LECZNICTWO UZDROWISKOWE 1. Nakłady MOW NFZ na lecznictwo uzdrowiskowe w latach 2006-2013 Poziom nakładów na lecznictwo uzdrowiskowe charakteryzuje się nierównomiernością. Po okresie wzrostu w latach 2006-2009, nastąpił spadek związany z brakiem środków finansowych w planie 2010 r., aby znowu w latach 2011-2013 notować wzrost. Ogółem, wzrost nakładów finansowych na lecznictwo uzdrowiskowe w 2013 r. w stosunku do 2006 r., kształtuje się na poziomie 15 mln zł, tj. 31%. 50 40 30 20 10 0 34 37 42 46 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 - plan 39 Wykres nr 1. Nakłady na UZD w latach (mln zł) 43 46 49 2. Przebieg procesu aneksowania umów na rok 2013 Kontraktowanie świadczeń na rok 2013 w rodzaju lecznictwo uzdrowiskowe prowadzone było w trybie aneksowania umów wieloletnich. Okres obowiązywania zawartych umów jest od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2015 r., z wyjątkiem jednej umowy, która została zawarta w 2012 roku, po przeprowadzeniu postępowania w trybie konkursu ofert i obowiązuje do 31 grudnia 2014 roku. Sprawa dotyczy zakresu: uzdrowiskowego leczenia ambulatoryjnego dorosłych i dzieci realizowanego w podziemnym wyrobisku górniczym w Uzdrowisku Kopalni Soli w Wieliczce. W dniu 7 listopada 2012 roku MOW NFZ udostępnił na stronie internetowej definicję postępowania aktualizacyjnego na 2013 roku. Szczegółowe informacje na temat przygotowania dokumentacji przez świadczeniodawców zostały opublikowany w komunikacie na stronie internetowej MOW NFZ. Termin składania dokumentacji został określony na dzień 16 listopada 2012 roku. Do aneksowania umów wieloletnich wpłynęły dokumentacje aktualizacyjne, złożone przez 31 Świadczeniodawców w ramach 7 zakresów świadczeń. Zakończenie aneksowania umów dla wszystkich placówek nastąpiło do dnia 30 listopada 2012 r. Zgodnie z zarządzeniem Nr 422/12 Dyrektora MOW NFZ z dnia 12 października 2012 roku powołany został 5 osobowy zespół negocjacyjny, którego zadaniem było uzgodnienie z przedstawicielami świadczeniodawców warunków rzeczowo finansowych na 2013 rok. W skład zespołu wchodzili pracownicy Działu Lecznictwa Uzdrowiskowego. Działania zespołu były zabezpieczone od strony funkcjonalności modułów i sprzętu informatycznego przez pracownika Wydziału Informatyki. str. 134
Zgodnie z przesłanymi przez poszczególne OW NFZ szczegółowymi zestawieniami zawierającymi zapotrzebowanie na świadczenia, Oddział Funduszu, pismem z dnia 30 października 2012 roku, wysłał do 31 świadczeniodawców propozycje planu rzeczowo-finansowego z zamieszczoną kwotą zobowiązania na kolejny okres rozliczeniowy. Po dokonaniu weryfikacji złożonej dokumentacji pod względem spełnienia wymogów określonych w rozporządzeniu w sprawie świadczeń gwarantowanych, wysyłano do świadczeniodawców wezwania do wyjaśnienia braków formalnych. Wszyscy świadczeniodawcy przedstawili wyjaśnienia. Jednocześnie, ze względu na problemy systemowe, wyjaśnienia konfliktów personelu nie mogły zostać wprowadzone do systemu informatycznego, który był przygotowywany z założeniem nadania uprawnień zespołom negocjacyjnym do logowania się do systemu SZOI świadczeniodawców. Dane zostały uzupełnione przez świadczeniodawców poprzez złożenie wniosków ze zmianami potencjału i zweryfikowane w systemie KS-SOZAF przez pracowników Działu Lecznictwa Uzdrowiskowego. Należy zauważyć, że świadczenia w rodzaju lecznictwo uzdrowiskowe, jako jedyne w MOW NFZ, są obsługiwane w systemie informatycznym innym niż pozostałe rodzaje świadczeń. Do