Kształcenie ustawiczne bibliotekarzy C O Z R O B I Ć, A B Y B I B L I O T E K A R Z W I E D Z I A Ł W I Ę C E J? D r D a n u t a K o n i e c z n a, 2 6. 1 1. 2 0 1 2 r.
Początki kształcenia bibliotekarzy 1886 - Katedra bibliotekoznawstwa w Getyndze 1887 - School of Library Economy w Nowym Jorku 1885 - egzaminy dla bibliotekarzy LA (Anglia) I poł. XX w. szkolenia bibliotekarzy w Polsce Po II wojnie światowej kształcenie na poziomie średnim 1945 kształcenie na poziomie akademickim (Łódź)
Kształcenie ustawiczne Edukacja ustawiczna/permanentna (ang. lifelong education) współczesny model edukacji, polegający na ciągłym odnawianiu i podnoszeniu wiedzy i kwalifikacji ogólnych i zawodowych, trwający w ciągu całego życia jednostki. Istotą edukacji ustawicznej jest nieprzerwanie trwające, stale realizowane, planowe i racjonalne oddziaływania na rozwój człowieka, w każdym etapie jego życia. (Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, Warszawa 2003)
Kształcenie ustawiczne c.d. Wymóg ustawicznego kształcenie wynika z: - ciągłych zmian życia, - stałego rozwoju społecznego i cywilizacyjnego, - ciągłego postępu. Kształcenie ustawiczne dla dorosłych obejmuje: - samokształcenie, - dokształcanie, - doskonalenie, - kształcenie bezinteresowne.
Kształcenie ustawiczne c.d. UNESCO Learning to be, Paris 1971 Raport dla UNESCO z 1998 r. pod red. Jacques a Delorsa pt. Edukacja jest w niej ukryty skarb. Kształcenie przez całe życie: - Uczyć się, aby wiedzieć; - uczyć się, aby działać; - uczyć się, aby żyć wspólnie; - uczyć się, aby być.
Kształcenie ustawiczne c.d. Postulaty Unii Europejskiej - Lifelong learning oznacza naukę, rozwój indywidualny i społeczny oraz ciągłe podnoszenie kwalifikacji, kompetencji i wiedzy ogólnej w okresie całego życia od etapu przedszkolnego do emerytury. Fundusze unijne Europejski Fundusz Społeczny
Drogi i możliwości zdobywania wiedzy Kształcenie instytucjonalne, m.in.: - studia podyplomowe i doktoranckie - konferencje, kongresy, zjazdy, sympozja, - kursy, szkolenie, seminaria, warsztaty, - wycieczki, praktyki zawodowe; Samokształcenie, m.in.: - czytanie fachowej literatury, - uczenie się języków obcych, - kwalifikacje na bibliotekarz dyplomowanego; Wykorzystanie technologii informacyjnych, m.in.: - e-learning, - technologia Web 2.0, - Personal Learning Networks, - E-portfolio
Pożądane umiejętności bibliotekarza 1. Umiejętności w zakresie IT. 2. Umiejętności w zakresie zarządzania (finansami, pracownikami, usługami, sprzętem, miejscem ). 3. Umiejętności w zakresie komunikowania (marketing i promocja, sponsoring, współpraca ). 4. Uczenie się i nauczanie (m.in. e-learning, information literacy, umiejętności badawcze). 5. Właściwości personalne (elastyczność, dostosowanie się do otoczenia, praca w zespole, komunikatywność ).
Czego oczekują pracodawcy? (Badania anonsów o pracę w bibliotece ) Ogólne umiejętności: umiejętność komunikowania się, znajomość TI i systemów informatycznych, zarządzanie personelem, zarządzanie strategiczne, umiejętności interpersonalne.
Czego oczekują pracodawcy? c.d. Zawodowe umiejętności: znajomość potrzeb użytkowników, kształcenie w zakresie information literacy, umiejętność katalogowania, umiejętność klasyfikowania, tworzenie metadanych, gromadzenie i przechowywanie zbiorów, promocja, umiejętności doskonalenia zawodowego.
