Stacje metra opracował: Mateusz Prokopczak
Plan wystąpienia: 1. Definicja 2. Zasady projektowania 3. Architektura stacji 4. Konstrukcja stacji - założenia 5. Typy stacji 1. Jednonawowa hala peronowa 2. Dwunawowa hala peronowa 3. Głęboka stacja peronowa 4. Pylonowa hala peronowa 5. Stacja typu zamkniętego 6. Metody budowania
Definicja Stacja metra rozumie się przez to budynki lub budowle przeznaczone do obsługi pasażerów, na których zatrzymują się pojazdy metra, wraz zurządzeniami służącymi do obsługi ruchu pojazdów metra, peronami pasażerskimi iurządzeniami technicznymi służącymi do obsługi pasażerów, atakże pomieszczeniami służącymi do obsługi technicznej wg Dz.U. 2011 nr 144 poz. 859, Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 czerwca 2011 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane metra i ich usytuowanie
Zasady projektowania Wg WARUNKÓW TECHNICZNYCH, JAKIM POWINNY ODPOWIADAĆ LINIE METRA I ICH USYTUOWANIE Z 2007 r., 10. Podstawowe zasady projektowania tras i obiektów metra 1) Stacje rozmieszcza się na, lub blisko, najbardziej obciążonych ruchem pasażerskim węzłów komunikacyjnych lub co 800 1200 m. W miejscach skrzyżowań tras komunikacyjnych z metrem, w uzasadnionych ze względów komunikacyjnych przypadkach, należy projektować centra przesiadkowe, lub zabezpieczyć konstrukcyjnie możliwość ich budowy 2) Wyjścia ze stacji należy w miarę możliwości projektować jednocześnie jako bezkolizyjne przejścia i dojścia dla pieszych, niezależnie czy znajdują się na skrzyżowaniach ulic czy pomiędzy nimi 3) Każda stacja musi mieć wydzielone strefy funkcjonalne: 1) technologiczną (niedostępną dla pasażerów) 2) pasażerską dostępną dla pasażerów w godzinach pracy metra 4) W miarę możliwości należy tak kształtować niweletę, by stacje znajdowały się wyżej niż reszta szlaku, tak by pociąg do nabierania i zmniejszania prędkości wykorzystywał ukształtowanie niwelety 5) Stacje, w miejscu krzyżowania się linii należy projektować jako stacje węzłowe z dwoma peronami.
Zasady projektowania
Architektura stacji Otoczenie urbanistyczne Rozwiązania przestrzenno-funkcjonalne Przejścia podziemne dla pieszych Strefa przebywania pasażerów metra Strefa eksploatacyjno-technologiczna stacji Wyposażenie w windy i schody ruchome Dostosowanie infrastruktury dla osób niepełnosprawnych Wystrój wnętrz, informacja wizualna
Architektura stacji
Konstrukcja stacji -założenia Na przykładzie budowy I odcinka warszawskiego metra: Konstrukcja stacji i tuneli szlakowych ma pracować wiele dziesięcioleci i nie może ograniczać możliwości zmian zagospodarowania terenu Wszystkie podziemne obiekty obliczane z uwzględnieniem największych obciążeń drogowych W czasie eksploatacji dostęp do konstrukcji z zewnątrz praktycznie niemożliwy, z wewnątrz bardzo trudny Zastosowanie materiałów odpornych na działanie środowiska do konstrukcji nośnych metra stosowany będzie beton i żelbet
Typy stacji 1. Jednonawowa hala peronowa 2. Płytka stacja kolumnowa 3. Głęboka stacja kolumnowa 4. Pylonowa hala peronowa 5. Stacja typu zamkniętego
Jednonawowa hala peronowa Podział ze względu na kształt stropu: monolityczne sklepienie w kształcie łuku; oparcie monolitycznego stropu na ścianach szczelinowych; płytowo-żebrowy strop z prefabrykatów i monolitycznej płyty żelbetowej. Modyfikacje ze względu na funkcjonalność: - jednonawowa z bocznymi galeriami Przekrój jednonawowej, łukowej hali peronowej
Jednonawowa hala peronowa Stacja Titan, Metro w Bukareszcie
Jednonawowa hala peronowa Stacja Aeroport, Metro w Moskwie
