Nr 38 (385)/2017 2.10-6.10.2017 Tygodniowy Informator Ekonomiczny 2 Wydarzenia ubiegłego tygodnia 3 Ważne w tym tygodniu 4 Zadłużenie zagraniczne na koniec II kw. 2017r. 6 Obroty bieżące w II kwartale 2017r. 8 Bezrobocie rejestrowane w sierpniu 2017r. 11 Notowania i prognozy
WYDARZENIA UBIEGŁEGO TYGODNIA Narodowy Bank Polski poinformował iż deficyt w II kwartale 2017r. wyniósł 951 mln EUR Główny Urząd Statystyczny opublikował komunikat o wysokości bezrobocia rejestrowanego w sierpniu 2017r. W końcu ósmego miesiąca roku liczba bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy wyniosła 1.136,1 tys. osób i była o 3,9 tys. osób niższa niż przed miesiącem. W ujęciu rocznym spadła o 210,8 tys. osób. Stopa bezrobocia wyniosła 7,0% i była o 0,1 pkt. proc niższa niż miesiąc wcześniej i jednocześnie o 1,4 pkt. proc. niższa niż w analogicznym miesiącu roku poprzedniego. Na koniec sierpnia urzędy mogły zaoferować około 120,3 tysięcy miejsc pracy, wobec 109,5 tysięcy w lipcu 2017r. i 108,1 tysięcy przed rokiem. GUS podał wstępny szacunek inflacji konsumenckiej we wrześniu bieżącego roku 2,2% r/r +0,4% m/m Narodowy Bank Polski opublikował dane dotyczące zadłużenie zagranicznego w drugim kwartale bieżącego roku. W II kw. 2017r. zadłużenie zagraniczne uległo zmniejszeniu o 3,6 mld EUR (1,1%) i wyniosło 318,9 mld EUR. Z tej kwoty na zadłużenie długoterminowe przypadło 196,6 mld EUR, na krótkoterminowe 42,1 mld EUR, zaś na instrumenty dłużne w inwestycjach bezpośrednich 80,1 mld EUR. W porównaniu do analogicznego kwartału roku poprzedniego zadłużenie okazało się o 2,4% wyższe. Narodowy Bank Polski poinformował w komunikacie, iż deficyt w obrotach bieżących w II kwartale 2017 r. wyniosła 951 mln EUR. W pierwszym kwartale bieżącego roku mieliśmy do czynienia z nadwyżką i to dosyć pokaźnych rozmiarów (1.659 mln EUR). Główny Urząd Statystyczny podał wstępny szacunek inflacji konsumenckiej we wrześniu bieżącego roku, która w ciągu miesiąca uległa zwiększeniu o 0,4%. W porównaniu z analogicznym miesiącem ubiegłego roku ceny wzrosły o 2,2%. Zgodnie z konsensusem rynkowym analitycy prognozowali poziom rocznego wskaźnika inflacji równy 1,9%. Należy pamiętać, że dane mają charakter wstępny, a ich ostateczną wersję poznamy 12 października. UK w II kw. PKB +0,3% kdk +1,5% rdr Urząd statystyczny Wielkiej Brytanii, Office for National Statistics (ONS), podał finalne dane dotyczące tamtejszego wzrostu gospodarczego. Jak poinformowano, PKB Wielkiej Brytanii w II kwartale bieżącego roku wzrosło w ujęciu kwartalnym o 0,3%. W ujęciu rocznym, PKB zwiększył się o 1,5%. Dane okazały się nieznacznie słabsze od oczekiwań analityków. Tygodniowy Informator Ekonomiczny 2
Unijny urząd statystyczny, Eurostat, zaprezentował wstępne dane dotyczące zharmonizowanego indeksu cen konsumpcyjnych (inflacji HICP) w strefie euro. Według szacunków, we wrześniu poziom cen wzrósł w ujęciu rocznym o 1,5%, wobec 1,5% miesiąc wcześniej. Ostateczne dane za dziewiąty miesiąc roku poznamy w drugiej połowie października. Sprzedaż detaliczna w ujęciu realnym w Niemczech -0,4% mdm +2,8% rdr Sprzedaż detaliczna w Niemczech w sierpniu spadła o 0,4% mdm w ujęciu realnym i o 0,1% mdm w ujęciu nominalnym. W ujęciu rocznym odnotowano wzrost o 2,8% w ujęciu realnym i 4,7% w ujęciu nominalnym. WAŻNE W TYM TYGODNIU Bieżący tydzień, w skali krajowej, zapowiada się raczej spokojnie. W środę rozpocznie się dwudniowe posiedzenie Rady Polityki Pieniężnej, które oczywiście zostanie zwieńczone podjęciem decyzji odnośnie wysokości stóp procentowych w Polsce. Choć decyzja niewątpliwie ważna to raczej nie wzbudza większych emocji na rynku, panuje bowiem przekonanie, że poziom stóp pozostanie niezmieniony. Narodowy Bank Polski również dane o wysokości aktywów rezerwowych w dziewiątym miesiącu obecnego roku. W sierpniu odnotowano zmniejszenie rezerw walutowych zarówno w ujęciu miesięcznym, jak i w ujęciu rocznym. Warto przypomnieć, że w ósmym miesiącu 2017r. wartość rezerw ukształtowała się na poziomie wynosiły 92.192,0 mln EUR (spadek o 6,6% rdr). W ciągu ostatniego tygodnia września średnia cena benzyny 95 ukształtowała się na poziomie 4,40 zł/l - wynika z danych Polskiej Izby Paliw Płynnych. Średnia cena oleju napędowego w tym okresie wyniosła 4,62 zł/l, natomiast gazu LPG 2,12 zł/l. PB95 4,40 zł/l ON 4,62 zł/l LPG 2,12 zł/l Tygodniowy Informator Ekonomiczny 3