Studia podyplomowe Przykładowe studia podyplomowe w 2012 r. oferowane przez uniwersytety: Redagowanie serwisów www Grafika komputerowa Zarządzanie komunikacją firmy Współczesny rynek mediów w Polsce Architektura usability w projektowaniu serwisów www Public relations Komercyjne serwisy informacyjne Zagadnienia ochrony własności intelektualnej
Studia podyplomowe c.d. Sieci komputerowe Wybrane problemy edytorstwa prasowego Edytorstwo współczesne Bazy danych w Internecie Redagowanie tekstów Krytyka literacka Symulacja procesu wydawniczego Polska prasa współczesna Typografia usługowa
Studia podyplomowe c.d. Praca redaktora wydawniczego Wiedza o samorządzie Podstawy zarządzania firmą Prawo własności intelektualnej Zarządzanie projektami UE Open source w zarządzaniu informacją i oczywiście Bibliotekoznawstwo i informacja naukowa kwalifikacje ogólne
Doskonalenie wewnętrzne Samokształcenie Mentoring Coaching Seminaria Warsztaty Doradztwo Konsultacje
Doskonalenie wewnętrzne c.d. Mentoring stosowany przy wdrażaniu do pracy nowego pracownika. Partnerskie relacje między mistrzem a uczniem. Coaching proces, którego celem jest wzmocnienie pozycji i umiejętności klienta (tu: bibliotekarza) poprzez wspieranie go w samodzielnym podejmowaniu decyzji, wprowadzaniu zmian, osiąganiu wyznaczonych celów. Praca z coachem pozwala na rozpoznanie umiejętności, zdolności, wiedzy i wykorzystaniu potencjału pracownika.
Szkolenia poza biblioteką Wycieczki, Praktyki zawodowe, Kursy, warsztaty, Benchmarking Metoda polegająca na dążeniu do rozwoju, oparta na usprawnieniu funkcjonowania biblioteki poprzez porównanie jej z najlepszymi bibliotekami lub innymi, wzorcowymi w danej grupie, osiągającymi dużo lepsze wyniki i przenoszeniu najskuteczniejszych rozwiązań do własnej placówki.
E-learning E-learning jeden z elementów edukacji. Nauczanie wspomaganie dydaktyki z wykorzystaniem sieci komputerowych i Internetu. E-learning służy nauczaniu na odległość; może być łączony z nauczaniem tradycyjnym w formie kursów mieszanych. Stosowany od lat 80. XX w. W Polsce od początku XXI w.
E-learning c.d. Wyróżnia się asynchroniczne i synchroniczne techniki komunikacji. Techniki asynchroniczne obejmują: blogi, wikipedie, fora dyskusyjne. Techniki synchroniczne polegają na jednoczesnym spotkaniu wszystkich uczestników kursu na czacie lub zajęciach wirtualnych.
E-learning c.d. Przykłady: Projekty w ramach Programu Rozwoju Bibliotek (FRSI) - login:biblioteka Planowanie pracy biblioteki - login:biblioteka Specjalista informacji zob. http://e-learning.biblioteki.org Elektroniczna Biblioteka Pedagogiczna - Tworzenie arkusza kalkulacyjnego - Tworzenie kursów e-learningowych na platformie Moodle - Kurs języka angielskiego dla bibliotekarzy zob. http://www.bptorun.edu.pl/moodle
E-learning c.d. Przykłady Kurs internetowy dla bibliotekarzy BIBWEB - firmowany przez EBIB, SBP, BUW, IINiB UMK w Toruniu; od 2003 r. Moduły: 1. Podstawy Internetu 2. Systematyczne wyszukiwanie informacji w Internecie 3. Planowanie i tworzenie własnej oferty internetowej/
E-learning c.d. Kurs - Prawo autorskie dla bibliotekarzy Na platformie moodle kurs jako otwarty program nauczania, oprac. przez UMK Toruń Uniwersyteckie Centrum Nowoczesnych Technologii Nauczania i Biblioteka UMK. Dostęp: https://moodle.umk.pl/bu/course
Technologia Web 2.0 Termin przyjęty po 2003 r. oznaczający aktywne wykorzystywanie stron internetowych, umożliwiających interakcję użytkownika z zawartością serwisów. Cechą Web 2.0 jest sprzężenie zwrotne pomiędzy członkami społeczności; serwisy są dynamiczne. Fora Grupy dyskusyjne Blogi (dzienniki internetowe) Portale społecznościowe : Nasza Klasa, Twitter, Wikipedia, YouTube, Facebook, Google+
Portale społecznościowe Portale społecznościowe to edukacyjne okno na świat. Określa się je jako nowe nowe media dają użytkownikowi możliwość decydowania gdzie i kiedy korzystamy z naszych przekazów tekstowych i audiowizualnych. W 2011 r. średnia korzystania w UE 35% mieszkańców; w Polsce 43% mieszkańców. Największe walory edukacyjne (jak wynika z badań) mają: Facebook, Nasza-Klasa i Second Life.
