POWIATOWA STACJA SANITARNO-EPIDEMIOLOGICZNA W M. ST. WARSZAWIE

POWIATOWA STACJA SANITARNO-EPIDEMIOLOGICZNA W M. ST. WARSZAWIE OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2011 Luty 2012r. 1

SPIS TREŚCI 1. Charakterystyka działalności Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w m. st. Warszawie. 2. Higiena Środowiska. 3. Stan sanitarno - higieniczny zakładów pracy. 4. Obiekty żywności, żywienia i przedmiotów użytku. 5. Stan epidemiologiczny w zakresie chorób zakaźnych. 6. Ocena stanu sanitarnego placówek oświatowo wychowawczych. 7. Działalność opiniodawcza w zapobiegawczym nadzorze sanitarnym. 8. Działalność oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia. 9. Wnioski. 2

1. CHARAKTERYSTYKA DZIAŁALNOŚCI POWIATOWEJ STACJI SANITARNO EPIDEMIOLOGICZNEJ W M.ST. WARSZAWIE Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w m.st. Warszawie jest publicznym zakładem opieki zdrowotnej, w stosunku, do którego uprawnienia organu założycielskiego posiada Wojewoda Mazowiecki. Ze względu na duży obszar działania oraz określone rozmieszczenie w terenie nadzorowanych obiektów, Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w m. st. Warszawie posiada następujące jednostki usytuowane w 3 punktach miasta: 1) Placówka PSSE ul. Kochanowskiego 21 (siedziba główna Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego); 2) Placówka PSSE ul. Hertza 8; 3) Placówka PSSE ul. Białobrzeska 26. Łącznie w Stacji zatrudnionych jest 211 osób, w tym w poszczególnych oddziałach merytorycznych i komórkami organizacyjnymi ( stan na 31.12.2011r.) : 1) Higiena Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku -45 osób 2) Higiena Komunalna -29 osób 3) Higiena Pracy -25 osób 4) Higiena Dzieci i Młodzieży -16 osób 5) Epidemiologia -34 osób 6) Oświata Zdrowotna i Promocja Zdrowia - 9 osób 7) Zapobiegawczy Nadzór Sanitarny -14 osób 8) Główny Specjalista ds. Nadzoru Jakości -1 osoba oraz 38 pracowników administracyjnych. Działalnością Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w m. st. Warszawie kieruje Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny, który jednocześnie pełni funkcję dyrektora. Zgodnie z ustawą z dnia 14 marca 1985 roku o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2006r. Nr 122 poz. 851 z późn. zm.) w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem 3

szkodliwości i uciążliwości środowiskowych, zapobiegania powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych realizuje zadania w zakresie: 1) higieny środowiska; 2) higieny pracy w zakładach pracy; 3) higieny procesów nauczania i wychowania; 4) higieny wypoczynku i rekreacji; 5) zdrowotnym żywności, żywienia i przedmiotów użytku; 6) higieniczno sanitarnym, jaki powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne. W ramach sprawowanego zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego, pracownicy Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w m. st. Warszawie przeprowadzili w 2011 roku łącznie 16 972 kontroli oraz nałożyli ogółem 1 386 mandatów na łączną kwotę 444.100 zł. 4

SCHEMAT ORGANIZACYJNY PSSE W M.ST. WARSZAWIE PPIS w m.st. Warszawie Dyrektor PSSE Z-ca PPIS w m.st. Warszawie Z-ca Dyrektora PSSE Z-ca Dyrektora ds. Ekonomiczno - Administracyjnych Główny Specjalista ds. Systemu Jakości Nadzoru Odział Epidemiologii Oddział Higieny Żywności Żywienia i Przedmiotów Użytku Głowna Księgowa Sekcja Księgowości Sekcja Higieny Lecznictwa I Sekcja Higieny Żywności Żywienia i Przedmiotów Użytku I Sekcja Rachuby i Płac Sekcja Higieny Lecznictwa I Sekcja Higieny Żywności Żywienia i Przedmiotów Użytku II Sekcja Administracji Sekcja Zwalczania Chorób Zakaźnych Sekcja Szczepień Ochronnych Oddział Higieny Dzieci i Młodzieży Sekcja Higieny Żywności Żywienia i Przedmiotów Użytku III Sekcja Do Spraw Suplementów Diety i Środków Specjalnego Przeznaczenia i Żywieniowego Sekcja Organizacji, Spraw Organizacyjnych i Szkoleń Sekcja Higieny Dzieci i Młodzieży I Oddział Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia Sekcja Higieny Dzieci i Młodzieży II Oddział Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego Sekcja Higieny Dzieci i Młodzieży III Stanowisko Pracy do Spraw Bezpieczeństwa i Higieny Pracy Oddział Higieny Komunalnej Stanowisko Pracy do Spraw Obrony Cywilnej i Spraw Obronnych oraz Ochrony PPOŻ Sekcja Higieny Komunalnej I Stanowisko Pracy ds. Informatycznych Sekcja Higieny Komunalnej II Sekcja Higieny Komunalnej III Stanowisko Pracy do spraw Obsługi Prawnej Oddział Higieny Pracy Sekcja Higieny Pracy I Sekcja Higieny Pracy II zależność służbowa nadzór merytoryczny zarządzanie systemem jakości Sekcja Higieny Pracy III Sekcja Bezpieczeństwa Chemicznego Sekcja Do Spraw Chorób Zawodowych 5

2. HIGIENA ŚRODOWISKA W roku 2011 w ewidencji Oddziału Higieny Komunalnej Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w m. st. Warszawie na dzień 31.12.2011 r. znajdowało się 3208 obiektów, z czego skontrolowano 1343, co stanowi około 42 %. Łącznie przeprowadzono 2113 kontroli. 1. JAKOŚĆ WODY PRZEZNACZANEJ DO SPOŻYCIA PRZEZ LUDZI W mieście stołecznym Warszawie woda przeznaczona do zbiorowego zaopatrzenia ludności w wodę, ujmowana jest z rzeki Wisły (dwa ujęcia), Jeziora Zegrzyńskiego znajdującego się na terenie powiatu legionowskiego, z 8 wodociągów lokalnych oraz ze 116 ujęć podziemnych tzw. studni oligoceńskich. Mieszkańcy Warszawy korzystają przede wszystkim z wody produkowanej przez wodociąg warszawski zasilany przez Zakład Wodociągu Centralnego, Praskiego i Północnego oraz z ujęć podziemnych które stanowią alternatywne źródło zaopatrzenia ludności w wodę. Liczba ludności zaopatrywanej w wodę z wodociągu warszawskiego według danych szacunkowych wynosi około 1 700 000. Jakość wody odpowiadała wymaganiom sanitarnym. W roku 2011 skontrolowano 112 ujęć podziemnych z ogólnej liczby 116 czynnych znajdujących się na terenie m.st. Warszawy. Badania jakości wody wykazały, iż 89 urządzeń dostarczających wodę odpowiada na koniec roku 2011 wymaganiom rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417 z późn. zm.). Jakość wody wodociągowej w przypadkach kwestionowanych dotyczyła głównie występowania ponadnormatywnych wskaźników parametrów fizyko-chemicznych, a w szczególności żelaza, manganu i amoniaku oraz związaną z tym podwyższoną mętność i barwę wody, a także ze względu na zanieczyszczenie bakteriologiczne. 1.1. Kąpieliska Na terenie m. st. Warszawy znajduje się jedno zorganizowane kąpielisko śródlądowe Jeziorko Czerniakowskie. Jednak w związku ze sprzeciwem ze strony 6

