PROGRAM WYCHOWAWCZY PUBLICZNEGO PRZEDSZKOLA NR 14 IM. WRÓBELKA ELEMELKA W PILE PIŁA 2012
Spis treści 1. Wstęp 2. Podstawy prawne 3. Cele programu ( główne i szczegółowe ) 4. Spodziewane efekty 5. Metody i formy pracy 6. Dodatkowe warunki realizacji programu 7. Kodeks przedszkolaka 8. Formy nagradzania, wyróżniania 9. Dezaprobata zachowań niepożądanych 10.Efekty działań wychowawczych dla poszczególnych grup wiekowych 11.Ewaluacja 12.Bibliografia
,,WYCHOWANIE ZANIM ZOSTANIE WCIELONE W ŻYCIE, MUSI BYĆ MYŚLĄ, SPOSOBEM WIDZENIA RZECZY. GIUSEPPE PELLEGRINO WSTĘP Z istoty wychowania przedszkolnego wynika, że jego funkcja opiekuńcza, wychowawcza, wyrównawcza i społeczna, są ze sobą integralnie powiązane. Obecnie koncepcje pedagogiczne zakładają, że dziecko jest niepowtarzalną indywidualnością z własnymi poglądami, zainteresowaniami, możliwościami i umiejętnościami. Sprawia, że kierowanie, pobudzanie rozwoju dziecka w procesie wychowania polega przede wszystkim na dostarczeniu bodźców i treści wyzwalających jego własną aktywność, potrzebę ruchu i działania w połączeniu z afirmatywnymi przeżyciami, umacniającymi dobre samopoczucie i wiarę we własne możliwości. Wymaga również dobrej orientacji w indywidualnych możliwościach rozwojowych dzieci, aby można było postawić im odpowiednie, w zależności od tego, wymagania. Wychowanie polega zarówno na ochronie przed złem, jak i budowaniu dobra. Nasz program wychowawczy ma na celu poprawę jakości pracy edukacyjnej, uwzględnia potrzeby całej społeczności przedszkolnej: dzieci, pracowników, rodziców oraz środowiska. Integruje pracowników w realizacji celów wychowawczych, opiekuńczych, dydaktycznych.
Jest niezbędnym dokumentem kierującym procesy wychowawcze na właściwe tory, przy uwzględnieniu potrzeb, możliwości całej społeczności przedszkolnej. Z programem wychodzimy naprzeciw problemom wychowawczym wynikającym przede wszystkim z niewłaściwych oddziaływań w stosunku do dzieci oraz narastających konfliktów i agresji we współczesnym świecie. Program ma również na celu ujednolicenie oddziaływań wychowawczych w przedszkolu i w domu, aby nasze dzieci w przyszłości tworzyły społeczeństwo tolerancyjne i empatyczne o głęboko zakorzenionych strukturach moralnych.
2. PODSTAWY PRAWNE SYSTEMU WYCHOWANIA W Ustawie o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. ( tekst jednolity DzU z 1996r. poz. 329 i DzU nr 106 poz. 496 z 1997r. nr 28 poz. 153 i nr 141 poz. 943 z 1998r nr 117 poz. 759 z pozostałymi zmianami czytamy:,,oświata w Rzeczpospolitej Polskiej stanowi wspólne dobro całego społeczeństwa: kieruje się zasadami zawartymi w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, a także wskazaniami zawartymi w powszechnej Deklaracji Praw Człowieka oraz Konwencji Praw Dziecka.,,System oświaty zapewnia dzieciom i młodzieży: -prawo do wychowania i opieki odpowiednio do wieku i osiągniętego rozwoju; -wspomaganie przez szkołę wychowawczej roli rodziny. Rozporządzenie MEN z 15-02-1999r. mówi, że działalność placówek powinna być określona przez: Zestaw programów nauczania, który uwzględnia wymiar wychowawczy i obejmuje całą działalność przedszkola z punktu widzenia dydaktycznego. Program wychowawczy przedszkola, który opisuje w sposób całościowy wszystkie treści i działania realizowane przez wszystkich nauczycieli ( DzU nr 14 z 23-02-1999r poz. 129) W załączniku do Rozporządzenia MEN z dnia 26-02-2002r zmieniającego rozporządzenie w sprawie Podstawy Programowej Wychowania Przedszkolnego ( DzU nr 51 poz. 458 ze zmianami) znajduje się między innymi następujący zapis:,,przedszkola zapewniają opiekę, wychowanie i uczenie się w atmosferze akceptacji i bezpieczeństwa
