Asamblea Parlamentaria Euro-Latinoamericana Euro-Latin American Parliamentary Assembly Assemblée Parlementaire Euro-Latino Américaine Assembleia Parlamentar Euro-Latino-Americana EUROPEJSKO-LATYNOAMERYKAŃSKIE ZGROMADZENIE PARLAMENTARNE Komisja Spraw Gospodarczych, Finansowych i Handlowych 19.11.2012 WERSJA TYMCZASOWA PROJEKT REZOLUCJI Globalizacja a kryzys finansowy Współsprawozdawczyni PE: Esther Herranz García (PPE) Współsprawozdawca AŁK: Fausto Lupera Martínez (Parlandino)
Globalizacja a kryzys finansowy Europejsko-Latynoamerykańskie Zgromadzenie Parlamentarne, uwzględniając swoją rezolucję w sprawie kryzysu finansowego przyjętą w trybie pilnym w dniu 8 kwietnia 2009 r., przesłanie na XIV spotkanie ministerialne Unii Europejskiej i Grupy z Río z dnia 8 kwietnia 2009 r. oraz przesłanie na VI szczyt UE- AŁK w Limie z dnia 15 maja 2010 r., uwzględniając swoje rezolucje: z dnia 20 grudnia 2007 r. w sprawie wyzwań i możliwości wynikających z globalizacji dla stosunków gospodarczych i handlowych między Unią Europejską i państwami Ameryki Łacińskiej, z dnia 1 maja 2008 r. w sprawie wyzwań i możliwości wynikających z rundy dauhańskiej, z dnia 8 kwietnia 2009 r. w sprawie handlu i zmiany klimatu, z dnia 15 maja 2010 r. w sprawie reformy Światowej Organizacji Handlu oraz z dnia 19 maja 2011 r. w sprawie perspektyw dotyczących stosunków handlowych między Unią Europejską a Ameryką Łacińską, uwzględniając prace G-20 poświęcone globalnym regulacjom finansowym, zwalczaniu spekulacji dotyczącej surowców oraz ewolucji międzynarodowego systemu monetarnego, uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Gospodarczych, Finansowych i Handlowych Eurolat, uwzględniając art. 16 swojego Regulaminu, A. mając na uwadze, że Europejsko-Latynoamerykańskie Zgromadzenie Parlamentarne jest instytucją parlamentarną międzyregionalnego partnerstwa strategicznego między Unią Europejską a Ameryką Łacińską i Karaibami oraz że Zgromadzenie jako instytucja parlamentarna odpowiedzialna za doradztwo i monitorowanie partnerstwa strategicznego pracuje na rzecz jego wzmocnienia, rozwoju i widoczności za pośrednictwem swoich uprawnień do przyjmowania rezolucji przekazywanych uczestnikom szczytu UE-AŁK oraz instytucjom, organom, grupom i konferencjom ministerialnym poświęconym rozwojowi partnerstwa; B. mając na uwadze, że światowy kryzys strukturalny w sferze politycznej, gospodarczej, społecznej, żywnościowej, energetycznej, klimatycznej i wartości etycznych stwarza nowe realia i ogromne wyzwania, zmuszające do ponownego przemyślenia wielobiegunowego międzynarodowego ładu gospodarczego; w tym kontekście na UE i Ameryce Łacińskiej spoczywa ogromna odpowiedzialność za zbudowanie nowej architektury gospodarczo-finansowej w służbie spójnego rozwoju obu regionów; C. mając na uwadze, że wychodzenie z recesji gospodarczej wciąż przebiega wolno oraz że Ameryka Łacińska lepiej poradziła sobie z kryzysem niż pozostałe rozwinięte gospodarki; D. mając na uwadze, że przyczyną kryzysu finansowego i gospodarczego był zwłaszcza brak kontroli i deregulacja rynków finansowych oraz że kryzys ten spowodował brak płynności finansowej i problemy z wypłacalnością na rynkach międzynarodowych, trudności z finansowaniem realnej gospodarki, pociągające za sobą negatywne