dnia 30 listopada 2012 roku wszystkie aneksy do umów zostały podpisane. Do dnia 31 grudnia 2012 roku ponad 3 tys. skierowań zostało wysłanych do pacjentów, na turnusy rozpoczynające się w miesiącu styczniu 2013 roku. 3. Stan zabezpieczenia świadczeń w rodzaju - ogółem Przy kontraktowaniu świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju lecznictwo uzdrowiskowe na 2013 rok na terenie województwa małopolskiego wykorzystano środki własne Oddziału oraz środki finansowe uzyskane na podstawie upoważnień udzielonych Dyrektorowi MOW NFZ przez Dyrektorów 15 pozostałych OW NFZ. MOW NFZ ma ponad 21% udział w wartości środków finansowych do kontraktowania lecznictwa uzdrowiskowego na terenie Małopolski (ponad 17 mln zł z 80,69 mln zł). Pozostałą kwotę stanowią upoważnienia innych OW, za którą MOW NFZ kontraktuje świadczenia w Małopolsce dla pacjentów z tamtych oddziałów. Wartość finansowa do przeprowadzenia aneksowania umów w rodzaju lecznictwo uzdrowiskowe przez MOW NFZ wynosiła: 80 693 494,00 zł. Jako priorytet przyjęto konieczność jak najszybszego zawarcia i podpisania umów oraz przygotowania rozdzielnika dla poszczególnych OW NFZ. Powyższe wynikało z potrzeby potwierdzenia skierowań na leczenie uzdrowiskowe na pierwsze turnusy miesiąca stycznia 2013 roku i warunku doręczenia ich świadczeniobiorcom co najmniej 14 dni przed rozpoczęciem leczenia. Wszystkie placówki zaproszono do podpisania umów. str. 135
Tabela nr 1. Wartość upoważnień otrzymanych na 2013 r. w podziale na poszczególne województwa l.p. Nazwa OW NFZ WARTOŚĆ UPOWAŻNIENIA udzielonego Dyrektorowi MOW NFZ na 2013 rok (stan na dzień 23.10.2012 r.) 1 Dolnośląski OW 3 458 312,00 2 Kujawsko-Pomorski OW 3 054 879,00 3 Lubelski OW 6 736 375,00 4 Lubuski OW 1 423 872,00 5 Łódzki OW 6 367 564,00 6 Małopolski OW 17 006 992,00 7 Mazowiecki OW 10 117 797,00 8 Opolski OW 1 982 946,00 9 Podkarpacki OW 3 397 964,00 10 Podlaski OW 2 534 464,00 11 Pomorski OW 3 444 051,00 12 Śląski OW 8 872 954,00 13 Świętokrzyski OW 4 543 287,00 14 Warmińsko-Mazurski OW 1 402 605,00 15 Wielkopolski OW 5 256 964,00 16 Zachodniopomorski OW 1 092 468,00 RAZEM 80 693 494,00 Województwo małopolskie jest jednym z największych obszarów, na którym zlokalizowane są następujące miejscowości uzdrowiskowe: Swoszowice, Rabka, Szczawnica, Piwniczna, Żegiestów, Muszyna, Krynica, Wysowa, Wapienne, Wieliczka. i Kraków SWOSZOWICE WIELICZKA Nowotarski RABKA WOJ. MAŁOPOLSKIE Nowosądecki SZCZAWNICA, PIWNICZNA, MUSZYNA, ŻEGIESTÓW KRYNICA Gorlicki WYSOWA, WAPIENNE W Małopolsce uzdrowiska mają charakter przede wszystkim górski, brak jest kierunku leczniczego o profilu kardiologicznym w powiązaniu z reumatologicznym (Rabka ma profil kardiologiczny, ale nie ma profilu reumatologicznego). Warto podkreślić, że właśnie na te profile jest w Polsce największe zapotrzebowanie. Ponadto, najbardziej preferowane przez ubezpieczonych uzdrowiska to: miejscowości nadmorskie oraz Busko, Ciechocinek, Ustroń. str. 136
Poziom zakontraktowanych świadczeń na 2013 rok (wg stanu na dzień 31.12.2012 roku) przedstawia poniższa tabela. Tabela nr 2. Wartość i liczba świadczeń zakontraktowanych w Małopolsce na 2013 r. w podziale na zakresy L.p KONTRAKTUJĄCY - LECZNICTWO UZDROWISKOWE 2013 kod nazwa 1 08.1330.019.04 ambulatoryjne dorosłych i dzieci 2 08.6100.021.05 szpitalnego dorosłych 3 08.6101.021.05 szpitalne dzieci w wieku od 3 do 18 lat 4 08.6500.028.05 5 08.6501.029.05 6 08.6100.022.05 7 08.6500.029.05 sanatoryjne dorosłych sanatoryjne