ZADŁUŻENIE ZAGRANICZNE NA KONIEC II KW. 2017R. W ubiegłym tygodniu Narodowy Bank Polski opublikował dane dotyczące zadłużenie zagranicznego Polski. W końcu II kw. 2017 roku zadłużenie zagraniczne wyniosło 318,9 mld EUR. Z kwoty tej na zadłużenie długoterminowe przypadło 196,6 mld EUR, na krótkoterminowe 42,1 mld EUR, zaś na instrumenty dłużne w inwestycjach bezpośrednich 80,1 mld EUR. W porównaniu z końcem pierwszego kwartału 2017r. zadłużenie zmniejszyło się o 1,1%, tj. o 3,6 mld EUR. Zmiana ta wynikała ze spadku zadłużenia w dwóch spośród trzech kategorii. W przypadku zadłużenia długoterminowego był to spadek o 0,3%, tj. o 0,7 mld EUR. Z kolei w przypadku zadłużenia krótkoterminowego spadek prezentował się okazalej i wyniósł około 3,2 mld EUR, czyli 7,0%. Jedynie w przypadku instrumentów dłużnych w inwestycjach bezpośrednich zanotowano niewielki wzrost zadłużenia rzędu 0,3%, tj. 0,2 mld EUR. Spadek zadłużenia między kwartałami pierwszym i drugim nie jest zjawiskiem typowym. W dodatku notowany tym razem spadek okazał się być całkiem pokaźnych rozmiarów. Odmiennie prezentowały się jednak statystyki prowadzone w USD. W ich przypadku zadłużenie zagraniczne wzrosło w ostatnim kwartale o 5,4% tj. 18,7 mld USD do 363,7 mld USD. Wypada jednak podkreślić, że zmiana ta wynikała głównie z osłabienia się waluty amerykańskiej (zadłużenie nominowane w innych walutach zaczęło stanowić więcej niż dotąd dolarów). kiem (poprzednio o 4,5%). Zadłużenie krótkoterminowe okazało się o 1,3% niższe niż przed rokiem (po pierwszym kwartale wzrost wynosił 20,2%). Wartość instrumentów dłużnych w inwestycjach bezpośrednich okazała się w końcu drugiego kwartału o 3,7% wyższa niż w analogicznym okresie roku ubiegłego (po pierwszym kwartale wzrost o 5,8%). Zadłużenie zagraniczne w końcu drugiego kwartału okazało się o 2,4 % większe niż w analogicznym okresie roku poprzedniego 340% 300% 260% 220% Spadek zadłużenia odnotowano w trzech pozycjach (spośród pięciu). Największy spadek, który był równocześnie jednym z głównych filarów zmniejszenia całości zadłużenia, odnotowano w pozycji Narodowy Bank Polski. Warto to podkreślić ponieważ od IV kwartału 2015r. do IV kwartału 2016 zadłużenie NBP nieprzerwanie i dynamicznie rosło. W II kwartale 2017r. zadłużenie zmniejszyło się po raz drugi z rzędu, tym razem o 3,4 mld EUR, tj. o 21,9% i ukształtowało na poziomie 12,0 mld EUR. Drugi największy spadek, choć znacznie niższy niż wspomniany wcześniej, miał miejsce w instytucjach finansowych z wyłączeniem NBP. Poziom zadłużenia w tej kategorii obniżył się o 0,8 mld EUR, tj. o 1,5% do 49,4 mld EUR. Spadek najmniejszych rozmiarów miał miejsce w pozycji Pozostałe sektory, gdzie poziom zadłużenia ukształtował się na poziomie 51,9 mld EUR, tj. zmniejszył się o 0,2 mld EUR (0,3%). Wzrosty zadłużenia, symbolicznych jednak rozmiarów, odnotowano w dwóch kategoriach. Pierwszą był sektor rządowy, gdzie zadłużenie wzrosło o 0,4 mld EUR, tj. o 0,4% i ukształtowało się na poziomie 125,4 mld EUR. Drugą okazała się wartość instrumentów dłużnych w inwestycjach bezpośrednich których wartość w końcu pierwszego kwartału zwiększyła się o 0,2 mld EUR (0,3%) i po tej zmianie wynosiła 80,1 mld EUR. Co oczywiste, lepiej prezentują się zmiany stosunku zadłużenia zagraniczne- Pokrycie zadłużenia zagranicznego rezerwami walutowymi 37,0% 35,0% 33,0% 31,0% Zadłużenie zagraniczne w końcu drugiego kwartału okazało się o 2,4 % większe niż w analogicznym okresie roku poprzedniego, podczas gdy w końcu marca 2017r. zadłużenie było wyższe niż rok wcześniej o 6,8%. Zadłużenie długoterminowe w końcu II kw. 2017 roku było o 2,7% wyższe niż przed ro- 180% 140% 100% I kw 05 IV kw 05 III kw 06 II kw 07 I kw 08 IV kw 08 III kw 09 II kw 10 I kw 11 IV kw 11 III kw 12 II kw 13 Zadłużenie krótkoterminowe (l.s) Od III kw. 2017 prognoza KUKE I kw 14 IV kw 14 III kw 15 II kw 16 I kw 17 IV kw 17 III kw 18 II kw 19 Zadłużenie ogółem (p.s) 29,0% 27,0% 25,0% Tygodniowy Informator Ekonomiczny 4
