Aktywność fizyczna w chorobie nowotworowej

Podobne dokumenty
Strona 1 z 11 KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z ĆWICZEŃ FIZYCZNYCH DLA ZDROWYCH LUDZI SĄ DOBRZE ZNANE AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA W CHOROBIE NOWOTWOROWEJ

Rehabilitacja w schorzeniach onkologicznych

Ćwiczenie 9. Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego

ĆWICZENIA IX. 3. Zaproponuj metodykę, która pozwoli na wyznaczenie wskaźnika VO nmax w sposób bezpośredni. POŚREDNIE METODY WYZNACZANIA VO 2MAX

Aktywność sportowa po zawale serca

Wyniki badań: Imię i Nazwisko: Paweł Kownacki. na podstawie badań wydolnościowych wykonanych dnia w Warszawie.

Człowiek żyje życiem całego swojego ciała, wszystkimi jego elementami, warstwami, jego zdrowie zależy od zdrowia jego organizmu.

MAREK FELBUR student WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA

AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA A AKTYWNOŚĆ SEKSUALNA. Jadwiga Wolszakiewicz. Regularna aktywność fizyczna korzystnie wpływa na funkcje seksualne między innymi

Wyniki badań: Imię i Nazwisko: Piotr Krakowiak. na podstawie badań wydolnościowych wykonanych dnia w Warszawie.

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku

WIBROTERAPIA DLA SENIORA

Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: TERAPEUTA ZAJĘCIOWY

Przygotowanie motoryczne do jazdy na nartach. mgr Jakub Saniewski

Trening zdrowotny seniorów

AKTYWNOŚĆ RUCHOWA W PIERWOTNEJ PREWENCJI CHOROBY NIEDOKRWIENNEJ SERCA II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK. Wstęp

Trening indywidualny w róŝnych etapach ontogenezy

ĆWICZENIE 1. ĆWICZENIE Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych i gładkich

Przygotowanie motoryczne w treningu dzieci i młodzieży

Test stopniowany przeprowadzony dnia: w Warszawie

KLINICZNE ZASADY PROWADZENIA TESTÓW WYSIŁKOWYCH Konspekt

ĆWICZENIE 1. ĆWICZENIE Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych i

Wyniki badań: Imię i Nazwisko: Piotr Krakowiak. na podstawie badań wydolnościowych wykonanych dnia w Warszawie.

SPRAWNY JAK SENIOR! RZECZ O AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ WIEKU PODESZŁEGO. Mgr Radosław Perkowski

Tabela 1-1. Warunki środowiska zewnętrznego podczas badania i charakterystyka osoby badanej

Fizjologia wysiłku fizycznego ćwiczenia cz.1. Wpływ wysiłku fizycznego na wybrane parametry fizjologiczne

Wydolność fizyczna to zdolność do wykonywania aktywności fizycznej, którą jest każda aktywność ruchowa ciała z udziałem mięśni szkieletowych

Podstawy. kardiolosicznej. kompleksowej rehabilitacji PZWL. Zbigniew Nowak

Diagnostyka kliniczna w fizjoterapii Fizjoterapia, studia niestacjonarne II stopnia sem. 2

Subiektywne objawy zmęczenia. Zmęczenie. Ból mięśni. Objawy obiektywne

Aktywność fizyczna. Schemat postępowania w cukrzycy

TOPOGRAFIA JAMY BRZUSZNEJ FIZJOTERAPIA PO OPERACJACH JAMY BRZUSZNEJ DOSTĘPY DO OPERACJI JAMY BRZUSZNEJ

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE III. AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA, A METABOLIZM WYSIŁKOWY tlenowy

Przewlekła obturacyjna choroba płuc w wieku podeszłym. Maria Korzonek Wydział Nauk o Zdrowiu PAM

Wysiłek krótkotrwały o wysokiej intensywności Wyczerpanie substratów energetycznych:

FIZJOTERAPIA W TORAKOCHIRURGII WPŁYW ZAKRESU RESEKCJI PŁUCA NA POJEMNOŚĆ ŻYCIOWĄ PŁUC ZNIEKSZTAŁCENIA KLATKI PIERSIOWEJ

Po co rehabilitacja w chorobie Alzheimera?

Trener Marcin Węglewski ROZGRZEWKA PRZEDMECZOWA W PIŁCE NOŻNEJ

AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO WE WROCŁAWIU WYDZIAŁ FIZJOTERAPII KOMPLEKSOWA REHABILITACJA KARDIOLOGICZNA

Testy wysiłkowe w wadach serca

Maria Korzonek Wydział Nauk o Zdrowiu Pomorski Uniwersytet Medyczny Szczecin ZESPÓŁ SŁABOŚCI I JEGO WPŁYW NA ROKOWANIE CHOREGO

Diagnostyka funkcjonalna człowieka

1997 / / / / / / ludzie

Bieganie dla początkujących

Zasady rehabilitacji kardiologicznej u chorych z niewydolnością serca

Urząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą

Imię Nazwisko: Andrzej Jankowski. Test stopniowany przeprowadzony dnia: (bieżnia mechaniczna)

FORMULARZ MEDYCZNY PACJENTA

PROGRAM PRAKTYK ZAWODOWYCH W WYBRANYCH SPECJALIZACJIACH KLINICZNYCH

Aktywność fizyczna. Jak postępować w cukrzycy?