konsekwencje dla sektora bankowego i giełdowego, co w krótkim czasie przyniosło negatywne skutki dla wszystkich gospodarek świata; E. mając na uwadze, że kryzys finansowy i gospodarczy pociąga za sobą skutki społeczne i polityczne oraz powoduje osłabienie wielu sektorów o podstawowym znaczeniu dla rozwoju i dobrobytu społeczeństw oraz że jego wpływ dał się odczuć poprzez spadek popytu z będącym jego następstwem spowolnieniem produkcji, inwestycji i światowego wzrostu gospodarczego, wzrostem bezrobocia, szczególnie wśród młodzieży, i wzrostem ubóstwa, dotykającym rodziny z klasy średniej i z ubogiej warstwy społecznej; F. mając na uwadze, że na spotkaniu grupy G-20 za źródło kryzysu uznano niestabilność rynków finansowych, na których doszło do podejmowania nadmiernego ryzyka, które wzniosło do najwyższych w historii poziomów nagromadzenie kapitału w sferze finansowej z racji spekulacji, nieumiejętność wykrycia tego ryzyka przez organy regulacyjne i organy nadzoru finansowego oraz ich niezdolność do podjęcia odpowiednich działań w odpowiedzi na te zagrożenia, niedostateczną koordynację i brak spójności polityk makroekonomicznych, a także niewłaściwe i nietrwałe reformy strukturalne w skali światowej; G. mając na uwadze, że należy zintensyfikować współpracę oraz koordynację polityk i regulowania rynków finansowych na szczeblu globalnym, aby stawić czoła światowym konsekwencjom kryzysu, a także zapewnić reformę ram regulacyjnych i międzynarodowego nadzoru finansowego oraz większą równowagę międzynarodowych instytucji finansowych, gwarantując zwłaszcza krajom wschodzącym i rozwijającym się lepszą reprezentację oraz w pełni włączając w ten proces parlamenty; H. mając na uwadze, że centra offshore oraz raje podatkowe ułatwiają nielegalną ucieczkę kapitału w wysokości 1 biliona USD rocznie; mając na uwadze, że te nielegalne odpływy środków pieniężnych stanowią w przybliżeniu dziesięciokrotność sumy środków pomocowych przekazywanych krajom rozwijającym się na ograniczanie ubóstwa i rozwój gospodarczy; mając na uwadze, że raje podatkowe, które oferują przepisy o tajemnicy transakcji oraz fikcyjne adresy siedzib w połączeniu z systemami zerowego podatku w celu przyciągnięcia kapitału i przychodów, które powinny być opodatkowane w innych krajach, tworzą szkodliwą konkurencję podatkową; I. mając na uwadze, że kryzys jeszcze się nie skończył oraz że dla przedsiębiorstw, inwestorów i konsumentów rozpoczął się nowy okres niepewności związanej z obecnym kryzysem zadłużenia publicznego; mając na uwadze, że konieczne jest zapewnienie stabilności finansów publicznych oraz wiarygodności polityki budżetowej poszczególnych krajów, przywrócenie zaufania do światowych rynków finansowych i ich ustabilizowanie, a także wspieranie trwałego i zrównoważonego światowego rozwoju gospodarczego; J. mając na uwadze, że spekulowanie długiem publicznym dodatkowo pogłębiło kryzys w Europie; K. mając na uwadze, że kryzys unaocznił cztery słabości projektu UGW: i) nadzór i mechanizmy restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w gestii poszczególnych
państw, (ii) brak mechanizmów stabilizujących wobec asymetrycznych wstrząsów w obrębie Unii, (iii) rozdrobnienie i tarcia w ramach funkcjonowania rynków państwowych instrumentów dłużnych w UE, (iv) słabość zarządzania gospodarczego i dyscypliny budżetowej w ramach europejskich; L. mając na uwadze, że w sprawozdaniu pt. W kierunku autentycznej unii gospodarczej i walutowej przedstawionym przez przewodniczącego Rady Europejskiej we współpracy z przewodniczącym Komisji, przewodniczącym Eurogrupy i przewodniczącym EBC zdefiniowano cztery filary, na których powinna się opierać przyszła UGW: (i) zintegrowane ramy finansowe, (ii) zintegrowane ramy budżetowe, (iii) zintegrowane ramy polityki gospodarczej i silniejsza