Jednonawowa hala peronowa Stacja Wilanowska, metro warszawskie
Jednonawowa hala peronowa Stacja 168th Street, Metro w Nowym Jorku
Płytka stacja kolumnowa hala składa się z kilku naw rozgraniczonych jednym lub więcej rzędami kolumn pozwala na budowę metodą otwartych wykopów Przykłady w Polsce: Natolin, Imielin, Stokłosy, Ursynów, Służew Przekrój dwunawowej hali peronowej
Płytka stacja kolumnowa Stacja Stokłosy, warszawskie metro
Płytka stacja kolumnowa Stacja Widubyczi, Metro w Kijowie
Płytka stacja kolumnowa Stacja Awtowo, Metro w Petersburgu
Głęboka stacja kolumnowa hala składa się z trzech naw (centralna i dwie boczne) rozgraniczonych kolumnami pozwala na budowę metodą otwartych wykopów Zalety: - pozwala na przeniesienie większych obciążeń niż konstrukcja płytkiej stacji kolumnowej - większa przepustowość w porównaniu do pylonowej Stacja KomendantskijProspekt, Metro w Petersburgu
Głęboka stacja kolumnowa Stacja Batthyány tér, Metro w Budapeszcie
Głęboka stacja kolumnowa Stacja Kitaj-gorod, Metro w Moskwie
Głęboka stacja kolumnowa Stacja Astoria, Metro w Budapeszcie
Stacja pylonowa hala peronowa składa się z trzech tuneli (centralny i dwa boczne z peronami), rozgraniczonych masywnymi kolumnami (pylonami) pomiędzy przejścia umożliwiające poruszanie się po peronie wyspowym preferowane w przypadku trudnych warunków geologicznych ograniczona przepustowość najwcześniejszy typ konstrukcji metra Stacja Narwskaja, Metro w Petersburgu.
Stacja pylonowa Stacja WDNCh, Metro w Moskwie
Stacja pylonowa Smolenskaja, Metro w Moskwie
Stacja pylonowa Elektrosiła, Metro w Petersburgu
Stacja pylonowa Lambeth North, Metro w Londynie
Stacja typu zamkniętego charakteryzuje się oddzieleniem strefy pasażerskiej od strefy pociągów przy użyciu na peronie specjalnych drzwi ekranowych lub drzwi krawędziowych Wyróżnia się dwa typy drzwi: ekranowe krawędziowe Stacja Majakowskaja, metro w Petersburgu
Stacja typu zamkniętego Zalety: zupełne oddzielenie przestrzeni pasażerskiej i składów, zwiększające bezpieczeństwo, zmniejszenie podmuchu powietrza przy wjeździe składu na stację, zmniejszenie hałasu generowanego przez przyśpieszające i zwalniające składy, większa automatyzacja stacji i linii metra, izolacja termiczna i wentylacyjna stacji i tunelu, Wady: większe wydatki na konserwację urządzeń mechanicznych, większy czas oczekiwania spowodowany precyzyjnym zatrzymaniem pociągu, wymuszenie stosowania określonego typu składów o odpowiednim rozstawie drzwi.
Stacja typu zamkniętego Stacja Llefià, metro w Barcelonie
Stacja typu zamkniętego Stacja Westminster, metro w Londynie
Stacja typu zamkniętego Stacja Saint-Lazare, metro w Paryżu
Stacja typu zamkniętego Stacja Park Pobiedy, Metro w Petersburgu
Metody budowy stacji Odkrywkowe: 1. Metoda stropowa(mediolańska/ścian szczelinowych) 2. Metoda berlińska klasyczna 3. Metoda berlińska odmiana hamburska 4. Metoda wąskich wykopów deskowanych
Metoda stropowa
Literatura 1. Dz.U. 2011 nr 144 poz. 859, Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 czerwca 2011 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane metra i ich usytuowanie 2. SISKOM - WARUNKI TECHNICZNE, JAKIM POWINNY ODPOWIADAĆ LINIE METRA I ICH USYTUOWANIE, 2007 r. 3. Krzysztof Traczyński, Budowa ostatnich stacji metra, MB 2009/11 str.37-38; 4. Franciszek Misiurek, Rozwiązanie projektowe stacji Świętokrzyska I linii metra warszawskiego, IiB 2001/4 str.196-199; 5. IiB 1995/1 str.18-26; 6. IiB 1990/11 str.401-408 7. https://www.wikipedia.org/ 8. http://www.geotekst.pl/