Badanie ABC-one 2010 Miejscowe spalanie tłuszczu


Nazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny: hematologia.

Regionalny Program Aktywności Fizycznej Seniorów

Recenzja rozprawy doktorskiej

Wpływ rehabilitacji na stopień niedokrwienia kończyn dolnych w przebiegu miażdżycy.

Zestaw ćwiczeń laboratoryjnych z Biofizyki dla kierunku Fizjoterapia

W zdrowym ciele zdrowy duch

Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia

Specjalizacja: trening zdrowotny

Formy treningu fizycznego

Specjalizacja: trening zdrowotny

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE V BILANS ENERGETYCZNY

Fizjologia. Układ krążenia, wysiłek, warunki ekstremalne

RECENZJA PRACY DOKTORSKIEJ LEK. MED. MICHAŁA KUCIO

Fizjologia, biochemia

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.

AKTYWNOŚĆ RUCHOWA OSÓB STARSZYCH

INDYWIDUALNY ROZWÓJ ZAWODNIKA W ASPEKTACH MOTORYCZNYCH

REHABILITACJA REHABILITACJA PSYCHOFIZYCZNA W ONKOLGII CECHY REHABILITACJI REHABILITACJI REHABILITACJA W ONKOLOGII

w GERIATRII ATLAS ĆWICZEŃ PATR ON AT MER YTOR YCZNY Komitet Rehabilitacji, Kultuiy Fizycznej i Integracji Społecznej PAN

Temat: Charakterystyka wysiłków dynamicznych o średnim i długim czasie trwania. I Wprowadzenie Wyjaśnij pojęcia: tolerancja wysiłku

Niedożywienie i otyłość a choroby nerek

Instytut Sportu. Biochemiczne wskaźniki przetrenowania. Zakład Biochemii. mgr Konrad Witek

LABORATORIUM PRZYGOTOWANIA FIZYCZNEGO. pomagamy osiągnąć Twoje sportowe cele

LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2

Bądź aktywny fizycznie!!!

Czym jest ruch? Życie polega na ruchu i ruch jest jego istotą (Schopenhauer) Ruch jest życiem, a życie jest ruchem (Senger)

KONCENTRYCZNY TRENING SIŁOWY METODĄ 5-15 KURS TRENERÓW I KLASY WARSZAWA 2008 SŁAWOMIR DYZERT

Fizjologia człowieka. Wychowanie Fizyczne II rok/3 semestr. Stacjonarne studia I stopnia. Rok akademicki 2018/2019

Ćwiczenia w autokorektorze

ObciąŜenie treningowe wyraŝa wysiłek wykonywany przez sportowca w

Patofizjologia i symptomatologia. Piotr Abramczyk

ARDS u otyłych chorych odmienności i leczenie.

Zadania opiekuna podczas wykonywania ćwiczeń z pacjentem:

LABORATORIUM PRZYGOTOWANIA FIZYCZNEGO. pomagamy osiągnąć Twoje sportowe cele

Sprawozdanie nr 3. Temat: Fizjologiczne skutki rozgrzewki I Wprowadzenie Wyjaśnij pojęcia: równowaga czynnościowa. restytucja powysiłkowa

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA. Katedra EKONOMIKI TURYSTYKI. Kierunek: TURYSTYKA I REKREACJA

Spis treści. Część I Definicja, epidemiologia i koszty otyłości. Część II Etiologia i patogeneza otyłości

Dr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II

Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia

CMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca

Fizjologia człowieka

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY

Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu

Patofizjologia i symptomatologia niewydolności serca. Piotr Abramczyk

Anatomia i fizjologia układu krążenia. Łukasz Krzych

Autor: Aldona Kubica. Kwestionariusz dla pacjentów po zawale serca leczonych angioplastyka wieńcową. Wersja 1

Anna Słupik. Układ czucia głębokiego i jego wpływ na sprawność ruchową w wieku podeszłym

Transkrypt:

Aktywność fizyczna w chorobie nowotworowej

Korzyści wynikające z ćwiczeń fizycznych dla zdrowych ludzi są dobrze znane

Obniżenie poziomu cukru we krwi Zwolnienie akcji serca Regulacja gospodarki hormonalnej Korzyści wynikające z ćwiczeń fizycznych Lepsza przemiana materii Lepsza czynność mięśni Obniżenie ciśnienia tętniczego krwi Wzmocnienie struktury kości Wzrost odporności

Wpływ aktywności fizycznej na zapobieganie niektórym chorobom CHOROBA KORZYŚCI Układu krążenia Redukcja ryzyka przedwczesnej śmierci o 20-35% Cukrzyca Redukcja ryzyka choroby o 40-60% Nowotwory złośliwe Redukcja ryzyka choroby o 30-50% Otyłość Zmniejszenie o 38% masy tłuszczowej Zwiększenie o 10% ciała szczupłego Osteoporoza Wzrost gęstości kości o 20% Redukcja patologicznych złamań kości Darren et al.. 2006

Przez długi czas odpoczynek i brak aktywności ruchowej były zalecane ludziom chorym

OBNIŻENIE ODPORNOŚCI USZKODZENIE MIĘŚNIA SERCA BÓL, NUDNOŚCI, WYMIOTY I ZMĘCZENIE BRAK TOLERANCJI WYSIŁKU FIZYCZNEGO Obawy dotyczące stosowania ćwiczeń fizycznych w chorobie nowotworowej SŁABA KONDYCJA FIZYCZNA I PSYCHICZNA WZROST PŁUCNEGO CIŚNIENIA ŻYLNEGO DUSZNOŚĆ The Physician and Sportsmedicine 2000 ZŁAMANIA PATOLOGICZNE KOŚCI