legitymacja demokratyczna, (iv) demokratyczna odpowiedzialność; M. mając na uwadze, że aby przezwyciężyć niektóre ze słabości UGW konieczne jest dążenie do zintegrowanych ram budżetowych, które zagwarantują większą koordynację, nadzór budżetowy i wspólne podejmowanie decyzji poprzez utworzenie europejskiej władzy budżetowej oraz ustanowienie mechanizmów wspólnej emisji długów, które doprowadzą do stworzenia jednolitego rynku państwowych instrumentów dłużnych; N. mając na uwadze, że zintegrowane ramy finansowe dla UE, lub unia bankowa, powinny opierać się na nadzorze na szczeblu europejskim wobec wszystkich instytucji finansowych, za który odpowiadałby EBC, wspólnym systemie gwarantowania depozytów oraz na wspólnym mechanizmie restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji o szerokich uprawnieniach do wczesnego interweniowania oraz odpowiednich uprawnieniach i instrumentach w zakresie restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, które chroniłyby interesy klientów, redukowały do minimum bankructwa i pozwalały uniknąć sytuacji, w których koszty ewentualnych postępowań likwidacyjnych spadają na podatników; O. mając na uwadze, że szefowie państw strefy euro uzgodnili, iż dopiero gdy powstanie jednolity i skuteczny mechanizm nadzoru banków strefy euro, w którym będzie uczestniczyć EBC, europejski mechanizm stabilności będzie mógł bezpośrednio rekapitalizować banki; P. mając na uwadze, że UE jest drugim z kolei najważniejszym partnerem handlowym Ameryki Łacińskiej i największym partnerem handlowym Mercosur i Chile; mając na uwadze, że Unia Europejska jest głównym źródłem bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) w Ameryce Łacińskiej; mając na uwadze, że fundamentalne znaczenie ma odejście od aktualnej koncentracji europejskich BIZ w kilku krajach i sektorach gospodarki polegające często na kupowaniu istniejących już firm bez tworzenia dodatkowych miejsc pracy; oraz mając na uwadze, że najważniejsze jest pobudzanie dywersyfikacji i przekierowanie BIZ ku produktywnym inwestycjom we wszystkich państwach Ameryki Łacińskiej i Karaibów; Q. mając na uwadze, że wzrost globalnej wymiany handlowej w minionych latach złagodził negatywne skutki kryzysu gospodarczego dla wzrostu i zatrudnienia, co ukazuje pozytywny związek między zrównoważonym i wzajemnym otwarciem na wymianę handlową a wewnętrznym wzrostem;
R. mając na uwadze, że inne światowe podmioty wzmacniają swoje stosunki gospodarcze i handlowe z Ameryką Łacińską i Karaibami; mając na uwadze, że umowy o handlu lub układy o stowarzyszeniu, dwustronne lub międzyregionalne, zawierane z grupami regionalnymi iuwzględniające asymetrię rozwojową oraz transfer kompetencji, są bardzo skutecznym narzędziem umożliwiającym zrównoważenie tej tendencji oraz zwiększenie wymiany handlowej między Unią Europejską a Ameryką Łacińską i Karaibami; S. mając na uwadze, że grupa G-20 zobowiązała się nie stosować na szczeblu lokalnym protekcjonistycznych środków przeciwdziałania kryzysowi i że konieczne jest wznowienie wielostronnych negocjacji, wzmocnienie umów o handlu między UE a poszczególnymi grupami państw Ameryki Łacińskiej, a także zawarcie tych umów, które są jeszcze w trakcie negocjacji, jeżeli są spełnione niezbędne do tego warunki i przy poszanowaniu zasady wzajemności; dynamika tych umów powinna wzmocnić więź między stronami, oferując nowe możliwości rozwoju i tworzenia miejsc pracy; w związku z tym z przyjmuje do wiadomości podpisanie układu o stowarzyszeniu między UE a Ameryką Środkową oraz