MOŻLIWOŚCI ZWIĘKSZENIA ZASTOSOWANIA GAZU ZIEMNEGO W CIEPŁOWNICTWIE

Transkrypt

1 MOŻLIWOŚCI ZWIĘKSZENIA ZASTOSOWANIA GAZU ZIEMNEGO W CIEPŁOWNICTWIE Janusz Cierpiał Kierownik Działu Planowania i Rozwoju Rynku Departament Obrotu Gazem PGNiG S.A. 17 listopada 2009 r., Sosnowiec

2 Energetyka gazowa w PGNiG S.A. dziś i jutro (1) 1. Portfel ciepłowniczy PGNiG S.A.: 28 obiektów wytwórczych: 25 obiektów eksploatowanych w strukturach PGNiG S.A.: łączna moc zainstalowana kwt i 116 kwe, wolumen sprzedaży GJ ciepła oraz 800 MWh energii elektrycznej 3 obiekty dzierżawione podmiotom zewnętrznym: łączna moc zainstalowana kwt, wolumen sprzedaży GJ ciepła Lokalizacja obiektów wytwórczych PGNiG S.A: Gazownia Olsztyńska 20 obiektów Gazownia Bydgoska 4 obiekty Gazownia Gdańska 2 obiekty Gazownia Poznańska 1 obiekt Gazownia Rzeszowska 1 obiekt (trigeneracja) Wyzwania stojące przed polskim ciepłownictwem w aspekcie dyrektyw Unii Europejskiej. Sosnowiec, r. 2

3 Energetyka gazowa w PGNiG S.A. dziś i jutro (2) 2. Portfel ciepłowniczy spółek-córek PGNiG S.A.: 21 obiektów: łączna moc zainstalowana kwt i 66 kwe, wolumen sprzedaży GJ ciepła oraz 420 MWh energii elektrycznej 3. Zaplanowane na 2009 rok zwiększenie portfela ciepłowniczego spółek-córek PGNiG S.A.: 14 obiektów: łączna moc zainstalowana kwt, wolumen sprzedaży GJ ciepła 4. Realizacja programu Analiza obecnego zaangażowania PGNiG oraz możliwości dalszych inwestycji w małe ciepłownie / elektrociepłownie zasilane gazem ziemnym Wariant I: Wycofanie się z rynku ciepła Wariant II: Rozwój segmentu ciepłowni / kogeneracji rozproszonej Wyzwania stojące przed polskim ciepłownictwem w aspekcie dyrektyw Unii Europejskiej. Sosnowiec, r. 3

4 Energetyka gazowa w PGNiG S.A. dziś i jutro (3) 5. Wariant II: Rozwój segmentu ciepłowni / kogeneracji rozproszonej przewiduje: budowę centrum kompetencyjnego dla segmentu małych ciepłowni i gazowej kogeneracji rozproszonej, do którego przeniesione zostanie zarządzanie tym segmentem i jego rozwój; rozpoczęcie procesu optymalizacji organizacji i zarządzania dla segmentu energetyki gazowej, tworzenie najlepszych praktyk realizacji i prowadzenia inwestycji w tym segmencie; intensyfikację prac mających na celu rozpoznanie nowych projektów inwestycyjnych; rozpoczęcie realizacji nowych projektów inwestycyjnych wg ściśle określonego schematu, wynikającego z najlepszych praktyk; Wyzwania stojące przed polskim ciepłownictwem w aspekcie dyrektyw Unii Europejskiej. Sosnowiec, r. 4