go do PKB. W drugim kwartale 2017r. wyniósł on 72,2% PKB, wobec 74,5% PKB w kwartale pierwszym oraz 72,8% z analogicznego kwartału rok wcześniej. Ostatnie lokalne maksimum notowane było w końcu 2016 roku na poziomie 75,1%. Zazwyczaj przyjmuje się, że utrzymywanie wzmiankowanego wskaźnika na poziomie nie wyższym niż 50% jest pozytywne. Za mocno niepokojące przyjmuje się natomiast przekroczenie poziomu 100%. Po przekroczeniu go kraj praktycznie nie ma możliwości wyjścia ze spirali zadłużenia. Ponownej poprawie uległ w drugim kwartale stosunek długu do eksportu. Po czerwcu 2017r. dług stanowił równowartość 170,1% eksportu towarów, po marcu 2017r. zaś 175,8%. Ostatnie lokalne maksimum wzmiankowanego parametru notowane było w I kw. 2015 roku na poziomie 190,7%. Zazwyczaj przyjmuje się, że utrzymywanie wzmiankowanego wskaźnika na poziomie nie wyższym niż 150% jest pozytywne. W zależności od oceny struktury gospodarki tolerowalny poziom zadłużenia może dochodzić do około 250%. Kraje w których zadłużenie sięga około 500% eksportu należy uznać za trwale niewypłacalne. W naszym więc przypadku wynik poprawia się i okazuje istotnie lepszy od ostrzegawczego. Nadal dobrze prezentują się poziom wskaźników pokrycia zadłużenia zagranicznego rezerwami. W końcu drugiego kwartału w zakresie pokrycie rezerwami całości zadłużenia zanotowano spadek wskaźnika do 30,9% z 32,5% w końcu pierwszego kwartału. Za niepokojący niski przyjmuje się wskaźnik spadający poniżej 20%. Powyżej progu 40% można mówić o wysokim pokryciu długu rezerwami. Wskaźnik pokrycia zadłużenia krótkoterminowego też prezentował się bardzo dobrze, w dodatku lepiej niż przed kwartałem. W miejsce notowanego poprzednio poziomu 231,0% odnotowano 234,2%. Za niepokojąco niski przyjmuje się wskaźnik spadający poniżej 75%. Powyżej progu 125% można mówić o wysokim pokryciu zadłużenia krótkoterminowego rezerwami. 210% 190% 170% 150% 130% Stosunek zadłużenia zagranicznego do PKB i eksportu I kw 05 IV kw 05 III kw 06 II kw 07 I kw 08 IV kw 08 III kw 09 II kw 10 I kw 11 Zadłużenie do eksportu (l.s) W końcu drugiego kwartału stosunek rezerw do zadłużenia banków wynosił 198,3% podczas gdy kwartał wcześniej 208,7%. IV kw 11 W dobie silnego uzależnienia części systemów bankowych od zasilania środkami z zewnątrz, zasadne stało się też monitorowanie poziomu zadłużenia sektora bankowego. Skoro zaś w przypadku ewentualnego wycofywania środków pierwszą zaporą stabilizującą byłyby rezerwy walutowe, warto analizować stosunek ich do zadłużenia sektora bankowego. W końcu drugiego kwartału stosunek rezerw do zadłużenia banków wynosił 198,3%, podczas gdy kwartał wcześniej 208,7%. Za niepokojąco niski przyjmuje się wskaźnik spadający poniżej 60%. Powyżej progu 120% można mówić o wysokim pokryciu zadłużenia zagranicznego banków rezerwami. Między kwartałami pierwszym i drugim 2017r. zmniejszył się udział zadłużenia krótkoterminowego w całości długu. W końcu czerwca jego poziom sięgał 13,2% (wobec 14,1% kwartał wcześniej) i nadal jest to poziom niewygórowany. III kw 12 II kw 13 I kw 14 IV kw 14 Od III kw. 2017 prognoza KUKE III kw 15 II kw 16 I kw 17 IV kw 17 III kw 18 II kw 19 Zadłużenie do PKB (p.s) 80% 70% 60% 50% 40% Zazwyczaj przyjmuje się, że utrzymywanie wzmiankowanego wskaźnika na poziomie nie wyższym niż 20% jest pozytywne. W zależności od oceny struktury gospodarki tolerowalny poziom zadłużenia krótkoterminowego może dochodzić do około 30%. Każdorazowo dyskutując aktualny poziom wskaźników bezpieczeństwa