POWIATOWY URZĄD PRACY

POWIATOWY URZĄD PRACY ul. J. Piłsudskie go 19, 32-800 Brze sko te l. 663-05-22, 663-05-46 e-mail: urzad@pup-brze sko.pl www.pup-brze sko.pl Informacja o stanie i strukturze bezrobocia w powiecie brzeskim w 2009 roku oraz działaniach podejmowanych przez Powiatowy Urząd Pracy w celu łagodzenia jego skutków Brzesko, maj 2010 1

Spis treści: Str. WSTĘP..... 4 I. POZIOM BEZROBOCIA W POWIECIE BRZESKIM... 6 1.1. Zmiany poziomu bezrobocia... 6 1.2. Napływ i odpływ bezrobotnych...... 9 II. STOPA BEZROBOCIA. 14 III. STRUKTURA BEZROBOCIA... 15 3.1. Bezrobotne kobiety... 16 3.2. Bezrobotni z prawem do zasiłku... 19 3.3. Bezrobotni zamieszkali na wsi... 22 3.4. Bezrobotni według gmin... 24 3.5. Bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy... 26 3.6. Bezrobotni według poziomu wykształcenia... 30 3.7. Bezrobotni według wieku... 32 3.8. Bezrobotni według stażu pracy... 34 3.9. Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy... 36 3.10. Bezrobotni według zawodów i specjalności... 38 3.11. Bezrobotni niepełnosprawni... 39 IV. PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ W POWIECIE BRZESKIM... 42 V. POŚREDNICTWO PRACY... 48 5.1. Oferty pracy... 48 5.2. Zwolnienia grupowe... 53 5.3. EURES... 54 VI. REALIZACJA ZADAŃ W 2009 ROKU PRZEZ REFERAT PORADNICTWA ZAWODOWEGO I SZKOLEŃ... 6.1. Poradnictwo zawodowe i informacja zawodowa... 56 6.2. Działalność Klubu Pracy... 61 6.3. Ogólnopolski tydzień Kariery... 66 6.4. Szkolenia zawodowe... 68 6.5. Studia podyplomowe... 74 56 2

VII. PARTNERSTWO POWIATOWEGO URZĘDU PRACY Z OŚRODKAMI POMOCY SPOŁECZNEJ Z TERENU POWIATU... 7.1. Geneza powstania Partnerstwa... 75 7.2. Działania w Partnerstwie... 76 75 VIII. INFORMACJA Z WYKORZYSTANIA ŚRODKÓW FUNDUSZU PRACY 78 IX. FUNDUSZE STRUKTURALNE... 81 X. PROGRAMY RYNKU PRACY NA RZECZ PROMOCJI ZATRUDNIENIA, ŁAGODZENIA SKUTKÓW BEZROBOCIA ORAZ AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ.. 10.1. Prace interwencyjne... 86 10.2. Roboty publiczne... 88 10.3. Staż... 90 10.4. Przygotowanie zawodowe w miejscu pracy... 92 10.5. Prace społecznie użyteczne... 93 10.6. Jednorazowe środki na podjęcie działalności gospodarczej... 94 10.7. Refundacja kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego... 96 10.8. Programy z rezerw ministra, realizowane przez PUP w 2009 roku... 85 98 XI. AKTYWIZACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH BEZROBOTNUYCH I POSZUKUJĄCYCH PRACY NIEPOZOSTAJĄCYCH W ZATRUDNIENIU W RAMACH ŚRODKÓW PAŃSTWOWEGO FUNDUSZU REHABILITACJI OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH... 99 XII. DZIAŁANIA POWIATOWEGO URZEDU PRACY W BRZESKU... 100 PODSUMOWANIE... 103 3

