PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z HISTORII I SPOLECZENSTWA W KLASACH IV VI W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 2 IM

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z HISTORII I SPOLECZENSTWA W KLASACH IV VI W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 2 IM. MARII SKŁODOWSKIEJ CURIE W SOBÓTCE W ROKU SZKOLNYM 2014/2015 Podstawa prawna: 1.Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 września 2004 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 kwietnia 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzenia sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych. ( Dz. U. z 2013, poz. 520) 3. art. 22 ust. 2 pkt. 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 ze zm.) 4. Statut szkoły. Nauczyciel: Monika Mertuszka 1

FORMY SPRAWDZANIA POZIOMU OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW 1.Testy, sprawdziany samodzielne pisemne prace kontrolne uczniów przeprowadzone podczas zajęć edukacyjnych i obejmujące określony materiał tematyczny. Każdy uczeń ma prawo do poprawy sprawdzianu w terminie 2 tygodni od sprawdzenia go przez nauczyciela Sprawdziany są zawsze zapowiedziane i poprzedzone lekcją powtórzeniową. 2. Kartkówki- krótkie prace pisemne sprawdzające wiadomości i umiejętności uczniów i obejmujące jeden-trzy tematy; nie są zapowiadane trwają 15min nie podlegają poprawie pisaniu kartkówki przez ucznia w przypadku jego losowej nieobecności lub choroby decyduje nauczyciel; 3. Wypowiedź ustna Podczas odpowiedzi ustnej uczeń: Ocena bardzo dobry sprawnie posługuje się zdobytą podczas lekcji wiedzą i umiejętnościami, wyraża własne zdanie, popiera je właściwą, logiczną argumentacją, samodzielnie dostrzega związki między faktami oraz rozwiązuje problemy, potrafi powiązać problematykę historyczną z zagadnieniami poznanymi na innych przedmiotach, samodzielnie umieszcza fakty w czasie i przestrzeni, posługuje się poprawną polszczyzną. Ocena dobry sprawnie posługuje się zdobytą podczas lekcji wiedzą i umiejętnościami, jego wypowiedź zawiera nieliczne braki i błędy, samodzielnie rozwiązuje podstawowe problemy, a trudniejsze pod kierunkiem nauczyciela, dostrzega związki między faktami, 2

pod kierunkiem nauczyciela umieszcza fakty w czasie i przestrzeni, posługuje się poprawną polszczyzną. Ocena dostateczny zna tylko podstawowe fakty oraz potrafi rozwiązać podstawowe problemy, przy pomocy nauczyciela wykorzystuje podstawowe umiejętności, popełnia błędy językowe i stylistyczne podczas wypowiedzi Ocena dopuszczający zna podstawowe fakty, zadania i problemy rozwiązuje z dużą pomocą nauczyciela, popełnia liczne błędy językowe i stylistyczne. Ocena niedostateczny nie zna podstawowych faktów nie potrafi rozwiązać żadnych zadań nawet przy pomocy nauczyciela 3. Praca z tekstem źródłowym i mapą 4. Prace domowe za brak trzech zadań domowych uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną za wykonanie pięciu zadań domowych uczeń otrzymuje ocenę bardzo dobrą 5. Zeszyt przedmiotowy oraz zeszyt ćwiczeń NIEPRZYGOTOWANIA Uczeń ma prawo do zgłoszenia dwóch nieprzygotowań w semestrze. OCENA SEMESTRALNA Ocena semestralna nie jest wynikiem średniej arytmetycznej. O ocenie końcowej decydują przede wszystkim oceny ze sprawdzianów i odpowiedzi ustnej, pozostałe traktowane są jako oceny wskazujące zaangażowanie i podejście ucznia do przedmiotu i nie mogą stanowić podstawy do wystawienia oceny końcowej. 3

Uczniowie z dostosowaniem wymagań edukacyjnych i stwierdzoną dysleksją rozwojową W stosunku do uczniów z dostosowaniem wymagań edukacyjnych (stwierdzone i zapisane w opinii wydanej przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną) ogólnie stosowane są następujące ułatwienia: Uczeń ze sprawnością intelektualną niższą od przeciętnej: omawianie niewielkich partii materiału i o mniejszym stopniu trudności, pozostawianie więcej czasu na jego utrwalenie, podawanie poleceń w prostszej formie, unikanie trudnych, czy bardzo abstrakcyjnych pojęć, częste odwoływanie się do konkretu, przykładu, unikanie pytań problemowych, przekrojowych, wolniejsze tempo pracy, szerokie stosowanie zasady poglądowości, odrębne instruowanie dzieci, zadawanie do domu tyle, ile dziecko jest w stanie wykonać samodzielnie. Uczeń z dyslekcją: Unikać głośnego czytania przy klasie Kontrolować stopień zrozumienia samodzielnie przeczytanych przez ucznia poleceń Pisemne sprawdziany powinny ograniczać się do sprawdzanych wiadomości, a nie na poprawności pisania Wskazane jest preferowanie wypowiedzi ustnych kierowane pytania powinny być sformułowane precyzyjnie Dobrze jest posadzić dziecko blisko nauczyciela, dzięki temu zwiększy się jego koncentracja uwagi, ograniczeniu ulegnie ilość bodźców rozpraszających, wzrośnie bezpośrednia kontrola nauczyciela, bliskość tablicy pozwoli zmniejszyć ilość błędów przy przepisywaniu W przypadku ucznia z dysgrafią wskazane jest akceptowanie pisma drukowanego, pisma na maszynie, komputerze, zwłaszcza prac obszernych (wypracowań, referatów). Nie należy również oceniać estetyki pisma, np. w zeszytach 4