Regionalnego Konserwatora Przyrody nie zostało ono udostępnione do kąpieli, z uwagi na fakt posiadania statusu rezerwatu przyrody. Teren został oznakowany tablicami informującymi o zakazie kąpieli. Jednocześnie pismem z dnia 6.10.2011 r. Burmistrz Dzielnicy Mokotów poinformował, iż skierowano wniosek do Regionalnego Konserwatora Przyrody o odstępstwo od przepisów ustawy o ochronie środowiska, aby możliwe było udostępnienie jeziorka jako kąpieliska w sezonie letnim 2012 r. 1.2. Ustępy publiczne W roku 2011 w ewidencji znajdowało się 51 ustępów publicznych (47 z nich to ustępy publiczne stałe). W miesiącach letnich prowadzone były kilkukrotne kontrole ustępów ze względu na wzmożony w tym okresie ruch turystyczny. Ogólnie stan sanitarny ustępów publicznych oceniany jest jako dobry. Ajenci stosują środki dezynfekcyjne, utrzymują pomieszczenia w należytej czystości, zapewniają mydło w płynie, ręczniki jednorazowe. Grupa tych obiektów w ostatnich latach systematycznie poprawia swój stan sanitarny. Tabela 1. Ustępy publiczne - zestawienie L.p. Liczba obiektów w ewidencji Liczba skontrolowanych obiektów Liczba przeprowadzony ch kontroli Liczba obiektów w złym stanie sanitarnoporządkowym Liczba obiektów w złym stanie sanitarnotechnicznym Liczba wydanych decyzji Liczba nałożonych mandatów Kwota nałożonych mandatów Najczęściej stwierdzane nieprawidłowośc i w trakcie kontroli 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 1 Ustępy publiczne 51 43 55 0 0 0 0 0,00 zł brak Ponadto na polecenie Głównego Inspektora Sanitarnego przeprowadzono kontrolę toalet w 10 obiektach użyteczności publicznej, w tym w 6 urzędach dzielnic. W wyniku przeprowadzonej akcji skontrolowano 115 ustępów udostępnianych interesantom, w tym 17 z pośród nich przystosowanych było do potrzeb osób niepełnosprawnych. 7

1.3. Baseny kąpielowe W ewidencji znajdowało się 58 basenów, w tym 51 to pływalnie kryte. Spośród nich skontrolowano 44 obiekty. Nadzorem objęte były baseny kryte (szkolne, lecznicze, rehabilitacyjne) i odkryte - kontrolowane tylko w okresie letnim. W kwietniu 2011 r. do właścicieli basenów zostały wysłane informacje o zaprzestaniu prowadzenia przez PPIS badań wody w ramach nadzoru bieżącego. Obowiązek zapewnienia właściwej jakości wody w basenach kąpielowych spoczywa na właścicielu lub zarządcy obiektu. Wywiązywanie się z wyżej wymienionego obowiązku jest sprawdzane podczas planowych kontroli. Tabela 2. Baseny kąpielowe - zestawienie L.p. Liczba obiektów w ewidencji Liczba skontrolowanych obiektów Liczba przeprowadzony ch kontroli Liczba obiektów w złym stanie sanitarnoporządkowym Liczba obiektów w złym stanie sanitarnotechnicznym Liczba wydanych decyzji Liczba nałożonych mandatów Kwota nałożonych mandatów Najczęściej stwierdzane nieprawidłowośc i w trakcie kontroli 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 1 2 Baseny kąpielowe kryte Baseny kąpielowe odkryte 51 44 67 4 1 1 3 500,00 zł Zły stan sanitarno porządkowy, brak badań wody 7 4 4 0 0 0 0 0,00 zł brak 1.4. Domy pomocy społecznej Przeprowadzono kontrolę we wszystkich 18 domach pomocy społecznej znajdujących się w rejestrze domów pomocy społecznej Wojewody Mazowieckiego. Podsumowując rok 2011 stwierdza się, że wszystkie skontrolowane obiekty odpowiadały wymaganiom sanitarnym i zostały ocenione jako dobre lub dostateczne. Nadal zdarzają się przypadki otwierania prywatnych domów opieki bez opinii sanitarnej, gdzie warunki nie odpowiadają wymaganiom (brak windy, nieodpowiednia ilość urządzeń sanitarnych, itp.). 8

Obserwuje się poprawę stanu sanitarnego nadzorowanych obiektów. W dalszym ciągu część placówek działających na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej ze względu na niedostosowanie do wymaganych standardów nie posiada zezwolenia Wojewody Mazowieckiego. Podczas kontroli udzielany był instruktaż dotyczący sposobu postępowania z odpadami medycznymi oraz wydawane były zalecenia zobowiązujące podmioty do właściwego przechowywania i usuwania tych odpadów. Tabela 3. Domy pomocy społecznej - zestawienie L.p. Liczba obiektów w ewidencji Liczba skontrolowanych obiektów Liczba przeprowadzony ch kontroli Liczba obiektów w złym stanie sanitarnoporządkowym Liczba obiektów w złym stanie sanitarnotechnicznym Liczba wydanych decyzji Liczba nałożonych mandatów Kwota nałożonych mandatów Najczęściej stwierdzane nieprawidłowośc i w trakcie kontroli 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 1 2 3 Domy Pomocy Społecznej (umieszczone w rejestrze wojewody mazowieckiego) Placówki zapewniające całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku (umieszczone w rejestrze wojewody mazowieckiego) Środowiskowe Domy Samopomocy (umieszczone w wykazie wojewody mazowieckiego) 18 18 18 0 0 1 0 0,00 zł przekroczeni e zawartości bakterii Legionella Sp. w ciepłej wodzie; 5 5 5 0 0 0 0 0,00 zł brak 14 13 13 0 0 0 0 0,00 zł brak 1.5. Noclegownie dla bezdomnych W roku 2011 skontrolowano 19 placówek świadczących pomoc noclegową dla ludzi bezdomnych na terenie m.st. Warszawy. Ponadto na polecenie Głównego Inspektora Sanitarnego przeprowadzone zostały dodatkowe kontrole w obiektach, nie będących dotychczas w ewidencji. Dwa ośrodki zostały zamknięte przez fundację na kilka dni przed rozpoczęciem w nich kontroli. W jednym przypadku w związku ze stwierdzonym nieprawidłowościami skierowane zostało wystąpienie pokontrolne. 9

