Zasada równości szans kobiet i mężczyzn w PO KL Standard minimum Kraków, 16-18.12.2009 r.
Lektura podstawowa Maja Branka, Marta Rawłuszko, Agnieszka Siekiera Zasada równości szans kobiet i mężczyzn w projektach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Poradnik
Podstawowe pojęcia obszar problemowy projektu zasięg projektu obszar interwencji
Zasada 4 kroków Krok 1 - REPREZENTACJA Jaka jest struktura grupy kobiet, a jaka mężczyzn pod kątem m.in. wieku, wykształcenia, stażu pracy, czasu pozostawania bez pracy, kwalifikacji, itp. Ile jest kobiet, a ilu mężczyzn na danym obszarze? Jak dane te zmieniają się w czasie? Kto i gdzie mieszka? Jak kształtuje się popyt na pracę/usługi/branże itp?
Zasada 4 kroków Krok 2 PORTRET UCZESTNIKA/UCZESTNICZKI Na jakie problemy i trudności napotykają mężczyźni, a na jakie kobiety w swoim życiu społeczno-zawodowym? Kto się zajmuje dziećmi i innymi osobami zależnymi? Kto i kiedy ma wolny czas? Kto i gdzie mieszka? Kto i w jakim stopniu korzystał z dotychczasowych form wsparcia? Z jaką efektywnością? Kto, czy i gdzie pracuje? Na podstawie jakiej umowy jest zatrudniony? Kto pracuje na czarno? Kto zajmuje jakie stanowiska? Ile kto przeciętnie zarabia w danej branży? Kto posiada własny samochód? Kto korzysta z jakich źródeł informacji? Kto ma dostęp do internetu? Kto i jak się uczy?
Zasada 4 kroków Krok 3 PRZYCZYNY ZAISTNIAŁEJ SYTUACJI Dlaczego tak jest? Jakie są zależności między położeniem kobiet i mężczyzn a społecznymi rolami przypisywanymi kobietom i mężczyznom? Jakie wzorce zachowań/mechanizmy społeczne możemy zauważyć? Kto ma wpływ na zmianę w danym obszarze? Jakie organizacje? Jakie instytucje? Kto podejmuje decyzje? Jakie są bariery równości w danym obszarze? Jakie są bariery, które w szczególnym stopniu dotyczą kobiet, a jakie dotyczą mężczyzn? Które z barier są kluczowe i dopiero ich likwidacja spowoduje trwałą zmianę sytuacji danej płci?
Zasada 4 kroków Krok 4 POTRZEBY KOBIET I MĘŻCZYZN Jakie są potrzeby kobiet, a jakie mężczyzn w związku z zaistniałą sytuacją w danym obszarze? Jakie są potrzeby praktyczne, bieżące, które należy rozwiązać w pierwszej kolejności? Jakie potrzeby są raczej strategiczne, długofalowe, których uwzględnienie zapewni trwałą poprawę sytuacji kobiet i mężczyzn? Jak możemy uwzględnić te potrzeby, planując nasz projekt?
1. Czy uzasadnienie potrzeby realizacji projektu zawiera analizę sytuacji kobiet i mężczyzn, która wskazuje na nierówności ze względu na płeć?
Analiza sytuacji kobiet i mężczyzn powinna dotyczyć obszaru problemowego projektu. Co powinna zawierać analiza? społeczno-kulturowe uwarunkowania płci, ujawniające różnice między położeniem kobiet i mężczyzn w danym obszarze projektu lub dane ilościowe i wnioski z nich wypływające lub bariery równościowe, jakie występują w obszarze problemowym projektu.
Bariery równości płci 1. Segregacja pozioma i pionowa rynku pracy 2. Różnice w płacach kobiet i mężczyzn 3. Mała dostępność elastycznych rozwiązań czasu pracy 4. Niski udział mężczyzn w wypełnianiu obowiązków rodzinnych 5. Niski udział kobiet w procesach podejmowania decyzji 6. Przemoc ze względu na płeć 7. Niewidoczność kwestii płci w ochronie zdrowia 8. Niewystarczający system opieki przedszkolnej 9. Stereotypy płci we wszystkich obszarach 10. Dyskryminacja wielokrotna, szczególnie w odniesieniu do kobiet starszych, imigrujących, niepełnosprawnych oraz należących do mniejszości etnicznych.
Analiza dotycząca obszaru szerszego niż obszar problemowy projektu Wnioskodawca może przedstawić analizę sytuacji kobiet i mężczyzn w danym obszarze interwencji (adaptacyjność, rynek pracy, edukacja i integracja społeczna) gdy wiąże się ona z obszarem problemowym. Analiza dotycząca obszaru węższego niż obszar problemowy projektu Wnioskodawca może przedstawić analizę o zakresie węższym niż zdiagnozowane problemy (np. własne rozpoznanie, analiza potrzeb z uwzględnieniem kategorii płci), ale związanym z obszarem problemowym projektu.
2. Czy analiza sytuacji kobiet i mężczyzn zawarta w uzasadnieniu potrzeby realizacji projektu, zawiera dane ilościowe, które wskazują na brak istniejących nierówności w obszarze problemowy projektu?