Sport a nowotwory złośliwe Mario Lemieux Aneta Konieczna Jose Molina Alisa Klejbanowa

Następstwa ograniczenia aktywności fizycznej w chorobie nowotworowej WYDOLNOŚĆ ZMĘCZENIE CHOROBA LECZENIE OSZCZĘDZAJĄCY TRYB ŻYCIA WYDOLNOŚĆ ZMĘCZENIE

Tygodniowa aktywność fizyczna podczas chemioterapii 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 LICZBA KROKÓW DZIENNIE NISKA AKTYWNOŚĆ ONCOL NURS FORUM 2010

Aktywność i sprawność fizyczna osób po leczeniu raka płuca DZIENNA LICZBA KROKÓW 7500 5000 2500 0 200 6511 DZIENNY WYDATEK ENERGII [KCAL] 133 540 530 520 510 500 490 480 470 460 TEST 6-MINUTOWEGO MARSZU 100 0 RAK PŁUCA GRUPA KONTROLNA Łukuć 2011

Zdolność wysiłkowa chorych po usunięciu płuca 100% 80% 60% 40% 20% 0% Przed operacją 1 miesiąc po 3 miesiące po 6 miesięcy po

Czynność układu oddechowego chorych po usunięciu płuca 100% 80% 60% 40% 20% 0% Przed operacją 1 miesiąc po 3 miesiące po 6 miesięcy po FVC FEV1

Hipoteza mięśniowa Dysfunkcja LK cytokinezy, insulinooporność, niedożywienie, brak aktywności Zwężenie naczyń obciążenie następcze przepływ mięśniowy Stan kataboliczny ukł. współczulny nerw błędny Miopatia mięśni szkieletowych I oddechowych Wzrost chemoreceptorów Coats et al. 1994 aktywność Ergoreceptorów mięśniowych Wzmożona wentylacja Duszność Zmęczenie mięśni NIETOLERANCJA WYSIŁKU Coats AJS et al. Br Heart J 1994

Zaburzenie czynności mięśni po leczeniu onkologicznym 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Siła Praca Moc Onkologia Kontrolna MALICKA 1999

Związek sprawności mięśni z wydolnością fizyczną MASA MIĘŚNIOWA SIŁA MIĘŚNIOWA WYTRZYMAŁOŚĆ OBWÓD I POLE peak VO2 (szczytowe zużycie tlenu) PRZEKROJU UDA

Większość czynności codziennych nie wymaga dużej wydolności fizycznej ale zależy od sprawności mięśni szkieletowych

Redukcja sprawności mięśni szkieletowych prowadzi do ograniczenia aktywności i dalszej zależności

Sprawność mięśni szkieletowych wydaje się być szczególnie ważna dla zdolności człowieka do funkcjonalnej niezależności

Zdolność wysiłkowa słabo koreluje z wydajnością serca i frakcją wyrzutową u chorych z niewydolnością serca

Fizjologiczny charakter stosowanych bodźców Dobra tolerancja i długotrwałe skutki Podstawą rehabilitacji medycznej jest fizjoterapia Brak skutków ubocznych Łatwy dostęp i niski koszt

RUCH JEST ŻYCIEM CZYNNOŚCIOWY CHARAKTER ZABURZEŃ Podstawą fizjoterapii jest ruch PRAWIDŁOWY ROZWÓJ ZDROWIE

Ruch może zastąpić wiele leków, ale żaden lek nie zastąpi ruchu

PRZYGOTOWANIE DO LECZENIA WSPOMAGANIE LECZENIA CHOROBY ZASADNICZEJ BEZPIECZNE PRZEPROWADZENIE PRZEZ LECZENIE Znaczenie ćwiczeń fizycznych w chorobie nowotworowej POWRÓT DO ZDROWIA I AKTYWNOŚCI NIEZALEŻNOŚĆ I SAMODZIELNOŚĆ PREWENCJA WTÓRNA

Poziomy aktywności fizycznej INTENSYWNOŚĆ REZERWA SERCA CZAS TRWANIA CZĘSTOTLIWOŚĆ PRZYKŁAD METs NISKA 20-39% 2-4 METs 60 MINUT 7/TYDZIEŃ SPOKOJNY MARSZ ŚREDNIA 40-59% 4-6 METs 20-60 MINUT 3-5/TYDZIEŃ SZYBKI MARSZ, TANIEC WYSOKA 60-84% 6-8 METs 20-60 MINUT 3-5/TYDZIEŃ BIEG PŁYWANIE 1 MET=3,5 ml tlenu/kg -1 x min -1 Darren et al. 2006

Poziom aktywności fizycznej zależnie od liczby kroków POZIOM AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ LICZBA KROKÓW DZIENNIE SIEDZĄCY TRYB ŻYCIA < 5 000 NISKA AKTYWNOŚĆ 5 000 7 499 ŚREDNIA AKTYWNOŚĆ 7 500 9 999 AKTYWNY 10 000 12 499 WYSOKA AKTYWNOŚĆ > 12 500