WSTĘP Bezrobocie jest zjawiskiem, które można definiować pod wieloma względami. W interesującym nas aspekcie ekonomicznym dotyczy strukturalnego układu różnych zjawisk związanych z likwidacją bądź upadłością dominujących w danym regionie podmiotów gospodarczych. Jako zjawisko makroekonomiczne i makrospołeczne możemy analizować je w ujęciu podmiotowym, w którym to stan bezczynności zawodowej osób zdolnych do pracy i zgłaszających gotowość do jej podjęcia, dla których podstawą egzystencji są dochody z pracy, i w ujęciu przedmiotowym jest to kategoria analityczna rynku pracy, oznaczająca niezrealizowaną podaż pracy, będącą rezultatem nierównowagi między podażą siły roboczej (zasobów ludzkich), a popytem na pracę (chłonnością zatrudnieniową gospodarki). Właściwe diagnozowanie bezrobocia, występującego na polskim rynku pracy, wymaga rozpoznania jego cech charakterystycznych i zakwalifikowania do jednego z ogólnych rodzajów gdyż jest to rynek, który kształtuje się oraz intensywnie reaguje na zmiany zachodzące w gospodarce światowej. Na nasz rynek pracy w największym stopniu rzutuje recesja, która dotknęła najbardziej "pracochłonne" gałęzie gospodarki, takie jak: przemysł ciężki, czy budownictwo. Skutki bezrobocia wpływają negatywnie zarówno na sferę ekonomiczną, jak również na potencjał ludzki: w skali makroekonomicznej pociągają za sobą nakład finansów publicznych na zasiłki i inne świadczenia socjalne oraz na programy przeciwdziałania bezrobociu; powoduje zmniejszenie dochodów budżetowych państwa, gdyż osoby bezrobotne nie płacą podatków dochodowych, nie płacą składek na ubezpieczenie społeczne, praca jest ważnym czynnikiem produkcji; wysoka stopa bezrobocie oznacza niepełne wykorzystanie tego najistotniejszego czynnika. Wybuch globalnego kryzysu finansowego w 2008 roku w decydującym stopniu wpłynął na funkcjonowanie wielu rynków pracy. Niepewna sytuacja, wstrzymane inwestycje i spadek konsumpcji spowodowały ograniczenia produkcji, a tym samym redukcje w obszarze zatrudnienia. Rozwiązanie zaistniałego problemu wymaga właściwego dostosowania zarówno polityki państwa jak również potencjału ludzkiego do powstałej sytuacji. 4

Współczesny rynek wymusza elastyczność, mobilność, a przede wszystkim szeroką świadomość pracowników w zakresie dostosowywania kompetencji i umiejętności. Powstałe bezrobocie wymaga wnikliwej analizy i oceny stopnia zachodzących zmian, aby zniwelować jego skutki zarówno w skali ekonomicznej jak i społecznej. Dlatego też jednym z zadań instytucji rynku pracy oprócz przeciwdziałania bezrobociu jest analizowanie zjawisk tego rynku. 5

I. POZIOM BEZROBOCIA W POWIECIE BRZESKIM 1.1. Zmiany poziomu bezrobocia Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Brzesku według stanu na koniec grudnia 2009 roku wynosiła 4.314 osób. W stosunku do stanu na dzień 31 grudnia 2008 roku, kiedy to liczba bezrobotnych wynosiła 3.474 osoby, poziom bezrobocia w powiecie brzeskim zwiększył się o 840 osób tj. o 24,2%, natomiast w porównaniu do 2007 roku o 450 osób tj. 11,6 %. Struktura bezrobocia w pow iecie brzeskim w g stanu na dzień 31.12.2009r. Mężczyźni; 1934 Kobiety ; 2380 Udział bezrobotnych kobiet w końcu roku 2009 był wyższy niż mężczyzn i kształtował się na poziomie 2.380 kobiet, co stanowiło 55,2% ogółu bezrobotnych. Dla porównania liczba bezrobotnych wg stanu na 31.12.2008r. i 31.12.2009r. przedstawia się następująco: 31.12.2009r. 31.12.2008r. w powiecie brzeskim 4.314 osób 3.474 osoby w województwie małopolskim 130.007 osób 97.813 osób w Polsce 1.892.680 osób 1.473.742 osoby 6

Liczbę bezrobotnych na koniec 2008r. oraz w poszczególnych miesiącach 2009r. przedstawia poniższa tabela: Miesiąc Liczba bezrobotnych ogółem Przyrost lub spadek liczby bezrobotnych* w liczbach dynamika w liczbach Kobiety ogółem w % do ogółu bezrobotnych XII.2008 3474 X X 2.665 76,7 I.2009 3835 +361 110,4 2.341 61,0 II. 4077 +242 106,3 2.396 58,8 III. 4165 + 88 102,2 2.372 57,0 IV. 4084-81 98,1 2.297 56,2 V. 4019-65 98,4 2.300 57,2 VI. 3953-66 98,4 2.299 58,2 VII. 3864-89 97,7 2.277 58,9 VIII. 3771-93 97,6 2.244 59,5 IX. 3874 + 103 102,7 2.256 58,2 X. 4002 + 128 103,3 2.329 58,2 XI. 4174 + 172 104,3 2.348 56,3 XII. 4314 + 140 103,4 2.380 55,2 *w stosunku do poprzedniego miesiąca Największy wzrost liczby bezrobotnych w stosunku do poprzedniego miesiąca odnotowano w styczniu 2009 roku o 361 osób, tj. 10,4 %. Największy spadek liczby bezrobotnych w stosunku do miesiąca poprzedniego nastąpił w miesiącu sierpniu: o 93 osoby, tj 2,4%. Liczba bezrobotnych wg stanu na koniec 2008 roku oraz poszczególnych miesiacach 2009 roku 3835 4077 4165 4084 4019 3953 3864 3771 3874 4002 4174 4314 3474 XII 2008 I 2009 II 2009 III 2009 IV 2009 V 2009 VI 2009 VII 2009 VIII 2008 IX 2009 X 2009 XI 2009 XII 2009 7