5 Energetyka gazowa w PGNiG S.A. dziś i jutro (4) 6. Prace nad powołaniem spółki segmentowej PGNiG-Energia S.A r. decyzja WZA PGNiG w tej sprawie Na początku września 2009 roku Zarząd PGNiG S.A. przyjął wniosek w sprawie powołania spółki PGNiG-Energia S.A. 28 września 2009 r. Rada Nadzorcza PGNiG S.A. pozytywnie zaopiniowała wniosek Zarządu Spółki do Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy w sprawie powstania spółki PGNiG Energia SA. Spółka segmentowa PGNiG Energia skupi działalność w obszarze energetyki gazowej i OZE PGNiG będzie odpowiadał za sprzedaż detaliczną produktów Wytwarzanie Obrót Detal 1-2 duże elektrociepłownie gazowe Źródła rozproszone małej i średniej mocy Układy kogeneracyjne dedykowane dla przemysłu Wykorzystanie atutu dostępu do własnych paliw Biogazownie Inne źródła gazowe Optymalne zabezpieczenie potrzeb własnych GK PGNiG Obrót energią elektryczną wytwarzaną we własnych źródłach Opracowanie oferty dual fuel Budowa szerokich kompetencji traderskich (commodities) Wyzwania stojące przed polskim ciepłownictwem w aspekcie dyrektyw Unii Europejskiej. Sosnowiec, r. 5

6 Energetyka gazowa w PGNiG S.A. dziś i jutro (5) 7. Strategia GK PGNiG w perspektywie roku 2015 przewidująca rozszerzenie łańcucha wartości o energetykę gazową Energetyka gazowa i OZE w PGNiG z perspektywy odpowiedzialnego biznesu i zrównoważonego rozwoju Społeczeństwo / Społeczności lokalne Rynek / gospodarka Środowisko naturalne Większe bezpieczeństwo zasilania i dostaw energii elektrycznej, ciepła i gazu ze źródeł położonych blisko odbiorców (mniejsze zagrożenie wystąpieniem blackout ów) Możliwość skorzystania z dogodnej i prostej oferty dual fuel Zwiększenie wykorzystania i efektywności pozyskiwania środków UE, możliwe także partnerstwo publiczno prywatne Współpraca z rolnictwem w zakresie wykorzystania upraw energetycznych (biomasa, biogazownie) Nowe inwestycje, także w regionach peryferyjnych Zwiększenie konkurencji w kluczowym dla gospodarki sektorze Lepsze wykorzystanie krajowych zasobów gazu ziemnego i paliw, szczególnie z trudnych źródeł, bardziej zrównoważony energy mix Odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie na usługi regulacyjne w systemie elektroenergetycznym Wzmocnienie Krajowego Systemu Elektroenergetycznego dzięki mniejszym, rozproszonym źródłom (tańsza alternatywa dla inwestycji w sieci) Zastosowanie wysokosprawnych, nowych technologii produkcji energii elektrycznej Znaczące zmniejszenie emisji szkodliwych substancji oraz dwutlenku węgla w porównaniu z energetyką węglową Wsparcie rozwoju kogeneracji i generacji rozproszonej lepsze wykorzystanie paliw pierwotnych i ograniczenie strat w przesyle energii Ograniczenie emisji metanu z gospodarstw rolnych i wysypisk Ograniczenie zużycia wody dzięki zastosowaniu nowoczesnych silników Ograniczenie wpływu energetyki na krajobraz i zmniejszenie powierzchni wykorzystywanej dla potrzeb wytwarzania energii Wyzwania stojące przed polskim ciepłownictwem w aspekcie dyrektyw Unii Europejskiej. Sosnowiec, r. 6

7 Energetyka gazowa w PGNiG S.A. dziś i jutro (6) Podobnie jak liderzy branży, PGNiG zaangażuje się w energetykę gazową Także dla PGNiG SA i istnieją możliwości wykorzystania synergii działalności i skali możliwe do realizacji poprzez: - poszerzanie łańcucha wartości o aktywa związane z energetyką gazową, - zdobycie kompetencji w nowych obszarach biznesowych (wytwarzanie, obrót, dystrybucja i przesył ciepła i energii elektrycznej) Synergie polegające na wykorzystaniu gazu ziemnego jako paliwa do produkcji energii elektrycznej i ciepła pozwolą dodatkowo zwiększyć wolumen sprzedaży gazu ziemnego Gaz Ziemny Ropa Naftowa Energia i Ciepło E&P Polska E&P Zagranica E&P Produkcja Obrót Międzynarodowy Magazy nowanie Przesył* Przesył* Dystrybucja /OSD Dystrybucja /OSD Obrót Chemia Produkcja Usługa realizowana przez OGP Gaz-System S.A./PSE SA Wyzwania stojące przed polskim ciepłownictwem w aspekcie dyrektyw Unii Europejskiej. Sosnowiec, r. 7

