COMENIUS 2009-2011 I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE IM. STEFANA ŻEROMSKIEGO W ZAWIERCIU WIZYTA W PORTUGALII 05.05-10.05.2010 Portugala Neelk, najdalej ysunęty na zachód kraj Europejsk, położony na półyspe Iberyjskm, sąsadujący z Hszpaną oblany odam Atlantyku. Zachyca górzystym krajobrazem, nespotykaną Europe florą (palmy!) nezykle uroklym masteczkam sam. Przyjmoały nas de portugalske szkoły uczestnczące projekce: średna szkoła ogólnokształcąca Escola Secundára Rafael Bordalo Pnhero z Caldas da Ranha jest to szkoła koordynująca oraz zespół szkół Agrupamento de Escolas Fernão do Pó z Bombarral. Caldas da Ranha mejscoość uzdroskoa środkoej Portugal, leżąca dystrykce Lera, hstorycznym regone Estremadura. Mejscoość jest sedzbą gmny o tej samej naze. Mejscoość została ufundoana 1485 roku przez króloą Eleonorę de Vseu, żonę króla Jana II Doskonałego na jej cześć nazana Caldas da Ranha, co oznacza Cepłe Źródła Króloej, lub noocześnej SPA Króloej. Herb Flaga Po mesącach elmnacj, alk o mejsca przygotoa ń, yłonona szcz ęśla szóstka: Adran Duda (IIE), Tomasz Kełbasa (IB), Patryk Ney-Rero ń (IIE), Magdalena Panasecz (IB), Maja Szota (IIA) Marlena Tylkoska (IIA), udała sę 5 maja 2010 do masteczka Caldas da Ranha Portugal.
Po raz perszy, ramach projektu Comenus (pod hasłem Jesteśmy tacy różn - mmo to tacy sam ), oprócz nauczycel ymane zęl udzał ucznoe szkół z Grecj, Lty, Łoty, Polsk, Portugal (de szkoły), Rumun (de szkoły), Włoch Turcj. Zorganzoana grupka pod opeką pań profesor Joanny Pencak Joanny Serk stała sę pełnej gotoośc czesnym rankem na lotnsku Balcach. Samolotoa podróż do Lzbony mnęła nam bez problemó. Po przybycu środę eczorem zostalśmy odebran przez naszych portugalskch gospodarzy z poblskej mejscoośc Bombarral - persze lody zostały przełamane. Początkoa neśmałość barery językoe musały ustąpć przy otartych nezykle przyjaznych róeśnkach z Portugal.
Nazajutrz odbyło sę ofcjalne rozpoczęce Szkole Escola Secundára Rafael Bordalo Pnhero Caldas da Ranha. Nestety, opóźnena problemy ze sprzętem zmusły nas do zrezygnoana z nektórych arsztató. Rekompensatą był pokaz narodoych tańcó (nasz polonez do muzyk Wojcecha Klara ypadł znakomce) oraz spanała atmosfera elokulturoa ntegracja. W tym dnu zęlśmy róneż udzał debace na temat poltyk edukacyjnej oraz arsztatach języka portugalskego. Dzeń drug to yceczka po zachodze regonu. Odedzlśmy take mejsca jak: Rajsk Ogród Buddy (rekonstrukcję afgańskego ogrodu Bamyan, znszczonego negdyś przez tamtejsze ładze), Lournha muzeum (nezykle dnozauró mła pan
przeodnk proadzała nas śat lokalnych elkch prajaszczurek szkelety rekonstrukcje napradę mponujące. anych naz potraflbyśmy malonczą, Skomplko- plażę ne przytoczyć ), fortecę oczyśce, były okazó chyba Penche (poznalśmy sę z oceanem - nektórzy trochę blżej, nż by ypadało ). Mmo że pogoda ne zachycała, reelacyjna - yceczka głóne doboroego toarzysta. za była spraą