Przedmiotowe Zasady Oceniania z Historii i Społeczeństwa Klasa 4 Na podstawie programu nauczania: 510/2/2013 Stopień niedostateczny: Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych w wymaganiach koniecznych do uzyskania oceny dopuszczającej. Stopień dopuszczający: Uczeń wie, co to jest historia i czym zajmuje się historyk. Uczeń wie, co to jest źródło historyczne, legenda i zabytek. Uczeń wie, jakie są rodzaje zegarów, umie wskazać podstawowe podziały czasu Uczeń umie wskazać podstawowe podziały czasu (wiek, era itp.). Uczeń wie, co to jest mapa. Wie, co to jest tytuł mapy i legenda. Uczeń wie, czym ludzie różnią się między sobą. Uczeń wie, co to jest społeczeństwo i grupa społeczna i jakie są podstawowe rodzaje grup społecznych. Uczeń wie, co to jest pamiątka rodzinna, zwyczaj, drzewo genealogiczne i rodowód. Uczeń wie, jakie miasto jest stolicą Polski, jakie są polskie symbole narodowe. Uczeń zna pojęcia: region, gwara, strój regionalny, mniejszość narodowa. Uczeń wie, co to jest ojczyzna i patriotyzm. Uczeń wymienia role rzeki w starożytności Uczeń wie, kiedy wynaleziono pismo. Uczeń wymienia grupy społeczne zamieszkujące Mezopotamię. Uczeń wie, kim był faraon i do czego służyły piramidy. Uczeń wymienia zajęcia mieszkańców Biskupina. Uczeń rozumie pojęcia: Mezopotamia, pismo klinowe, faraon, piramidy, hieroglify, papirus. Uczeń potrafi wskazać na mapie Grecję. Uczeń wie, co oznacza zwrot spartańskie wychowanie. Uczeń wie, kim był Sokrates i Atena. Uczeń wie, kim był Herakles, Odyseusz, Zeus, wie, co to był teatr w starożytnej Grecji. Uczeń wie, kim był Romulus. Uczeń wie, co to jest triumf i Forum Romanum. Uczeń wie, co to jest niewolnik. Uczeń wie, kim był Jezus i święty Paweł. Uczeń wie, co to jest legion rzymski. Zna datę 476 r. 5

Stopień dostateczny: Posiada wiadomości na ocenę dopuszczają Uczeń umie krótko scharakteryzować epoki historyczne. Uczeń wie, jakie funkcje pełni muzeum, umie podzielić źródła historyczne na pisane i niepisane. Uczeń umieszcza wydarzenia na linii chronologicznej wie, co to jest chronologia. Uczeń wie, co to jest chronologia, umie określić na podstawie daty wiek i jego połowę. Uczeń wie, jakie są rodzaje map. Umie wskazać na mapie konkretne miejsca i określić ich przynależność państwową. Uczeń wie, co to jest tolerancja. Uczeń umie wskazać przykłady społeczeństw i grup społecznych, umie określić, do jakich grup sam należy i jaka pełni w nich funkcję, Umie określić podstawowe funkcje rodziny. Uczeń umie odróżnić pamiątkę od zwyczaju oraz drzewo genealogiczne od rodowodu, Umie podać przykład pamiątki i zwyczaju z swojej rodzinie. Uczeń umie wymienić sąsiadów Polski. Uczeń umie wskazać na mapie i nazwać najważniejsze polskie regiony oraz region, w którym mieszka. Uczeń wie, co to jest mała ojczyzna. Uczeń potrafi wskazać na mapie Nil i Mezopotamię Wie, kim byli Sumerowie Uczeń rozumie, do czego służyło pismo. Uczeń potrafi wskazać na mapie Mezopotamię, potrafi określić role grup społecznych zamieszkujących Mezopotamię. Uczeń potrafi wskazać na mapie Nil i Egipt oraz wymienić grupy społeczne starożytnego Egiptu i krótko je scharakteryzować. Uczeń potrafi na podstawie rysunku opisać gród w Biskupinie. Uczeń omawia wpływ położenia geograficznego na życie w Mezopotamii i Egipcie. Uczeń wie, czym zajmowali się starożytni Grecy. Uczeń wie, co oznacza zwrot wróć z tarczą lub na tarczy, wskazuje na mapie Spartę i Olimpię. Uczeń wie, kim był Fidiasz i Perykles. Uczeń umie rozpoznać greckich bogów po ich atrybutach. Uczeń potrafi wskazać na mapie Rzym. Uczeń potrafi opowiedzieć, jak budowano rzymskie drogi. Uczeń wie, co to są termy, gladiator, akwedukt, umie wymienić najważniejsze osiągnięcia kultury starożytnego Rzymu. Uczeń umie wskazać najważniejsze zasady chrześcijaństwa. Uczeń wie, co to jest taran, katapulta. 6