Łączna ilość miejsc w skontrolowanych obiektach wynosi ok. 1130. Na bieżąco przeprowadzane są remonty w miarę dostępności środków finansowych. Remonty prowadzane są głównie przez mieszkańców i personel. Ogólny stan sanitarno techniczny w skontrolowanych obiektach nie budził poważniejszych zastrzeżeń. Czystość bieżąca była zachowana. We wszystkich obiektach zapewniono środki do mycia i dezynfekcji. Tabela 4. Noclegownie dla bezdomnych - zestawienie L.p. Liczba obiektów w ewidencji Liczba skontrolowanych obiektów Liczba przeprowadzony ch kontroli Liczba obiektów w złym stanie sanitarnoporządkowym Liczba obiektów w złym stanie sanitarnotechnicznym Liczba wydanych decyzji Liczba nałożonych mandatów Kwota nałożonych mandatów Najczęściej stwierdzane nieprawidłowośc i w trakcie kontroli 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 1 Noclegownie (dla bezdomnych) 19 18 21 0 0 0 0 0,00 zł brak 1.6. Hotele Przeprowadzono kontrolę w 57 hotelach, 2 motelach, 3 kempingach oraz w 70 innych obiektach świadczących usługi hotelarskie. Pismem z dnia 7.09.2011 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w m.st. Warszawie poinformował właścicieli obiektów hotelarskich zlokalizowanych na terenie m. st. Warszawy o obowiązku badania ciepłej wody w budynkach zamieszkania zbiorowego na obecność bakterii Legionella spp. W większości obiektów stan sanitarno - porządkowy oraz techniczny nie budził zastrzeżeń. W kilku obiektach zostało wszczęte postępowanie administracyjne. W 2011 r., podczas prowadzonych kontroli zwracano szczególną uwagę na wykonywanie przez właścicieli obiektów badań wody ciepłej na obecność bakterii Legionella sp. W 2012 r., kontynuowany będzie wzmożony nadzór sanitarny nad tą grupą obiektów, w szczególności w kontekście przygotowań do Euro 2012. Należy zauważyć, iż w ostatnim czasie w Warszawie przybywa miejsc noclegowych o dobrym standardzie. Przybywa także tzw. pokoi gościnnych udostępnianych w mieszkaniach prywatnych, co może być związane ze zbliżającymi się mistrzostwami w piłce nożnej EURO 2012. W obiektach istniejących od wielu lat, 10

przeprowadzane są modernizacje i dostosowywana jest oferta do obowiązujących przepisów. Dzięki jasnym i jednoznacznym przepisom możliwe jest przeprowadzenie kategoryzacji lub weryfikacji kategorii hoteli i innych obiektów tej grupy: moteli, campingów i schronisk. Tabela 5. Hotele - zestawienie L.p. Liczba obiektów w ewidencji Liczba skontrolowanych obiektów Liczba przeprowadzony ch kontroli Liczba obiektów w złym stanie sanitarnoporządkowym Liczba obiektów w złym stanie sanitarnotechnicznym Liczba wydanych decyzji Liczba nałożonych mandatów Kwota nałożonych mandatów Najczęściej stwierdzane nieprawidłowośc i w trakcie kontroli 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 1 Obiekty hotelarskie (skategoryzowane) 60 57 78 1 0 1 2 0,00 zł brak badań w zakresie Legionella sp. 2 Inne obiekty świadczące usługi hotelarskie 74 70 86 4 4 2 3 550,00 zł nieporządek, brud, brudne ściany, sufity, podłogi 1.7. Zakłady fryzjerskie, fryzjersko-kosmetyczne, kosmetyczne, odnowy biologicznej, tatuażu i solaria. W ewidencji na koniec 2011 r. znajdowały się 1874 zakłady świadczące usługi fryzjerskie, fryzjersko-kosmetyczne, odnowy biologicznej oraz tatuażu, z czego skontrolowano 568. Stan sanitarny większości zakładów fryzjerskich i kosmetycznych istniejących na terenie m. st. Warszawy oceniono jako dobry, częściowo dostateczny. Gorsza ocena wiąże się z lokalizacją zakładów w starym budownictwie, z gorszą funkcjonalnością, małą powierzchnią oraz brakiem właściwego zaplecza. Najczęściej stwierdzone uchybienia to: zły stan sanitarno-porządkowy i techniczny pomieszczeń, brak wydzielonego pomieszczenia bądź miejsca do przechowywania sprzętu porządkowego, brak pomieszczenia sanitarno-higienicznego oraz nieprawidłowa dezynfekcja sprzętu fryzjerskiego. Coraz częściej obserwuje się wzrost świadomości klientów wymuszający podnoszenie standardu świadczonych usług, w tym również podnoszenie standardu zajmowanych przez usługodawców pomieszczeń. 11

Podczas kontroli prowadzony był często instruktaż w zakresie dezynfekcji sprzętu fryzjerskiego, jak również informowano o konieczności dostosowania prowadzonej działalności do wymogów rozporządzenia. Niejednokrotnie w zakładach, w których wykonywane są zabiegi mogące powodować naruszenie ciągłości tkanki nakazywano wdrożenie procedur zgodnie z art. 16 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r., o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2008 r., Nr 234, poz. 1570). Ponadto w kontrolowanych zakładach pozostawiano dla właścicieli i pracowników tych zakładów informację w formie ulotki na temat zapobiegania zakażeniom HCV. Tabela 6. Zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, odnowy biologicznej - zestawienie Liczba obiektów w ewidencji Liczba skontrolowanych obiektów Liczba przeprowadzony ch kontroli Liczba obiektów w złym stanie sanitarnoporządkowym Liczba obiektów w złym stanie sanitarnotechnicznym Liczba wydanych decyzji Liczba nałożonych mandatów Kwota nałożonych mandatów Najczęściej stwierdzane nieprawidłowośc i w trakcie kontroli L.p. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 1 Zakłady fryzjerskie 997 206 256 9 12 3 9 1 300,00 zł brak dezynfekcji 2 Zakłady kosmetyczne 303 133 184 3 0 2 3 550,00 zł 3 Zakłady tatuażu 5 5 8 2 0 1 1 150,00 zł 4 5 Zakłady odnowy biologicznej Inne zakłady w których świadczone łącznie więcej niż jedna z usług fryzjerskich, kosmetyczne, odnowy biologicznej, tatuażu 100 38 54 3 0 0 3 550,00 zł 470 186 276 10 11 9 10 1 450,00 zł brak dezynfekcji brak dezynfekcji zły stan sanitarno porządkowy brak dezynfekcji brak dostosowania obowiązujący ch w 2011 r. przepisów, brak dezynfekcji, zły stan sanitarno porządkowy 1.8. Obiekty transportu Nadzorem sanitarnym objęte były obiekty transportu kolejowego, zajezdnie i pętle tramwajowe, autobusowe, środki transportu wraz z ekspedycjami, dworce kolejowe. Stan sanitarno-techniczny pętli i ekspedycji nie budził zastrzeżeń. W wyniku przeprowadzonej kontroli na jednym z warszawskich dworców stwierdzono 12

