Zespół Państwowych Szkół Muzycznych nr 4 im. K. Szymanowskiego w Warszawie PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA I WYMAGANIA EDUKACYJNE Z PRZEDMIOTÓW KSZTAŁCENIE SŁUCHU I RYTMIKA W KLASACH I III OGÓLNOKSZTAŁCĄCEJ SZKOŁY MUZYCZNEJ I STOPNIA OPRACOWANIE: Magdalena Wajzner 1 września 2013 roku
WSTĘP Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Kultury z dnia 8 kwietnia 2008 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w publicznych szkołach i placówkach artystycznych, ocenianie osiągnięć edukacyjnych uczniów polega na rozpoznawaniu przez nauczyciela poziomu i postępów w opanowaniu przez uczniów wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań edukacyjnych wynikających z podstawy programowej. Nauczyciel ocenia na bieżąco osiągnięcia edukacyjne uczniów ustalając śródroczne oceny z kształcenia słuchu i rytmiki, po czym informuje uczniów o poziomie tych osiągnięć w sposób motywujący do dalszej pracy. WARUNKI I SPOSOBY PRZEKAZYWANIA RODZICOM INFORMACJI O POSTĘPACH I TRUDNOŚCIACH UCZNIÓW W NAUCE Oceny są jawne zarówno dla ucznia jak i jego prawnych opiekunów w związku z tym wpisywane są nie tylko do dziennika lekcyjnego, ale przede wszystkim do zeszytu ucznia. Wpisywanie ocen oraz komentarzy nauczyciela do zeszytu ucznia dostarcza prawnym opiekunom informacji o postępach, trudnościach w uczeniu się oraz uzdolnieniach uczniów. Innymi sposobami przekazywania tych informacji są np.: spotkania podczas szkolnych zebrań z rodzicami oraz dni otwartych a także korespondencja w dzienniczku lub zeszycie ucznia. Przed końcoworocznym (semestralnym) zebraniem plenarnym rady pedagogicznej nauczyciel informuje ucznia i jego prawnych opiekunów o przewidywanych dla niego ocenach klasyfikacyjnych. USTALANIE OCEN KLASYFIKACYJNYCH ORAZ WARUNKI ICH ZMIANY Na koniec każdego semestru nauczyciel ustala dla każdego ucznia dwie klasyfikacyjne oceny semestralne: jedną z kształcenia słuchu, jedną z rytmiki, przy czym oceny te nie są średnią arytmetyczną ocen śródrocznych. Ocena końcoworoczna wystawiona przez nauczyciela prowadzącego zajęcia może być zmieniona tylko w wyniku egzaminu poprawkowego. 2
Oceny klasyfikacyjne semestralne z zajęć edukacyjnych, ustala się w stopniach według następującej skali: 1) stopień celujący 6 który oznacza, że uczeń: - ma bardzo dobry słuch muzyczny i poczucie rytmu - posiada wiedzę i umiejętności wykraczające poza materiał nauczania - wykonuje samodzielnie bezbłędnie wszelkie zadania - wyróżnia się wyjątkową wrażliwością muzyczną 2) stopień bardzo dobry 5 który oznacza, że uczeń: - ma bardzo dobry słuch muzyczny i poczucie rytmu - w pełni opanował przerobione zagadnienia teoretyczne - samodzielnie, bezbłędnie i w sposób artystyczny wykonuje zadania objęte materiałem nauczania - wykazuje stały rozwój umiejętności 3) stopień dobry 4 który oznacza, że: - uczeń ma dobry słuch muzyczny i poczucie rytmu - wiedza i umiejętności dziecka nie są pełne a uczeń realizuje zadania z błędami, przy których jednak nie przewiduje się problemów w dalszym kształceniu - uczeń potrafi zrealizować zadania o średnim stopniu trudności 4) stopień dostateczny 3 który oznacza, że uczeń: - ma przeciętny słuch muzyczny i poczucie rytmu - opanował tylko podstawowy zakres wiadomości teoretycznych - wykonuje zadania z błędami i uchybieniami opanowując jedynie podstawowe treści nauczania, co może oznaczać trudności w toku dalszego kształcenia 5) stopień dopuszczający 2 który oznacza, że opanowanie materiału nauczania jest minimalne i poważnie utrudni, a nawet może uniemożliwić dalsze kształcenie, przy czym z przedmiotu kształcenie słuchu ocena ta nie promuje do klasy wyższej i może być zmieniona tylko w wyniku egzaminu poprawkowego 3
