Małgorzata Bartoszewicz goskab@amu.edu.pl Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Wydział Chemii, Zakład Dydaktyki Chemii Poznań Nowoczesne formy ewaluacji z wykorzystaniem systemu Senteo w naukach przyrodniczych Pojęcie ewaluacji wprowadzone do polskiego systemu kształcenia nie jest pojęciem nowym. Znaleźć je możemy w Słowniku wyrazów obcych M. Arcta z 1929 roku, gdzie ewaluacja określana jest jako: ocenianie, oszacowanie, określenie wartości. Pionierskie badania ewaluacyjne prowadził inspektor oświatowy Joseph M. Rice (1857-1934), z wykształcenia lekarz. Podjął on próby udokumentowanej oceny wyników nauczania celem podniesienia skuteczności tego procesu. Jego praca i doświadczenia pozwoliły po raz pierwszy porównywać poziom pracy szkół. Mimo, że pierwsze badania ewaluacyjne prowadzone były w Stanach Zjednoczonych już na początku XX wieku, to teoria ewaluacji została po raz pierwszy zaproponowana w 1949 roku przez R. Tylera. Funkcjonujące obecnie pojęcia ewaluacji kształtującej (ang. formative evaluation) i sumującej (ang. summative evaluation) zostały wprowadzone przez Michaela Scrivena w 1967 roku w książce Metodologia ewaluacji (The Methodology of Evaluation). Właśnie w latach 60. nastąpił dynamiczny rozwój i ewaluacja stała się niezależną dyscypliną badań społecznych. Potocznie przyjęło się rozumieć ewaluację jako synonim oceniania i kontroli wiadomości. Najnowszym dostępnym na rynku systemem do interaktywnego zbierania i analizowania odpowiedzi jest system Senteo, współpracujący z tablicą interaktywną z serii urządzeń SMART Technologies. Umożliwia on obiektywną ocenę rezultatów procesu nauczania w czasie rzeczywistym, co znacznie zwiększa możliwości oraz efektywność kontroli wiadomości i umiejętności. W skład systemu wchodzą: centralny odbiornik połączony z komputerem przez port USB, nadajniki piloty, działające przy użyciu fal radiowych zaopatrzone w wyświetlacz LCD, intuicyjne przyciski oraz klawiaturę alfanumeryczną, oprogramowanie Notebook. 1
Funkcje pilota Senteo 1. Przycisk włączanie/wyłączanie pilota 2. Symbole wskazujące stan sieci i poziom naładowania baterii 3. Przycisk zgłaszania pytań prowadzącemu test/ankietę 4. Przyciski przewijania treści widocznych na wyświetlaczu pilota 5. Przyciski wyboru T/Y prawda/tak lub F/N fałsz/nie 6. Dziesięć przycisków wyboru odpowiedzi (od A/1, B/2 do J/0) 7. Przyciski do wprowadzania ułamków zwykłych i dziesiętnych, liczb dodatnich i ujemnych Duży wyświetlacz pozwala uczestnikowi testu, ankiety czy też quizu na: weryfikację tego, kto loguje się do sieci zalogowanie się następuje po podaniu np. numeru indeksu a na wyświetlaczu pojawia się imię i nazwisko, przeczytanie numeru lub całego pytania, sprawdzenie, jakiej udzielił odpowiedzi, indywidualne sprawdzenie, czy odpowiedź była prawidłowa czy błędna, uzyskanie informacji o procencie poprawnych odpowiedzi uzyskanych w teście. Dodatkowym atutem jest dołączone oprogramowanie, które pozwala tworzyć nawet bardzo złożone testy z różnych dziedzin wiedzy. Program Notebook, umożliwia układanie interesujących pytań, które mogą zostać dołączone bezpośrednio do konspektów lekcji. Do tworzonych pytań można dodawać wybrany spośród 6.000 obiektów galerii programu Notebook, np. ilustrację, filmy wideo, mapy, zdjęcia czy też animacje, aby nadać pytaniom głębię i przejrzystość, które unowocześnią tradycyjne formy nauczania. 2
Jeśli nauczyciel nie ma zainstalowanego oprogramowania Notebook, może przygotować pytania w aplikacjach, takich jak Microsoft Word, arkusz kalkulacyjny Excel czy PowerPoint. Zakres typów odpowiedzi: 1. tak/nie, 2. jedna poprawna odpowiedź, 3. odpowiedź do samodzielnego wpisania, 4. prawda/fałsz, 5. więcej niż jedna odpowiedź poprawna. Wyniki mogą być przedstawiane: indywidualnie na wyświetlaczu każdego studenta/ucznia, bezpośrednio po udzieleniu odpowiedzi na dane pytanie, indywidualnie na wyświetlaczu każdego studenta/ucznia po udzieleniu odpowiedzi na wszystkie pytania, 3
zbiorowo w postaci wykresu kołowego z zaznaczeniem, jaki procent respodentów wybrało każdą z odpowiedzi, zbiorowo po całym teście (zielonym kolorem oznaczono procent poprawnych odpowiedzi, natomiast czerwony kolor pokazuje odpowiedzi błędne). Dodatkowo wyniki można wyeksportować do arkusza kalkulacyjnego Microsoft Excel. Otrzymujemy dane w postaci tabeli: Imię i nazwisko studenta/ucznia, Numer identyfikacyjny (np. numer indeksu), Numer pytania, Udzielona odpowiedź, Procentowe zestawienie poprawnie udzielonych odpowiedzi przez studenta/ucznia oraz klucz poprawnych odpowiedzi. 4
Imię Nazisko ID P1 P2 P3 P4 P5 Corr ect Grade AAAAAAAAA 18 B A G C 90 5 100% BBBBBBBBBBB 16 C A B B 60 1 20% CCCCCCCCC 05 A A A B 70 1 20% DDDDDDDDDD 03 A 0 0% Number Correct 10 19 19 7 3 2.57 51.43 % Answer Key B A G C 90 System Senteo jest szczególnie przydatny podczas nauczania przedmiotów przyrodniczych, w tym chemii. Jest on pomocny podczas wykładu, proseminarium, czy ćwiczeń, ponieważ pozwala dostrzec, które z zagadnień nie są zrozumiałe i na które należy poświęcić więcej czasu, czy też powtórnie omówić oraz podczas zajęć laboratoryjnych, których zadaniem jest wykonywanie eksperymentów i nauka technik laboratoryjnych prowadzący otrzymuje od razu informację zwrotną na temat przygotowania studentów do zajęć bez potrzeby czasochłonnego sprawdzania prac. System Senteo idealnie nadaje się do szkół, sal wykładowych i konferencyjnych, czyli wszędzie tam, gdzie niezbędna jest wzajemna komunikacja pomiędzy uczestnikami. Bibliografia Arcta M.: Słownik wyrazów obcych. Wydaw. M. Arcta, Warszawa 1929 Scriven M.: The Methodology of Evaluation. Chicago 1967 http://www2.smarttech.com/st/en-us/products/senteo/ [dostęp 8.06.2008] 5