Stopień dobry : Posiada wiadomości na ocenę dostateczną Uczeń wyjaśnia, po co uczy się historii. Uczeń umie wskazać inne formy poznawania historii (film, obraz), rozumie znaczenie źródeł historycznych dla pracy historyka. Uczeń wie, w jakim celu i gdzie wynaleziono kalendarz, rozumie, jakie ma znaczenie chronologia w nauce historii. Uczeń umie obliczyć upływ czasu między wydarzeniami p.n.e. i n.e. Uczeń umie odróżnić od siebie rodzaje map. Umie wskazać starą mapę i różnice między mapą dawną i współczesną. Uczeń umie wskazać różnice między ludźmi oraz zauważyć wynikające z nich korzyści i trudności. Rozumie, że należy szanować innych bez względu na wiek, wygląd czy przekonania. Uczeń umie wskazać przywódcę oraz określić role członków grupy społecznej, rozumie potrzebę życia ludzi w grupach, rozumie konieczność udziału w wyborach (na razie do samorządu szkolnego). Uczeń umie narysować rodowód i drzewo genealogiczne. Uczeń umie wskazać na mapie sąsiadów Polski. Uczeń umie wskazać na mapie i nazwać wszystkie polskie regiony. Uczeń rozumie znaczenie małej ojczyzny w swoim życiu i w historii. Uczeń wymienia osiągnięcia starożytnych Sumerów. Uczeń wymienia rodzaje pisma w kolejności chronologicznej. Uczeń potrafi określić hierarchię grup społecznych zamieszkujących Mezopotamię, opisuje wygląd starożytnego Babilonu. Uczeń wie, z czego i jak Egipcjanie robili zwoje do pisania. Uczeń wskazuje przyczyny upadku Biskupina. Uczeń wie, które osiągnięcia cywilizacji Mezopotamii i Egiptu odgrywają ważną role do dziś. Ocenia znaczenie wynalazku pisma dla rozwoju cywilizacji. Uczeń umie wskazać przyczyny Wielkiej Kolonizacji. Uczeń umie opowiedzieć o spartańskim modelu wychowania i starożytnych igrzyskach sportowych. Uczeń umie objaśnić funkcje świątyni i agory. Uczeń umie opowiedzieć historię Heraklesa i Odyseusza. Uczeń wymienia chronologicznie ustroje Rzymu. Uczeń omawia codzienne zajęcia mieszkańców Rzymu. Uczeń rozumie znaczenie niewolnictwa w państwie rzymskim. Uczeń wymienia najważniejszych rzymskich bogów. Uczeń zna datę upadku zachodniego cesarstwa rzymskiego, rozumie znaczenie armii w historii Rzymu. 7

Stopień bardzo dobry: Posiada wiadomości na ocenę dobrą Uczeń rozumie wpływ wydarzeń historycznych na teraźniejszość, rozumie wpływ współczesnych zdarzeń także z życia ucznia na kształtowanie się przyszłej historii. Uczeń umie odczytać informacje z ilustracji przedstawiającej źródło niepisane,. Rozumie, dlaczego należy chronić źródła historyczne. Uczeń rozumie, dlaczego inaczej liczymy czas przed naszą erą. Uczeń rozumie, jakie ma znaczenie chronologia w nauce historii. Uczeń rozumie znaczenie czytania mapy dla poznania zjawisk i procesów historycznych. Uczeń umie odróżnić tolerancję od akceptacji. Uczeń rozumie znaczenie grupy społecznej w życiu codziennym Uczeń rozumie korzyści wynikające z poznania swojej historii i historii swojej rodziny. Uczeń rozumie konieczność zdobywania wiedzy o ojczyźnie. Zna historię narodowego godła. Uczeń rozumie znaczenie lokalnych zwyczajów dla budowania kultury polskiej. Uczeń umie znaleźć informacje na temat swojej małej ojczyzny, interesuje się życiem lokalnym. Uczeń potrafi opowiedzieć o znaczeniu pierwszych cywilizacji nad wielkimi rzekami. Uczeń wie, w jaki sposób odczytano hieroglify. Uczeń wie, co to jest podatek. Uczeń wie, kim był faraon Tutanchamon. Uczeń wie, kiedy powstała osada w Biskupinie i kto ją odkrył. Uczeń wymienia egipskie grupy społeczne i określa ich funkcje. Zna różne koncepcje dotyczące budowy piramid. Uczeń rozumie związek między położeniem geograficznym a rozwojem państwa i życiem mieszkańców. Uczeń rozumie znaczenie sportu w życiu starożytnych Greków i współczesnych. Uczeń rozumie znaczenie osiągnięć starożytnych Greków dla kolejnych epok, w tym dla współczesności. Uczeń rozumie znaczenie osiągnięć starożytnych Greków dla kolejnych epok, w tym współczesności. Uczeń krótko charakteryzuje ustroje Rzymu. Uczeń rozumie znaczenie dróg dla rozwoju imperium. Uczeń umie wymienić najważniejsze osiągnięcia kultury starożytnego Rzymu w odniesieniu do współczesności. Uczeń rozumie znaczenie chrześcijaństwa dla rozwoju Rzymu i dalszej historii ludzkości. Uczeń umie wymienić przyczyny podziału imperium i upadku cesarstwa zachodniego. 8