3. CELE PROGRAMU Cele główne: 1.Nabywanie umiejętności rozumienia siebie i innych, oraz radzenia sobie w trudnych sytuacjach. 2.Zapoznanie dzieci z regułami życia w grupie, wdrażanie do samodzielności i umiejętności współżycia i współdziałania z innymi. 3.Zapoznanie dzieci z prawami i obowiązkami, światem wartości moralnych oraz koniecznością ponoszenia konsekwencji swoich czynów. 4.Wyposażenie dzieci w umiejętności pozwalające na ocenę sytuacji zagrażającej bezpieczeństwu dziecka. Cele szczegółowe: Nabywanie umiejętności społecznych oraz podporządkowania się ustalonym zasadom i regułom. Ukształtowanie wrażliwości moralnej właściwych postaw moralnych. Zaciśnięcie więzi z najbliższym otoczeniem społecznym. Rozumienie potrzeby poszanowania drugiego człowieka, jego odmienności i indywidualności. Uszanowanie poczucia odpowiedzialności za siebie i innych. Rozumienie potrzeby przestrzegania zasad bezpieczeństwa w życiu przedszkola i środowiska. Nabywanie umiejętności dbania o dobre samopoczucie i zdrowie swoje i innych.
4. SPODZIEWANE EFEKTY: Ukształtowanie pokolenia empatycznego, wrażliwego na potrzeby i krzywdę innych. Dzieci rozumieją potrzebę poszanowania cudzej własności. Znają i cenią wartości moralne. Rozumieją konsekwencje kłamstwa dla siebie i innych. Znają swoje prawa i obowiązki. Posiadają umiejętność współżycia w społeczeństwie, zgodnie z przyjętymi normami. Zawierane są przyjaźnie przedszkolne. Są tolerancyjne, szanują odmienność i indywidualność innych ludzi. Znają dobre maniery i je stosują w życiu codziennym. Posiadają umiejętność ponoszenia konsekwencji swoich czynów. Rozumieją potrzebę stosowania się do zasad bezpieczeństwa. Znają podstawy bezpiecznego i zdrowego stylu życia i się do nich dostosowują.
5. METODY I FORMY OSIĄGANIA CEŁÓW WYCHOWAWCZYCH METODY PRACY Do podstawowych metod stosowanych z małymi dziećmi przy wdrażaniu wartości moralnych należą: - metoda zadaniowa ( powierzanie konkretnych zadań swoim wychowankom ) - metoda modelowania ( dawanie im dobrego przykładu) - metoda sytuacyjna - burza mózgów - metody technik relaksacyjnych - metody technik plastycznych (arteterapia) - muzykoterapia - zabawa organizowana i spontaniczna - twórczość plastyczna i artystyczna dzieci - dobór i przybliżanie odpowiedniej literatury dziecięcej - organizacja imprez integracyjnych FORMY PRACY - praca w małych grupach i zespołach; - praca z całą grupą; - praca indywidualna z dzieckiem
6. DODATKOWE WARUNKI REALIZACJI PROGRAMU Sposoby realizacji programu: 1.w stosunku do dziecka: a) systematyczne oddziaływanie i kształtowanie postaw społecznych poprzez: rozmowy i dyskusje; rozwiązywanie konfliktów na drodze obopólnego porozumienia; czytanie opowiadań związanych z zachowaniami społecznymi; omawianie historyjek obrazkowych przedstawiających konflikty społeczne; stworzenie kodeksu właściwych zachowań współżycia w grupie oraz konieczności jego respektowania ustalenie środków zaradczych stosowanych przy nie respektowaniu ustalonych zasad 2.w stosunku do rodziców: uświadomienie rodzicom konieczności ujednolicenia oddziaływań wychowawczych w domu i w przedszkolu; zapoznanie rodziców z programem wychowawczym przedszkola oraz zasadami i regułami przyjętymi przez dzieci i nauczycieli; zaopiniowanie programu wychowawczego przez rodziców; udział rodziców w zebraniach, spotkaniach indywidualnych oraz zajęciach otwartych 3.w stosunku do nauczycieli: prowadzenie zajęć koleżeńskich;
wymiana koleżeńska w zakresie doświadczeń- scenariusze zajęć; integracja nauczycieli podczas przygotowywania zajęć i opracowywania kodeksu zachowań; ujednolicenie oddziaływań wychowawczych wszystkich nauczycieli; 7. KODEKS PRZEDSZKOLAKA Bawimy się w czasie do tego przeznaczonym. Jesteśmy uprzejmi i uczciwi w kontaktach z kolegami i nauczycielem. Dbamy o porządek i czystość w miejscu pracy i zabawy. Zachowujemy się kulturalnie przy stole. Przestrzegamy zasad bezpieczeństwa podczas zabaw w sali i w ogrodzie. Jesteśmy komunikatywni- sygnalizujemy swoje potrzeby. Słuchamy poleceń dorosłych i staramy się im podporządkować. Jesteśmy samodzielni w wykonywaniu czynności dnia codziennego. Mówimy do siebie i dorosłych unikając krzyku i hałasu.