zadłużenia w Polsce należy mieć na uwadze dwie sprawy. Po pierwsze, progi referencyjne stosuje się głównie do analizowania sytuacji krajów z grupy rynków wznoszących się, a Polska jako kraj UE traktowana jest raczej łagodniej. Po drugie, wskaźniki referencyjne tworzono przy założeniu, że większość długu to dług publiczny. W Polsce natomiast sytuacja jest odmienna. Warto też pamiętać, że znaczna część zadłużenia prywatnego, to środki kierowane przez inwestorów zagranicznych na finansowanie działalności ich podmiotów zależnych, zlokalizowanych na terenie Polski (około 25% całości zadłużenia zagranicznego). Zadłużenie zagraniczne w drugim kwartale bieżącego roku spadło, co zawsze jest zjawiskiem dobrym. Poziom większości wskaźników ostrzegania przed kryzysem walutowym liczony na wartościach zadłużenia okazuje się lepszy od wartości referencyjnych, a trzeba mieć także na uwadze, że Polska traktowana jest łagodniej od znacznej części gospodarek wznoszących się. Tygodniowy Informator Ekonomiczny 5
OBROTY BIEŻĄCE W II KWARTALE 2017R. Deficyt w obrotach bieżących w II kwartale 2017r. wyniósł 951 mln EUR, stanowił więc sporą różnicę wobec nadwyżki na poziomie 1.659 mln EUR z I kwartału oraz sięgającej 1.739 mln EUR nadwyżki notowanej przed rokiem. W ujęciu rocznym kroczącym deficyt po czerwcu oszacowany został na 2.116 mln EUR co stanowi sporą odmianę po mającej miejsce jeszcze po marcu nadwyżce wynoszącej 574 mln EUR. W ubiegłym tygodniu Narodowy Bank Polski opublikował dane dotyczące bilansu płatniczego za II kwartał 2017r. Jest to zestawienie wszystkich transakcji dokonywanych przez tzw. krajowych rezydentów z zagranicą. Deficyt w obrotach bieżących w II kwartale 2017r. wyniósł 951 mln EUR, stanowił więc sporą różnicę wobec nadwyżki na poziomie 1.659 mln EUR z I kwartału oraz sięgającej 1.739 mln EUR nadwyżki notowanej przed rokiem. W ujęciu rocznym kroczącym deficyt po czerwcu oszacowany został na 2.116 mln EUR co stanowi sporą odmianę po mającej miejsce jeszcze po marcu nadwyżce wynoszącej 574 mln EUR. Nie odbiegał on jednak istotnie od wartości notowanej przed rokiem, kiedy deficyt wyniósł 1.899 mln EUR. Odnoszony do PKB deficyt po czerwcu wynosił 0,49%, wobec 0,45% rok wcześniej i notowanej w marcu nadwyżki na poziomie 0,13%. Pogorszenie wyniku rachunku bieżącego w II kwartale 2017r. była spowodowany w głównej mierze pogłębieniem deficytu w pozycji saldo dochodów pierwotnych gdzie w miejsce deficytu sięgającego 2.867 mln EUR zanotowano 5.480 mln EUR. W mniejszej skali zadziałało też pogorszenie w saldzie dochodów wtórnych, gdzie w miejsce nadwyżki sięgającej 61 mln EUR pojawił się deficyt wynoszący 345 mln EUR. Rozmiary deficytu pogłębiło zmniejszenie nadwyżki w wymianie towarowej z 641 mln EUR do 410 mln EUR. Jedyną pozycją w której odnotowano poprawę było saldo usług gdzie wypracowana nadwyżka wzrosła z 3.824 mln EUR do 4.464 mln EUR. Zazwyczaj sporo uwagi koncentrują statystyki obrotów towarowych. W drugim kwartale 2017r. eksport wyniósł 48.861 mln EUR, wobec 49.081 mln EUR w kwartale pierwszym i 44.861 w analogicznym okresie roku ubiegłego. Import, wyniósł w II kwartale 48.451 mln EUR, podczas gdy kwartał wcześniej 48.440 mln EUR a rok wcześniej 43.150 mln EUR. Gorzej niż przed kwartałem prezentowały się dane o napływie kapitałów bezpośrednich. W miejsce bowiem notowanego w pierwszym kwartale napływu środków na poziomie 1.780 mln EUR obserwowano odpływ rzędu 2.152 mln EUR. W analogicznym okresie roku ubiegłego w pozycji tej zanotowano napływ wynoszący 2.792 mln EUR. Na taki obrót spraw wpłynęło głównie rozliczenie pojedynczej dużej transakcji na rynku kapitałowym (wycofanie się zagranicznego inwestora na rzecz instytucji krajowej). Z kolei w przypadku inwestycji portfelowych odnotowano nadwyżkę wynoszącą 1.341 mln EUR, wobec napływu środków w wysokości 2.645 mln EUR z kwartału pierwszego i 5.725 mln EUR napływu środków w analogicznym okresie roku poprzedniego. Gorzej