STOPIEŃ CELUJĄCY Posiada umiejętności na ocenę bardzo dobrą Wykazuje wiedzę i umiejętności z programu nauczania klasy czwartej Samodzielnie i twórczo rozwiązuje złożone problemy i zagadnienia. Biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami. Proponuje nietypowe rozwiązania, które potrafi w sposób atrakcyjny zaprezentować. Osiąga sukcesy w konkursach przedmiotowych. 9

Klasa 5 Na podstawie programu nauczania:510/2/2013 Stopień niedostateczny: Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych w wymaganiach koniecznych do uzyskania oceny dopuszczającej. Stopień dopuszczający: Uczeń wie, co to jest legenda. Uczeń wie, co to jest plemię. Uczeń wie, kim był święty Wojciech i kto to jest patron. Uczeń wie, kim był Bolesław Krzywousty oraz Władysław Łokietek i czego dokonali. Uczeń wie, kim był Kazimierz Wielki. Uczeń rozpoznaje podstawowe regalia. Uczeń wie, co to jest klasztor, wymienia zajęcia zakonników. Uczeń wie, kto to jest paź i giermek, wie co to jest herb, turniej i pasowanie na rycerza, wymienia elementy budowy zamku. Uczeń wie, kim byli Arabowie, co to jest krucjata i krzyżowiec. Uczeń wie, jak wyglądało miasto w średniowieczu, wie, co to jest ratusz i mieszczanie, wymienia podstawowe zajęcia mieszkańców miast. Uczeń rozpoznaje budowle w stylu romańskim i gotyckim, wie, kim byli pątnicy i co to są relikwie. Uczeń wymienia podstawowe zajęcia chłopów w średniowieczu, wie, kto to jest sołtys. Uczeń wie, kim byli wikingowie. Uczeń wie, kim była królowa Jadwiga i Władysław Jagiełło. Uczeń wie, kim był Zygmunt Stary, Zygmunt August, opowiada o życiu codziennym na wawelskim dworze. Uczeń wie, gdzie urodził się Mikołaj Kopernik. Uczeń, wie, co to jest husaria, pospolite ruszenie i sejmik. Uczeń wie, kim był Zygmunt August. Uczeń zna pierwszych królów elekcyjnych. Uczeń wie, jak wyglądał dwór szlachecki. Uczeń wie, co to jest husaria i jak wyglądał husarz, wie, kim był Jan Kazimierz. Uczeń zna datę bitwy pod Wiedniem. Uczeń zna dokładną datę uchwalenia pierwszej polskiej konstytucji, potrafi wymienić trzech zaborców. Uczeń wie, kim był Tadeusz Kościuszko, zna datę insurekcji kościuszkowskiej. Uczeń zna datę III rozbioru Polski. 10

Stopień dostateczny: Posiada wiadomości na ocenę dopuszczają Uczeń zna i potrafi opowiedzieć legendę o Lechu, Czechu i Rusie i o Piaście Kołodzieju i Popielu. Uczeń zna datę przyjęcia chrztu przez Mieszka I, opowiada, jak wyglądało życie codzienne ludzi w czasach Mieszka I. Uczeń zna datę zjazdu w Gnieźnie i koronacji Bolesława Chrobrego, opowiada o męczeńskiej śmierci św. Wojciecha. Uczeń zna datę koronacji Władysława Łokietka, wie, kim byli Tatarzy, zna legendę o hejnale z Wieży Mariackiej, wie, kim byli Krzyżacy, wyjaśnia, skąd się wzięli w Polsce. Uczeń wymienia osiągnięcia Kazimierza Wielkiego, wie, kim był Wierzynek, zna datę założenia Akademii Krakowskiej, opowiada o życiu średniowiecznych żaków. Uczeń omawia funkcje regaliów. Uczeń zna takie pojęcia, jak: opat, relikwie, wymienia elementy średniowiecznego klasztoru, omawia zajęcia zakonników, wymienia średniowieczne zakony, opowiada o przepisywaniu ksiąg. Uczeń potrafi opisać herb, turniej i pasowanie na rycerza, podaje przykładowe zasady kodeksu rycerskiego, opisuje elementy budowy zamku. Uczeń wskazuje na mapie Ziemię Świętą i Jerozolimę, wie, co to jest islam, zna zakony rycerskie. Uczeń wskazuje na planie miasta najważniejsze jego elementy: rynek, ulice, kościół, mury miejskie, wie co to jest jarmark, fosa, cech, rzemieślnicy. Uczeń wskazuje i nazywa podstawowe cechy stylów romańskiego i gotyckiego. Uczeń wie, jaki był podział pracy między mężczyzn, kobiety i dzieci, opisuje chłopskie domostwa, wymienia podstawowe potrawy średniowiecznych chłopów. Uczeń wie, co to jest amulet, drakkary i runy. Uczeń zna legendę o klamerce królowej Jadwigi, wskazuje na mapie Wielkie Księstwo Litewskie, zna datę zawarcia unii w Krewie. Uczeń zna przebieg bitwy pod Grunwaldem, opowiada o bitwie pod Grunwaldem. Uczeń zna i wyjaśnia pojęcia: humanista, renesans, człowiek renesansu, wie, dlaczego renesans rozpoczął się we Włoszech. Uczeń wie, kim był Ferdynand Magellan, zna datę pierwszej podróży dookoła świata, wymienia przyczyny i skutki odkryć geograficznych, wskazuje na mapie drogę wyprawy Kolumba i Magellana. Uczeń wie, co to jest reformacja, protestanci, seminarium, odróżnia katolików od protestantów, wymienia podstawowe różnice między wyznaniami. Uczeń wie, kim byli Bona Sforza, Jan Kochanowski i Mikołaj Rej, zna i wyjaśnia pojęcie złoty wiek, wie, skąd się wzięła nazwa włoszczyzna. Uczeń potrafi opowiedzieć o życiu Mikołaja Kopernika. Uczeń wie, skąd się wzięła szlachta i jakie miała obowiązki, zna podział stanu szlacheckiego ze względu na majątek, wie, co to jest trybunał. 11