8 Energetyka gazowa w PGNiG S.A. dziś i jutro (7) Miejsce energetyki gazowej w łańcuchu wartości GK PGNiG Segmenty działalności na rynku gazu i energii są bardzo zbliżone. Znaczące różnice występują w segmencie upstream, ponadto różnicą jest brak możliwości magazynowania energii elektrycznej i ciepła. Połączenie działalności na obu rynkach daje możliwość uzyskania pewnych synergii, szczególnie w obszarach wytwarzania, obrotu hurtowego oraz sprzedaży. Definicja segmentów działalności dla sektora gazu ziemnego Poszukiwanie i wydobycie Przesył i magazynowanie Obrót hurtowy Dystrybucja Sprzedaż Poszukiwanie, zagospodarowanie oraz wydobycie gazu ziemnego. Magazynowanie i Obrót hurtowy gazem Dystrybucja gazu Sprzedaż gazu przesył gazu ziemnego ziemnym ziemnego (w tym w ziemnego do klienta (w tym w postaci LNG) postaci LNG i CNG) końcowego Definicja segmentów działalności dla sektora energetyki gazowej Wytwarzanie Przesył Obrót hurtowy Dystrybucja Sprzedaż Wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła: energetyka tradycyjna, kogeneracja, OZE. Przesył energii elektrycznej Obrót hurtowy energią elektryczną Dystrybucja energii elektrycznej i ciepła Sprzedaż energii elektrycznej, ciepła i chłodu do klienta końcowego Segment midstream Segment downstream Wyzwania stojące przed polskim ciepłownictwem w aspekcie dyrektyw Unii Europejskiej. Sosnowiec, r. 8

9 Wybrane zalety energetyki gazowej (1) Bardzo duża elastyczność jeśli chodzi o wybór skali przedsięwzięć Względnie krótki czas budowyźródeł Wysoka sprawność, szczególnie w przypadku zastosowania wspieranej systemem żółtych certyfikatów kogeneracji gazowej Mniejsze niż w przypadku elektrowni węglowych emisje zanieczyszczeń Krótki cykl technologiczny uruchamiania i odstawiania źródeł gazowych (elastyczność ruchowa) Wyzwania stojące przed polskim ciepłownictwem w aspekcie dyrektyw Unii Europejskiej. Sosnowiec, r. 9

10 Wybrane zalety energetyki gazowej (2) Możliwość budowy wielu małych jednostek wytwórczych, o mocy dostosowanej do potrzeb energetycznych odbiorców, nie wymagających dużych nakładów inwestycyjnych oraz omijających kosztowne procedury związane z realizacją przyłączeń i rozbudowy sieci elektroenergetycznej Możliwość zdalnego sterowania i prowadzenia ruchu małych i średnich rozproszonychźródeł gazowych (wirtualna elektrownia) Poprawa jakości energii i zabezpieczenia jej dostaw przy zapewnieniu współpracyźródeł wiatrowych i gazowych Możliwość budowy gazowych źródeł wytwórczych na terenach niezgazyfikowanych dzięki zastosowaniu technologii skroplonego gazu ziemnego (LNG) oraz sprężonego gazu ziemnego (CNG) Wyzwania stojące przed polskim ciepłownictwem w aspekcie dyrektyw Unii Europejskiej. Sosnowiec, r. 10

11 Zalety energetyki gazowej z punktu widzenia efektywności energetycznej Wykorzystanie gazu ziemnego w energy mix pozwala uzyskać wiele korzyści, również z punktu widzenia efektywności energetycznej: Wysokosprawna kogeneracja gazowa Dostosowanie mocy źródeł do potrzeb odbiorcy Zmniejszenie strat przesyłu energii Optymalizacja szczytów zapotrzebowania Optymalizacja wykorzystania krajowych złóż gazu Ograniczenie oddziaływania na środowisko 20,0 18,0 16,0 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0, Perspektywy zwiększenia zapotrzebowania na gaz ziemny na potrzeby segmentu energetyki gazowej w perspektywie 2015 roku Wyzwania stojące przed polskim ciepłownictwem w aspekcie dyrektyw Unii Europejskiej. Sosnowiec, r. 11