Szkoła koordynująca nasz projekt - Escola Secundára Rafael Bordalo Pnhero z Caldas da Ranha - jest szkołą średną ogólnokształcącą, proadzącą też kursy dla dorosłych. Szkoła słyne z kerunkó plastycznych ceramcznych, bardzo popularnych całej Portugal. Patronem szkoły jest Rafael Bordalo Pnhero, artysta ceramk, autor rysunkó akarel, lustrator ksążek publkacj, prekursor sztuk plakatu Portugal, dekorator, karykaturzysta poltyczny społeczny, dzennkarz nauczycel. Drugą szkołą partnerską jest zespół szkół Agrupamento de Escolas Fernão do Pó z Bombarral, który obejmuje szystke szkoły mejske od przedszkola do szkoły średnej, proadz także kursy zaodoe na pozome szkoły podstaoej średnej oraz eczoroe kursy dla dorosłych. Ogółem borąc ta grupa szkół ma 1000 ucznó 200 nauczycel. Sobota - dzeń z rodznam. Każdy z gospodarzy przygotoał nne atrakcje dla soch gośc. Nektórzy spędzl ten dzeń na plaży, nn podróżoal po okolcy. Melśmy okazję zobaczyć zabytk archtektury zupełne odmennej od naszej, jak np. koścół Mostero de Santa Mara de Alcobaca, odedzlśmy także Sanktuarum Fatme. Weczorem (bardzo późnym. Napradę bardzo) balśmy sę spólne na dyskotece poblskm klube młodzeżoym :) Nedzelę, ostatn Portugal, dzeń spędzlśmy pobytu stolcy- Lzbone. Zachyt zbudzły zaróno zabytk - Pomnk Odkrycó, XII eczna Katerda ś. Antonego, Klasztor Heronmtó (zbudzający neodparte skojarzena z Hogartem ) jak głóna ulca handloa. Ne obyło sę bez tradycyjnej pelgrzymk do McDonald s. Wykończen, ale szczęśl, róclśmy do Bombarral. Ostatkem sł, przystąplśmy do pakoana
W Portugal szkoła podstaoa (ensno básco) jest oboązkoa, poszechna, bezpłatna jednolta. Tra dzeęć lat obejmuje: czteroletn cykl nauczana zntegroanego, duletn cykl kształcena przygotoaczego, trzyletn cykl przygotoujący ucznó do podjęca decyzj o yborze kerunku dalszej nauk, a także dający podstaoą edzę technczno - zaodoą. Oboązek szkolny Portugal tra dzeęć lat, tj. od 6 do 15 roku życa dzecka. Po zakończenu kształcena szkole podstaoej, ucznoe otrzymują dyplom, dający stęp do szkoły średnej. Szkoła średna ( ensno secundáro) oferuje kerunk: ogólny, technczno zaodoy oraz zaodoy, trający 1-4 lata. Ukończene perszego otera drogę na studa yższe. Kerunek technczny daje możlość kontynuoana nauk na studach yższych neunersyteckch. Zaś szkoły zaodoe upranają do podjęca pracy lub dalszej nauk dającej dyplom. Na etape kształcena średnego stneje róneż możlość edukacj eczoroej lub audozualnej. Szkołę średną kończą egzamny zenętrzne organzoane przez Buro ds. Ocenana. Wynk egzamnó są podstaą do przyjęca na studa yższe. Wszystko, co dobre, kedyś sę kończy. W tym spektakularne, przypadku, dość drobnym proble- mam na lotnsku Lzbone. Co tu dużo móć - ulkan Eyjafjallajokull chaos organzacyjny zmusły nas do nemal dudnoego koczoana lotnskoych kolejkach. Zmęczen, neyspan głodn, przy akompanamence telefonó od zdeneroanych rodzcó, zdobylśmy upragnone blety godzn, po porotne. krzyku - końcu Klka lądoane Pyrzocach. Co przyeźlśmy z Portugal? Zdjęca domoe yroby A poza nm - noe dośadczena, umejętnośc (take jak portugalske zroty, płynna angelszczyzna gubene spomneń, telefonó ), ele a Tomek, dodatkoo - satysfakcję z byca Mstrzem układanu kostk Rubka. I jeszcze... nasza posenka - We are the same, autorsta Tomka Kełbasy Magdy Panasecz ( ykonanu klkunastoosoboej grupy