niż przed kwartałem prezentowały się także statystyki dotyczące napływu kapitałów bezpośrednich w ujęciu rocznym kroczącym. W końcu II kwartału saldo tak liczonych inwestycji bezpośrednich wynosiło 6.423 mln EUR, wobec 11.367 mln EUR w końcu kwartału pierwszego i nadwyżki na poziomie 16.011 mln EUR notowanej rok wcześniej. W przypadku inwestycji portfelowych dodatnie saldo roczne kroczące wynoszące po marcu 6.228 mln EUR uległo zamianie na nadwyżkę wynoszącą 1.844 mln EUR. Rok temu notowana była tu nadwyżka sięgająca 4.076 mln EUR. Mimo mniejszego napływu, kapitałów wciąż pokrywały one z nadwyżką deficyt w obrotach bieżących. Łącznie napływ kapitału w ostatnich dwunastu miesiącach pokrywał deficyt w 390% (z czego Tygodniowy Informator Ekonomiczny 6
Lepsze niż w danych wstępnych było saldo obrotów towarowych (+ 410 mln EUR). Eksport był o 450 mln EUR lepszy niż w danych wstępnych, import zaś niższy o 253 mln EUR. na kapitały bezpośrednie przypadło 303% na portfelowe zaś 87%). Zazwyczaj można się było spotkać z dwoma podejściami do progu referencyjnego. W pierwszym mówiło się, że suma kapitałów (bezpośredniego i portfelowego) powinna pokrywać w przynajmniej 75% deficytu obrotów bieżących (a w napływającym kapitale powinien mieć przewagę kapitał bezpośredni). W drugim podejściu, progiem minimalnym było 50%, lecz odnoszone tylko do kapitału bezpośredniego. Warto przypomnieć, że dopiero obecnie zaprezentowane dane mają status oficjalnych, w przeciwieństwie do wcześniej podawanych za poszczególne miesiące danych wstępnych. Zazwyczaj informacje ostateczne różnią się od poprzednich, czasem nawet dość poważnie. Tak było i tym razem. Ostateczny deficyt w obrotach bieżących w wysokości 951 mln EUR w kwartale drugim był o 439 mln EUR płytszy niż prezentowano wcześniej. Lepsze niż w danych wstępnych było saldo obrotów towarowych (w miejsce ujemnych 293 mln EUR pojawiło się dodatnie 410 mln EUR). Eksport był o 450 mln EUR lepszy niż w danych wstępnych, import zaś niższy o 253 mln EUR. Zwiększyła się także nadwyżka w usługach (z 4.263 mln EUR do 4.464 mln EUR). Odmiennie było natomiast w saldach dochodów. W przypadku salda dochodów pierwotnych deficyt zwiększył się z prezentowanych wcześniej 5.204 mln EUR do 5.480 mln EUR, a w saldzie dochodów wtórnych deficyt zwiększono ze 156 mln EUR do 345 mln EUR. Deficyt obrotów bieżących w kwartale drugim okazał się płytszy niż prezentowano to w danych wstępnych. Jego rozmiary, w porównaniu do wielkości gospodarki, są nieznaczne. Napływ kapitałów zagranicznych wciąż pozostaje wielokrotnie większy niż deficyt w obrotach bieżących. Deficyt obrotów bieżących w kwartale drugim okazał się płytszy niż prezentowano to w danych wstępnych. Jego rozmiary, w porównaniu do wielkości gospodarki, są nieznaczne. Napływ kapitałów zagranicznych wciąż pozostaje wielokrotnie większy niż deficyt w obrotach bieżących. Bilans obrotów bieżących i jego składowe (wielkości roczne) mln EUR 20 000 16 000 12 000 8 000 4 000 0-4 000-8 000-12 000-16 000-20 000-24 000 lata 2017-2021 prognoza KUKE -28 000 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 Saldo obrotów towarowych Saldo usług Saldo dochodów pierwotnych Saldo dochodów wtórnych Saldo obrotów bieżących
BEZROBOCIE REJESTROWANE W SIERPNIU Według oficjalnych danych GUS w końcu sierpnia 2017r. w urzędach pracy zarejestrowanych było 1.136,1 tys. bezrobotnych osób. Liczba ta okazała się o 3,9 tys. niższa w porównaniu z poprzednim miesiącem i jednocześnie była o 210,8 tys. osób niższa niż na koniec sierpnia 2016 r. Według oficjalnych danych GUS w końcu sierpnia 2017r. w urzędach pracy zarejestrowanych było 1.136,1 tys. bezrobotnych osób. Liczba ta okazała się o 3,9 tys. niższa w porównaniu z poprzednim miesiącem i jednocześnie była o 210,8 tys. osób niższa niż na koniec sierpnia 2016 r. Stopa bezrobocia wyniosła 7,0% i była o 0,1 pkt. proc. niższa niż miesiąc wcześniej i o 1,4 pkt. proc. mniejsza niż w