Analizując powyższe dane odnośnie wzrostu i spadku liczby bezrobotnych osób zauważamy iż bezrobocie jest zjawiskiem sezonowym, co objawia się w okresowych przyrostach lub spadkach liczby zarejestrowanych w ciągu roku. Najtrudniejsza sytuacja na rynku pracy występuje w miesiącach jesienno zimowych, kiedy to powrót do ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Brzesku jest największy. Natomiast w okresie wiosenno - letnim, kiedy uruchamiane są prace sezonowe, głównie w budownictwie, liczba osób pozostających bez pracy ulega obniżeniu. Liczbę bezrobotnych w latach 1990 2009 wg stanu na 31 grudnia na terenie działania Powiatowego Urzędu Pracy w Brzesku przedstawia poniższy wykres. Liczba bezrobotnych w poszczególnych latach wg stanu na 31 grudnia w powiecie brzeskim 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 1990r. 1991r. 1992r. 1993r. 1994r. 1995r. 1996r. 1997r. 1998r. 1999r. 2000r. 2001r. 2002r. 2003r. 2004r. 2005r. 2006r. 2007r. 2008r. 2009r. 3395 5834 7317 7907 7344 6731 6391 4965 4591 5555 6066 6939 6769 6527 5852 5508 4567 3864 3474 4314 Analizując liczbę bezrobotnych w latach 1990-2009 stwierdzić należy, iż obecny poziom bezrobocia jest najbardziej porównywalny do stanu bezrobocia z 1998 i 2006 roku, kiedy w rejestrach Urzędu pracy było około 4,5 tys. osób. 8

1.2. Napływ i odpływ bezrobotnych Stan bezrobotnych zależy od dwóch czynników: napływu czyli osób rejestrujących się jako bezrobotne w danym okresie oraz odpływu czyli liczby osób tracących status bezrobotnego w tym samym okresie. Jeżeli napływ przewyższa odpływ to liczba bezrobotnych wzrasta. 6266 5426 Napływ bezrobotnych w 2009r. Odpływ bezrobotnych w 2009r. W okresie 12 miesięcy 2009 roku do rejestrów Powiatowego Urzędu Pracy w Brzesku napłynęło łącznie 6.266 osób bezrobotnych, które uzyskały status osoby bezrobotnej. Udział kobiet w tej kategorii ukształtował się na poziomie 46,9 % tj. 2.938 kobiet, co stanowiło mniej niż połowę ogólnego napływu. Do dnia rejestracji 1.941 osób rejestrujących się nigdzie nie pracowało tj. 31% ogółu napływu. Średnio miesięcznie w 2009 roku rejestrowały się 522 osoby bezrobotne. Napływ osób bezrobotnych na koniec 2008 roku oraz w poszczególnych miesiącach 2009 roku 700 600 500 400 446 617 456 515 425 429 474 529 661 386 619 572 583 300 200 100 0 XII 2008 I 2009 II 2009 III 2009 IV 2009 V 2009 VI 2009 VII 2009 VIII 2009 IX 2009 X 2009 XI 2009 XII 2009 9

Największy napływ osób bezrobotnych do rejestrów Powiatowego Urzędu Pracy w Brzesku odnotowano w miesiącach: wrzesień 661 osób; październik 619 osób; listopad 617 osób. Najmniejszy napływ osób bezrobotnych do rejestrów Powiatowego Urzędu Pracy w Brzesku odnotowano w miesiącach: kwiecień 425 osób; maj 429 osób. sierpień 386 osób; Niepokojący jest bardzo wysoki udział osób bezrobotnych powracających do rejestrów po raz kolejny. Na dzień 31.12.2009r. liczba osób w tej kategorii wyniosła 4.419 osób, tj. 70,5% ogółu nowo zarejestrowanych. Świadczy to o nietrwałości podejmowanego zatrudnienia. Osoby rejestrujące się po raz pierwszy w liczbie 1.847 stanowiły niespełna 29,5%. W porównaniu z 2008 r., gdzie zarejestrowały się 4.964 osoby, liczba ta zdecydowanie wzrosła o 1.302 osoby, tj. o 26,2%. 6266 4964 Napływ osób bezrobotnych w 2008r. Naplyw osób bezrobotnych w 2009r. Napływ bezrobotnych podlega na przestrzeni roku zmiennym tendencjom Z reguły najwięcej rejestracji występuje w miesiącach rozpoczynających i kończących rok. Takie tendencje w kształtowaniu się płynności bezrobocia wynikają przede wszystkim z sezonowości gospodarki i pojawiają się rok rocznie. Najtrudniejsza sytuacja na rynku pracy występuje w miesiącach jesienno zimowych, natomiast o okresie wiosenno - letnim, kiedy zostają uruchamiane prace sezonowe, głównie w budownictwie, liczba osób pozostających bez pracy ulega obniżeniu. Analizując napływ bezrobotnych w miesiącu grudniu na przestrzeni kilku ostatnich lat można zauważyć, że w roku 2009 w Powiatowym Urzędzie Pracy w Brzesku zarejestrowało się znacznie więcej osób niż w latach poprzednich. 10