dzieci w wieku od 3 do 6 lat pod opieką dorosłych uzdrowiskowa rehabilitacja dla dorosłych w szpitalu uzdrowiskowym uzdrowiskowa rehabilitacja dla dorosłych w sanatorium uzdrowiskowym Zakontraktowane 2013 rok (stan na dzień 31.12.2012) liczba osobodni wartość osobodni 98 224 2 787 513,00 74 781 6 384 777,00 94 095 8 468 550,00 867 384 57 977 115,00 39 123 2 738 610,00 4 480 448 000,00 19 628 1 769 012,00 1 197 715 80 573 577,00 Brak zabezpieczenia pełnej kwoty wynika z potrzeby zabezpieczenia środków finansowych na realizację art. 33 ust 4 Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz. U. z 2008 roku, Nr 164, po. 1027 z późn. zm.) tzw. dopłaty do osobodnia realizowanego przez studenta. Odpowiednio, Dyrektor MOW NFZ, w ramach wynikającej z planu finansowego Oddziału na 2011 r. kwoty 49 500 000,00 zł udzielił upoważnień innym OW NFZ do kontraktowania świadczeń dla ubezpieczonych z Małopolski poza terenem naszego województwa, w roku 2012 na łączną kwotę ponad 30 mln zł w 8 województwach. Tabela nr 3. Wartość upoważnień udzielonych na 2012 r. w podziale na poszczególne województwa L.p. Nazwa OW NFZ WARTOŚĆ UPOWAŻNIENIA na 2013 rok udzielonego przez Dyrektora MOW NFZ (stan na dzień 31.12.2012) 1 Dolnośląski OW 3 876 027,00 2 Kujawsko-Pomorski OW 3 649 638,00 3 Lubelski OW 1 386 315,00 4 Lubuski OW 0,00 5 Łódzki OW 0,00 6 Małopolski OW 7 Mazowiecki OW 0,00 8 Opolski OW 0,00 9 Podkarpacki OW 5 807 610,00 10 Podlaski OW 0,00 11 Pomorski OW 1 795 500,00 12 Śląski OW 3 452 162,00 13 Świętokrzyski OW 5 364 209,00 14 Warmińsko-Mazurski OW 0,00 15 Wielkopolski OW 0,00 16 Zachodniopomorski OW 7 160 841,00 RAZEM 32 492 302,00 str. 137
Małopolski OW NFZ kieruje ubezpieczonych do ponad 40 uzdrowisk na terenie całego kraju. Zestawienie ilościowe i wartościowe zakontraktowanych świadczeń dla świadczeniobiorców Małopolskiego OW NFZ w całej Polsce przedstawia poniższa tabela. Tabela nr 4. Wartość i ilość świadczeń zakontraktowanych w całej Polsce dla świadczeniobiorców Małopolskiego OW NFZ w podziale na zakresy KIERUJĄCY - LECZNICTWO UZDROWISKOWE - 2013 Zakontraktowane L.p. 2013 rok kod nazwa (stan na dzień 15.01.2013) liczba osobodni wartość osobodni 1 08.1330.019.04 ambulatoryjne dorosłych 98 038 2 766 616,00 i dzieci 2 08.6100.021.05 szpitalnego dorosłych 106 638 9 445 926,00 3 08.6101.021.05 szpitalne dzieci w wieku 26 190 2 357 100,00 od 3 do 18 lat 4 08.6500.028.05 sanatoryjne dorosłych 457 926 31 419 213,00 5 08.6501.029.05 sanatoryjne dzieci w wieku od 11 529 807 030,00 3 do 6 lat pod opieką dorosłych 6 08.6100.022.05 uzdrowiskowa rehabilitacja dla dorosłych w szpitalu 13 860 1 538 684,00 uzdrowiskowym 7 08.6500.029.05 uzdrowiskowa rehabilitacja dla dorosłych w sanatorium 6 776 607 236,00 uzdrowiskowym 720 957 48 941 805,00 str. 138
4. Metodyka planowania zakupu świadczeń Kontraktowanie świadczeń w rodzaju lecznictwo uzdrowiskowe w ostatnich latach przeprowadzano w oparciu o różne rozwiązania. Na 2011 rok poszczególne oddziały wojewódzkie NFZ przeprowadziły postępowania w trybie konkursu ofert z podmiotami z terenu swojego działania dla świadczeniobiorców z terenu całego kraju. 