sierpniu 2016r. Spadek stopy bezrobocia w ósmym miesiącu roku jest zjawiskiem typowym i oczekiwanym przez rynek. Stanowi on dopełnienie poprawy na rynku pracy wywołane wzrostem zatrudnienia sezonowego w rolnictwie, budownictwie i usługach turystycznych. Oczywiście jego rozmiary okazują się zazwyczaj mniejsze niż w okresie wiosennym czy początku lata. Zwraca uwagę, że spadkowi stopy bezrobocia towarzyszył tym razem stosunkowo nieduży (jakby nieadekwatny) spadek liczby zarejestrowanych bezrobotnych. Być może zmiana stopy bezrobocia wynika tym razem bardziej ze zmiany przyjmowanej przez GUS w obliczeniach populacji pracujących (i łącznie aktywnych zawodowo). Zazwyczaj bowiem wraz z prezentacją danych za sierpień GUS publikuje korekty stopy bezrobocia począwszy od grudnia roku poprzedniego, wynikające z lepszych szacunków liczby pracujących. Tym razem wartości stopy bezrobocia prezentowane wcześniej nie uległy korekcie, bo najprawdopodobniej zmiany liczby zatrudnionych nie były aż tak znaczące. Jednak mogły być one istotne w kalkulacjach samego sierpnia. Na podstawie prezentowanych danych o liczbie zarejestrowanych bezrobotnych i stopie bezrobocia można szacować przyjmowany przez Główny Urząd Statystyczny poziom populacji pracujących i aktywnych zawodowo. Przy spadku licz- Bezrobocie rejestrowane % 14 13 Od września 2017 prognoza KUKE ty s. 2 300 2 150 7,0% Stopa bezrobocia rejestrowanego w sierpniu 2017 r. była o 0,1 pkt. proc. niższa niż miesiąc wcześniej i o 1,4 pkt. proc. mniejsza niż w sierpniu 2016r. 12 11 10 9 8 7 6 5 01.14 04.14 07.14 10.14 01.15 04.15 07.15 10.15 01.16 04.16 07.16 10.16 01.17 04.17 07.17 10.17 01.18 04.18 07.18 10.18 2 000 1 850 1 700 1 550 1 400 1 250 1 100 950 Liczba bezrobotnych (prawa skala) Stopa bezrobocia (lewa skala) Tygodniowy Informator Ekonomiczny 8
Stan w końcu miesiąca VIII 2017 VII 2017 VIII 2016 Bezrobotni zarejestrowani (tys.) 1 136,1 1 140,0 1 346,9 Pracujący (tys.) (szacunki KUKE) 15 093,9 14 916,3 14 687,6 Aktywni zawodowo (tys.) (szacunki KUKE) 16 230,0 16 056,3 16 034,5 Stopa bezrobocia 7,0% 7,1% 8,4% Bezrobotni nowo zarejestrowani (tys.) 158,1 153,4 166,8 Osoby wyłączone z ewidencji (tys.) 162,0 165,1 181,4 Populacja aktywnych zawodowo zwiększyła się na przestrzeni ostatniego roku o 195,5 tys. osób. Sytuacja na rodzimym rynku pracy jest bardzo dobra. by zarejestrowanych bezrobotnych, sięgającym w sierpniu 3,9 tys. osób i zmiennie stopy bezrobocia o 0,1 pkt. proc., liczba pracujących uległa zwiększeniu o 177,6 tys. osób. Populacja aktywnych zawodowo zwiększyła się więc w ujęciu miesięcznym o 173,7 tys. osób. Najprawdopodobniej widzimy tu efekt przeszacowań o jakich była mowa w akapicie wyżej. W ujęciu zmian rocznych w sierpniu bezrobotnych było mniej niż przed dwunastoma miesiącami o 210,8 tys. osób, tj. o 15,7%. Jednocześnie liczba pracujących wzrosła w tym czasie o 406,3 tys. osób. Populacja aktywnych zawodowo zwiększyła się więc na przestrzeni ostatniego roku o 195,5 tys. osób. Sytuacja na rodzimym rynku pracy jest bardzo dobra. Wciąż notowane jest spore zróżnicowanie natężenia bezrobocia pomiędzy poszczególnymi województwami. Najwyższy poziom stopy bezrobocia wciąż utrzymuje się w województwie warmińsko-mazurskim (12,0%). Istotnie wyższe od średniej krajowej bezrobocie Stopa bezrobocia w poszczególnych województwach Zachodniopomorskie 9,1% Pomorskie 5,8% Warmińsko - mazurskie 12,0% Lubuskie 7,0% Dolnośląskie 6,3% Wielkopolskie 4,2% Kujawsko -Pomorskie 10,4% Opolskie 7,7% Śląskie 5,6% Łódzkie 7,4% Świętokrzyskie 9,1% Małopolskie 5,7% Mazowieckie 6,3% Podlaskie 9,1% Lubelskie 8,9% Podkarpackie 9,9% Najwyższy poziom stopy bezrobocia wciąż utrzymuje się w województwie warmińsko-mazurskim (12,0%). Istotnie wyższe od średniej krajowej bezrobocie utrzymywało się w województwach: kujawsko-pomorskim (10,3%), podkarpackim (9,9%), podlaskim (9,1%), świętokrzyskim (9,1%), zachodniopomorskim (9,1%) i lubelskim (8,9%). Tygodniowy Informator Ekonomiczny 9