W przypadku bezrobocia rejestrowanego w zasadzie co roku w miesiącach wiosennych i letnich poziom bezrobocia zmniejsza się wraz z rozpoczynaniem się prac sezonowych w budownictwie, rolnictwie i turystyce. Również wzrost liczby osób rejestrowanych jako bezrobotne przypada na miesiące rozpoczynające i kończące rok, co związane jest z napływem do bezrobocia osób, którym wygasają umowy o pracę oraz osób powracających po zakończonych pracach interwencyjnych i robotach publicznych. W porównaniu z 2008r., gdzie wyłączono z rejestrów Powiatowego Urzędu Pracy 5.353 osoby, liczba osób tracących status osoby bezrobotnej w roku 2009 wzrosła o 72 osoby. 5354 5426 Odpływ osób bezrobotnych w 2008r. Odpływ osób bezrobotnych w 2009r. W ciągu całego 2009 roku pracownicy Powiatowego Urzędu Pracy w Brzesku wyłączyli z ewidencji bezrobotnych ogółem 5.426 osób, w tym 3.275 kobiet. Przeciętnie miesięcznie wyłączano z rejestrów 452 osoby bezrobotne. Odpływ osób bezrobotnych na koniec 2008 roku oraz w poszczególnych miesiącach 2009 roku 700 600 500 400 402 427 506 494 540 618 479 558 491 400 443 300 200 256 214 100 0 XII 2008 I 2009 II 2009 III 2009 IV 2009 V 2009 VI 2009 VII 2009 VIII 2009 IX 2009 X 2009 XI 2009 XII 2009 11

Najwięcej osób traciło status osoby bezrobotnej w miesiącach: lipiec - 618 osób, wrześniu - 558 osób, czerwiec - 540 osób. Najmniej osób wyłączono z ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w miesiącach: luty 214 osób, styczeń 256 osób. Głównym powodem wyłączeń bezrobotnych z ewidencji PUP w Brzesku były podjęcia pracy, które w omawianym okresie stanowiły 39,5% (2.144 osoby). W porównaniu z rokiem wcześniejszym liczba osób wzrosła o 29 osób. Kategoria ta obejmuje wszystkie formy podejmowania przez bezrobotnych zatrudnienia tzn. prace subsydiowane (prace interwencyjne, roboty publiczne, otrzymanie dotacji na rozpoczęcie własnej działalności itp.) oraz prace niesubsydiowane. Dość znaczną grupę wśród wyłączonych z ewidencji stanowiły również osoby, które nie potwierdziły gotowości do podjęcia pracy. Z tego powodu w 2009r. wyłączono 1.504 osoby, tj. o 167 osób mniej niż w 2008r. Wyłączenia bezrobotnych z ewidencji w 2009r. wg przyczyn przedstawia poniższa tabela: Przyczyny wyłączeń Liczba bezrobotnych % udział w stosunku do ogółu napływu Podjęcia pracy 2.144 39,5 Szkolenia 266 4,9 Rozpoczęcie stażu 660 12,2 Rozpoczęcie przygotowania zawodowego 7 0,1 Nie potwierdzenia gotowości do podjęcia pracy 1.504 27,7 Dobrowolnej rezygnacji 485 8,9 Podjęcia nauki 31 0,6 Nabycia praw emerytalnych lub rentowych 20 0,4 Innych 309 5,7 12

Przyczyny w yłączeń bezrobotnych z ew idencji w 2009 roku 0,6% 8,9% 0,4% 5,7% 39,5% 27,7% 0,1% 12,2% 4,9% Podjęcia pracy Rozpoczęcie stażu Nie potwierdzenie gotowości do podjęcia pracy Dobrowolna rezy gnacja Inny ch Szkolenia Rozpoczęcie przy gotowania zawodowego Podjęcia nauki Naby cie praw emery talny ch lub rentowny ch 13