miejscowe zanieczyszczenie torowiska fekaliami. Problem ten jest znany administratorowi dworca i może się okresowo pojawiać, dopóki w pełni nie będzie respektowany zakaz korzystania z toalet w pociągu podczas jego postoju na dworcu. Zachowania takie nie są zrozumiałe, albowiem pasażerowie z ważnym biletem na przejazd, mają prawo do bezpłatnego korzystania z toalety znajdującej się na dworcu, oraz z szeregu bezpłatnych toalet zlokalizowanych na pasażu centrum handlowego znajdującego się w bezpośrednim sąsiedztwie dworca. Znaczącej poprawie uległ stan sanitarny i techniczny Dworca PKP Warszawa Centralna, na którym przeprowadzono gruntowny remont. Obecnie trwają prace remontowe Dworca PKP Warszawa Wschodnia. Kilkukrotnie poruszany był problem dotyczący zanieczyszczenia ptasimi odchodami przystanków tramwajowych. Powyższa sytuacja wynika najczęściej z faktu dokarmiania gołębi w rejonie przystanku. Sprawy przekazano do Prezydenta m.st. Warszawy z prośbą o podjęcie stosownych działań przez podległe służby komunalne. Kontroli poddano 200 wagonów pociągów pasażerskich, 28 autobusów komunikacji publicznej, 9 tramwajów, 37 samochodów służących do przewozu zwłok i szczątków wykorzystywanych przez zakłady pogrzebowe oraz 1 samochód do przewozu bielizny. Tabela 7. Obiekty transportu - zestawienie Liczba obiektów w ewidencji Liczba skontrolowanych obiektów Liczba przeprowadzonyc h kontroli Liczba obiektów w złym stanie sanitarnoporządkowym Liczba obiektów w złym stanie sanitarnotechnicznym Liczba wydanych decyzji Liczba nałożonych mandatów Kwota nałożonych mandatów Najczęściej stwierdzane nieprawidłowości w trakcie kontroli L.p. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 1 Autobusy komunikacji publicznej 0 28 28 0 0 0 0 0,00 zł brak 2 Tramwaje i trolejbusy 0 9 9 0 0 0 0 0,00 zł brak 3 Wagony w pociągach 0 200 13 0 0 0 0 0,00 zł brak 4 Dworce i stacje kolejowe 45 3 3 0 0 0 0 0,00 zł brak 13

1.9. Służba zdrowia Działem wiodącym podczas prowadzonych kontroli obiektów służby zdrowia była Sekcja Epidemiologii (Nadzór Higieny Lecznictwa). W 2011 r., uczestniczono w kontrolach zgodnie przekazywanym harmonogramem. Tabela 8. Służba zdrowia - zestawienie L.p. Liczba obiektów w ewidencji Liczba skontrolowanych obiektów Liczba przeprowadzony ch kontroli Liczba obiektów w złym stanie sanitarnoporządkowym Liczba obiektów w złym stanie sanitarnotechnicznym Liczba wydanych decyzji Liczba nałożonych mandatów Kwota nałożonych mandatów Najczęściej stwierdzane nieprawidłowośc i w trakcie kontroli 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 przekroczeni e zawartości bakterii Legionella Sp. w ciepłej 1 Szpitale 44 39 50 1 3 5 1 500,00 zł wodzie; stan techniczny pomieszczeń, stan sanitarnoporzadkowy pomieszczeń 2 Zakłady Pielęgnacyjno- Opiekuńcze i Opiekuńczo-Lecznicze 20 20 22 0 1 0 0 0,00 zł brak łatwozmywal nej podłogi w magazynie środków medycznych, brak wykonanych badań ciepłej wody na obecność bakterii Legionella W 2011 r., w szpitalach, zgodnie z przyjętym harmonogramem, przeprowadzono w ramach nadzoru, badania w instalacji ciepłej wody na obecność bakterii Legionella sp. W trzech przypadkach w związku ze stwierdzeniem przekroczeń bakterii Legionella sp. w instalacji wodnej szpitala wydano decyzje. 14

1.10. Zapewnienie bezpieczeństwa sanitarno-higienicznego obrad i pobytu grup politycznych i eksperckich Rady Unii Europejskiej Oddział Higieny Komunalnej, w związku z nałożonymi zadaniami, dotyczącymi konieczności zapewnienia bezpieczeństwa sanitarno-higienicznego obrad i pobytu grup politycznych i eksperckich Rady Unii Europejskiej, przeprowadził kontrole w wytypowanych obiektach na podstawie załącznika Wykaz wydarzeń III i IV kat. bezpieczeństwa realizowanych od września na terenie województwa mazowieckiego w ramach prezydencji. W okresie od września do końca 2011 r., przeprowadzono kontrole w 24 obiektach przed rozpoczęciem konferencji. W jednym z obiektów w związku z prowadzonymi pracami remontowymi wydano zalecenia sanitarno porządkowe. 1.11. Interwencje dotyczące stanu sanitarnego W 2011 r., przyjęto od mieszkańców 615 interwencji. Wpływały one bezpośrednio na piśmie lub przyjmowane były telefonicznie. Wpływały także interwencje anonimowe, które po rozpatrzeniu zagrożenia, były rozpatrywane bądź pozostawiane zgodnie z KPA bez rozpoznania. Interwencje dotyczyły konkretnych obiektów, których działalność podlega nadzorowi Oddziału Higieny Komunalnej. Były to m.in. zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, odnowy biologicznej, baseny kąpielowe, zakłady pogrzebowe i szpitale. W większości przypadków zgłoszenia dotyczyły bieżącego stanu sanitarnego tych obiektów i były zgłaszane przez osoby prywatne. Podejmowane działania polegały na przeprowadzeniu kontroli, która w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości skutkowała ukaraniem właściciela obiektu grzywną w postaci mandatu karnego lub wszczęciem postępowania administracyjnego. Wpływały także interwencje dotyczące złej jakości wody w miejskiej sieci wodociągowej oraz ujęciach oligoceńskich. Zazwyczaj były to zgłoszenia telefoniczne od mieszkańców. Mieszkańcy byli informowani o prowadzonym nadzorze, badaniach monitoringowych oraz aktualnych wynikach tych badań. Większość wniosków kierowanych do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w m. st. Warszawie dotyczyła niewłaściwego stanu sanitarnego posesji, uciążliwości powodowanej pracą różnego rodzaju urządzeń oraz działalnością 15

gospodarczą, uciążliwością zapachową, złym stanem technicznym budynków, altan śmietnikowych, złą jakością wody, bytowaniem gołębi i kotów. W dalszym ciągu przyczyną wpływających wniosków dotyczących stanu sanitarnego posesji są niedociągnięcia w pracy administracji budynków. Obserwuje się również brak współpracy między administracjami i wspólnotami mieszkaniowymi. Rozpatrywane w ramach interwencji sprawy w zakresie uciążliwości hałasowych, dotyczyły hałasu przenikającego do lokali mieszkalnych powstającego podczas pracy urządzeń mechanicznych lub instalacji. Najczęstszymi źródłami tego typu są: instalacje c. o.; mechanizmy bram garażowych oraz dźwigów osobowych w budynkach. Usterki tego typu często występują w budynkach nowych, w których dopiero trwa zawiązywanie wspólnot mieszkaniowych i przejmowanie instalacji stanowiących cześć wspólną od developera. Stwarza to dodatkowe trudności podczas ustalania strony postępowania prowadzonego przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w m. st. Warszawie. Podstawą do stwierdzenia nieprawidłowości są pomiary hałasu wykonane w lokalu mieszkalnym przez laboratorium Wojewódzkiej Stacji Sanistrno- Epidemiologicznej w Warszawie. Jeżeli pomiary wykażą przekroczenie wartości dopuszczalnych określonych w normie PN- 87/B-02151/02 wydawana jest decyzja administracyjna nakazująca właścicielowi źródła hałasu usunięcie tych przekroczeń. Ze względu na fakt, iż wyciszenie instalacji lub urządzeń zainstalowanych w budynkach bardzo często wymaga wprowadzenia znaczących modyfikacji technicznych (w skrajnym przypadku również wymiany urządzenia) okres od wszczęcia interwencji do ostatecznego usunięcia przekroczeń może być stosunkowo długi. Niekiedy postępowanie od momentu wszczęcia do zakończenia decyzją ostateczną może trwać kilka lat. 1.12. Inne obiekty użyteczności publicznej Oprócz obiektów zawartych w poszczególnych grupach nadzorem Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w m. st. Warszawie objęte są także inne obiekty użyteczności publicznej tj. kina, teatry, pralnie wodne, magle, cmentarze, zakłady pogrzebowe, itp. Na koniec 2011 r. w nadzorze znajdowało się 878 takich obiektów. 16