Brak nierówności musi być wykazany na podstawie danych ilościowych weryfikowalnych dla członków KOP Uwaga: brak istnienia nierówności w obszarze projektowym będzie dotyczył w większym stopniu projektów skierowanych wsparciem do instytucji niż osób
1 i 2 punkt standardu minimum nie wykluczają się analiza ilościowa równość analiza jakościowa nierówność
3. Dane w podziale na płeć użyte w uzasadnieniu potrzeby realizacji projektu dotyczą zasięgu i obszaru interwencji projektu
Dane ilościowe w podziale na płeć podane w analizie sytuacji kobiet i mężczyzn powinny dotyczyć zasięgu realizacji projektu, a więc np. regionu, powiatu, kraju, instytucji, przedsiębiorstwa, jak również obszaru interwencji (adaptacyjności, rynku pracy, edukacji, danej branży czy sektora). Dane powinny być jak najbardziej zbliżone zakresem i obszarem interwencji do obszaru problemowego.
4. Działania podejmowane w projekcie odpowiadają na nierówności lub bariery ze względu na płeć, istniejące w obszarze problemowym projektu lub różnicują działania (formy wsparcia) dla kobiet i mężczyzn przyczyniając się do zmniejszenia istniejących nierówności w obszarze projektu
Zaplanowane działania (a w przypadku projektów innowacyjnych testujących również rozwiązanie planowane do wypracowania) powinny odpowiadać na nierówności i bariery zdiagnozowane w analizie sytuacji kobiet i mężczyzn i być zróżnicowane pod kątem odmiennych potrzeb kobiet i mężczyzn. Uwaga: Projekty, w których nie zdiagnozowano barier ze względu na płeć powinny także przewidywać działania zmierzające do przestrzegania zasady, aby na żadnym etapie realizacji projektu nie pojawiły się nierówności.
5. Rezultaty są podane w podziale na płeć i wynikają z uzasadnienia potrzeby realizacji projektu. Rezultaty wskazują jak projekt wpłynie na sytuację kobiet i mężczyzn w obszarze projektu
Rezultaty muszą być podane w podziale na płeć (w przypadku projektów kierowanych wsparciem do osób) Uwaga: Zasada równości szans kobiet i mężczyzn nie polega na zapewnieniu dostępu 50% kobiet i 50% mężczyzn w projekcie, ale założona liczba kobiet i mężczyzn w projekcie powinna być adekwatna do nierówności wykazanych w analizie sytuacji kobiet i mężczyzn. W punkcie 3.4 wniosku o dofinansowanie powinna znaleźć się również informacja, w jaki sposób rezultaty przyczyniają się do zmniejszenia istniejących nierówności ze względu na płeć w obszarze problemowym projektu.
Przyjęte w projekcie wartości liczbowe/procentowe udziału kobiet i mężczyzn powinny być adekwatne do zdiagnozowanych nierówności (barier i potrzeb każdej z płci). Przyjęte proporcje powinny być uzasadnione powinny wynikać albo z analizy albo z charakteru działań.
6. Projekt przewiduje równościowy sposób zarządzania projektem
Jednozdaniowy zapis, że projekt będzie zarządzany równościowo jest niewystarczający. Powinny być podane konkretne działania na rzecz równościowego zarządzania. Również zapisy, typu: zapewniona będzie 60% reprezentacja kobiet w zarządzaniu nie mogą być uznane za zgodne z polityką równych szans (zgodność z Kodeksem Pracy). Orzeczenia ETS: można preferować jedną płeć podczas naboru na dane stanowisko ale muszą być spełnione łącznie dwa warunki: 1) wymagania rekrutacyjne są spełnione w równym stopniu przez kandydata i kandydatkę 2) preferowana płeć jest niedoreprezentowana w danym sektorze
Przykłady zapisów, które odnoszą się do równościowego zarządzania projektem: zakup podręczników nt. równości płci na potrzeby personelu zarządzającego szkolenie dla kadry zarządzającej w tym zakresie ewaluacja projektu pod kątem równości płci komunikacja w projekcie język równościowy ciała decyzyjne (Rada, Komitet, Komisja itp.) w projekcie są zróżnicowane ze względu na płeć nie muszą być podane proporcje elastyczne formy pracy, które umożliwiają godzenie życia rodzinnego z zawodowym pracowników i pracownic.
Wyjątki, do których nie stosuje się standardu minimum Wyjątki stanowią projekty o ograniczonej rekrutacji, która wynika z: 1. profilu działalności projektodawcy (ograniczenia statutowe), 2. realizacji działań pozytywnych - działania te pozwalają na wpłynięcie na niekorzystną sytuację danej płci w konkretnym obszarze, a tym samym wyrównanie jej szans społecznych i zawodowych - konieczność zawarcia uzasadnienia dla działań pozytywnych we wniosku o dofinansowanie (analiza ilościowa i jakościowa), 3. zakresu realizacji projektu (na terenie np. zakładu karnego).
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie Plac na Stawach 1 30-107 Kraków