II. STOPA BEZROBOCIA Syntetycznym miernikiem poziomu bezrobocia jest podawana w procentach stopa bezrobocia, obliczana jako stosunek liczby zarejestrowanych do liczby osób aktywnych zawodowo. Wskaźnik ten stosowany jest w badaniach bezrobocia rejestrowanego w urzędach pracy. Stopa bezrobocia z reguły kształtuje się identycznie jak liczba bezrobotnych - wzrosty obserwowane są w miesiącach zimowych, spadki na wiosnę oraz miesiącach letnich. Wysokość stopy bezrobocia wg stanu na 31 grudnia w latach 2000 2009 przedstawia poniższa tabela. STOPA BEZROBOCIA 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 POLSKA 15,0 17,5 18,1 20,0 19,0 17,6 14,9 11,4 9,5 11,9 MAŁOPOLSKA 11,9 14,1 13,9 16,0 15,0 13,8 11,4 8,8 7,6 9,7 POWIAT BRZESKI 13,8 16,1 15,8 18,6 17,0 16,1 13,7 11,8 10,6 12,4 Wysokość stopy bezrobocia w poszczególnych miesiącach 2009 roku: STOPA BEZROBOCIA I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII POLSKA 10,4 10,9 11,1 10,9 10,7 10,6 10,7 10,8 10,9 11,1 11,4 11,9 MAŁOPOLSKA 8,2 8,7 9,0 8,8 8,6 8,6 8,7 8,7 8,9 9,0 9,4 9,7 POWIAT BRZESKI 11,1 11,8 12,0 11,8 11,7 11,5 11,3 11,0 11,3 11,6 12,0 12,4 Na koniec grudnia 2009 roku stopa bezrobocia w powiecie brzeskim ustabilizowała się na poziomie 12,4 % i była wyższa od wskaźnika krajowego o 0,5 pkt. procentowego i o 2,7 pkt. procentowego wyższa w porównaniu do stopy procentowej w województwie małopolskim. 11,9% 9,7% 12,4% Polska Małopolska Pow iat brzeski 14

III. STRUKTURA BEZROBOCIA Strukturę ważniejszych grup bezrobotnych w poszczególnych miesiącach 2009 roku przedstawia poniższa tabela: W tym Miesiąc Liczba bezrobotnych Kobiety Z prawem do zasiłku Zamieszkali na wsi W liczbach % W liczbach % W liczbach % Styczeń 2009 3835 2.341 61,0 606 15,8 2893 75,4 Luty 2009 4077 2.396 58,8 691 16,9 3073 75,4 Marzec 2009 4165 2.372 57,0 705 16,9 3139 75,4 Kwiecień 2009 4084 2.297 56,2 715 17,5 3069 75,1 Maj 2009 4019 2.300 57,2 654 16,3 3013 75,0 Czerwiec 2009 3953 2.299 58,2 634 16,0 2952 74,7 Lipiec 2009 3864 2.277 58,9 571 14,8 2873 74,4 Sierpień 2009 3771 2.244 59,5 531 14,1 2803 74,3 Wrzesień 2009 3874 2.256 58,2 524 13,5 2916 75,3 Październik 2009 4002 2.329 58,2 522 13,0 3020 75,5 Listopad 2009 4174 2.348 56,3 544 13,0 3173 76,0 Grudzień 2009 4314 2.380 55,2 597 13,8 3303 76,6 Analizując powyższą tabelę stwierdzić należy, iż w miesiącu grudniu w porównaniu do m-ca stycznia 2009r.: zmniejszył się procentowy udział kobiet w ogólnej liczbie bezrobotnych o 4,2% (z 61% w styczniu do 55,2% w grudniu); zmniejszył się udział bezrobotnych uprawnionych do zasiłku o 2%; zwiększył się udział osób bezrobotnych zamieszkujących tereny wiejskie o 1,2%. Zmiany poziomu bezrobocia na przestrzeni 2009 roku Ogółem Kobiety Z prawem do zasiłku Zamieszkali na wsi 3835 4077 4165 4084 4019 3953 3864 3771 3874 4002 4174 4314 2893 3073 3139 3069 3013 2952 2873 2803 2916 3020 3173 3303 2341 2396 2372 2297 2300 2299 2277 2244 2256 2329 2348 2380 606 691 705 715 654 634 571 531 524 522 544 597 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 15