8. FORMY NAGRADZANIA ZACHOWAŃ RESEKTUJĄCYCH USTALONE PRZEZ DZIECI I RADĘ PEDAGOGICZNĄ NORMY I ZASADY ZACHOWANIA Nagradzanie uznaniem i pochwałą. Nagradzanie przez sprawianie przyjemności dziecku przez nauczyciela lub kolegów w kontaktach indywidualnych lub na forum całej grupy. Darzenie dziecka szczególnym zaufaniem, np. zwiększając zakres jego samodzielności. Przywilej pełnienia dyżurów lub wykonywanych prostych czynności wskazanych przez nauczyciela. Atrakcyjne spędzanie czasu, atrakcyjna zabawa w grupie wg pomysłu dzieci. Drobne nagrody rzeczowe, np. elementy uznania.
9. ŚRODKI ZARADCZE W PRZYPADKU NIESTOSOWANIA SIĘ DO USTALONYCH WSPÓLNYCH ZASAD Wspólne rozwiązywanie problemów wg Gordona. Procedura: - Określenie problemu, kiedy obie strony konfliktu mówią, co im przeszkadza, co się stało i jakie w związku z tym uczucia, - Wszyscy podejmują różne propozycje rozwiązania problemu [metoda burzy mózgów] nauczycielka je spisuje, - Ocena propozycji i wybór takiego rozwiązania, na który zgadza się większość, - Jeśli zgadzamy się na wspólne rozwiązanie i postanowimy go przestrzegać, jednocześnie ustalamy konsekwencje niewypełnienia umowy. Kary naturalne- bezpośrednie następstwo winy [zabawy z wodą- mokre ubranie]; pozwalamy dzieciom doświadczać w sytuacjach nie zagrażających bezpieczeństwu dziecka. Tłumaczenie i wyjaśnianie. Propozycje aktywności mającej na celu rozładowanie negatywnych emocji. Ukazywanie następstw zachowania, aby skłonić do autorefleksji. Wyrażanie przez nauczyciela swojego smutku i zawodu z powodu zachowania dziecka. Czasowe odebranie przyznanego przywileju [np. utrata funkcji dyżurnego].