12 Wdrożenie Pakietu energetycznego Komisji Europejskiej 3x20 do 2020 będzie sprzyjało większemu zastosowaniu gazu ziemnego w energetyce Cele podstawowe 20% redukcja gazów cieplarnianych z produkowanej energii do 2020 roku Zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii do 20% udziału w bilansie energii pierwotnej do 2020 roku Poprawa efektywności energetycznej o 20% do 2020 roku Cele dodatkowe Do 2020 roku wprowadzenie obowiązku wychwytu i składowania CO2 dla każdej nowej elektrowni zasilanej paliwami kopalnymi Do 2020 roku osiągnięcie 10% udział biopaliw w bilansie paliwowym Wyzwania stojące przed polskim ciepłownictwem w aspekcie dyrektyw Unii Europejskiej. Sosnowiec, r. 12

13 Potencjał rynku kogeneracji gazowej w Polsce Wg badań Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie: Potencjał ciepłowniczych systemów sieciowych w Polsce wynosi aktualnie MWe (wg niektórych ekspertów nawet MWe) Stałe roczne potrzeby cieplne pozwalają na wykorzystywanie gazowych źródeł rozproszonych o mocach cieplnych rzędu 1-15 MWt Największą grupę gazowych źródeł rozproszonych możliwych do zainstalowania stanowić będą układy o mocy 2,5-5 MWt. (źródło: B. Regulski, IGCP Znaczenie rozwoju kogeneracji w Polsce, Sulechów r. Budowa gazowych źródeł rozproszonych o łącznej mocy MWe może spowodować wzrost wolumenu sprzedaży gazu ziemnego o ok. 1,5 mld Nm 3 rocznie Nakłady inwestycyjne oraz wskaźnik dekapitalizacji majątku trwałego w 2008 r. Źródło: URE Energetyka cieplna w liczbach Wyzwania stojące przed polskim ciepłownictwem w aspekcie dyrektyw Unii Europejskiej. Sosnowiec, r. 13

14 Czynniki wspierające zaangażowanie PGNiG S.A. w energetykę gazową Realna możliwość znacznego zwiększenia popytu na gaz ziemny Poprawa konkurencyjności gazu ziemnego dzięki prognozowanemu wzrostowi popytu na energię elektryczną przy zwiększających się obciążeniach związanych z ochronąśrodowiska ( Pakiet klimatyczny, IPPC, etc.) Potrzeba rozbudowy mocy wytwórczych w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem energetyki rozproszonej Możliwość wydłużenia łańcucha wartości PGNiG S.A. poprzez sprzedaż energii elektrycznej i ciepła jako produktów wytwarzanych z gazu ziemnego Możliwość optymalizacji wykorzystania lokalnych źródeł gazu ziemnego, w tym złóż pozasystemowych Potrzeby regulacyjne operatora KSE zwiększające zapotrzebowanie na źródła gazowe o pożądanej charakterystyce ruchowej Możliwość zagospodarowania dużych ilości gazu z projektów dywersyfikacyjnych Wsparcie kogeneracji gazowej systemem żółtych certyfikatów Minimalizacja kosztów pozyskania energii elektrycznej na potrzeby własne podmiotów GK PGNiG Wyzwania stojące przed polskim ciepłownictwem w aspekcie dyrektyw Unii Europejskiej. Sosnowiec, r. 14