umowy o handlu między UE a Kolumbią i Peru; T. mając na uwadze, że ewentualny układ o stowarzyszeniu między UE a Mercosur powinien uwzględniać asymetrię rozwojową, mieć charakter uzupełniający, podnieść poziom życia w obu regionach i mieć wyważony charakter w stosunku do obu stron; U. mając na uwadze, że kryzys ma nie tylko wymiar finansowy i gospodarczy, lecz również społeczny i polityczny, oraz że dotyczy takich kwestii jak demokracja i praworządność, migracje, ochrona środowiska, bezpieczeństwo żywnościowe i zwalczanie ubóstwa oraz innych czynników niezbędnych do rozwoju i postępu społeczeństw; V. mając na uwadze, że chociaż wiele globalnych wyzwań w dziedzinie polityki zagranicznej, bezpieczeństwa, rozwoju i środowiska wymaga wspólnych działań, aktualny kryzys gospodarczy stał się głównym wyzwaniem, jakim należy się obecnie zająć; 1. podkreśla potrzebę globalnego porozumienia i wspólnej koncepcji w odniesieniu do polityki monetarnej, stabilności finansów publicznych i elastyczności walut w oparciu o podstawy ekonomiczne; zwraca uwagę na to, że światowa gospodarka musi charakteryzować się wolnym i uczciwym handlem, który gwarantuje zrównoważony rozwój i dobrobyt obywateli; 2. wzywa państwa UE-AŁK do stosowania skoordynowanych polityk i mechanizmów, które będą sprzyjały przyjmowaniu zgodnie z określonymi uwarunkowaniami i realiami krajowymi środków walutowych i fiskalnych zapewniających stabilność finansów publicznych i które stworzą podstawy dla trwałej naprawy gospodarczej opartej na wzroście, tworzeniu miejsc pracy, włączeniu i spójności społecznej, trwałości zasobów naturalnych i sprzyjaniu zielonej gospodarce; wzywa zatem do przyjęcia środków mających na celu skuteczne i wydajne wykorzystywanie środków publicznych oraz kierowanie środków na inwestycje na rzecz wzrostu i zatrudnienia, przy czym racjonalizacja ta nie powinna pozostawać w sprzeczności ze świadczeniem wysokiej jakości usług publicznych; proponuje, by za szczególnie priorytetowe uznać
inwestycje i projekty współpracy w zakresie badań i rozwoju, innowacji technologicznych, infrastruktury, energii i edukacji; 3. wzywa wszystkie państwa UE i Ameryki Łacińskiej do opracowania i uruchomienia wspólnej inicjatywy na rzecz zatrudnienia i wzrostu, w tym harmonogramu wspierania handlu i inwestycji; 4. uznaje, że zbyt agresywne programy dostosowań budżetowych w krajach znajdujących się w recesji mogą jeszcze bardziej pogorszyć ich sytuację, a w konsekwencji spowodować pogłębienie trudności, jakich doświadczają banki, przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe; apeluje o podjęcie wysiłków na rzecz ożywienia gospodarki w celu powrotu na drogę wzrostu i tworzenia miejsc pracy; 5. wzywa do wspólnego wysiłku na rzecz zagwarantowania gospodarstwom domowym i przedsiębiorstwom, a szczególnie małym i średnim przedsiębiorstwom dostępu do nisko oprocentowanych kredytów; 6. przyjmuje z zadowoleniem konkluzje szczytu G-20, który odbył się w Los Cabos (Meksyk) w dniach 18 19 czerwca 2012 r., a zwłaszcza plan działania z Los Cabos na rzecz wzrostu i zatrudnienia oraz poparcie uczestników szczytu dla państw członkowskich strefy euro w ich dążeniu do sfinalizowania unii gospodarczej i finansowej; 7. wzywa do częstszego prowadzenia dialogu o charakterze makroostrożnościowym, bardziej jednolitego stosowania zasad ustanowionych w ramach pakietu Bazylea III, przeglądu ram strategii makroostrożnościowych, lepszego uwzględniania perspektywy gospodarek wschodzących w reformie rozporządzenia finansowego, wzmocnienia