6) stopień niedostateczny 1 który nie promuje do klasy wyższej i oznacza, że uczeń wyraźnie nie spełnia wymagań edukacyjnych, co uniemożliwia mu kontynuację kształcenia, przy czym ocena ta ustalona przez nauczyciela może być zmieniona tylko w wyniku egzaminu poprawkowego W uzasadnionych przypadkach uczeń może być zwolniony na czas określony z części zajęć edukacyjnych artystycznych. Dyrektor szkoły zwalnia ucznia z części zajęć edukacyjnych na podstawie opinii o ograniczonych możliwościach uczestniczenia ucznia w tych zajęciach, wydanej przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną lub lekarza specjalistę. W przypadku zwolnienia ucznia z części zajęć edukacyjnych w dokumentacji przebiegu nauczania zamiast oceny klasyfikacyjnej wpisuje się "zwolniony". Uczeń może nie być klasyfikowany z jednego lub obu zajęć edukacyjnych, jeżeli nauczyciel nie miał podstaw do ustalenia oceny klasyfikacyjnej z powodu nieobecności ucznia na zajęciach edukacyjnych przekraczającej połowę czasu przeznaczonego na dane zajęcia w szkolnym planie nauczania. SPOSOBY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW Z przedmiotu kształcenie słuchu uczeń oceniany jest za: Wiedzę, czyli: 1. Znajomość - nazw solmizacyjnych i literowych dźwięków oraz ich położenia na pięciolinii - interwałów - gam - trójdźwięków - innych pojęć i oznaczeń muzycznych 2. Opanowanie prawidłowej pisowni kluczy, nut, pauz, znaków chromatycznych i innych oznaczeń muzycznych Sprawność w ćwiczeniach słuchowo głosowych, czyli: 1. Zdolność słuchowego rozpoznawania gam i ich fragmentów, trójdźwięków oraz skoków melodycznych 4
2. Biegłość w śpiewaniu (solmizacją i literami) poznanych gam i ich fragmentów, trójdźwięków, interwałów 3. Zachowanie poczucia tonalnego, to znaczy: - umiejętność intonowania toniki, śpiewania zakończeń melodii - zdolność improwizowania głosem poprzedników i następników - umiejętność transponowania - rozumienie znaczenia triady Umiejętność kojarzenia wysokości dźwięku z jego nazwą i położeniem na pięciolinii, która sprawdzana jest podczas: 1. Śpiewania z nut (solmizacją i literami) 2. Pisania dyktand melodycznych (w tym pamięciowych) Śpiewanie prawidłowe pod względem emisji głosu, intonacji, dykcji oraz wyrazu artystycznego Z przedmiotu rytmika uczeń oceniany jest za: Umiejętność spostrzegania i wyrażania ruchem zmian zachodzących w muzyce tzw. ekspresja ruchu Wrażliwość na: 1. Formę, czyli prawidłową reakcję ruchową na budowę utworu 2. Tempo w tym zdolność utrzymywania stałego tempa w ćwiczeniach rytmicznych 3. Metrum i poczucie pulsu metrycznego w tym umiejętność odpowiedniego taktowania 4. Rytm w tym biegłość w prawidłowej realizacji tematów rytmicznych 5. Wzajemne stosunki czasowe między wartościami rytmicznymi, w szczególności podczas ćwiczeń polirytmicznych oraz w łańcuchach realizacji Dyspozycje ruchowe 1. Precyzyjność, stopień koordynacji i niezależności ruchów 2. Orientację ruchowo-przestrzenną w układach muzyczno ruchowych Wiedzę, czyli znajomość oraz umiejętność zapisania poznanych wartości rytmicznych i pauz oraz innych znaków notacji muzycznej 5
Umiejętność wykorzystania wiedzy w praktyce, która sprawdzana jest podczas dyktand rytmicznych Ostateczna ocena wyników nauczania jest oparta przede wszystkim na przygotowaniu do zajęć, aktywności uczniów podczas lekcji, a także na uzyskiwanych przez nich ocenach cząstkowych za zadania wykonywane podczas lekcji lub w ramach pracy domowej: Prace klasowe 1. Różne formy zadań narzuconych przez nauczyciela i dotyczące aktualnie opracowanego materiału nauczania to jest: - ćwiczenia słuchowo-głosowe i słuchowo-ruchowe sprawdzające umiejętności - pisemne prace sprawdzające wiedzę - inne wytwory pracy ucznia 2. Różnego rodzaju dyktanda muzyczne: - rytmiczne, melodyczne, pamięciowe - na słuchowe rozpoznawanie interwałów, trójdźwięków i fragmentów gam Prace domowe, które zawsze dotyczą powtórzenia i utrwalenia zagadnień realizowanych podczas lekcji np.: 1. Ćwiczenia solfeżowe realizowane na zajęciach kształcenia słuchu 2. Ruchowa realizacja rytmów nauczona na lekcjach rytmiki 3. Inne zadania dotyczące przyswojenia określonego zakresu materiału 6