Tabela 9. Inne obiekty użyteczności publicznej - zestawienie L.p. Liczba obiektów w ewidencji Liczba skontrolowanych obiektów Liczba przeprowadzonyc h kontroli Liczba obiektów w złym stanie sanitarnoporządkowym Liczba obiektów w złym stanie sanitarnotechnicznym Liczba wydanych decyzji Liczba nałożonych mandatów Kwota nałożonych mandatów Najczęściej stwierdzane nieprawidłowości w trakcie kontroli 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 1 inne obiekty użyteczności publicznej 818 343 362 4 4 4 4 550,00 zł bieżący stan sanitarny toalet, brak dezynfekcji 2 Tereny rekreacyjne 2 2 2 0 0 0 0 0,00 zł brak 3 Cmentarze 32 24 26 0 0 0 0 0,00 zł brak 4 Zakłady pogrzebowe 26 24 30 0 0 0 0 0,00 zł brak 1.13. Wnioski Łącznie w 2011 r. przeprowadzono 2113 kontroli w obiektach. Wydano: 411 decyzji merytorycznych, 124 decyzje płatnicze, 5 tytułów wykonawczych oraz 107 postanowień w tym 6 o nałożeniu grzywny. W wyniku stwierdzanych w trakcie kontroli nieprawidłowości nałożono 43 mandaty karne, na łączną kwotę 7350 PLN. Należy zauważyć, iż stan sanitarny kontrolowanych obiektów w zakresie higieny komunalnej, nieznacznie się poprawia w związku z większą świadomością osób odpowiedzialnych za utrzymywanie tych obiektów we właściwym stanie sanitarnym. Od dłuższego czasu zauważalny jest znaczny wzrost ilości interwencji rozpatrywanych przez Oddział Higieny Komunalnej, co wpływa na zmniejszenie ilości kontroli prowadzonych w ramach nadzoru bieżącego nad obiektami użyteczności publicznej. Z uwagi na konieczność stosowania procedur wynikających z przepisów o swobodzie działalności gospodarczej w szczególności zawiadamiania o kontroli ma to wpływ ma możliwość skontrolowania faktycznego stanu obiektu. Z tego też powodu w ostatnich latach spadła ilość mandatów nakładanych za uchybienia w tym zakresie. Obecnie podstawowym zadaniem realizowanym w trakcie kontroli staje się sprawdzanie spełnienia wymagań technicznych oraz udzielanie instruktażu w zakresie zasad dobrej praktyki świadczenia 17

poszczególnych usług (np. stosowanie procedur sanitarno-higienicznych, postępowanie z odpadami niebezpiecznymi, prowadzenie procesów sterylizacji i dezynfekcji). W 2011 r. przeprowadzane były kontrole w ramach sprawdzenia stanu przygotowania do Euro 2012. Kontrole przeprowadzane były w obiektach takich jak: obiekty bazy noclegowej, baseny, szalety publiczne, toalety ogólnodostępne, obiekty i tabor komunikacji miejskiej oraz obiekty zbiorowego zaopatrzenia w wodę i ogólnodostępne studnie oligoceńskie. 18

3. STAN SANITARNO HIGIENICZNY ZAKŁADÓW PRACY Oddział Higieny Pracy Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w m. st. Warszawie wykonuje nałożone zadania przede wszystkim poprzez nadzór nad warunkami zdrowotnymi środowiska pracy, prowadzenie postępowań w sprawach chorób zawodowych oraz kontrole obrotu chemikaliami... W 2011r. przeprowadzono ogółem 1620 kontroli w 1125 zakładach pracy, w tym m. innymi: 971 kontroli w ramach nadzoru nad substancjami i mieszaninami chemicznymi (wprowadzanymi do obrotu i stosowanymi w procesie pracy), 185 kontroli dotyczących nadzoru nad produktami biobójczymi, 131 kontroli w ramach nadzoru nad czynnikami biologicznymi, 125 kontroli dotyczących substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym. Ogółem wydano 368 decyzji administracyjnych zawierających 1048 nakazów zobowiązujących pracodawców do usunięcia stwierdzonych uchybień. Zakres działań Oddziału Higieny Pracy przedstawia poniższy diagram: Wykres 1. Struktura działalności Oddziału Higieny Pracy 19

1. NADZÓR BIEŻĄCY NAD ZAKŁĄDAMI PRACY W roku 2011 Oddział Higieny Pracy PSSE w m. st. Warszawie obejmował nadzorem bieżącym 3254 zakłady, w których zatrudnionych było ponad 238,5 tys. pracowników. Struktura tych zakładów przedstawia się następująco: zakłady pracy zatrudniające do 100 pracowników stanowią 85,03% (w tym do 20 osób 59,71%), zatrudniające powyżej 100 osób 14,96% wszystkich przedsiębiorstw znajdujących się w ewidencji Oddziału. Warunki środowiska pracy oceniano między innymi w oparciu o: ocenę zgodności wyników pomiarów czynników szkodliwych (fizycznych i chemicznych) wykonywanych na stanowiskach pracy z obowiązującymi normatywami higienicznymi, analizę dokonanej przez pracodawcę oceny ryzyka zawodowego na poszczególnych stanowiskach pracy, wyposażenie zakładu w środki ochrony zbiorowej i indywidualnej oraz instrukcje stanowiskowe, kontrole profilaktycznych badań lekarskich pracowników, stan sanitarno higieniczny poszczególnych pomieszczeń zakładu. W toku realizacji zadań wynikających ze sprawowania nadzoru bieżącego przez pion higieny pracy wydano 251 nakazów zobowiązujących pracodawców do wykonania badań środowiskowych na wytypowanych stanowiskach pracy. W trakcie analizy wyników pomiarów przeprowadzonych na poszczególnych stanowiskach pracy w 29 zakładach stwierdzono przekroczenia normatywów higienicznych czynników szkodliwych dla zdrowia. Liczba pracowników zatrudnionych w skontrolowanych w 2011 r. zakładach, w warunkach przekroczenia NDN (najwyższe dopuszczalne natężenie) lub NDS (najwyższe dopuszczalne stężenie) wynosiła: dla czynników chemicznych 131 osoby, dla pyłów 131 osoby, dla czynników fizycznych 382 osób. W związku z powyższym wydano 31 nakazów dotyczących obniżenia stężeń i natężeń czynników szkodliwych na stanowiskach pracy. 20

