Andrzej Grzeszczuk Wileńszczyzna w II Rzeczypospolitej Materiały dydaktyczne do lekcji historii dla szkół ponadpodstawowych
Andrzej Grzeszczuk Wileńszczyzna w II Rzeczypospolitej Materiały dydaktyczne do lekcji historii dla szkół ponadpodstawowych Warszawa 2012
Wileńszczyzna w II Rzeczypospolitej Andrzej Grzeszczuk historyk, znawca tematyki kresowej, autor opracowań publicystycznych związanych z Ziemiami Utraconymi Rzeczypospolitej, pracownik Stowarzyszenia Wspólnota Polska. Scenariusz lekcji historii dla młodzieży polskiej na Litwie dla grupy wiekowej 14 19 lat Temat Wileńszczyzna w II Rzeczypospolitej. Cele lekcji Uczniowie znają historię Wileńszczyzny, ważne wydarzenia i ludzi tworzących kulturę tego okresu, Rozumieją przyczyny i skutki wydarzeń historycznych, Kształtują poczucie więzi, tożsamości narodowej, patriotyzmu, szacunek do osiągnięć przodków, Uczą się umiejętności logicznego myślenia, przechodzenia od ogółu do szczegółu, doskonalą różne formy aktywności. 5
Metody Rozmowa nauczająca, Poker kryterialny, Praca ze źródłem historycznym, Dyskusja. Materiały, środki dydaktyczne Karty z biogramami postaci (przedstawicieli kultury II RP, polityki, publicystyki, nauki, literatury, sztuki), Opracowanie A. Grzeszczuk Wileńszczyzna w II Rzeczypospolitej, szkic historyczny dla szkół, Warszawa 2012. Z dziedziny nauki: Stefana Banacha, Ludwika Hirszfelda, Kazimierza Funka. Z dziedziny literatury: Juliana Tuwima, Marii Dąbrowskiej, Zofii Nałkowskiej. Z dziedziny sztuki: Jana Kiepury, Hanki Ordonówny, Juliusza Osterwy. Plan rozmowy nauczającej Tok lekcji Nauczyciel charakteryzuje ogólną sytuację w Europie w okresie międzywojennym, dzieje Wilna, losy Polaków, Litwinów, zagrożenie sowietyzacją. Uczniowie na poprzedniej lekcji otrzymali zadanie domowe: przygotować biografie wybitnych Polaków z okresu międzywojennego (II wersja nauczyciel rozdaje uczniom gotowe karty pokera 16 krótkich biografii wybitnych Polaków okresu międzywojennego). Zadaniem uczniów jest przedstawić osiągnięcia tych postaci w najbardziej atrakcyjnej formie. Nauczyciel dzieli uczniów na 5 grup (5 dziedzin). Każda grupa posiada karty z biografiami postaci i od pomysłowości grupy zależy, jak się zaprezentuje. Najciekawsze prezentacje zostaną nagrodzone najwyższą oceną z przedmiotu. Nauczyciel omawia całość osiągnięć kulturalnych II RP. Uczniowie prezentują wybrane postaci. Z dziedziny polityki: Józefa Piłsudskiego, Gabriela Narutowicza, Stanisława Wojciechowskiego, Ignacego Mościckiego. Z dziedziny publicystyki: Stanisława Cat-Mackiewicza, Witolda Hulewicza, Tadeusza Łopalewskiego. Punkty wykładu Nauczyciel analizuje sytuację wewnętrzną II RP.Uczniowie włączają się do rozmowy, prezentując w dowolnej, atrakcyjnej formie biografie, ciekawostki z życia prezydentów II RP i marszałka J. Piłsudskiego. W dalszej części nauczyciel przedstawia osiągnięcia Polaków z dziedziny publicystyki. Uczniowie wykorzystują opracowanie i karty z biogramami postaci (może to być artykuł prasowy, lub dialog) Nauczyciel zwraca uwagę na ogromny wkład Polaków w rozwój nauki polskiej, a uczniowie w dowolnej formie mogą włączyć się do tej dyskusji, prezentując osiągnięcia wybranych postaci. Oczekiwana aktywność uczniów, poker kryterialny, 4 6 7
Klucz rozwiązań Sprawdzian dla klas ponadpodstawowych Nauczyciel omawia osiągnięcia literatury polskiej, a uczniowie przybliżają informacje biograficzne i cytują zabawne fragmenty dzieł literackich lub inaczej zaciekawiają grupę swoimi postaciami. TEMAT: Wileńszczyzna w II Rzeczypospolitej imię: nazwisko: klasa: Nauczyciel charakteryzuje sztukę okresu międzywojennego, a uczniowie mówią o wybranych przedstawicielach swoich dziedzin, przedstawiają pozostałej części klasy krzyżówkę lub rebus do rozwiązania. 1. Do podanej informacji biograficznej dopisz nazwisko postaci: Ignacy Mościcki Prezydent II Rzeczypospolitej, w 1927 r. uczestniczył w koronacji obrazu Matki Boskiej Ostrobramskiej w Wilnie 2. Zaznacz właściwą odpowiedź. Wnioski końcowe i podsumowanie aktywności uczniów Wniosek: Wilno w okresie międzywojennym było jednym z głównych centrów kulturowych i naukowych państwa polskiego. Był to wspólny dom wielu narodowości, kultur i religii. Osiągnięcia kultury polskiej na trwałe wpisały się w dzieje Wilna i Europy. Magię tego okresu i miejsca czuje się, odwiedzając Ostrą Bramę, spacerując uliczkami Wilna. Ocena najbardziej udanych wystąpień Hanka Bielicka to przedstawicielka: sztuki malarstwa nauki 3. Do podanych dat dopisz wydarzenie: 1919 r. 1928 r. 1935 r. 1939 r. Wyzwolenie Wilna z rąk bolszewików. Powołanie Wileńskiej Rozgłośni Polskiego Radia. Śmierć Józefa Piłsudskiego. Agresja wojsk sowieckich i niemieckich na Polskę. 4. Zaznacz właściwą odpowiedź. Józef Piłsudski sprawował urząd: Prezydenta Naczelnika państwa Ministra spraw zagranicznych 5. Zaznacz zdanie prawdziwe. Uniwersytet Wileński nosił imię Adama Mickiewicza. 8 Pogrzeb serca Józefa Piłsudskiego odbył się w roku 1938. Hanka Ordonówna to wybitna polska aktorka.
6. Zaznacz właściwą odpowiedź. Od 1929 r. konserwatorem zabytków Wilna był: Stanisław Lorentz Aleksander Zelwerowicz Henryk Borowski 7. Zaznacz właściwą odpowiedź. W 1922 r. Polacy stanowili 66% ogólnej liczby mieszkańców Wilna. Tak Nie 8. Zaznacz właściwą odpowiedź. Grupa poetycka Żagary zawiązana przez Czesława Miłosza powstała: na Uniwersytecie Warszawskim na Uniwersytecie Wileńskim 9. Do podanego opisu dopisz miejsce, o którym mowa: Celi Konrada Z czasem w urządzano nawet zabawy taneczne, a stosunek życiowy do pamięci Mickiewicza cechowała naturalna swoboda, co sprawiało, że miejsce to nie skostniało, zamieniając się w muzeum, a pozostało tętniącym życiem, artystycznym, kulturalnym sercem miasta. 10. Zaznacz właściwą odpowiedź. Dziennik literacki Słowo powstał w: 1919 r. 1922 r. 1926 r. 11. Zaznacz właściwą odpowiedź. 17 IX 1939 r. to data: agresji radzieckiej na Polskę agresji radzieckiej na Litwę