Minimalna intensywność treningu zalecana chorym na choroby układu krążenia 45% HRrez Ale Uzyskiwano poprawę wydolności przy intensywności 30% HRrez! Franklin et al. 2003, Swain et al. 2002

Wyniki 6-tygodniowego treningu kobiet po leczeniu raka piersi METs 120% 100% 80% 60% 40% 20% 0% Trening tlenowy Trening sprawnościowy Grupa kontrolna PAWŁOWSKA 1999

Ćwiczenia fizyczne w chorobie nowotworowej Wszystkie rodzaje ćwiczeń We wszystkich chorobach i jej stadiach We wszystkich metodach i etapach leczenia

Zasady aktywności fizycznej w chorobie nowotworowej Naturalne formy ruchu angażujące duże grupy mięśniowe (marsz, jazda na cykloergometrze w pozycji siedzącej lub leżącej) Intensywność umiarkowana 50-75% VO 2max (HR rez ) lub 60-80% HR max Czas trwania 30-60 minut Częstotliwość 3-5 razy w tygodniu Trening ciągły lub interwałowy Trening tlenowy, oporowy lub mieszany

Trening wytrzymałościowy Ciągły Ciągłe wykonywanie pracy przez określony czas Obciążenie stałe lub zmienne Umożliwia wykonanie większej pracy Poprawia czynność serca w zakresie mniejszych obciążeń Chorzy o większej zdolności wysiłkowej Interwałowy Naprzemienne okresy obciążania i przerwy Różne proporcje pracy i odpoczynku Odpoczynek może być bez obciążenia lub z małą intensywnością Okres pracy od 10 sek do kilku minut Odpoczynek 1-2 minuty Większe obciążenia, pacjenci wysokiego ryzyka lub z małą tolerancją wysiłkową Szybsze zwiększenie zdolności wysiłkowej Mniejsze obciążenie układu krążenia przy większym wzroście wytrzymałości siłowej Bromboszcz, Dylewicz 2005

Wyniki treningu wytrzymałościowego w onkologii 100% 80% 60% 40% ZDOLNOŚĆ WYSIŁKOWA 20% 0% Czas Pobór tlenu MET 100% 80% 60% 40% 20% 0% -20% -40% -60% DYSTANS TĘTNO MLECZANY MED.SCI. SPORTS EXERC. 1998;FIZJOTERAPIA 1999

Trening oporowy Izotoniczny Dostępność dla ćwiczących, Tani sprzęt, Wykonywany w całym zakresie ruchu, Obciążenie w stosunku do najsłabszego punktu zakresu, Ryzyko urazu mięśnia lub stawu, Występowanie bólu, Izokinetyczny Przystosowanie oporu do zmian mechanicznych i fizjologicznych mięśni podczas ruchu Dostosowanie do zmęczenia i bólu Stosowanie szybkości od 0 do 450 0 /sek Podobieństwo do oporu ręcznego Różne tryby pracy i rodzaje aktywności mięśniowej Brak przystosowania do bólu i zmęczenia.

Intensywność wysiłków siłowych INTENSYWNOŚĆ % 1RM BARDZO MAŁA < 30 MAŁA 30 49 ŚREDNIA 50 69 DUŻA 70-84 BARDZO DUŻA > 84 1RM ONE REPETITION MAXIMUM Bromboszcz, Dylewicz 2005

Zalecenia dotyczące ćwiczeń oporowych 1 2 serie po 8 12 powtórzeń 8 10 ćwiczeń Duże grupy mięśniowe Umiarkowana intensywność 2 4 razy w tygodniu 12 15-krotne podniesienie ciężaru (30-50% 1RM) 1 3 powtórzeń Obciążenie 11-13 w skali Borga Zwiększanie obciążenia o 2,5 kg Ćwiczenia dużych grup mięśni 2 3 razy w tygodniu Darren et al. 2006 Guidelines for Cardiac Rehabilitation Programs, 1991.

Wyniki 12-tygodniowego izotonicznego treningu oporowego 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% MIĘŚNIE GÓRNEJ CZĘŚCI CIAŁA MIĘŚNIE DOLNEJ CZĘŚCI CIAŁA J. CLIN. ONCOL. 2003

Trening izokinetyczny w rehabilitacji onkologicznej

Prędkość skurczu w ćwiczeniach izokinetycznych Rodzaj skurczu/ruchu Zakres prędkości Wolny 0 60 0 /sekundę Średni 60 180 0 /sekundę Szybki 180 300 0 /sekundę Czynnościowy 300-1000 0 /sekundę

Zalety ćwiczeń izokinetycznych przystosowanie oporu do zmian mechanicznych i fizjologicznych mięśni podczas ruchu dostosowanie do zmęczenia i bólu stosowanie szybkości od 0 do 450 0 /sek podobieństwo do oporu ręcznego różne tryby pracy i rodzaje aktywności mięśniowej

Praca całkowita PT ROM

Porównanie izotonicznego i izokinetycznego skurczu mięśniowego Izokinetyczny Siła Izotoniczny Zakres ruchu

Mechanizm poprawy funkcji mięśni Zwiększenie masy mięśni Poprawa dostarczania tlenu Zmiana regulacji nerwowej Zmiana rekrutacji jednostek motorycznych Większa pojemność tlenowa Poprawa energetyki mięśnia