Ponadto wydano 2 decyzje unieruchamiające 2 stanowiska pracy w związku ze stwierdzeniem przekroczenia NDSCh (najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe) badanego czynnika chemicznego, w wyniku których podjęte przez pracodawców działania techniczno-organizacyjne spowodowały zlikwidowanie ww. przekroczeń. Ustalono, że w okresie ostatnich 12 miesięcy warunki pracy poprawiono 75 pracownikom. W ramach wykonywanych zadań przeprowadzono również 125 kontroli w zakładach pracy, w których stosowane są substancje, preparaty, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym. W stosunku do 7 zakładów zostały wydane decyzje dotyczące usunięcia nieprawidłowości. Przeprowadzono również 8 kontroli w firmach zajmujących się usuwaniem i zabezpieczaniem wyrobów zawierających azbest. Oceniano je, m. innymi pod względem posiadanych zezwoleń na prowadzenie ww. prac, wyposażenia pracowników w odzież i środki ochrony zgodne z przepisami, a także sposobu wykonywanych czynności w czasie kontaktu z azbestem. Spośród zakładów znajdujących się w ewidencji pionu higieny pracy, w których występują szkodliwe czynniki biologiczne skontrolowano 129. Wydano 10 decyzji w sprawie usunięcia stwierdzonych uchybień, takich jak między innymi: brak prowadzonego rejestru prac i rejestru pracowników zatrudnionych w narażeniu na czynniki biologiczne oraz nie uwzględnienia w ocenie ryzyka zawodowego wymaganych informacji. Zgodnie z przepisami pracodawca zobowiązany jest do systematycznej oceny i dokumentowania ryzyka zawodowego na poszczególnych stanowiskach pracy, do stosowania niezbędnych środków profilaktycznych zmniejszających to ryzyko oraz informowania pracowników o w/w. W wyniku przeprowadzonych kontroli wydano 150 nakazów zobowiązujących pracodawców do usunięcia nieprawidłowości w tym zakresie. Należy również zaznaczyć, że w toku prowadzonych postępowań administracyjnych wydano 115 nakazów zobowiązujących pracodawców do poprawy stanu sanitarno-higienicznego pomieszczeń pracy, 70 - dotyczących pomieszczeń socjalnych i sanitarnych, 40 dotyczących stanu sanitarno technicznego dróg 21

komunikacyjnych oraz 22 nakazy w sprawie obowiązku przedstawienia aktualnych zaświadczeń lekarskich o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy na danym stanowisku pracy. Wykres 2. Struktura decyzji wydanych w ramach nadzoru 2. NADZÓR CHEMICZNY 2.1. Kontrola obrotu chemikaliami W roku 2011 kontynuowano nadzór nad podmiotami zajmującymi się wprowadzaniem do obrotu (produkcja i dystrybucja) substancji i mieszanin chemicznych niebezpiecznych, polegający na kontroli: legalności wprowadzania do obrotu substancji chemicznych (rejestracja właściwa i wstępna substancji chemicznych) w ścisłej współpracy z Inspektorem ds. Substancji Chemicznych w Łodzi, Głównym Inspektoratem Sanitarnym i Europejską Agencją Chemiczną w Helsinkach, 22

respektowania ograniczeń w związku z wprowadzaniem do obrotu produktów pod kątem zawartości w nich niedozwolonych substancji rakotwórczych/mutagennych ( ścisła współpraca z Inspekcją Handlową, Urzędem Celnym ), właściwego przekazywania informacji w łańcuchu dostaw, (raport bezpieczeństwa chemicznego, scenariusze narażenia, ocena ryzyka zawodowego, itp.). zgodności posiadanych kart charakterystyki substancji i mieszanin chemicznych z obowiązującymi wymogami prawa, zgodności posiadanych kart charakterystyki i oznakowania na etykietach opakowań substancji i mieszanin chemicznych z obowiązującymi wymogami prawa, zgodności klasyfikacji zagrożeń dla substancji i mieszanin chemicznych z obowiązującymi wymogami prawa, przekazywania Inspektorowi ds. Substancji Chemicznych wymaganych informacji o wprowadzaniu substancji/mieszanin niebezpiecznych na teren RP, zgodności danych z kart charakterystyki i etykiet wprowadzanych do obrotu detergentów w sprawie bezpieczeństwa chemicznego dla człowieka i środowiska (arkusze danych, scenariusze narażenia, biodegradowalność itp.). 2.2. Kontrola obrotu produktami biobójczymi i środkami ochrony roślin Państwowa Inspekcja Sanitarna prowadzi również nadzór nad wprowadzaniem do obrotu produktów, które podlegają obowiązkowi rejestracji i udzielania zezwoleń. Jest to związane z koniecznością ochrony zdrowia ludzkiego, jak i środowiska naturalnego, ze względu na obecność substancji biologicznie aktywnych w składzie tych produktów. W/w mieszaniny wykorzystuje się głównie do dezynfekcji, usuwania, odstraszania i zabijania mikroorganizmów oraz innych szkodników. W roku 2011 w Państwowa Inspekcja Sanitarna wzmogła nadzór nad obrotem produktami biobójczymi ze względu na obecność w powszechnej sprzedaży produktów biobójczych bez zezwolenia Ministra Zdrowia. Były to przede wszystkim mieszaniny i wyroby chemiczne odstraszające, wabiące lub unieszkodliwiające pasożyty, wszelkiego rodzaju insekty ( w tym m. in. komary, meszki..). Zasady wprowadzania, obrotu, a także nadzoru nad ww. preparatami zostały ujęte w Ustawie 23

z dnia 13.09.2002r o Produktach Biobójczych i w Ustawie z dnia 18 grudnia 2003r. o Ochronie Roślin. W związku z powyższym działania prowadzone w terenie dotyczyły: kontroli posiadania wymaganego Ustawą o Produktach Biobójczych zezwolenia Ministra Zdrowia, weryfikacji substancji czynnych, w związku z decyzjami Komisji Europejskiej o wyłączeniu niektórych substancji ze stosowania w produktach biobójczych, sprawdzania dokumentacji w/w produktów, a głównie zgodności danych zawartych na etykiecie oraz w karcie charakterystyki z zezwoleniem Ministra Zdrowia, zgodności klasyfikacji zawartej w karcie charakterystyki mieszaniny z danymi zamieszczonymi w zezwoleniu Ministra Zdrowia oraz obowiązującymi wymogami prawa, zgodności oznakowania opakowań z danymi zamieszczonymi w karcie oraz obowiązującymi wymogami prawa, zakresu i poprawności stosowania w działalności zawodowej w/w produktów, kontroli posiadania zezwolenia Ministra Rozwoju Wsi i Rolnictwa na wprowadzanie do obrotu środka ochrony roślin, sprawdzania zgodności klasyfikacji środków ochrony roślin, sprawdzania poprawności kart charakterystyki ww. środków, zgodności oznakowania opakowań z danymi zamieszczonymi w karcie oraz obowiązującymi wymogami prawa. 2.3. Kontrola stosowania chemikaliów Państwowa Inspekcja Sanitarna obejmuje też swoim nadzorem firmy stosujące w działalności zawodowej środki chemiczne. W związku z zapisami Kodeksu pracy i rozporządzeń wykonawczych dokonuje się kontroli z zakresu, między innymi: oceny dokumentacji dotyczącej bezpieczeństwa chemicznego (instrukcje obsługi, instrukcje BHP, szkolenia, ocena ryzyka zawodowego itp.), przestrzegania zapisów bezpiecznego stosowania lub przechowywania chemikaliów w magazynach. 24