3.1. Bezrobotne kobiety Bezrobocie kobiet to jeden z wielu kluczowych problemów lokalnego rynku pracy. Przyczyny bezrobocia kobiet to m.in. brak odpowiednich kwalifikacji, przerwa w zatrudnieniu spowodowana wychowaniem dzieci, co niesie za sobą wydłużającą się bezczynność zawodową i w znacznym stopniu zmniejsza szanse kobiet na ponowną aktywizację zawodową. Wraz ze wzrostem poziomu bezrobocia wzrosła także liczba zarejestrowanych bezrobotnych kobiet, które nadal w ogólnej liczbie zarejestrowanych stanowią przewagę. Na dzień 31.12.2009r. w ewidencji Urzędu było 2.380 kobiet, co stanowi 55,2% ogółu bezrobotnych w powiecie brzeskim. W porównaniu do stanu na dzień 31.12.2008r. udział kobiet w ogólnej liczbie bezrobotnych zmniejszył się o 10%. 4314 3474 2265 2380 Ogólna liczba bezrobotnych oraz bezrobotnych kobiet w 2008r. Ogólna liczba bezrobotnych oraz bezrobotnych kobiet w 2009r. Z ogólnej liczby zarejestrowanych kobiet jedynie 203 kobiety (tj. 8,5% tej populacji) posiadały prawo do zasiłku. Korzystnym jednak zjawiskiem jest fakt iż w roku poprzednich kobiet pobierających zasiłek było o 2% mnie niż na koniec 2009r. Przy wysokim wskaźniku bezrobotnych kobiet 55,2%, można wnioskować, iż to kobiety częściej od mężczyzn pozostają bierne zawodowo. Znajduje to odzwierciedlenie w nierównowadze jaka jest notowana wśród osób długotrwale bezrobotnych, gdzie wskaźnik przekłada się na niekorzyść kobiet. Zwrócić należy uwagę, iż wśród zarejestrowanych kobiet aż 1.266 to kobiety długotrwale bezrobotne, czyli 53, 2% ogółu zarejestrowanych kobiet. Kobiety stanowią również większość wśród bezrobotnych samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia prawie 91,1% w tej kategorii (153 kobiety) oraz osób w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki 52,6% (282 kobiety). 16

Na przestrzeni minionych dwunastu miesięcy do rejestracji zgłosiło się 2.938 bezrobotnych kobiet, co stanowi 46,9% ogółu napływu w tym samym okresie. Wskaźnik ten jest mniej korzystny niż w 2008 roku, ponieważ liczba rejestrujących się kobiet jest wyższa o 3,9%. W 2009 roku z ewidencji wyłączono 3.275 bezrobotnych kobiet tj. 60,4% wszystkich wyrejestrowań. Najczęstszą przyczyną wyłączeń z ewidencji bezrobotnych kobiet było podjęcie pracy oraz niepotwierdzenie gotowości do pracy. W badanym okresie pracę podjęły 883 kobiety, tj. 41,2% ogółu bezrobotnych wyłączonych z powodu podjęcie pracy oraz 27% ogólnego odpływu kobiet. W ewidencji bezrobotnych najwięcej jest bezrobotnych kobiet z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym - 812 osób, a najmniej z wykształceniem wyższym - 285 osób. Zauważyć także warto, że kobiety charakteryzują się wyższym wykształceniem niż mężczyźni. Wykształcenie bezrobotnych kobiet wg stanu na 31.12.2009r. gimnazjalne i poniżej 15% wyższe 12% zasadnicze zawodowe 26% policealne i średnie zawodowe 34% średnie ogólnokształcące 13% 17

Najtrudniejsza sytuacja na terenie powiatu brzeskiego bezrobotnych kobiet dotyczy grupy wiekowej 18-24 lat 32,5% wszystkich zarejestrowanych kobiet. Wiek bezrobotnych kobiet w g stanu na 31.12.2009r. 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 774 714 473 365 54 0 18-24 25-34 35-44 45-54 55-59 60-64 W 2009 roku zmieniła się również sytuacja bezrobotnych kobiet na mapie terytorialnej powiatu brzeskiego. W badanym roku odnotowano wzrost liczebny kobiet we wszystkich gminach wchodzących w skład powiatu brzeskiego. Najwyższy wskaźnik feminizacji w stosunku do ogółu bezrobotnych kobiet odnotowano w gminie Brzesko 23,5% (tj. 560 kobiet), natomiast najniższy wskaźnik bezrobotnych kobiet na terenie Miasta Czchów 2,4% (tj. 57 kobiet). Bezrobotne kobiety w pow iecie brzeskim w latach 2008-2009r. 600 500 2008r. 2009r. 400 300 200 100 0 G.Borzecin M.Brzesko G.Brzesko M.Czchów G.Czchów G.Dębno G.Gnojnik G.Iwkowa G.Szczurowa 18