regulacji i nadzoru podmiotów finansowych niebędących bankami (tzw. ukryty system bankowy) i rynków instrumentów pochodnych, wzmocnienia światowych sieci bezpieczeństwa finansowego oraz do budowy bardziej stabilnego i trwałego międzynarodowego systemu walutowego; 8. proponuje, by wszystkie rynki finansowe, produkty i uczestniczące podmioty podlegały bez wyjątku i niezależnie od kraju pochodzenia regulacji i nadzorowi, w którym to celu konieczne jest sporządzenie i zatwierdzenie przez wszystkie państwa listy rajów podatkowych oraz pilne uregulowanie funduszy hedgingowych i agencji ratingowych, biorąc za przykład nowe prawodawstwo europejskie w tej dziedzinie; wzywa państwa AŁK-UE do przyjęcia wszelkich środków niezbędnych do zwalczania rajów podatkowych; 9. zauważa, że wiarygodność obecnych agencji ratingowych zaczęła budzić poważne wątpliwości; apeluje o dywersyfikację w dziedzinie niezależnych agencji ratingowych przez umożliwienie tworzenia nowych agencji o rygorystycznym kodeksie postępowania; 10. popiera utworzenie europejskiej władzy budżetowej, euroobligacji i obligacji europejskich na potrzeby konkretnych projektów; zgadza się, że dostęp do środków pochodzących z ich emisji powinien opierać się na solidarności i wzajemnych dla wszystkich państw korzyściach oraz być uzależniony od ścisłego wypełniania zobowiązań podjętych w ramach wzmocnionego zarządzania gospodarczego, w którym zawsze należy się kierować zasadą solidarności i zasadą ściślejszej integracji
regionalnej, kluczowymi dla wyjścia z kryzysu; popiera również utworzenie regionalnego funduszu rezerwy istabilności makroekonomicznej dla Ameryki Łacińskiej i Karaibów, który pozwoli wykorzystać ich oszczędności i rozszerzyć współpracę w zależności od stabilności i rozwoju gospodarczo-społecznego; 11. zwraca się do państw UE-AŁK o unikanie środków protekcjonistycznych oraz wspieranie otwartego i uczciwego wielostronnego systemu handlowego; wzywa także do współpracy na rzecz zakończenia negocjacji rundy dauhańskiej w celu dojścia do pełnego i zrównoważonego porozumienia, które umożliwi zdynamizowanie handlu międzynarodowego z korzyścią dla wszystkich stron; wzywa obie strony do nadania nowego impulsu negocjacjom w sprawie układu o stowarzyszeniu UE-Mercosur, tak aby mogły się one zakończyć jak najszybciej; 12. zwraca się do państw UE-AŁK o zagwarantowanie pewności prawa w odniesieniu do inwestycji; 13. zwraca się do rządów objętych międzyregionalnym partnerstwem strategicznym UE- AŁK o zapewnienie obywatelom ochrony w czasie kryzysu za pomocą szczegółowych działań sprzyjających zatrudnieniu i wzmocnieniu służb użyteczności publicznej, w szczególności za pomocą środków sprzyjających wzrostowi gospodarczemu i tworzeniu dobrobytu, które gwarantują korzystanie z szeregu podstawowych praw socjalnych o powszechnym zasięgu, równego dostępu do opieki zdrowotnej i edukacji, jak również szczegółowych działań ochronnych zorientowanych na grupy ryzyka, a tym samym zapewniających równość szans, która pozwala dokonywać postępów na drodze ku pełnemu rozwojowi społeczeństw; 14. wzywa państwa UE-AŁK do podjęcia wspólnego wysiłku celem ustanowienia mechanizmów współpracy horyzontalnej, aby za pośrednictwem radykalnych środków o charakterze antycyklicznym wspierać i ułatwiać inwestowanie oraz udzielanie wyspecjalizowanej pomocy technicznej celem umocnienia polityki rolnej i rozwoju obszarów wiejskich z zamiarem osiągnięcia wzajemności w dziedzinie ochrony środowiska, bezpieczeństwa żywnościowego i dobrostanu zwierząt, a także rozwój