2.4. Kontrola obrotu prekursorów narkotykowych W zakresie obrotu prekursorami przeprowadzono kontrole dotyczące: stosowania i wprowadzania do obrotu prekursorów kategorii 2 i 3, ( również w ramach importu we współpracy z Urzędem Celnym ), wydawania zezwoleń na wywóz/przywóz prekursorów kat.2, obrotu środkami zastępczymi ( m. in. we współpracy z Urzędem Celnym ). Poniżej przedstawiono strukturę w/w kontroli Wykres 3. Tematyka kontroli w zakresie bezpieczeństwa chemicznego w 2011r. W związku z wymogami zawartymi w rozporządzeniach REACH i CLP dotyczącymi konieczności przekazywania informacji do Europejskiej Agencji Chemikaliów w Helsinkach (ECHA) o przestrzeganiu legalności i prawidłowości obrotu chemikaliami zostały przygotowane 5-letnie programy sprawozdawcze zawierające wytyczne o sposobie kontroli obiektów zajmujących się w/w zagadnieniami. W roku 2010 zostało przekazane pierwsze sprawozdanie dot. Reach, a w roku 2011 dot. Rozporządzenia CLP wg wytycznych Europejskiej Agencji Chemicznej. Następne przewidziane są w kolejnych latach, w związku z czym na bieżąco aktualizowana jest ewidencja i dane firm zajmujących się obrotem chemikaliami. Szczególny nacisk położony jest na kontrole podmiotów 25

dystrybuujących substancje i mieszaniny stwarzające duże ryzyko dla zdrowia, tj. rakotwórcze, mutagenne, wpływające na rozrodczość oraz zaklasyfikowane jako żrące, toksyczne, szkodliwe dla środowiska i zdolne do bioakumulacji oraz zagadnienia związane z rejestracją tych substancji. Ponadto, jak już wcześniej było to sygnalizowane w związku z decyzjami Komisji Europejskiej o wyłączeniu niektórych substancji ze stosowania w produktach biobójczych, przeprowadzono kontrole mające na celu weryfikację, czy zakazane substancje znajdowały się w obrocie na terenie RP. W przypadku stwierdzenia ich obecności na rynku wydawano decyzje o wycofaniu danego produktu z obrotu. W tym zakresie współpracowano z Inspekcją Handlową. W roku 2011 Państwowa Inspekcja Sanitarna wzmogła nadzór nad obrotem produktami biobójczymi z tytułu obecności w powszechnej sprzedaży produktów biobójczych bez zezwolenia Ministra Zdrowia. Do obowiązków Państwowej Inspekcji Sanitarnej należy też nadzór nad produktami do czyszczenia i mycia. W ramach kontroli tzw. detergentów zwracano szczególną uwagę na przekazywanie przez dystrybutorów, zgodnej z prawem informacji na etykiecie, o właściwym dozowaniu oraz bezpiecznym stosowaniu danego detergentu w trakcie użytkowania oraz o umieszczaniu nazw substancji z grupy powodujących uczulenia, ze względu na coraz częstsze przypadki występowania alergii u osób stosujących te produkty. Na terenie nadzorowanym przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w m. st. Warszawie przeważają podmioty zajmujące się dystrybucją chemikaliów. W 2011r w ewidencji Oddziału Higieny Pracy znajdowały się 521 zakłady zajmujące się wprowadzaniem do obrotu substancji i mieszanin chemicznych, w których zatrudnionych było 20221 pracowników. Ogółem skontrolowano 803 zakłady zajmujące się dystrybucją i stosowaniem substancji i mieszanin chemicznych; przeprowadzono łącznie 907 kontroli w tym zakresie. W ich trakcie stwierdzono nieprawidłowości dotyczące głównie braku lub niewłaściwych kart charakterystyki mieszanin i substancji chemicznych oraz nieprawidłowych oznakowań na etykietach opakowań, co skutkowało brakiem stosownej informacji przede wszystkim z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. W efekcie działań kontrolnych zakwestionowano 664 karty charakterystyki oraz 366 oznakowań produktów oraz wycofano z obrotu 33 produkty biobójcze bez zezwolenia 26

na obrót. Stwierdzone uchybienia skutkowały wydaniem 51 decyzji i 159 zaleceń pokontrolnych. Poniżej przedstawiono strukturę uchybień ( wykres 4 ) oraz nakazów decyzji ( wykres 5). Wykres 4. Uchybienia stwierdzone w zakresie bezpieczeństwa chemicznego w 2011r. 27

Wykres 5. Struktura wydanych decyzji w zakresie bezpieczeństwa chemicznego w 2011r. 3. POSTĘPOWANIE W SPRAWACH CHORÓB ZAWODOWYCH Skutkiem negatywnego oddziaływania środowiska pracy na zdrowie zatrudnionych, zwłaszcza w warunkach, w których stwierdzane są przekroczenia dopuszczalnych normatywów higienicznych, jest występowanie chorób zawodowych. W roku 2011 do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w m. st. Warszawie wpłynęło 149 zgłoszeń podejrzeń chorób zawodowych. W związku z tym pracownicy pionu higieny pracy zrealizowali 470 wizytacji w ramach prowadzonych 340 postępowań wyjaśniających i sporządzili 392 karty oceny narażenia zawodowego. Wydano 63 decyzje o stwierdzeniu choroby zawodowej, 75 decyzji o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej oraz 27 postanowień i innych decyzji dotyczących spraw chorób zawodowych wydanych zgodnie z Kodeksem postępowania administracyjnego. 28

Dane obrazujące rozpatrywane sprawy i stwierdzone choroby zawodowe na terenie objętym nadzorem przez PPIS w m. st. Warszawie przedstawiono poniżej w postaci wykresów 5 8 i tabeli 1. Wykres 6. Działanie w ramach postępowania w sprawach chorób zawodowych w latach 2007-2011 29

Wykres 7. Liczba decyzji w sprawach chorób zawodowych w latach 2007 2011 Tabela 1. Choroby zawodowe stwierdzone w latach 2007-2011 z podziałem według wykazu chorób zawodowych 2007r. 2008r. 2009r 2010r 2011 Numer choroby zawodowej/nazwa z liczba liczba liczba liczba Liczba wykazu chorób zawodowych przypadków przypadków przypadków przypadków przypadków 1 2 3 4 5 6 3. Pylice płuc 5 3 1 1 2 30

2007r. 2008r. 2009r 2010r 2011 Numer choroby zawodowej/nazwa z liczba liczba liczba liczba Liczba wykazu chorób zawodowych przypadków przypadków przypadków przypadków przypadków 1 2 3 4 5 6 5 Przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli, które spowodowało trwałe upośledzenie sprawności wentylacyjnej płuc z obniżeniem natężonej objętości wydechowej pierwszosekundowej (FEV1) poniżej 60% wartości należnej, wywołane narażeniem na pyły lub 1 gazy drażniące, jeżeli w ostatnich 10 latach pracy zawodowej co najmniej w 30% przypadków stwierdzono na stanowisku pracy przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń 6. Astma oskrzelowa 3 1 2 1 1 8 Ostre uogólnione reakcje alergiczne 1 12 Alergiczny nieżyt nosa 2 2-1 1 14. 15. 17. 18. 19. Przedziurawienie przegrody nosa wywołane substancjami o działaniu żrącym lub drażniącym - 1 Przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym co 13 8 5 4 6 najmniej 15 lat: Nowotwory złośliwe powstałe w następstwie działania czynników występujących w środowisku pracy, uznanych za rakotwórcze u ludzi: - - 1 1 Choroby skóry: 4 3 5 4 3 Przewlekłe choroby układu ruchu wywołane sposobem 3 5 5 4 10 wykonywania pracy: 31