Przykłady różnych treningów fizycznych w onkologii Rodzaj nowotworu Rodzaj treningu Czas trwania Intensywność Obciążenie/ Powtórzenia Guzy lite i chłoniaki Guzy lite i chłoniaki Rak piersi Tlenowy Interwałowy Bieżnia ruchoma Tlenowy Interwałowy Cykloergometr leżąc Tlenowy Ciągły Cykloergometr leżąc 6 tygodni 85% HRmax 5x3,4x5,3x8,3x10,2x15, 1x30 min. 8 tygodni 50% HRez 32 W 15x1min wysiłku +15x1 min. przerwy 15 tygodni 70-75% VO2max 1x15 min. przez 3 tygodnie Wzrost o 5 min. do 35 min. Rak prostaty Oporowy 12 tygodni 60-70% max 2 serie x 8-12 powtórzeń Wzrost o 2,5 kg Rak wątroby Tlenowy 6 tygodni Niska/średnia 2/tydzień

Skuteczność różnych rodzajów treningu fizycznego po leczeniu raka piersi 5% 4% 3% 2% 1% 0% -1% -2% -3% -4% -5% VO 2MAX ml/kg/min Tlenowy Oporowy Kontrolna 40% 20% 0% 40% SIŁA KG Tlenowy Oporowy Kontrolna SIŁA MM KL. PIERSIOWEJ 20% 0% Tlenowy Oporowy Kontrolna J CLIN ONCOL 2007

Wpływ różnych rodzajów ćwiczeń na czynność mięśni tułowia 6-MIESIĘCZNY PROGRAM ĆWICZENIA W WODZIE (GB) ĆWICZENIA NA SALI GIMNASTYCZNEJ (GK) PRACA 30% 20% 10% 0% GK GB SZCZYTOWY MOMENT SIŁY 65-70% HRmax FIZJOTERAPIA POLSKA 2008 30% 20% 10% 0% GK GB

Rodzaje podejmowanej aktywności fizycznej po leczeniu raka piersi 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 wycieczki turystyczne biegi spacery/nordic Walking jazda na rowerze gimnastyka pływanie ćwiczenia w wodzie taniec gry zespołowe jazda na nartach

Gimnastyka ogólnousprawniająca 32 kobiety po leczeniu raka piersi szczytowy moment siły mięśni prostowników 151% kobiet zdrowych mięśni zginaczy 123% moc odpowiednio: 166%, 129% 30 kobiet po leczeniu z powodu raka piersi ćwiczenia oporowe przy użyciu taśmy, czas treningu: 8 tygodni, 2x w tyg. 45minut Redukcja obrzęku chłonnego o umiarkowanym stopniu, badanie 1: 17%, badanie 2: 10%, 30 kobiet po leczeniu raka piersi ćwiczenia ogólnie usprawniające Zwiększenie zakresu ruchomości w stawach kończyny górnej po stronie operowanej,

Ćwiczenia w wodzie 19 kobiet po leczeniu z powodu raka piersi badania izokinetyczne szczytowy moment siły, całkowita praca i średnia moc zginaczy i prostowników tułowia 15 kobiet po leczeniu raka piersi łańcuch zamknięty dla kończyny górnej siła, całkowita praca, średnia kończyny górnej po stronie operowanej 16 kobiet po leczeniu z powodu raka piersi Wydolność fizycznej 18% 15 kobiet po leczeniu z powodu raka piersi Obrzęk chłonny

WŁAŚCIWOŚCI WODY Siła wyporu Ciśnienie hydrostatyczne Opór Lepkość Fala Temperatura wody

Siła wyporu Odciążenie stawów Podwieszenie osiowe Utrudnienie ruchu Ułatwienie ruchu

Zależność odciążenia od głębokości zanurzenia % ZANURZENIA POZIOM ZANURZENIA CIĘŻAR MĘŻCZYZN W % CIĘŻAR KOBIET W % 14 STAWY KOLANOWE 39 KRĘTARZ WIĘKSZY 48 KOLEC BIODROWY PG 68 WYROSTEK MIECZYKOWATY 84 84 63 56 54 47 35 26 88 OBOJCZYK 13-15 12 94 BRODA 8 8

Obciążenie stawów 45 minut ćwiczeń w wodzie = 10 minut ćwiczeń na lądzie

Ciśnienie hydrostatyczne Rozmieszczenie krwi Przepływ płynu tkankowego Mechanika oddychania

Opór Zmienny opór Zwiększenie siły mięśni Zwiększenie ruchomości w stawach Wzrost stabilności

Lepkość Czucie prędkości Czucie kierunku Czucie amplitudy ruchów Spowolnienie ruchu Trójpłaszczyznowy opór

Temperatura wody Rozluźnienie mięśni Zmniejszenie bólu Wzrost napięcia mięśni Termoregulacja

Wskazania do rehabilitacji w wodzie Osteoporoza Zapalenie stawów Choroba zwyrodnieniowa stawów Stany pourazowe Stany po operacjach układu ruchu

Osteoporoza Ochrona osłabionych kości Możliwość stosowania ćwiczeń czynnych z oporem Zmniejszenie ryzyka upadków Zapobieganie zmianom sylwetki

Wskazania do rehabilitacji w wodzie Choroba niedokrwienna serca Niewydolność serca Przewlekła obturacyjna choroba płuc Choroby nowotworowe

Korzyści rehabilitacji w wodzie Zwiększenie tolerancji wysiłkowej Zmniejszenie duszności Wzrost pojemności wyrzutowej serca Zmniejszenie częstości akcji serca Zmniejszenie ciśnienia rozkurczowego krwi

Trening marszowy o charakterze nordic walking 21 kobiet po leczeniu z powodu raka piersi, Wydolność fizyczna 22% 23 kobiety po leczeniu z powodu raka piersi Łańcuch zamknięty dla kończyny górnej siła, całkowita praca, średnia moc mm kończyny górnej Brak obrzęku chłonnego (8.3vs 7.8, p=0,39) Objawy depresyjnye (: 9.3 vs. 7.7, p<0.05) Istotna poprawa funkcji psychologicznych (WHOQOL- Bref 14.3 vs. 14.9, p<0.05) Istotna poprawa relacji społecznych 13.8 vs. 14.3, p<0.05).