Personal Learning Networks (PLNs) Indywidualne sieci uczenia się Są to nieformalne sieci obejmujące osoby tworzące sieć, składające się zwykle z nauczającego i uczniów. W systemie tym osoby uczące się mogą za pomocą różnorodnych narzędzi internetowych (blogi, wikis, Twitter) nawiązywać kontakty z osobami, które włączone są do zorganizowanego PLN w celu bliższego poznania określonego zagadnienia. Często PLNs mają charakter międzynarodowy. Uczniowie nie muszą się znać osobiście.
LABiB LABiB to specjalna platforma internetowa stworzona z myślą o bibliotekarzach, którzy chcą dzielić się wiedzą, zbierać doświadczenia i pomnażać pomysły, poznawać nowe narzędzia i technologie oraz sprawdzone metody pracy. Program oparty jest na cyklicznych spotkaniach, warsztatach, wizytach studyjnych Realizowany jest w ramach Programu Rozwoju Bibliotek (FRSI). LABiB ma łączyć ludzi, dla których biblioteka to szczególne miejsce! Dostrzegają jej potencjał i potrafią go wykorzystać.
LABiB c.d. LABiB zapewnią ma osobisty rozwój zawodowy poprzez: zdobycie nowych kompetencji i umiejętności, daje szansę na refleksję nad swoją pozycją i przyszłością zawodową, pozwala na planowanie ścieżki rozwoju zawodowego, daje wsparcie coachingowe w trakcie programu, Pozwala na udział w cyklu warsztatów, spotkań, wydarzeń nastawionych na rozwój umiejętności, wiedzy i kompetencji.
E-portfolio Elektroniczne portfolio (cyfrowe portfolio) to kolekcja cyfrowych elementów (teksty, pliki multimedialne, notatki z bloga, linki itp.) zebrane w całość i stale uzupełniane, zarządzana przez autora i służąca prezentacji jego dokonań. W procesie edukacyjnym e-portfolio prowadzi do większej świadomości własnych osiągnięć i braków uczącego się. Osoba ucząca się może zaprezentować indywidualne osiągnięcia. Jest to metoda uczenia się oraz narzędzie wspomagające naukę.
E-portfolio Memorandum eporfolio for all jest jedna z głównych inicjatyw Europejskiego Instytutu ds. E-learningu (European Institute for E-Learning. EIfEL). Program rozpoczęto w 2003 r. E-portfolio oparto na idei samokształcenia jako strategii uczenia się przez całe życie. Oparte jest na sieciowych narzędziach Web 2.0.
Bibliotekarz dyplomowany Zasady, wymagania Ustawa o deregulacji zawodów! Konsekwencje dla stanowiska bibliotekarza dyplomowanego
Rekomendacje IFLA Kompetencje Medialne i Informacyjne, rekomendowane przez IFLA w 2011 r. są ściśle związane z procesem Uczenia się Przez całe Życie. Należy zapewnić wsparcie rozwoju zawodowego pracowników edukacji, bibliotek, usług informacyjnych, archiwów w budowaniu zasad i praktyk dla KMiI oraz Uczenia się Przez Całe Życie.
Odpowiedź na postawione pytanie Poprzez doskonalenie zawodowe, samokształcenie bibliotekarz będzie wiedział więcej!