Uczeń zna datę i postanowienia unii lubelskiej, wymienia narodowości zamieszkujące Rzeczpospolitą. Uczeń wie, dlaczego wprowadzono w Polsce wolną elekcję, zna dokonania pierwszych królów elekcyjnych, zna datę pierwszej wolnej elekcji, wie czym są artykuły henrykowskie, opowiada, jak przebiegała elekcja, wie, kto mógł wybierać króla na elekcji. Uczeń opowiada, jak wyglądał dwór szlachecki, wie, co to jest pańszczyzna i folwark, omawia wygląd i zasady funkcjonowania folwarku, wie, kim byli flisacy. Uczeń wie, kim był Stefan Czarniecki, podaje przyczyny i skutki wojen polskoszwedzkich, zna datę rozpoczęcia i zakończenia potopu, zna słowo drugiej zwrotki Mazurka Dąbrowskiego. Uczeń wie, kim byli janczarzy, Tatarzy, wymienia przyczyny i skutki wojen polskotureckich, rozpoznaje na ilustracji pałac w Wilanowie, wskazuje bryłę pałacu i ogród. Uczeń zna datę pierwszego rozbioru, wymienia przyczyny I rozbioru i zwołania Sejmu Czteroletniego, wymienia najważniejsze reformy Konstytucji 3 maja. Uczeń zna datę i przyczynę II rozbioru, wie, co to jest insurekcja, kosynierzy. Uczeń wymienia przyczyny upadku Rzeczpospolitej, wie, co to jest abdykacja i anarchia. Stopień dobry : Posiada wiadomości na ocenę dostateczną Uczeń rozumie znaczenie legend w poznawaniu historii. Uczeń wymienia przyczyny i skutki przyjęcia chrztu przez Mieszka I, wymienia najważniejsze plemiona żyjące na ziemiach polskich. Uczeń pokazuje na mapie ziemie przyłączone przez Bolesława Chrobrego do Polski, wymienia postanowienia zjazdu w Gnieźnie. Uczeń zna datę testamentu Bolesława Krzywoustego, sprowadzenia Krzyżaków do Polski, bitwy pod Legnicą, wymienia przyczyny i skutki rozbicia dzielnicowego, pokazuje dzielnice na mapie. Uczeń wskazuje na mapie ziemie wchodzące w skład państwa Kazimierza Wielkiego na początku jego panowania i przez niego przyłączone, omawia osiągnięcia gospodarcze, polityczne i kulturowe Kazimierza Wielkiego. Uczeń wie, jak wyglądała koronacja w średniowieczu. Uczeń omawia funkcje elementów średniowiecznego klasztoru, wie, kim był św. Benedykt. Uczeń opowiada o Zawiszu Czarnym, rozumie znaczenie powiedzenia polegać jak na Zawiszy. Uczeń krótko charakteryzuje religię muzułmanów, wymienia przyczyny i skutki wypraw krzyżowych, krótko charakteryzuje zakony rycerskie. 12