3.2. Bezrobotni z prawem do zasiłku Zasiłek dla bezrobotnych przysługuje osobie, która spełnia następujące warunki: 1. nie ma dla niej propozycji odpowiedniej pracy, propozycji szkolenia, stażu, przygotowania zawodowego w miejscu pracy, prac interwencyjnych lub robót publicznych 2. oraz w okresie 18 miesięcy poprzedzających dzień zarejestrowania w urzędzie pracy, łącznie przez okres co najmniej 365 dni, był zatrudniony, pracował lub prowadził inną działalność związaną z osiąganiem odpowiedniego dochodu i odprowadzaniem składek na Fundusz Pracy i ubezpieczenia społeczne. Do najbardziej charakterystycznych cech bezrobocia należy m.in. stały wysoko utrzymujący się procent osób bezrobotnych nie posiadających prawa do zasiłku. Osoby bez prawa do zasiłku na dzień 31.12.2009r. stanowiły 86,2% ogółu bezrobotnych tj. 3.717 osób, co oznacza, że tylko co siódma zarejestrowana osoba bezrobotna korzystała z zasiłku. Osoby bezrobotne Ogółem Kobiety Mężczyźni Według stanu na dzień 31.12.2009r. 4.314 2.380 1.934 w tym: - osoby z prawem do zasiłku 597 203 394 - osoby bez prawa do zasiłku 3.717 2.177 1.540 Zasiłek dla bezrobotnych odgrywa bardzo istotną rolę wśród osób bezrobotnych, gdyż bardzo często stanowi jedyne źródło dochodu. W końcu grudnia 2009 r. w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Brzesku liczba osób uprawnionych do pobierania zasiłku wynosiła 597 osób co stanowiło zaledwie 13,8% ogółu zarejestrowanych. 19

W porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego sytuacja osób bezrobotnych pobierających zasiłek jest nieco korzystniejsza, ponieważ wówczas udział bezrobotnych z prawem do zasiłku w ogólnej ich liczbie wynosił 13,7%. 597 600 550 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 477 Liczba osób pobierających zasiłek w 2008r. Liczba osób pobierających zasiłek w 2009r. Przy czym odnotowuje się tendencję wzrostową udziału osób z prawem do zasiłku w ogólnej liczbie bezrobotnych. Głównie były to osoby poprzednio pracujące 594 osoby, zamieszkałe na wsi 471 osób, oraz mężczyźni 394 osoby. Analizując strukturę osób uprawnionych do pobierania zasiłku dla bezrobotnych w końcu 2009r. w odniesieniu do wyodrębnionych grup bezrobotnych znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy należy podkreślić, iż najwięcej osób korzystających z zasiłku posiadały osoby bez wykształcenia średniego 376 bezrobotnych (tj. 17,2% ogółu w tej kategorii) oraz osoby powyżej 50 roku życia 201 bezrobotnych (tj. 32,8%). W populacji zamieszkałych na wsi z zasiłku na dzień 31.12.2009r. korzystało 471 osób, tj. aż 78,9% ogółu uprawnionych do zasiłku. 20

Analizując poniższy wykres stwierdzić należy, że najwięcej osób uprawnionych do pobierania zasiłku dla bezrobotnych odnotowano w miesiącu kwietniu 715 osób oraz w marcu 705 osób, najmniej w październiku 522 osoby. Osoby bezrobotne z praw em i bez praw a do zasiłku w poszczególnych m iesiącach 2009r. 4500 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII bez prawa do zasiłku 3229 3396 3460 3369 3365 3319 3293 3240 3350 3480 3630 3717 z prawem do zasiłku 606 691 705 715 654 634 571 531 524 522 544 597 Wg stanu na 31.12.2009 r. najwyższym procentowym udziałem bezrobotnych z prawem do zasiłku charakteryzowała się gmina Brzesko 16,1%, przy czym najniższy odsetek bezrobotnych posiadających prawo do zasiłku odnotowano w gmina Czchów 10,9%. Bezrobotni z prawem do zasiłku wg gmin - stan na 31 grudnia 2009 roku. Bezrobotni Obszar Ogółem Uprawnieni % ogółu do zasiłku Gmina Borzęcin 432 58 13,4 Miasto Brzesko 902 112 12,4 Gmina Brzesko 988 159 16,1 Miasto Czchów 109 14 12,8 Gmina Czchów 338 37 10,9 Gmina Dębno 671 105 15,6 Gmina Gnojnik 320 48 15,0 Gmina Iwkowa 195 23 11,8 Gmina Szczurowa 359 41 11,4 Powiat Brzeski 4.314 597 13,8 21