Aktywni zawodowo tys. 16500 16000 15500 15000 14500 Od września 2017 prognoza KUKE tys. 3500 3000 2500 2000 1500 Michał Kolasa analityk Od wielu lat zajmuje się analizą sytuacji makroekonomicznej w Polsce i na świecie. Prywatnie pasjonat piłki nożnej, aktywnych form wypoczynku oraz literatury fantastycznonaukowej. 14000 1000 13500 500 01.14 05.14 09.14 01.15 05.15 09.15 01.16 05.16 09.16 01.17 05.17 09.17 01.18 05.18 09.18 Aktywni zawodowo (lewa skala) Bezrobotni (prawa skala) utrzymywało się w województwach: kujawsko-pomorskim (10,3%), podkarpackim (9,9%), podlaskim (9,1%), świętokrzyskim (9,1%), zachodniopomorskim (9,1%) i lubelskim (8,9%). Bezrobocie w okolicach średniej krajowej utrzymywało się w województwach opolskim (7,6%), łódzkim (7,3%), lubuskim (7,1%). Najniższe stopy bezrobocia notowane były w województwach: dolnośląskim (6,3%), mazowieckim (6,2%), pomorskim (5,9%), małopolskim (5,7%), śląskim (5,6%) i wielkopolskim (4,1%). Jak z kolei wyglądało bezrobocie w miastach wojewódzkich Polski? Jedynym miastem wojewódzkim, w którym bezrobocie jest wyższe od średniej krajowej jest Białystok, w którym stopa bezrobocia wynosi 8,0%. Relatywnie wyższe niż w innych miastach wojewódzkich bezrobocie utrzymuje się w Łodzi (7,1%), Kielcach (6,4%), Lublinie (6,7%) i Rzeszowie (6,2%). Najniższy poziom bezrobocia odnotowano w Poznaniu (1,7%), zaraz po nim w Warszawie i Katowicach (po 2,4%) Wrocławiu (2,5%), Krakowie (3,1%) i Gdańsku (3,4%). Najwyższe bezrobocie w miastach na prawach powiatu w Polsce utrzymywało się w Radomiu (14,5%), Sierpniowe dane wskazują utrzymanie pozytywnych tendencji na rynku pracy. Pracujący (lewa skala) Włocławku (13,3%), Bytomiu (12,2%) i Przemyślu (13,0%). Sierpniowe dane wskazują utrzymanie pozytywnych tendencji na rynku pracy. Stopa bezrobocia spada nawet szybciej niż można by zakładać przy wzroście gospodarczym oscylującym około 4%. Popyt na pracę rośnie dynamiczniej niż w optymistycznych prognozach, co pośrednio pokazuje, że źródłem wzrostu gospodarczego jest nie tylko typowe zwiększenie wydajności w przemyśle i budownictwie, ale również silny popyt na pracę w usługach (gdzie trudniej generować większą sprzedaż wzrostem wydajności). Co ciekawe szacunki sporządzane na podstawie informacji GUS o poziomie bezrobocia rejestrowanego pozwalają domniemać, iż rośnie liczba osób aktywnych zawodowo, ograniczeniu zaś ulega liczba zawodowo biernych. W ostatnich miesiącach roku oczekuje się zazwyczaj wzrostu bezrobocia związanego z przyczynami sezonowymi (spadek popytu na sezonową pracę w rolnictwie budownictwie i usługach turystycznych). Tym jednak razem ów wzrost powinien mieć jedynie symboliczne rozmiary. W grudniu liczba bezrobotnych ukształtuje się na poziomie około 1,15-1,16 mln osób, a stopa bezrobocia w okolicach 7,1%. Piotr Soroczyński Główny Ekonomista KUKE S.A., dwadzieścia lat praktyki w zespołach analitycznych: KUKE, Banku Handlowego i Banku Ochrony Środowiska. Doświadczenie w zakresie oceny gospodarczej i politycznej krajów, kondycji finansowej banków oraz podmiotów niefinansowych. Najbardziej ceni ciekawość świata (jak wyglądał kiedyś i jak działa dziś) oraz wyobraźnię. Czyta bardzo różne książki ale muzyki słucha raczej ciężkiej. Andrzej Kochman Główny Specjalista w biurze Głównego Ekonomisty, zajmuje się analizą sytuacji makroekonomicznej w Polsce i na świecie oraz badaniem kondycji branż w Polsce. Posiadający przeszło dziesięcioletnie doświadczenie pracy w KUKE. Prywatnie pasjonuje się historią. Tygodniowy Informator Ekonomiczny 10