2011 2012 2013 KONKURS OFERT poszczególne Oddziały Wojewódzkie NFZ z podmiotami z terenu swojego działania dla ubezpieczonych z terenu całego kraju ANEKSOWANIE poszczególne Oddziały Wojewódzkie NFZ z podmiotami z terenu swojego działania dla ubezpieczonych z terenu całego kraju ANEKSOWANIE poszczególne Oddziały Wojewódzkie NFZ z podmiotami z terenu swojego działania dla ubezpieczonych z terenu całego kraju Planując zakup świadczeń w poszczególnych zakresach przyjęto następujące założenia, wynikające z dokonanych w Centrali NFZ uzgodnień, dotychczasowych doświadczeń i potrzeb wynikających z zabezpieczenia dostępności do świadczeń: przekazanie zapotrzebowania na świadczenia przez poszczególne Oddziały Wojewódzkie NFZ, zgodnie z dokonanymi ustaleniami w Centrali NFZ, konieczność przyjęcia i przestrzegania uzgodnionych założeń, aby bezpiecznie zakontraktować świadczenia i w najlepszym stopniu spełnić życzenia wszystkich oddziałów, w imieniu których świadczenia były kontraktowane. Przyjęto następujące założenia: celem wspólnego działania jest kontynuowanie porządkowania systemu kontraktowania, który w obowiązującej do 2010 roku formie, doprowadził do sytuacji, polegającej m. in. na tym, że u danego świadczeniodawcy w jednym obiekcie obowiązywały różne ceny osobodnia wynegocjowane przez różne Oddziały Funduszu z tych samych środków publicznych. Celem jest też zabezpieczenie dostępności świadczeń w możliwie najlepszy sposób; uwzględnienie skutków finansowych zwiększenia w umowach na rok 2013 przedziału cenowego ceny jednostki rozliczeniowej w zakresach kierowanych do dzieci. Cena maksymalna (przekazana przez Centralę NFZ) w przypadku uzdrowiskowego leczenia szpitalnego dzieci 90,00 zł, w przypadku uzdrowiskowego leczenia sanatoryjnego dzieci w wieku 3 do 6 lat pod opieką dorosłych 70,00 zł; poprawa dostępności do leczenia uzdrowiskowego, tj. skrócenie czasu oczekiwania na potwierdzenie skierowania na leczenie uzdrowiskowe, który zgodnie z przepisami nie powinien przekraczać 18-tu miesięcy od daty złożenia skierowania; w zakresie ustalania ceny osobodnia na 2013 rok założono pozostawienie poziomu cen na poziomie 2012 roku. Ponadto, Małopolski OW NFZ, w ramach swojego planu zakupu na 2012 rok, przyjął następujące założenia: w przypadku świadczeń dla dzieci utrzymać strukturę liczby świadczeń na poziomie roku 2012; w przypadku uzdrowiskowego leczenia w trybie ambulatoryjnym utrzymać poziom świadczeń 2012 roku. Preferowanie tego zakresu świadczeń pozwala na lepsze wykorzystanie środków finansowych dla większej liczby str. 139
pacjentów, którzy mogą korzystać z leczenia w dowolnym czasie w wybranych uzdrowiskach; zmniejszyć liczbę świadczeń w zakresie 28-dniowej uzdrowiskowej rehabilitacji w sanatorium na rzecz 21- dniowego zakresu uzdrowiskowego leczenia sanatoryjnego dorosłych. Powyższe jest konsekwencją tego, że jest to świadczenie kosztowne, a ze względu na czas trwania (28 osobodni), nie cieszące się zainteresowaniem pacjentów, co powoduje znaczną liczbę rezygnacji; w przypadku świadczeń uzdrowiskowego leczenia szpitalnego i sanatoryjnego dorosłych zwiększyć liczbę świadczeń, biorąc pod uwagę liczbę pacjentów oczekujących w kolejce, potrzebę weryfikowania skierowań po 18 miesiącach oraz dążenie do zabezpieczenia leczenia w możliwie krótkim terminie, zwłaszcza po zakończeniu leczenia szpitalnego; uwzględnienie zapotrzebowania na świadczenia w uzdrowiskach o określonych 17-tu profilach leczniczych (zgodnie z decyzjami wydanymi przez Ministra Zdrowia). 5. Ocena realizacji priorytetów przyjętych w Planie zakupu Priorytet ogólnopolski utrzymanie dostępności do świadczeń zgodnie z przekazanymi przez poszczególne OW NFZ zapotrzebowaniami. Priorytety MOW NFZ: poprawa dostępności do świadczeń. Podsumowując, należy stwierdzić, że udało się zrealizować większość założonych priorytetów. Przede wszystkim zwiększono dostępność do świadczeń uzdrowiskowego leczenia sanatoryjnego dorosłych i uzdrowiskowego leczenia szpitalnego dorosłych. 