PARTNERSKIE WSPOŁDZIAŁANIE: SZKOŁA MIEJSCEM BUDOWANIA KAPITAŁU SPOŁECZNEGO

Rodzice w Edukacji PARTNERSKIE WSPOŁDZIAŁANIE: SZKOŁA MIEJSCEM BUDOWANIA KAPITAŁU SPOŁECZNEGO

KIM SĄ RODZICE DLA POLSKIEJ SZKOŁY? BADANIA PROF. M.MENDEL (1998-2001) Prof. Maria Mendel ( Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Gdańskiego) zrealizowała badania wśród amerykańskich i polskich studentów ostatnich lat kierunków nauczycielskich. ( 2000 / 2001). Celem było określenie orientacji przyszłych nauczycieli wobec współpracy szkoły z rodzicami i lokalnym środowiskiem.

KIM SĄ RODZICE DLA POLSKIEJ SZKOŁY? BADANIA PROF. M.MENDEL (1998-2001) WaŜne w badaniach było porównanie wyników polskich z opiniami wyraŝanymi przez Amerykanów, których dorobek w zakresie partnerstwa edukacyjnego i pomnaŝanego za jego sprawą kapitału społecznego jest bardzo bogaty.

KIM SĄ RODZICE DLA POLSKIEJ SZKOŁY? BADANIA PROF. M.MENDEL (1998-2001)

KIM SĄ RODZICE DLA POLSKIEJ SZKOŁY? BADANIA PROF. M.MENDEL (1998-2001) Partnerstwo rodziny, szkoły lokalnej wspólnoty wg badanych: Amerykanie: Oczywiste, zrozumiałe Polacy: Bardzo interesujące ale nieznane zagadnienie!

RODZICE W SZKOŁACH WARSZAWSKICH Współpraca dyrekcją, radą pedagogiczną:

RODZICE W SZKOŁACH WARSZAWSKICH Problemy rad rodziców

RODZICE W SZKOŁACH WARSZAWSKICH Podsumowanie (opinie o samorządności rodzicielskiej): Niska znajomość praw, brak wiedzy poczucie niskiego wpływu na sprawy szkolne, duŝa rotacja, niski przepływ informacji w obrębie społeczności szkolnej i wśród samych rodziców. Niska aktywność rodziców, brak zainteresowania ogółu rodziców działaniami rady Funkcja rady reprezentacyjna, gromadzenie funduszy (na nagrody, potrzeby szkoły), rzadko opiniująca, jeszcze rzadziej inicjująca Funkcjonowanie rady określa zazwyczaj dyrekcja Działania rad są sformalizowane (kultura urzędowa szkoły), Motywacja działania chęć współdecydowania, kontroli spraw dotyczących własnego dziecka, rzadziej

PORÓWNANIE WSKAŹNIKÓW Uczenie się dla wiedzy Uczenie się dla działania Uczenie się aby Ŝyć razem Uczenie się aby być Europejski Uczenia Się Przez Całe Europejski Uczenia Się Przez Całe śycie (Elli) jest coroczną miarą sytuacji kształcenia na poszczególnych etapach Ŝycia "od kołyski po grób " oraz w róŝnych środowiskach edukacyjnych - szkoły, społeczności, pracy i rodziny w krajach Europy. Elli mierzy uczenie się w czterech róŝnych dziedzinach: naukę dla wiedzy, naukę dla działalności, naukę dla Ŝycia razem, naukę aby być.