15 Zagrożenia dla rozwoju energetyki gazowej (1) Cena gazu ziemnego (w przeliczeniu na 1 GJ paliwa) zużywanego do produkcji ciepła jest znacznie wyższa niż cena węgla kamiennego, dlatego ogrzewanie gazowe ma małe szanse konkurowania na rynkach, gdzie głównym kryterium wyboru jest cena. Średnie ceny ciepła (bez usługi przesyłowej) wytworzonego z różnych rodzajów paliw w zł/gj Lata Węgiel kamienny Węgiel brunatny Olej opałowy lekki Olej opałowy ciężki Gaz ziemny wysokometanowy Gaz ziemny zaazotowany Biomasa ,53 16,26 43,98 21,31 32,72 30,80 26, ,81 17,56 65,28 22,26 39,93 32,35 26, ,46 17,93 66,81 22,30 42,60 31,63 25,73 W latach najszybciej rosły ceny ciepła wytwarzanego z oleju opałowego lekkiego i gazu ziemnego wysokometanowego odpowiednio o 52% i o 30%. W 2008 r. zanotowano również znaczący wzrost cen ciepła wytwarzanego z węgla kamiennego o 7% w stosunku do roku Ceny ciepła wytwarzanego z wykorzystaniem innych paliw kształtowały się w badanych latach na niezmienionym poziomie lub uległy nieznacznemu obniżeniu. Źródło: URE Energetyka cieplna w liczbach Wyzwania stojące przed polskim ciepłownictwem w aspekcie dyrektyw Unii Europejskiej. Sosnowiec, r. 15

16 Zagrożenia dla rozwoju energetyki gazowej (2) Różnica w koszcie pozyskania 1 GJ energii z gazu ziemnego i węgla kamiennego sprawia, że gaz ziemny jest wykorzystywany do produkcji ciepła w jednostkach mniejszej mocy (mikro- i miniciepłownie oraz mikro- i minielektrociepłownie. Średnie jednoskładnikowe ceny ciepła w 2008 r. oraz wzrost cen w latach (Źródło: URE Energetyka cieplna w liczbach -2008) Wyzwania stojące przed polskim ciepłownictwem w aspekcie dyrektyw Unii Europejskiej. Sosnowiec, r. 16

17 Zagrożenia dla rozwoju energetyki gazowej (3) Słaba kondycja finansowa większości przedsiębiorstw ciepłowniczych (wynik finansowy brutto sektora ciepłowniczego w 2008 r. ukształtował się na poziomie ( ) ,1 tys. zł. Znaczący wpływ na pogorszenie wyniku finansowego sektora ciepłowniczego miało pogorszenie wyników na działalności ciepłowniczej w przedsiębiorstwach wytwarzających ciepło i energię elektryczną w kogeneracji, w których wykazywana rentowność działalności ciepłowniczej spadła o 6 punktów procentowych w stosunku do 2007 roku (Źródło: URE Energetyka cieplna w liczbach 2008). Zbyt krótki horyzont czasowy obowiązywania mechanizmu wsparcia dla kogeneracji gazowej (2012 rok). Corocznie ustalana wysokość opłaty zastępczej oraz jej przedział pomiędzy 15% a 110% średniej ceny sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym. Problemy z przyłączeniem do sieci elektroenergetycznej. Brak programów dotowania rozwoju mikro- oraz minikogeneracji. Brak przewidywalności cen energii elektrycznej i paliw. Wyzwania stojące przed polskim ciepłownictwem w aspekcie dyrektyw Unii Europejskiej. Sosnowiec, r. 17

18 Obszary zainteresowań PGNiG S.A. w obszarze energetyki gazowej Rozproszone źródła energii elektrycznej i ciepła gazowe agregaty kogeneracyjne, turbiny gazowe małej i średniej mocy w tym m.in. maksymalizacja wykorzystania lokalnych źródeł gazu Produkcja energii elektrycznej na potrzeby własne Grupy z wykorzystaniem własnej infrastruktury (PMG Wierzchowice, Projekt L-M-G, Terminal LNG, etc.) Duże projekty energetyczne blok gazowo-parowy na terenie Elektrowni Stalowa Wola S.A., inne Projekty związane z outsourcingiem energetycznym na terenie zakładów przemysłowych Oferta usług systemowych dla operatorów OSD i OSP Wsparcie obszarów z niedoborami mocy pokrycie szczytowego zapotrzebowania Wsparcie energetyki wiatrowej rezerwowanie mocy Wykorzystanie potencjału energetyki gazowej wymaga większej stabilności otoczenia regulacyjnego, a przede wszystkim długofalowego, przejrzystego i zintegrowanego z pozostałymi rozwiązaniami systemu wsparcia dla tego segmentu Wyzwania stojące przed polskim ciepłownictwem w aspekcie dyrektyw Unii Europejskiej. Sosnowiec, r. 18

19 Dziękuję za uwagę