2 36,3 10,3 9,5 56, ,8 10,3 9,5 55,6

22 cd. Lata KWB Adamów KWB Bełchatów KWB Konin KWB Turów Razem ,8 10,3 9,5 57, ,4 10,3 9,5 56, ,9 7,4 9,5 53, ,9 4,5 9,5 50, ,0 4,2 9,5 48, ,0 4,2 9,5 48, ,7 4,2 9,5 43, ,6 4,0 9,5 36, ,0 4,0 9,5 33, ,0 3,8 9,5 28, ,0 3,6 9,2 23, ,1 2,5 9,2 18, ,1 1,6 9,2 17, ,0 1,6 9,2 15, ,5 9,2 10, ,6 9,2 9,8 Po ,3 29,3 Razem 69,2 1019,6 254,9 373,4 1718,0 Zakończenie wydobycia 2023 r r r r r.

23 mln Mg Wydobycie w kopalniach czynnych + Legnica

24 Czynniki determinujące Własna baza zasobowa pozwalająca na niezależność energetyczną przez kilkaset lat. Ochrona zasobów przewidzianych do eksploatacji złóż w Polityce Energetycznej Polski do 2030r. Spełnienie wymogów pakietu klimatycznego Potrzeby energetyczne kraju Wzrost sprawności zespołów energetycznych 24

25 25

26 26

27 Podczas przygotowywania materiałów korzystano z prezentacji i opracowań : 1.POLTEGOR-INSTYTUT INSTYTUT GÓRNICTWA ODKRYWKOWEGO, 2.WĘGIEL_BRUNATNY_BADANIA,_POTENCJAŁ ( ) praca zbiorowa pod przewodnictwem Prof. Antoniego Tajdusia, 3. Materiały ARE- Sprawozdania, 4. Materiały autora na podstawie jego poprzednich referatów Dziękuję za uwagę Jerzy Łaskawiec PZGE Sp. z o.o 27