infrastruktury fizycznej, która pozwoli złagodzić skutki kryzysu finansowego odczuwane przez najbardziej potrzebujące społeczności; 15. zachęca do wymiany doświadczeń i najlepszych praktyk między UE i Ameryką Łacińską w zakresie sposobów pobudzania przedsiębiorczości, między innymi poprzez wspieranie nowych przedsiębiorstw i postępowanie w przypadku upadłości; a także podkreśla konieczność zacieśnienia współpracy w ramach partnerstwa na rzecz badań i innowacji; 16. podkreśla, że inwestycje, współpraca i pomoc powinny koncentrować się przede wszystkim na opracowywaniu, realizacji, monitorowaniu i ocenie polityki, programów, planów i projektów wspierających spójność gospodarczą i społeczną, a także konwergencję i włączenie społeczne, co pozwala stwarzać szanse najbardziej wrażliwym grupom społecznym, takim jak ludność wiejska i ludność rdzenna, łagodząc w ten sposób warunki, które zmuszają je do przesiedlania się i do masowej migracji do dużych miast; 17. apeluje do państw UE-AŁK, by określiły i przeprowadziły reformy strukturalne w zakresie systemów finansowych, podatkowych oraz wydatków publicznych, jak
również działania służące osiągnięciu bardziej przejrzystego i skuteczniejszego zarządzania przychodami publicznymi, w celu zapewnienia zrównoważonego charakteru polityki budżetowej w średniej perspektywie z myślą o stopniowej konsolidacji długoterminowych polityk budżetowych za pomocą nowych planów finansowania, dzięki którym zadłużenie zostanie zrównoważone, nadających priorytetowe znaczenie wzrostowi i inwestycjom, oraz by w krótkiej perspektywie wprowadziły solidne środki o charakterze antycyklicznym regulowane i kontrolowane przez państwo; 18. wzywa rządy państw UE-AŁK do zwalczania korupcji, w tym korupcji w administracji publicznej, prania pieniędzy, oszustw podatkowych, a szerzej wszystkich nielegalnych praktyk związanych z działalnością gospodarczą i finansową; 19. popiera pomoc UE na rzecz państw Ameryki Łacińskiej udzielaną w ramach instrumentu finansowania współpracy na rzecz rozwoju (DCI), jak również działalność w zakresie finansowania prowadzoną w regionie przez Europejski Bank Inwestycyjny w celu wspierania projektów z sektora publicznego i prywatnego w zakresie infrastruktury, przemysłu i usług; apeluje o kontynuację takich programów w kolejnym okresie programowania ukierunkowanym na sprzyjanie spójności społecznej i wzmacnianie integracji regionalnej; 20. wzywa państwa UE-AŁK do wspólnego rozważenia idei wprowadzenia podatku od transakcji finansowych na szczeblu światowym, co nie tylko ograniczyłoby ryzykowne spekulacje, lecz również oznaczało dodatkowe wpływy do budżetów państw; 21. proponuje państwom UE-AŁK, aby współpraca między oboma regionami uwzględniła wzrost gospodarczy w Azji; 22. proponuje państwom UE-AŁK opracowanie metod opanowania kryzysu, w celu uniknięcia jego rozprzestrzeniania się i zainfekowania stosunkowo stabilnych gospodarek; * * * * * 23. zobowiązuje swoich współprzewodniczących do przekazania niniejszej rezolucji przewodnictwu szczytu UE-AŁK, Radzie Unii Europejskiej i Komisji Europejskiej, a także parlamentom państw członkowskich Unii Europejskiej i wszystkich państw Ameryki Łacińskiej i Karaibów, Parlamentowi Latynoamerykańskiemu, Parlamentowi Środkowoamerykańskiemu, Parlamentowi Wspólnoty Andyjskiej, Parlamentowi Mercosur, Sekretariatowi Generalnemu Wspólnoty Andyjskiej, Komitetowi Stałych Przedstawicieli Mercosur, Stałemu Sekretariatowi Latynoamerykańskiego Systemu Gospodarczego oraz sekretarzom generalnym OPA i UNASUR.