Uczeń rozróżnia grupy mieszczan, wymienia ich zajęcia, przedstawia różnice między miastem średniowiecznym i współczesnym. Uczeń wymienia najważniejsze polskie zabytki sztuki średniowiecznej, opowiada o kulturze średniowiecznej. Uczeń wie, jakie miał obowiązki i przywileje sołtys, porównuje wieś średniowieczną ze współczesną, wymienia chłopskie powinności wobec właściciela wsi. Uczeń wskazuje na mapie miejsca zamieszkania wikingów oraz ich najważniejsze wyprawy, wymienia elementy stroju wikinga, dostrzega związek między miejscem zamieszkania a sposobem życia. Uczeń wie, dlaczego królowa Jadwiga zasiadła na polskim tronie, zna herb Litwy i Królestwa Polskiego, wymienia przyczyny i skutki unii polsko-litewskiej. Uczeń wie, kim byli Kawalerowie Mieczowi, opowiada, jak Krzyżacy założyli swoje państwo, wskazuje na mapie Malbork, Gdańsk, Pomorze Gdańskie, Grunwald, wymienia przyczyny i skutki wielkiej wojny, zna obraz Jana Matejki i wie o powieści Henryka Sienkiewicza. Uczeń rozpoznaje najważniejsze dzieła renesansu: kopułę katedry we Florencji, Pietę Watykańską, Monę Lisę, Damę z łasiczką. Uczeń zna i opisuje kulturę Ameryki prekolumbijskiej, wie, kim był Vasco da Gama, wskazuje na mapie drogę jego wyprawy. Uczeń wymienia przyczyny reformacji, wskazuje na mapie największe skupiska katolików i protestantów. Uczeń rozpoznaje najważniejsze zabytki architektury renesansowej: krużganki wawelskie i ratusz w Poznaniu, opowiada o życiu codziennym na wawelskim dworze. Uczeń opowiada o studiach Mikołaja Kopernika, wskazuje na mapie miejsca związane z Mikołajem Kopernikiem, objaśnia teorię heliocentryczną, na przykładzie Kopernika wyjaśnia, kim był w XVI wieku człowiek renesansu. Uczeń wie, czym były przywilej, odróżnia senat od izby poselskiej i sejmu, porównuje sejm dawny ze współczesnym. Uczeń wie, kim była Barbara Radziwiłłówna, pokazuje na mapie Koronę i Wielkie Księstwo Litewskie, rozpoznaje świątynie różnych wyznań, opowiada o polskiej tolerancji. Uczeń wie, czego dotyczyły artykuły henrykowskie, wie, co to jest trójpodział władz i rozumie jego znaczenie. Uczeń potrafi wyjaśnić termin spichlerz Europy, rozumie znaczenie handlu zbożem dla gospodarki Rzeczpospolitej. Uczeń potrafi wyjaśnić termin potop szwedzki, wie, co to jest unia personalna. Uczeń zna datę bitwy pod Cecorą i Chocimiem, potrafi objaśnić termin Lew Lechistanu, na podstawie planu opowiada o przebiegu bitwy pod Wiedniem, wie, co to jest Wersal. Uczeń potrafi wskazać na mapie ziemie zabrane w I rozbiorze, wie, co Sejm Czteroletni uchwalił z sprawie mieszczan i dlaczego, wie, dlaczego 3 maja obchodzone jest Święto Narodowe. 13

Uczeń potrafi wyjaśnić, dlaczego Kościuszkę nazywamy bohaterem dwóch narodów, opowiada o bitwie pod Racławicami. Uczeń wskazuje na mapie ziemie zagarnięte w kolejnych rozbiorach przez poszczególne państwa. Stopień bardzo dobry: Posiada wiadomości na ocenę dobrą Uczeń zna legendy związane ze swoim miejscem zamieszkania. Uczeń odróżnia źródła historyczne od legendy. Uczeń rozumie znaczenie wykupienia ciała św. Wojciecha przez Bolesława Chrobrego, podejmuje próbę oceny panowania Bolesława Chrobrego. Uczeń wie, komu przypadły poszczególne dzielnice. Uczeń rozumie znaczenie panowania Kazimierza Wielkiego dla historii Polski i potrafi je ocenić, zna najważniejszych absolwentów Akademii Krakowskiej. Uczeń objaśnia kolejne etapy koronacji w średniowieczu. Uczeń rozpoznaje mnichów po stroju, rozumie znaczenie klasztorów w średniowieczu. Uczeń rozumie znaczenie kodeksu rycerskiego. Uczeń dokonuje samodzielnej oceny wypraw krzyżowych. Uczeń porównuje życie średniowiecznych mnichów, rycerzy i mieszczan. Uczeń wymienia zabytki sztuki średniowiecznej, które znajdują się w najbliższej dla ucznia okolicy. Uczeń porównuje życie średniowiecznych mnichów, rycerzy, chłopów i mieszczan. Uczeń rozumie znaczenie kultury wikingów w rozwoju Europy. Uczeń dokonuje samodzielnej oceny unii w Krewie. Uczeń zna znaczenie bitwy pod Grunwaldem. Uczeń rozpoznaje najważniejsze dzieła renesansu niepokazane w podręczniku. Uczeń samodzielnie dokonuje oceny odkryć geograficznych. Uczeń wie, kim byli jezuici. Uczeń wie, kim był Stańczyk i rozpoznaje jego wizerunek na obrazie Matejki. Uczeń potrafi wyjaśnić, czy Mikołaj Kopernik był Polakiem i dlaczego. Uczeń rozumie znaczenie przywilejów w rozwoju stanu szlacheckiego, dostrzega związek między polityką dawną a współczesną. Uczeń pokazuje na mapie ziemie dołączone do Korony, rozumie nazwę Rzeczpospolita Obojga Narodów i wyjaśnia jej znaczenie, wie, czym była konfederacja warszawska. Uczeń porównuje władzę współczesną z dawną, porównuje wybory współczesne z wolną elekcją. Uczeń opisuje wygląd magnackiej rezydencji, wie, kim był Jan Zamoyski, wymienia podstawowe zajęcia magnatów. 14