Nordic Walking W porównaniu z marszem bez kijków charakteryzuje się: większym udziałem mięśni szkieletowych wyższym poziomem zużycia tlenu wyższym wydatkiem energetycznym niższy poziom subiektywnego odczuwania zmęczenia Kocur P, Wilk M. Nordic Walking- nowa forma ćwiczeń w rehabilitacji. Rehabilitacja Medyczna 2006, 10(2): 9-14.

Nordic Walking Korzyści: Odciążenie stawów kończyn dolnych? Zwiększenie koordynacji i równowagi Większa stabilność postawy ciała

Specyfika ćwiczeń Oporowych w wodzie: Nordic walking: Zwiększenie wydolności i koordynacji Większa aktywacja układu mięśniowo szkieletowego w odpowiedzi na stałą utratę równowagi w wodzie; Większa aktywacja mięśni przykręgosłupowych w badaniu EMG podczas treningu marszowego z oporem w wodzie. Udział niemal 90% mięśni człowieka Zwiększenie sprawności mięśni, także górnej połowy ciała Korekcja postawy ciała

Porównanie skuteczności róznych treningów fizycznych 60 kobiet po leczeniu raka piersi 3 grupy: NW, G, W Istotnie większy przyrost siły, pracy i mocy w grupie NW i W w porównaniu z G przy prędkości 60 i 120 stopni Istotne różnice między grupami NW i W w mocy, (3), pracy (2) i sile (1) Istotne różnice między grupami NW i W w czynności zginaczy (4) i prostowników (2)

Chód do tyłu PO RAZ PIERWSZY BADANA KINEMATYCZNE, BIOMECHANICZNE ORAZ ELEKTROMIOGRAFICZNE PRZEZ THORSTENSSONA 1986, VILENSKYA 1987 ORAZ WINTERA 1986. WYNIKI BADAŃ SUGERUJĄ ŻE : podobne wzory aktywacji mięśni mogły być używane w obu rodzajach lokomocji z odwróceniem czasowym cyklów pobudzania mięśni koncentryczna działalność mięśni w chodzie do przodu zmienia się na ekscentryczną w chodzie do tyłu i na odwrót trajektorie ruchów kończyn dolnych do przodu i do tyłu odzwierciedlają się wzajemnie nawet gdy ruch przebiega w kierunku odwrotnym ( Thorstensson ) biomechaniczna analiza sugeruje, że chód do tyłu jest prawie prostym odwróceniem chodu do przodu ( Winter ) 1986

Trening chodu do tyłu w fizjoterapii utrzymanie sercowo-naczyniowego poziomu wytrenowania istotnie statystycznie większe wartości VO2max, Ve, HR, RQ, powysiłkowego stężenia mleczanów we krwi podczas chodu do tyłu w porównaniu z chodem do przodu (medycyna sportowa) większa aktywność mięśni czworogłowych uda oraz piszczelowych przednich kończyn dolnych w badaniu elektromiograficznym (ortopedia) silna stymulacja czucia propioceptywnego, zwiększa się stabilizacja mięśniowa głowy, tułowia oraz miednicy,pobudzenie mięśni głębokich grzbietu, mięśni brzucha i pośladków ( neurologia) trening równowagi ciała (geriatria)

Model eksperymentalny raka piersi TERMINAL DUCT LOBULAR UNIT TERMINAL END BUDS Jednostka przewodowo-zrazikowa zbliżona struktura i funkcja Największa podatność na czynniki rakotwórcze

Grupa badana 180 samic szczurów szczepu Sprague-Dawley w wieku 1 miesiąca o masie ciała 70-80 gramów podzielonych na 15 grup PROJEKT BADAWCZY WŁASNY NCN NR N N404 088240

Metoda badań NITROZOMOCZNIK (ENU, 19N-ethyl-N-nitrosourea ) 180 mg/kg masy ciała Dootrzewnowo Wyindukowanie raka gruczołu piersiowego w ciągu 3 miesięcy PROJEKT BADAWCZY WŁASNY NCN NR N N404 088240

Schemat treningu fizycznego Okres treningu (tydzień) Prędkość km/h Czas trwania [minuty] 1 0,6 10 2 0,96 20 3 1,2 30 4 1,44 40 5 1,68 50 6 1,68 55 7 1,68 60 8 1,68 65 9-12 1,68 30 TRENING O NISKIEJ INTENSYWNOŚCI PARAMETRY OBNIŻONE O 20% TRENING O WYSOKIEJ INTENSYWNOŚCI PARAMETRY ZWIĘKSZONE O 20% PROJEKT BADAWCZY WŁASNY NCN NR N N404 088240