z naszej szkoły) został uznany za najlepszy, zostając tym samym hymnem projektu Comenus. Przede szystkm jednak, ten yjazd to noe przyjaźne, które erze Internetu (chała facebooko) na peno przetrają długe lata Relacjonoal: Maja Szota Adran Duda Język portugalsk - język z grupy romańskej językó ndoeuropejskch, którym posługuje sę ponad 210 mln osób, zameszkujących Portugalę oraz byłe kolone portugalske: Brazylę, Mozambk, Angolę, Gneę Bssau, Wyspy ś. Tomasza Ksążęcą oraz Republkę Zelonego Przylądka. We szystkch tych krajach jest on językem urzędoym. Portugalsk język lterack oparty jest na dalekce północnym. Najstarsze zapsy tym języku pochodzą z XII eku. Charakterystyczną cechą ymoy portugalskej (stnejącą tylko arance europejskm) jest redukcja (śceśnene albo skrócene) samogłosek sylabach neakcentoanych. Najbardzej jest to doczne przypadku samogłosk e, która sylabach neakcentoanych praktyczne zanka. Język portugalsk jest jedynym językem romańskm, którym stneje redukcja samogłosek. Istneją nepoterdzone naukoo hpotezy, że oa redukcja pojała sę języku portugalskm pod płyem północnoafrykańskch dalektó jęz. arabskego, które róneż posadają podobną cechę. Przydatne słoa zroty Dzeń dobry - Bom Da! Dzeń dobry (po połudnu) - Boa Tarde! Dobry eczór - Boa Note! Cześć - Olá! Tak - Sm Ne - Não Dzękuję - Obrgado! Przepraszam - Desculpe Proszę bardzo - Bem-vndo Proszę - Por Favor! To mój przyjacel - Ele é meu amgo Mło cę poznać - Prazer em vé-lo! Do jutra! - Vejo-te amanhã! Lubę - Gosto Jak masz na mę? - Como te chamas? Mam na mę... - Chamo-me... Zróbmy zdjęce - Vamos trar uma fotografa Legtymacja/doód osobsty - Cartão de dentdade Jestem głodny - Estou com fome Jestem spragnony - Estou com sede Jestem zmęczony - Estou cansado Lczebnk Zero - zero Jeden - um Da - dos Trzy - tres Cztery - quatro Pęć - cnco Sześć - ses Sedem - sete Osem - oto Dzeęć - nove Dzesęć - dez Sto - cem Tysąc - ml Mlon - mlhão Joanna Pencak koordynoała szelke dzałana dotyczące organzacj yjazdu, spraoała opekę nad młodzeżą oraz zajmoała sę konsultacją językoą. Joanna Serka storzyła choreografę poloneza, proadzła próby tańca przygotoujące do zaprezentoana go Portugal oraz spraoała opekę nad ucznam I LO podczas yjazdu. Wraz z Serguszem Madejskm yreżyseroała nagrała flm prezentujący nasz narodoy tanec oraz promujący nasz regon. Polonez nagrany został na zamku Ogrodzeńcu. Młodzeż - 16 ucznó z różnych klas - tańczyła narodoych strojach ypożyczonych przez paną J. Serkę z AWF Katoce. Leopold Staarz przygotoał okalne ucznó do profesjonalnego ykonana dóch utoró: posenk ludoej oraz hymnu projektu. Utory te zostały nagrane na płytę (nagrane CD - Potr Neadomsk, Leopold Staarz) zaprezentoane Portugal. Danuta Malec przygotoała forme prezentacj multmedalnej słonk obrazkoy języka polskego oraz nagrała raz z ucznem Damanem Mkodą flm prezentujący naszą szkołę. Katarzyna Kaptur Elżbeta Pustułka przygotoały scenarusz lekcj języka angelskego z ykorzystanem nternetu Extreme sports. Katarzyna Kaptur zajmoała sę róneż tłumaczenem na j.ang. materałó dotyczących tematyk zajęć z geograf dla klas perszych. Jolanta Choleka przetłumaczyła zakres tematyczny zajęć z bolog oraz udzelła konsultacj językoej dot. prezentacj na temat traged katyńskej oraz katastrofy pod Smoleńskem prezentacja przygotoana została przez uczennce: Katarzynę Serkę, Weronkę Wysocką, Agneszkę Galńską Sylę Olszeską pod kerunkem Grażyny Zaały. Dyr. Bożena Bańska, Małgorzata Dzńska Joanna Pencak udostępnły materały dydaktyczne ze soch przedmotó. Materały dla szkół partnerskch na płytach CD przygotoały: Joanna Serka, Elżbeta Pustułka dyr. Bożena Bańska. Opracoała Danuta Malec