Uczeń zna rodowód Zygmunta III Wazy, rozumie znaczenie obrony Częstochowy, rozumie treść drugiej zwrotki Mazurka Dąbrowskiego. Uczeń samodzielnie dokonuje oceny udziału Rzeczpospolitej w bitwie pod Wiedniem. Uczeń samodzielnie dokonuje oceny dzieła Konstytucji 3 maja. Uczeń potrafi dokonać oceny insurekcji wskazując na jej mocne i słabe strony, wie, czym był order Virtuti Militari, wie, jakie miało znaczenie przyznawanie orderów i podaje przykłady odznaczeń. Uczeń zastanawia się, czy i jak można było uniknąć rozbiorów. STOPIEŃ CELUJĄCY Posiada umiejętności na ocenę bardzo dobrą Wykazuje wiedzę i umiejętności z programu nauczania klasy czwartej Samodzielnie i twórczo rozwiązuje złożone problemy i zagadnienia. Biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami. Proponuje nietypowe rozwiązania, które potrafi w sposób atrakcyjny zaprezentować. Osiąga sukcesy w konkursach przedmiotowych. 15

W klasie 6 Na podstawie Programu nauczania: 510/2/2013 STOPIEŃ NIEDOSTATECZNY Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych w wymaganiach koniecznych do uzyskania oceny dopuszczającej. STOPIEŃ DOPUSZCZAJĄCY Wie, że wiek XIX i XX obfitował w wynalazki i odkrycia Wie, że Polska odzyskała niepodległość (Józef Piłsudski) Zna pojęcia: pierwsza i druga wojna światowa Wie, że Polacy walczyli w czasie okupacji o wolność Wie, że Polska jest członkiem Unii Europejskiej Zna postać Jana Pawła II Pokazuje na mapie: granice państwa polsko-litewskiego za Jagiellonów, granice Drugiej Rzeczypospolitej, obszar współczesnej Polski Zna poniższe daty i wiąże je z odpowiednimi wydarzeniami: 1492r., 3 maja 1791r., 1795r., 11 listopada 1918r., 1939r.-1945r. Zna i stosuje podstawowe pojęcia z chronologii Umieszcza daty w odpowiednich przedziałach czasowych STOPIEŃ DOSTATECZNY Posiada wiadomości na ocenę dopuszczającą Stosuje pojęcie powstania narodowe i wymienia dwa z nich (powstanie listopadowe, powstanie styczniowe) Wymienia najważniejsze wynalazki XIX i XX wieku Opowiada o pierwszej i drugiej wojnie światowej Stosuje pojęcie dyktatura Wymienia formy walki z okupantem (np. powstanie warszawskie) i walki Polaków na frontach drugiej wojny światowej Wie, że Europa po drugiej wojnie światowej była podzielona na blok państw socjalistycznych i państwa rządzone demokratycznie Wymienia najważniejsze wydarzenia, które doprowadziły do demokratyzacji Polski, np. utworzenie NSZZ "Solidarność"- Lech Wałęsa, pierwsze powojenne demokratyczne wybory Wymienia poniższe daty i wiąże je z odpowiednimi wydarzeniami: 1517r., 1519r., 1572r., 1655-1660r.,1772r., 1793r., 1794r., 1830r., 1863r., 1914-1918r., 1980r., 1989r. Samodzielnie formułuje kilkuzdaniowe wypowiedzi Umie powiązać wydarzenia w prosty łańcuch przyczynowo-skutkowy Prawidłowo posługuje się mapą i korzysta z prostego tekstu źródłowego Umie korzystać z różnych źródeł informacji przy pomocy nauczyciela 16