PORÓWNANIE WSKAŹNIKÓW Badanie EPA (European Parents Association) udział rodziców w sprawach szkół

RODZICE MUSZĄ BYĆ ZAUWAśENI Szkoła integralna : Efekt synergii: wiedzy, nauki, wychowania, doświadczenia Ŝyciowego, kultury ogółu członków społeczności szkolnej, kapitał społeczny mocno w górę!!! nauczyciele Szkoła ignorująca rodziców: komunikacja jednokierunkowa, niezrozumienie, zamęt, gwarancja konfliktów, zamiast kapitału społecznego głupota społeczna nauczyciele RxNx D!!!!!! N R!!!!!! rodzice RxNxD dzieci rodzice R,R,R.. dzieci

RODZICE SĄ WAśNI W EDUKACJI społeczność polskich szkół podstawowych i gimnazjów w mln 6,9 0,44 4,8 uczniowe nauczyciel e rodzice Dane: Ilość uczniów Prognoza ludności 2008-2035 GUS Ilość rodziców = ilość uczniów x 1,39 dzietność (2008 wg GUS) x 2 Ilość nauczycieli = ilość uczniów / 11 (śr. OECD: 1 nauczyciel / 15 uczniów)

WNIOSKI DuŜy udział i zaangaŝowanie rodziców w procesach i decyzjach edukacyjnych jest: moŝliwością budowania zaufania obywateli do państwa i administracji samorządowej objawem zaufania państwa do obywateli objawem wysokiej świadomości społecznej i kompetencji obywateli dowodem na istnienie państwa obywatelskiego i duŝego kapitału społecznego jest podstawą rozwoju środowiska lokalnej społeczności moŝliwością budowania kompetencji społecznych rodziców, nauczycieli i dzieci w partnerskim współdzałaniu. metodą budowania autorytetu rodziców i prestiŝu nauczycieli: - nauczyciele i rodzice działają i mówią spójnie

KAPITAŁ SPOŁECZNY MOśE BYĆ BUDOWANY skutecznie w szkołach jeŝeli: rodzice będą traktowani podmiotowo jako pełnoprawni i kompetentni partnerzy szkoły i lokalnej administracji. JeŜeli szkolenie i rozwój kompetencji społecznych oraz technik pracy grupowej równocześnie wśród rodziców, nauczycieli i dzieci będzie jednym z podstawowych zadań szkół. samorządność uczniów i rad rodziców będzie filarem działania szkół (a nie kłopotliwą dla nauczycieli formalnością) dyrektorzy będą posiadali wysokie kwalifikacje w zakresie kompetencji społecznych

PROPONOWANE DZIAŁANIA DO ROKU 2020 Etap wstępny 1 rok Przegląd rozwiązań zastosowanych przez kraje, które wprowadzały takie programy np. Walia, Dania, Wlk. Brytania, Szkocja Przygotowanie wstępnego programu na bazie diagnoz potrzeb i doświadczeń innych PilotaŜ cz. 1 1 rok Szkolenie pilotaŝowe dyrektorów, nauczycieli i rad rodziców szkół, podatnych, np. tych, które utrzymują normy z programów Szkoła Partnerska, Warszawskie Forum Rodziców i Rad Rodziców, Szkoła z Klasą PilotaŜ cz. 2 2-3 lata Szkolenie liderów lokalnych (rodziców i nauczycieli), którzy będą prowadzili warsztatowe i teoretyczne zajęcia dla nauczycieli i rodziców liderów lokalnych szkół. Ewaluacja programu szkoleń zbieranie doświadczeń lokalnych wzbogacanie bazy dobrych praktyk WdraŜanie programu: 7-11 lat Wprowadzenie do kultury szkolnej stałych szkoleń dla rodziców, nowych nauczycieli, samorządów uczniowskich, prowadzonych przez trenerów zewnętrznych Ewaluacja programu wymiana doświadczeń pomiędzy społecznościami szkolnymi

PROGRAM SZKOLEŃ NAUCZYCIELI I RODZICÓW Podstawowe szkolenia powinny objąć teorię i warsztaty z zakresu: Wpływ zaangaŝowania rodziców w procesie wychowawczym i edukacyjnym ich dzieci. Wprowadzenia do tematyki kapitału społecznego, partycypacji w Ŝyciu publicznym i społecznym. Pracy grupowej, procesów grupowych, technik działania kreatywnego, prowadzenia projektów indywidualnych i grupowych Technicznych umiejętności prowadzenia zebrań, działań grupowych i organizacyjnych Praw dzieci i rodziców, prawa oświatowego, samorządowego i postępowania administracyjnego. Pracy rodziców z uczniami (pomoc w nauce własnej) Komunikacji z dziećmi i ogólnych kompetencji interpersonalnych Zapoznawanie rodziców z nowoczesnymi metodami nauczania, Jak: lekcje wielointeligentne, techniki pamięci, dramy Spójność działań dorosłych (szkoły i domu) wobec dzieci Taka wiedza motywuje i uzdalnia do współpracy.