KURSY Fixing NBP 29-09 28-09 27-09 26-09 25-09 ost. 30 ost. 100 PLN/USD 3,6519 3,6682 3,6650 3,6234 3,5866 3,5853 3,6692 PLN/EUR 4,3091 4,3166 4,3012 4,2820 4,2698 4,2703 4,2389 PLN/CHF 3,7619 3,7668 3,7588 3,7368 3,7368 3,7287 3,7991 Londyn 29-09 28-09 27-09 26-09 25-09 ost. 30 ost. 100 USD/EUR 1,1800 1,1768 1,1736 1,1818 1,1905 1,1912 1,1559 USD/GBP 1,3374 1,3362 1,3393 1,3488 1,3535 1,3194 1,3004 CHF/USD 0,9708 0,9738 0,9750 0,9697 0,9723 0,9615 0,9658 JPY/USD 112,58 112,77 112,91 111,74 112,12 110,39 111,08 PROGNOZY MAKROEKONOMICZNE MIESIĘCZNE VI 17 VII 17 VIII 17 IX 17 X 17 Rezerwy walutowe, mln EUR 97 970 93 578 92 192 90 348 90 619 Inflacja (CPI), r/r 1,5% 1,7% 1,7% 1,9% 1,8% Produkcja przemysłowa, r/r 4,5% 6,2% 8,8% 5,1% 9,6% Ceny prod. przem. (PPI), r/r 1,8% 2,2% 3,0% 2,3% 2,1% Stopa bezrobocia 7,1% 7,1% 7,0% 6,9% 6,9% Bilans obr. bieżących mln EUR -1 114-878 -660-395 -2 Eksport towarów, mln EUR 16 466 14 939 15 596 17 069 17 761 Import towarów, mln EUR 16 590 15 486 15 907 16 875 17 564 Złoty na fixingu 4,00 3,95 3,90 3,85 3,80 3,75 3,70 3,65 3,60 3,55 3,50 PLN/USD PLN/EUR 4,50 4,45 4,40 4,35 4,30 4,25 4,20 4,15 4,10 4,05 4,00 USD/EUR 1,22 1,20 1,18 1,16 1,14 1,12 1,10 1,08 1,06 1,04 ROCZNE 2014 2015 2016 2017 2018 PKB - wzrost realny 3,4% 3,6% 2,7% 3,8% 4,2% CPI XII/XII -1,0% -0,5% 0,8% 1,4% 1,8% CPI średniorocznie 0,0% -0,9% -0,6% 1,8% 1,8% Eksport r/r (EUR) 6,4% 8,5% 2,7% 10,0% 8,5% Import r/r (EUR) 8,3% 5,0% 2,9% 11,2% 7,8% Bilans obr. bież / PKB -2,1% -0,6% -0,2% -0,3% -0,6% Depozyty XII/XII 8,1% 8,9% 8,6% 3,3% 7,5% 15-05 29-05 12-06 26-06 10-07 24-07 7-08 21-08 4-09 18-09 15-05 29-05 12-06 26-06 10-07 24-07 7-08 21-08 4-09 18-09 Należności XII/XII 7,3% 7,0% 4,5% 17,2% 8,2% DEPOZYTY MIĘDZYBANKOWE WIBOR 29-09 28-09 27-09 26-09 25-09 ost. 30 ost. 100 T/N 1,67 1,78 2,06 1,96 1,76 1,63 1,60 1 tyg. 1,46 1,61 1,61 1,61 1,61 1,59 1,59 1 mies. 1,53 1,66 1,66 1,66 1,61 1,66 1,66 3 mies. 1,61 1,73 1,73 1,73 1,73 1,73 1,73 6 mies. 1,37 1,81 1,81 1,81 1,81 1,81 1,60 LIBOR 29-09 28-09 27-09 26-09 25-09 ost. 30 ost. 100 USD 3M 1,33 1,33 1,33 1,32 1,33 1,32 1,29 EUR 3M -0,38-0,38-0,38-0,38-0,38-0,38-0,37 CHF 3M -0,73-0,73-0,73-0,73-0,73-0,73 0,29 GIEŁDY POLSKA 29-09 28-09 27-09 26-09 25-09 ost. 30 ost. 100 WIG 64 290 63 730 63 573 63 701 63 896 64 513 62 330 WIG 20 2 453 2 427 2 434 2 443 2 453 2 490 2 379 ŚWIAT 29-09 28-09 27-09 26-09 25-09 ost. 30 ost. 100 Dow Jones 22 402 22 380 22 335 22 290 22 297 22 099 21 666 NASDAQ 6 496 6 453 6 453 6 380 6 371 6 403 6 294 FTSE 100 7 373 7 323 7 314 7 286 7 301 7 349 7 418 DAX 12 829 12 705 12 657 12 605 12 595 12 391 12 456 Nikkei 225 20 356 20 363 20 267 20 330 20 398 19 818 19 893 Hang Seng 27 554 27 422 27 642 27 513 27 500 27 803 26 710 WIBOR LIBOR Polska USA 2,10 2,00 1,90 1,80 1,70 1,60 1,50 1,40 1,50 1,25 1,00 0,75 0,50 0,25 0,00-0,25-0,50-0,75-1,00 66 000 64 000 62 000 60 000 2 600 2 500 2 400 2 300 22 500 21 750 21 000 6 500 6 250 6 000 12-05 26-05 9-06 23-06 7-07 21-07 4-08 18-08 1-09 15-09 29-09 12-05 12-06 12-07 12-08 12-09 T/N W 1 m STOPY PODSTAWOWE I OBLIGACJE USD 3M EUR 3M CHF 3M Stopy procentowe Podstawowa Rent 2Y Rent 5Y Polska 1,50 1,76 2,70 USA 1,25 1,49 1,94 Japonia -0,10-0,11-0,07 UK 0,25 0,45 0,79 58 000 2 200 20 250 5 750 16-05 30-05 13-06 27-06 11-07 25-07 8-08 22-08 5-09 19-09 16-05 30-05 13-06 27-06 11-07 25-07 8-08 22-08 5-09 19-09 WIG WIG 20 Dow Jones NASDAQ Europa Daleki Wschód 7 800 13 000 24 000 29 000 23 000 28 000 7 600 12 500 22 000 27 000 7 400 12 000 21 000 26 000 Niemcy 0,00-0,68-0,27 Francja 0,00-0,59-0,01 7 200 11 500 20 000 19 000 25 000 24 000 Włochy 0,00-0,15 0,83 Kanada 1,00 1,52 1,75 Szwajcaria -0,75-0,82-0,50 7 000 22-05 11 000 18 000 23 000 5-06 19-06 3-07 17-07 31-07 14-08 28-08 11-09 25-09 16-05 30-05 13-06 27-06 11-07 25-07 8-08 22-08 5-09 19-09 FTSE 100 DAX Nikkei 225 Hang Seng W przygotowaniu informatora wykorzystano dane: GUS, NBP, PAP, Eurostatu, Rzeczpospolitej, Parkietu, money.pl, bankier.pl, ISBNews. Niniejszy materiał został opracowany wyłącznie w celu informacyjnym. KUKE S.A. nie ponosi odpowiedzialności za skutki decyzji podjętych na podstawie informacji zawartych w przedstawionym materiale. Materiał może być wykorzystywany do opracowań własnych w całości lub części wyłącznie pod warunkiem powołania się na źródło. Tygodniowy Informator Ekonomiczny 11