STOPIEŃ DOBRY Posiada wiadomości na ocenę dostateczną Wymienia wybitne postaci kultury i sztuki XIX wieku (np. Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Fryderyk Chopin, Henryk Sienkiewicz, Jan Matejko) Uzasadnia stwierdzenie, że wynalazki i odkrycia XIX i XX wieku radykalnie zmieniły życie człowieka Opisuje zmiany w społeczeństwie XIX wieku (robotnicy, kapitaliści...) Zna przyczyny i przebieg pierwszej i drugiej wojny światowej Uzasadnia, że Związek Radziecki (Józef Stalin), Niemcy (Adolf Hitler) i Włochy (Benito Mussolini) były państwami totalitarnymi Zna poniższe daty i wiąże je z odpowiednimi wydarzeniami: 1498r., 1525r., 1569r., 1573r., 1683r. Formułuje dłuższe wypowiedzi Próbuje oceniać wydarzenia i postaci Sprawnie posługuje się mapą i korzysta z prostego tekstu źródłowego samodzielnie Wykorzystuje różnorodne źródła informacji podane przez nauczyciela STOPIEŃ BARDZO DOBRY Pokazuje zmiany na mapie politycznej Europy po pierwszej i po drugiej wojnie światowej Charakteryzuje różnice między powstaniami narodowymi XIX wieku Omawia zmiany społeczne, jakie zaszły w XIX wieku Omawia sposób ukształtowania granic Drugiej Rzeczpospolitej i okoliczności zmian po drugiej wojnie światowej Samodzielnie ocenia wydarzenia i postaci historyczne; analizuje mapę i tekst źródłowy Samodzielnie poszukuje nowych informacji w oparciu o różnorodne źródła informacji STOPIEŃ CELUJĄCY Posiada umiejętności na ocenę bardzo dobrą Wykazuje wiedzę i umiejętności z programu nauczania klasy szóstej Samodzielnie i twórczo rozwiązuje złożone problemy i zagadnienia. Biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami. Proponuje nietypowe rozwiązania, które potrafi w sposób atrakcyjny zaprezentować. Osiąga sukcesy w konkursach przedmiotowych 17

Przedmiotowe Zasady Oceniania z Historii i Społeczeństwa (Przekazane uczniom do wklejenia do zeszytu) Ocena celująca :Wiedza ucznia wykracza poza treści podstawy programowej, a jego umiejętności charakteryzują się integralnym traktowaniem procesów historycznych, dostrzega ich złożoność, potrafi dokonać samodzielnej analizy faktów, precyzyjnie wyraża swoje myśli, biegle posługuje się mapą, samo-dzielnie odnajduje związki przyczynowo-skutkowe. Dostrzega problemy, podejmuje próby ich samodzielnego rozwiązywania. Ciągle poszerza swoją wiedzę. Bierze udział w konkursach historycznych z bardzo dobrym skutkiem. Potrafi kierować pracą zespołu zadaniowego. Spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą. Ocena bardzo dobra :Uczeń przyswoił treści podstawy programowej w stopniu wyczerpującym. Aktywnie uczestniczy w lekcji, przewodzi zespołowi zadaniowemu, jest krytyczny przy wykorzystaniu źródeł historycznych, uczestniczy w szkolnych i pozaszkolnych konkursach i olimpiadach, podejmuje się i staranie wykonuje zadania dodatkowe, prawidłowo operuje słownictwem historycznym, zagadnienia historyczne przedstawia jako ciąg przyczynowo-skutkowy. Spełnia wymagania na ocenę dobrą. Ocena dobra :Uczeń dość dobrze opanował treści podstawy programowej, ale widoczne są niewielkie braki w jego wiedzy i umiejętnościach. Jest aktywny na lekcjach, zadania trudne wykonuje z pomocą nauczyciela, w miarę poprawnie interpretuje teksty źródłowe, potrafi samodzielnie zdobywać informacje z różnych źródeł. Starannie prowadzi zeszyt przedmiotowy, systematycznie odrabia zadania domowe. Przygotowuje dodatkowe prace. Ocena dostateczna: Wiedza ucznia jest niepełna, fragmentaryczna. Pod kierunkiem nauczyciela zdobywa podstawowe informacje, sytuuje je w czasie i przestrzeni. Wykazuje się niewielką aktywnością na zajęciach, nie potrafi interpretować wydarzeń historycznych w ciągu przyczynowo-skutkowym. Ma braki w zeszycie przedmiotowym, niedbale przygotowuje dodatkowe prace. Ocena dopuszczająca :Uczeń ma duże braki w wiadomościach podstawowych. Pod kierunkiem nauczyciela wykonuje zadania o małym stopniu trudności, nie potrafi łączyć posiadanej wiedzy w logiczną całość, jego postawa na lekcji jest bierna, jednakże podejmuje próby poszerzenia wiedzy i umiejętności. Ocena niedostateczna: Uczeń posiada tak duże braki w wiedzy i umiejętnościach, że nie potrafi ich pokonać nawet przy pomocy nauczyciela. Jego postawa na zajęciach jest pasywna, ma trudności w czytaniu i rozumieniu czytanego tekstu, nie odrabia zadań domowych i nie wykonuje żadnych dodatkowych prac. Często opuszcza lekcje, ma lekceważący stosunek do przedmiotu. Prawa i obowiązki ucznia: - uczeń może zgłosić dwa nieprzygotowania w semestrze na początku lekcji -sprawdziany są zawsze zapowiedziane i poprzedzone lekcją powtórzeniową -uczeń zobowiązany jest do posiadania zeszytu przedmiotowego, ćwiczeń i podręcznika -rzeczowa aktywność na lekcji jest nagradzana oceną lub plusem (5 plusów=5) -za brak zadań domowych uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną -ocena końcowa składać się będzie ze sprawdzianów, odpowiedzi ustnej, kartkówek, aktywności na lekcji, zeszytu i zadań domowych. 18