POTENCJALNE BARIERY Niezrozumienie wagi problemu niskiego KS i niskiej partycypacji rodziców przez dyrektorów, decydentów organów załoŝycielskich, organy nadzoru pedagogicznego Opór związków zawodowych (karta nauczyciela) Słaby PR (popularyzacja sensu) całej strategii Brak środków na szkolenia. Nadmiar obowiązków biurokratycznych (trzeba odciąŝyć nauczycieli od bieŝącej biurokracji więcej sensu mniej papierów) Brak konsekwencji konieczne jest podpisanie narodowego paktu, aby kolejne ekipy kontynuowały program przez 15 lat. Brak zdefiniowania szkoły jako najwaŝniejszego miejsca budowania KS!

PODSUMOWANIE (1) Budowanie kapitału społecznego znajdzie najlepsze pole w szkole, która jest naturalnym miejscem spotykania się interesów obywateli i państwa, pod warunkiem, Ŝe działania obejmują całość środowiska. Wystarczy zwiększyć kompetencje interpersonalne nauczycieli, Ŝeby polepszyć klimat społeczny szkoły Szkoły muszą uwzględniać naukę działania w grupie Zwiększenie partycypacji społecznej rodziców wspomaga aktywność i samorządność uczniów Dodatkowymi szkoleniami powinno się objąć róŝne małe organizacje: np. stowarzyszenia lokalne, sąsiedzkie, wspólnoty mieszkańców, rady osiedlowe, rady parafialne, rady zakładowe i związki zawodowe

PODSUMOWANIE (2) Szczególnie naleŝy przygotować organy administracji rządowej i samorządowej, aby traktowały obywateli podmiotowo unikając formalizowania. Racjonalizacja i upraszczanie prawa powinno być stałym elementem strategii budowania KS, poniewaŝ proste, klarowne prawo buduje zaufanie obywateli do państwa, poszerza pole aktywności społecznej i indywidualnej. Szkoła jest własnością społeczną i naleŝy do obywateli a nie do państwa. To obywatele powinni mieć największy wpływ na jej kształtowanie i działanie.

BIBLIOGRAFIA Maria Mendel : Edukacja społeczna. Partnerstwo rodziny, szkoły i gminy w perspektywie amerykańskiej, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2001 Maria Mendel : USPOŁECZNIENIE SZKOŁY. Mikrohistoria demokracji dz. uprzejmości prof. M.Mendel Bogusław Śliwerski O potrzebie uspołecznienia polskiej szkoły, czyli o niedokończonej zmianie oświatowej (Edukacja dla rozwoju), Polskie Forum Obywatelskie, Gdańsk 2010 Bertelsmann Stiftung: ELLI Index Results 2010, http://www.elli.org/en/home.html Dr. Brigitte Haider (EPA): Participation in schooll in Europe (prezentacja 2009) dz. uprzejmości prof. Dr. B.Haider Julian Radziewicz Samorządność i Samorząd MłodzieŜy Szkolnej (Wykład), dz. uprzejmości prof. M.Mendel Centrum Komunikacji Społecznej U.m.st. Warszawy, opracowanie Alicja Papierowska: Samorządność rodzicielska w warszawskich szkołach - raport z badania (2009), http://www.rodzicewedukacji.pl

KONIEC? To nie koniec, zapraszamy do dyskusji i współpracy nad Strategią Rozwoju Kapitału Społecznego Rodzice G. Wnorowski z zespołem Stowarzyszenia w Edukacji 2011