6. Ocena poziomu zabezpieczenia świadczeń w podziale terytorialno-zakresowym W wyniku przeprowadzonego aneksowania umów wieloletnich w rodzaju lecznictwo uzdrowiskowe uzyskano zabezpieczenie świadczeń na terenie wszystkich uzdrowisk Małopolski. W trakcie prowadzonych ze świadczeniodawcami uzgodnień większość zgłosiła gotowość sprzedaży dodatkowych świadczeń w przypadku posiadania przez OW NFZ dodatkowych środków finansowych na ten rodzaj świadczeń. Świadczeniodawcy deklarują gotowość udostępnienia miejsc we wszystkich miesiącach roku. Świadczenia w rodzaju lecznictwo uzdrowiskowe są jedynym rodzajem świadczeń, gdzie Fundusz zajmuje się potwierdzaniem skierowań i przesyłaniem do ubezpieczonego informacji o miejscu i terminie rozpoczęcia leczenia. Wobec powyższego, przeprowadzenie kontraktowania świadczeń w tym rodzaju powinno zostać przeprowadzone w miarę możliwości jak najwcześniej, aby OW NFZ miały czas i mogły powiadomić świadczeniobiorców o terminach leczenia na pierwsze turnusy danego roku. Problem z niedojazdami na pierwsze turnusy wpływa na liczną korespondencję świadczeniodawców, którzy utrzymują gotowość przyjęcia świadczeniobiorców. Pacjent, który nie zrealizuje potwierdzonego skierowania lub dokona jego zwrotu do Oddziału Funduszu w terminie uniemożliwiającym jego ponowne potwierdzenie, nie ponosi żadnych konsekwencji. Dostarczenie świadczeniobiorcy skierowania w terminie tylko 14 dni przed rozpoczęciem terminu leczenia powoduje liczne rezygnacje z leczenia. MOW NFZ planuje przeprowadzić kolejne wizytacje świadczeniodawców. str. 140
7. Obszary wymagające uzupełnienia lub korekty Specyfika kontraktowania świadczeń i sposób dystrybucji skierowań na leczenie uzdrowiskowe sprawia, że część OW NFZ ma kolejkę oczekujących na świadczenie ponad 20 miesięcy, a część - kolejkę na poziomie 12 miesięcy. Wobec powyższego, każdy OW NFZ indywidualnie dokonuje opracowania i analizy swoich potrzeb w zakresie zapotrzebowania na świadczenia. MOW NFZ jest w gotowości do podjęcia zabezpieczenia dodatkowych świadczeń na terenie województwa małopolskiego, jeżeli wpłynie od poszczególnych OW NFZ zapotrzebowanie z równoczesnym zwiększeniem wartości upoważnienia. w skali całego kraju, celem zweryfikowania jakości i standardu udzielanych świadczeń. 9. Planowane dalsze działania: aneksy zwiększające w tych zakresach, gdzie zostanie zgłoszone zapotrzebowanie przez poszczególne OW NFZ i zostaną zwiększone upoważnienia, monitoring poziomu realizacji umów. 8. Ryzyka i zagrożenia Małopolska jest jednym z województw o największej liczbie uzdrowisk w Polsce, a każdorazowo występuje problem ze zbyt małym zapotrzebowaniem, które składane jest przez poszczególne OW NFZ. Oddziały kierują najwięcej środków finansowych i największe zapotrzebowanie do tych OW NFZ, gdzie znajdują się uzdrowiska: Busko, Ciechocinek, Ustroń, Kołobrzeg, Świnoujście, Ustka, Sopot. Prowadzenie kontraktowania w ostatnich dwóch miesiącach roku uniemożliwia pełne zabezpieczenie przyjazdów świadczeniobiorców na pierwsze turnusy roku i przyczynia się do generowania niedojazdów. Doświadczenie wskazuje, że największa liczba rezygnacji z potwierdzonych skierowań jest na turnusy potwierdzane na początek roku. Konieczne jest przeprowadzenie kategoryzacji świadczeniodawców udzielających świadczeń w rodzaju lecznictwo uzdrowiskowe, str. 141