NITROZOMOCZNIK GRUPY EKSPERYMENTALNE MODEL 1 12 TYGODNIOWY TRENING FIZYCZNY 3 GRUPY (36 SZCZURÓW) INTENSYWNOŚĆ NISKA INTENSYWNOŚĆ UMIARKOWANA INTENSYWNOŚĆ WYSOKA KONIEC EKSPERYMENTU NITROZOMOCZNIK MODEL 2 KONIEC EKSPERYMENTU 12 TYGODNI OBSERWACJI MODEL 3 NITROZOMOCZNIK 12 TYGODNIOWY TRENING FIZYCZNY 3 GRUPY (36 SZCZURÓW) INTENSYWNOŚĆ NISKA INTENSYWNOŚĆ UMIARKOWANA INTENSYWNOŚĆ WYSOKA KONIEC EKSPERYMENTU 12 TYGODNIOWY TRENING FIZYCZNY 3 GRUPY (36 SZCZURÓW) INTENSYWNOŚĆ NISKA INTENSYWNOŚĆ UMIARKOWANA INTENSYWNOŚĆ WYSOKA 12 TYGODNI OBSERWACJI PROJEKT BADAWCZY WŁASNY NCN NR N N404 088240

Liczba guzów/szczur w 2 modelu 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Grupa kontrolna Grupa trenujaca 1 GRUPA KONTROLNA; 2 GRUPA TRENINGOWA PROJEKT BADAWCZY WŁASNY NCN NR N N404 088240

NITROZOMOCZNIK Wyniki badań w 2 modelu 35 GUZÓW NITROZOMOCZNIK 12 TYGODNI OBSERWACJI (GRUPA KONTROLNA) N=13 11 GUZÓW NITROZOMOCZNIK 12 TYGODNI TRENINGU O NISKIEJ INTENSYWNOŚCI N=9 13 GUZÓW 12 TYGODNI TRENINGU O UMIARKOWANEJ INTENSYWNOŚCI N=12 NITROZOMOCZNIK 21 GUZÓW 12 TYGODNI TRENINGU O WYSOKIEJ INTENSYWNOŚCI N=6 PROJEKT BADAWCZY WŁASNY NCN NR N N404 088240

Liczba guzów/szczur zależnie od badanej grupy 6 5 4 3 2 1 0 Grupa kontrolna Niska intensywność Umiarkowana intensywność Wysoka intensywność PROJEKT BADAWCZY WŁASNY NCN NR N N404 088240

Wyniki badania apoptozy w 2 modelu TUNEL NS Cribriforme Papillare ANTYGEN KI-67 NS Tubulare PROJEKT BADAWCZY WŁASNY NCN NR N N404 088240

Ograniczenia aktywności fizycznej w chorobie nowotworowej ANEMIA < 8 G/100 ML PRZYCZYNA OGRANICZENIE UNIKAĆ INTENSYWNYCH ĆWICZEŃ MAŁOPŁYTKOWOŚĆ < 50X10 9 / L NEUTROPENIA < 0,5X10 9 / L UNIKAĆ URAZOWYCH FORM RUCHU UNIKAĆ WARUNKÓW SPRZYJAJĄCYCH INFEKCJI

Ograniczenia aktywności fizycznej w chorobie nowotworowej PRZYCZYNA CIĘŻKIE WYNISZCZENIE >35% MASY CIAŁA OGRANICZENIE UNIKAĆ WYSOKIEJ INTENSYWNOŚCI STAN ZAPALNY >38 0 C ZALEŻNIE OD PRZYCZYNY DUSZNOŚĆ, BÓLE KOŚCI, SILNE NUDNOŚCI, ZNACZNE OSŁABIENIE MIĘŚNI, SKRAJNE ZMĘCZENIE ZALEŻNIE OD PRZYCZYNY

Ograniczenia aktywności fizycznej w chorobie nowotworowej PRZYCZYNA RAK ODBYTNICY LUB PROSTATY OGRANICZENIE UNIKAĆ POZYCJI SIEDZĄCEJ PRZETOKA NERKOWA UNIKAĆ PŁYWANIA RYZYKO ZŁAMANIA KOŚCI UNIKAĆ DUŻYCH OBCIĄŻEŃ ZABURZENIA KOORDYNACJI UNIKAĆ POZYCJI STOJĄCEJ

Korzyści z aktywności fizycznej w chorobie CHOROBA UKŁADU KRĄŻENIA PREWENCJA WTÓRNA REDUKCJA PRZEDWCZESNEJ ŚMIERCI OSŁABIENIE LUB ODWRÓCENIE PROCESU CHOROBY ZATRZYMANIE PROGRESJI CHOROBY NIEDOKRWIENNEJ SERCA (1600 KCAL/TYDZIEŃ) REDUKCJA PŁYTEK ZAKRZEPU (2200 KCAL/TYDZIEŃ) CUKRZYCA REDUKCJA PRZEDWCZESNEJ ŚMIERCI O 39-54% POPRAWA HOMEOSTAZY GLUKOZY KONTROLA CUKRZYCY NOWOTWORY ZŁOŚLIWE REDUKCJA O 26-40% RYZYKA PRZEDWCZESNEJ ŚMIERCI I NAWROTU RAKA PIERSI Franklin et al. 2003