10. EFEKTY DZIAŁAŃ WYCHOWAWCZYCH W POSZCZEGÓLNYCH GRUPACH WIEKOWYCH DZIECI 3 LETNIE - uczenie się poprzez zabawę serdecznych zachowań wobec bliskich osób, opiekowanie się podczas choroby, pocieszania. - współdziałanie z nauczycielką w przygotowywaniu upominków od najbliższych - kształtowanie potrzeby dzielenia się z rodzina swoimi przeżyciami z przedszkola - uczenie zwrotów grzecznościowych w określonych sytuacjach - składanie życzeń imieninowych, urodzinowych kolegom w grupie - wspólnie z nauczycielka porządkowanie zabawek - szanowanie wspólnych zabawek i odkładanie ich na wyznaczone miejsce - dochodzenie do samodzielności w ubieraniu i rozbieraniu się - uczenie się dokładnego wykonywania określonych czynności samoobsługowych, porządkowych - sprzeciwianie się przemocy fizycznej wobec siebie i innych dzieci ze strony rówieśników i dorosłych - słuchanie bajek, opowiadań, gdzie wyeksponowana jest miłość, dobroć, prawda - określanie jednoznacznych postaw przeciwstawnych: dobro zło - przestrzeganie zakazu brania do rąk rzeczy znalezionych - przyswajanie nawyków higienicznych - nawiązywanie serdecznego, bliskiego kontaktu z nauczycielką i nabywanie umiejętności wyrażania słowami potrzeb, myśli i odczuć
DZIECI 4- LETNIE - kulturalne rozwiązywanie konfliktów w myśl zasady: nie wolno nikogo krzywdzić - poznawanie wartości koleżeństwa, zawierania przyjaźni, serdeczny stosunek do innych, wyrażanie szacunku dla dorosłych - pełnienie dyżurów tygodniowych odpowiedzialność za powierzone obowiązki - kulturalne zachowanie w przedszkolu i w domu - wykorzystywanie zdobytych w przedszkolu umiejętności samoobsługowych - szanowanie sprzętów i zabawek w Sali będących wspólną własnością - dostrzeganie potrzeby pomagania innym w codziennych sytuacjach - poznawanie różnorodnych utworów o wartościach wychowawczych, poznawczych, kształcących oraz zawierających elementy fantazji i humoru DZIECI 5-6 LETNIE - dostrzeganie pozytywnych i negatywnych cech własnego charakteru oraz zachowań własnych i cudzych - właściwe zwracanie się o pomoc do dorosłych i kolegów - odnajdywanie swojego miejsca w grupie rówieśniczej i wspólnocie - dostrzeganie własnej przydatności w najbliższym środowisku - przestrzeganie zasad, norm i reguł ustalonych w grupie, odnoszących się do: zgodnego zachowania podczas zabaw, korzystania ze sprzętu i zabawek, mądrego rozwiązywania konfliktów - zrozumienie konieczności szanowania działalności innych - nabywanie umiejętności przyjmowania innych takimi jakimi są, poszanowanie tej inności
- rozumienie konieczności przestrzegania zasad nie niszczenia przyrody - staranne wykonywanie czynności samoobsługowych, dbanie o higienę i estetyczny wygląd - stosowanie zasad kulturalnego zachowania się przy stole - kierowanie się zasadami bezpieczeństwa na terenie przedszkola i poza nim - kierowanie się zasadą ograniczonego zaufania w stosunku wobec osób nieznanych - uczenie się odróżniania spraw ważnych od mniej ważnych, unikanie krzyku, kłótliwości i zawziętości w kontaktach z innymi - zaprzyjaźnianie się i nawiązywanie życzliwych kontaktów ze wszystkimi dziećmi - opiekowanie się nowymi kolegami oraz tymi którzy tej pomocy potrzebują - ocenianie postępowania własnego i kolegów w konkretnych sytuacjach, występujących w codziennym życiu. Zdawanie sobie sprawy, że każdy sam ponosi konsekwencje swoich zachowań - formułowanie podstawowych powinności moralnych np. nie czyń drugiemu co tobie nie miłe. Rozwijanie postawy opiekuńczej wobec osób potrzebujących pomocy lub proszących o nią.
11. EWALUACJA W ewaluacji uwzględnia się odczucia wychowanków, opinie rodziców, nauczycieli, pracowników przedszkola, przedstawicieli organów prowadzących oraz sugestie nadzoru pedagogicznego. Sposoby ewaluacji: - Analiza dokumentów dzienniki, plany miesięczne w poszczególnych grupach - Arkusze obserwacji - Ankiety kierowane do rodziców i nauczycieli - Ocena realizacji programu na końcowej radzie pedagogicznej
12. BIBLIOGRAFIA 1. W kręgu zabawy Jadwiga Pytlarczyk, Wydawnictwo JUKA 2. Nasze przedszkole M. Kwaśniewska, W. Żaba-Żabinska, Wydawnictwo MAC 3. Program wspomagania rozwoju, wychowania i edukacji starszych przedszkolaków - E. Gruszczyk-Kolczyńska, E. Zielińska, Wydawnictwo Nowa Era 4. Program wychowania i kształcenia sześciolatków, E. Zielińska, G. Grabowska, Wydawnictwo Nowa Era 5. Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły- A. Faber, E. Mazlish 7. Wychowanie bez porażek - T. Gordon 8. Nagrody i kary w wychowaniu I. Jundziłł 9. ABC wychowania M. Sobocki 10. Karać to ranić G. B. Shaw 11. Każde dziecko może nauczyć się reguł Annette Kast-Zahn 12. Co wolno dziecku Martin Herbert