20. 21. 22. 25. 26. 2007r. 2008r. 2009r 2010r 2011 Numer choroby zawodowej/nazwa z liczba liczba liczba liczba Liczba wykazu chorób zawodowych przypadków przypadków przypadków przypadków przypadków 1 2 3 4 5 6 Przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy 8 8 5 5 8 Obustronny trwały ubytek słuchu typu ślimakowego spowodowany hałasem, wyrażony podwyższeniem progu słuchu o wielkości co najmniej 45 db w uchu lepiej 3 1 1 4 3 słyszącym, obliczony jako średnia arytmetyczna dla częstotliwości audiometrycznych 1,2 i 3 khz Zespół wibracyjny: 4 - - 3 2 Choroby układu wzrokowego wywołane czynnikami fizycznymi, 1 1 chemicznymi lub biologicznymi Choroby zakaźne lub pasożytnicze albo ich następstwa 34 28 26 22 27 Razem: 80 59 52 53 63 32

Wykres 8. Najczęściej występujące choroby zawodowe w latach 2007-2011 Z przedstawionych danych wynika, że ogólna liczba chorób zawodowych stwierdzonych w 2011r. wynosiła 63; o 10 więcej niż w roku poprzednim. Nadal dominowały choroby zakaźne, jednak na pierwszy plan wysunęła się gruźlica,. jako najczęściej występująca w tej grupie; prawie wszystkie dotyczyły pracowników ochrony zdrowia. Od 2008 roku obserwuje się systematyczny wzrost liczby przypadków. Natomiast zmniejszyła się liczba stwierdzonych przypadków wirusowego zapalenia wątroby typu B i C z 20 w 2008 do 9 w 2011 roku. W stosunku do lat 2009-2010 wzrosła liczba stwierdzonych w 2011r. przewlekłych chorób wywołanych sposobem wykonywania pracy, zarówno dot. układu ruchu, jak i obwodowego układu nerwowego ( odpowiednio z 4 do 10 i z 5 do 8 ). W pozostałych grupach chorób nie zaobserwowano znaczących zmian w liczbie stwierdzonych przypadków. Należy zaznaczyć w celu zminimalizowania istniejących zagrożeń, zarówno fizycznych, jak i chemicznych oraz biologicznych, obecnych w środowisku pracy, które mają istotny wpływ na powstawanie chorób zawodowych, stosuje się różnego typu zabezpieczenia, takie jak między innymi ochrony osobiste i zbiorowe 33

oraz odpowiednie rozwiązania organizacyjne np.: skrócenie czasu narażenia i rotację pracowników. Wykres 9. Struktura chorób zakaźnych w latach 2008-2011 WNIOSKI 1. W roku 2011 w ramach wykonywanych zadań w pionie higieny pracy przeprowadzono 1620 kontroli w 1125 zakładach pracy; ogółem wydano 368 decyzji administracyjnych z zakresu bieżącego nadzoru sanitarnego, zawierających 1048 nakazów zobowiązujących pracodawców do usunięcia uchybień. 2. Wśród wykonywanych zadań nadal ważną część stanowił nadzór nad bezpieczeństwem chemicznym w trakcie wprowadzania substancji i mieszanin chemicznych do obrotu oraz stosowania ich w działalności zawodowej Przeprowadzono 907 kontroli, wydano 162 nakazów i 182 zalecenia pokontrolne zobowiązujące do usunięcia stwierdzonych uchybień. 3. Prowadzono 340 postępowań w sprawach chorób zawodowych; wydano 63 prawomocne decyzje o stwierdzeniu choroby zawodowej i 75 decyzji 34

o braku podstaw do stwierdzenia ww. Wśród stwierdzonych chorób dominowały choroby zakaźne; zaobserwowano wzrost przypadków gruźlicy. 35

4. OBIEKTY ŻYWNOŚCI ŻYWIENIA I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU W roku 2011 r. na terenie miasta stołecznego Warszawy, nadzorem sanitarnym objęto obiekty związane z działalnością żywnościowo-żywieniową oraz obiekty mające pośrednio wpływ na jakość zdrowotną żywności, określone jako wytwórnie materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością. Zgodnie z obowiązującą klasyfikacją statystyczną istniejące zakłady dzielimy na: 1) Obiekty produkcji żywności; 2) Obiekty obrotu żywnością; 3) Obiekty żywienia zbiorowego otwarte; 4) Zakłady żywienia zbiorowego zamknięte (w tym stołówki, bufety w szkołach, żłobkach, przedszkolach, szpitalach, domach opieki, zakładach pracy); 5) Wytwórnie przedmiotów użytku oraz miejsca ich obrotu. Ogółem pod nadzorem Inspekcji było w m. st. Warszawie 14 321 obiektów. Przy corocznej ocenie sanitarnej, uwzględniającej stan techniczny oraz higieniczny obiektów wzięto pod uwagę: 1) Wyniki bieżących kontroli sanitarnych; 2) Ocenę stanu sanitarnego, według ujednoliconego systemu ocen; 3) Ocenę jakości zdrowotnej żywności na podstawie badań laboratoryjnych próbek pobranych w obiektach produkujących i wprowadzających żywność do obrotu. W roku ubiegłym przeprowadzono 7010 kontroli sanitarnych w tym 6973 w obiektach żywności i żywienia oraz 37 w wytwórniach przedmiotów użytku. Ze względu na stwierdzenie złego stanu sanitarno-higienicznego zagrażającego bezpieczeństwu zdrowotnemu produkowanej lub sprzedawanej żywności zamknięto lub ograniczono zakres prowadzonej działalności w 150 obiektach Decyzje te dotyczyły niżej wymienionych grup obiektów: 1) Ciastkarnie - 2; 2) Piekarnie 1; 36

3) Zakłady żywienia zbiorowego otwartego - 77, w tym zakłady małej gastronomii - 36; 4) Zakłady żywienia zbiorowego zamkniętego 14; 5) Sklepy spożywcze 25; 6) Kioski 29; 7) Zakłady ruchome, tymczasowe i inne 9; 8) Przetwórnie owocowo- warzywne 3; 9) Magazyny hurtowe 2. Ponadto w celu poprawy stanu sanitarno-higienicznego zakładów produkujących i wprowadzających do obrotu środki spożywcze, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w m. st. Warszawie wydał 799 decyzji administracyjnych nakazujących jego poprawę oraz 1642 decyzje zatwierdzające nowe obiekty. W związku ze zgłoszeniami mieszkańców, w roku sprawozdawczym przeprowadzono dodatkowo 889 kontroli interwencyjnych. Interwencje, których zasadność potwierdzono w czasie przeprowadzanych kontroli, dotyczyły sprzedaży artykułów spożywczych przeterminowanych lub nieświeżych, obecności zanieczyszczeń fizycznych w produktach, obecności szkodników w zakładach, a także braku zachowania czystości, przechowywania żywności w nieprawidłowych temperaturach, nieprawidłowej higieny pracowników, uciążliwości związanych z wadliwie działającą wentylacją w lokalach przenikanie zapachów do mieszkań oraz palenia tytoniu w zakładach gastronomicznych W minionym roku na podmioty, które rozpoczęły lub rozszerzyły działalność bez uzyskania decyzji PPIS zatwierdzającej wymaganej przepisami Ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia z dnia 25 sierpnia 2006r., Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny skierował do Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Warszawie 130 wniosków o nałożenie kar pieniężnych. 37