Hipotetyczne mechanizmy protekcyjnego oddziaływania aktywności fizycznej Zmiana składu ciała Poprawa profilu lipidowego Poprawa homeostazy glukozy i wrażliwości insuliny Redukcja przewlekłego zapalenia Poprawa czynności śródbłonka Intensyfikacja mechanizmów immunologicznych Zmiana gospodarki hormonalnej CMAJ 2006

Skutki uboczne ćwiczeń fizycznych po leczeniu onkologicznym Brak poważnych powikłań lub niepożądanych skutków związanych z treningiem fizycznym Brak zmian patologicznych w ultarsonograficznym badaniu serca oraz spoczynkowym i wysiłkowym elektrokardiogramie Brak rozwoju objawów kardiotoksyczności

Aktywność ruchowa sprawność fizyczna

Większość analiz wskazuje na 50% redukcję ryzyka przedwczesnej śmierci sprawnych ludzi w porównaniu z mało sprawnymi Niski poziom aktywności fizycznej jest silnym, niezależnym czynnikiem predykcyjnym umieralności ogólnej KUJALA ET AL. 2002,HU ET AL.2004, LAUDERDALE 2005

prawdopodobieństwo przeżycia Analiza przeżycia- krzywe Kaplana Meiera prawdopodobieństwo p 1,10 1,05 1,00 Dystans w TK6M>362m 12-miesięczne przeżycie: 99% 0,95 0,90 0,85 0,80 0,75 0,70 Dystans w TK6M<362m 12-miesięczne przeżycie: 77% p = 0,0001 0 50 100 150 200 250 300 350 400 Test korytarzowy 6-minutowy Dystans <362m 12-miesięczne przeżycie 77% czas [dni] 1,00 Wstań i idź < 6,5s 12-miesięczne przeżycie: 97% 0,95 Wstań i idź Czas >6,5s 12 miesięczne przeżycie 85% 0,90 0,85 Wstań i idź > 6,5s 12-miesięczne przeżycie: 85% Węgrzynowska-Teodorczyk K. 2008 0,80 0 50 100 150 200 250 300 350 400 czas [dni] p = 0,003

prawdopodobieństwo p Analiza przeżycia krzywe Kaplana Meiera 1,05 1,00 0,95 0,90 0,85 Wstań i siądź >11 12-miesięczne przeżycie: 99% Wstań i siądź <11 12-miesięczne przeżycie: 81% Wstań i siądź Liczba powstań <11 12-miesięczne przeżycie 81% prawdopodobieństwo przeżycia 0,80 0,75 p = 0,0001 0 50 100 150 200 250 300 350 400 czas [dni] 1,05 1,00 Mmax >68 Nm 12-miesięczne przeżycie: 97% 0,95 Mmax siły <68 Nm 12-miesięczne przeżycie 82% 0,90 0,85 0,80 Mmax < 68Nm 12-miesięczne przeżycie : 82% Węgrzynowska-Teodorczyk K. 2008 0,75 0 50 100 150 200 250 300 350 400 czas [dni] p = 0,0001

Czynniki rokownicze u mężczyzn z ns analizy jednoczynnikowe Czynniki ryzyka Zgon z powodu progresji NS HR 95%CI p NYHA (I-II vs. III-IV) 10,0 (2,3-50,0) *** LVEF% ( %) 1,05 (0,99-1,1) * NT-proBNP ( 500pg/ml) 1,06 (1,04-1,08) *** TK6M ( vs. 362 m) 16,7 (4,0-10,0) *** Wstań-idź ( vs. 6,5 s) 4,8 (1,5-14,3) ** Wstań-siądź ( vs. 11) 14,03 (3,1-50,0) *** Podnoś ciężarek ( vs. 11) 14,3 (3,4-100,0) *** Max moment siły ( vs. 68Nm) 7,7 (2,3-25,0) *** HR-współczynnik ryzyka, 95% CI- przedział ufności, * p<0,05, ** p<0,01, ***p>0,001 Węgrzynowska-Teodorczyk K. 2008

Jaka jest optymalna objętość ćwiczeń dla korzyści zdrowotnych?

Ryzyko przedwczesnej śmierci jest odwrotnie proporcjonalne do intensywności aktywności fizycznej

Relatywne ryzyko śmierci zależnie od wydolności fizycznej 2,5 2 1,5 1 >8 METs 5-8 METs <5 METs 0,5 0 Nadciśnienie COPD Cukrzyca Palenie BMI TC Myers et al. 2002

Średni wydatek energii około 1000 kcal/tydzień = 20-30% redukcji ryzyka przedwczesnej śmierci

Czy wystarczy 500 kcal/tydzień?

Wydatek energii (kcal) 70 kg człowieka AKTYWNOŚĆ METs 10 MINUT 30 MINUT 60 MINUT MARSZ 2,5 29 88 175 BIEG 8,0 93 280 560 PŁYWANIE 6,0 70 210 420 TENIS 7,0 82 245 490 TANIEC 6,5 76 228 455

Czas [min] uzyskania dziennego wydatku energetycznego (150-400 kcal) AKTYWNOŚĆ METs 50 KG 60 KG 80 KG MARSZ 2,5 72 60 45 BIEG 8,0 23 19 14 PŁYWANIE 6,0 30 25 19 TENIS 7,0 26 21 16 TANIEC 6,5 28 23 17

Większy udział mięśni w wykonywaniu codziennych czynności

Hipokratesowska wizja medycyny Nowa piramida żywieniowa