3.3. Bezrobotni zamieszkali na wsi W dniu 31 grudnia 2009 roku w Powiatowym Urzędzie Pracy w Brzesku liczba bezrobotnych zamieszkałych na terenach wiejskich wynosiła 3.303 osoby. Bezrobotni tej populacji stanowili 76,6 % ogółu zarejestrowanych, więcej niż połowa z nich to kobiety,a ich udział kształtował się na poziomie 55,4% (1.829 osób). Wśród zarejestrowanych mieszkańców wsi w końcu okresu sprawozdawczego zaledwie 17,5% bezrobotnych posiada gospodarstwo rolne (577 osób), tj. o 6,1% więcej niż w 2008r. Warto podkreślić, iż w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego liczba bezrobotnych mieszkańców wsi wzrosła o 682 osoby, tj. o 26%. 2621 3303 Liczba osób zamieszkujących tereny w iejskie w 2008r. Liczba osób zamieszkujących tereny w iejskie w 2009r. Wśród bezrobotnych zamieszkałych na wsi dominują kobiety, które stanowią 55,4% tej populacji (przed rokiem 65,7%). Prawo do zasiłku posiadało w końcu 2009 roku 471 bezrobotnych zamieszkałych na wsi (14,3%) - rok wcześniej było 368 osób (14,0%). W badanym okresie napływ do bezrobocia mieszkańców wsi wyniósł 4.831 osób i stanowił 77,1% całego napływu do bezrobocia. W porównaniu do danych z ubiegłego roku ilość rejestracji osób bezrobotnych zamieszkałych na wsi była niższa o 1.050 osób, tj. o 27,8%. W ciągu 2009r. z ewidencji bezrobotnych wyłączonych zostało 4.149 osób zamieszkałych na wsi, tj. o 42 osoby więcej niż w 2008 roku. Zdecydowana większość rejestrujących się w Powiatowym Urzędzie Pracy mieszkańców wsi 69,4% (3.352 osoby) - zarejestrowała się w 2009 roku po raz kolejny. Liczba osób rejestrujących się po raz pierwszy wynosiła 1.479 (30,6 %). 22

Na koniec 2009 roku odnotowano wzrost osób zamieszkałych na terenach wiejskich we wszystkich gminach powiatu brzeskiego. W badanym okresie największy procentowy wzrost liczby bezrobotnych zamieszkałych na wsi w powiecie brzeskim odnotowano w gminie Czchów 24,9% oraz gminie Dębno 23,4 %. Bezrobotni zamieszkali na wsi w powiecie brzeskim - stan na koniec roku Obszar 2008 rok 2009 rok zmiana dynamika% Powiat brzeski 2.621 3.303 + 682 20,6 Gmina Borzęcin 370 432 + 62 14,4 Gmina Brzesko 794 988 + 194 19,6 Gmina Czchów 254 338 + 84 24,9 Gmina Dębno 514 671 + 157 23,4 Gmina Gnojnik 260 320 + 60 18,8 Gmina Iwkowa 152 195 + 43 22,1 Gmina Szczurowa 277 359 + 82 22,8 Liczba osób powiatu brzeskiego zamieszkująca tereny miejskie i wiejskie wg stanu na koniec 2008 i 2009 roku, przedstawia się następująco: 3500 3000 3303 2500 2621 2000 1500 1000 500 853 1011 0 2008r. 2009r. Tereny miejskie Tereny wiejskie 23

3.4. Bezrobotni wg gmin W poszczególnych gminach rejonu działania tut. Urzędu liczba bezrobotnych w latach 2002-2009 wynosiła. Liczba bezrobotnych wg stanu na 31 grudnia Gmina 2002r. 2003r. 2004r. 2005r. 2006r. 2007r. 2008r. 2009r. Gmina Borzęcin 646 618 567 551 471 408 370 432 Miasto Brzesko 1363 1355 1214 1114 989 814 768 902 Gmina Brzesko 1630 1574 1360 1341 1075 928 794 988 Miasto Czchów 153 139 129 145 120 103 85 109 Gmina Czchów 473 491 433 404 358 295 254 338 Gmina Dębno 929 909 843 806 631 506 514 671 Gmina Gnojnik 604 540 494 448 358 320 260 320 Gmina Iwkowa 345 330 303 258 221 180 152 195 Gmina Szczurowa 626 571 509 441 344 310 277 359 Razem 6.769 6.527 5.852 5.508 4.567 3.864 3.474 4.314 Analizując poziom bezrobocia w poszczególnych gminach powiatu brzeskiego w końcu 2009r. należy zauważyć, iż w porównaniu z danymi sprzed roku, zauważamy wzrost poziomu bezrobocia we wszystkich gminach na terenie objętym zakresem działania Powiatowego Urzędu Pracy w Brzesku. Procentowy udział bezrobotnych z poszczególnych gmin wg stanu na 31.12.2009r. Gmina Gnojnik 7% Gmina Iwkowa 5% Gmina Szczurowa 8% Gmina Borzęcin 10% Miasto Brzesko 21% Gmina Dębno 16% Gmina Czchów 8% Miasto Czchów 3% Gmina Brzesko 22% 24

Wśród bezrobotnych zarejestrowanych w brzeskim urzędzie pracy na koniec 2009 roku, kobiety stanowiły 55,2% ogółu. Tak więc w skali powiatu wśród bezrobotnych występowała przewaga kobiet. Podobną sytuację odnotowano w większości gmin na terenie działania tut. Urzędu. Najwyższy udział kobiet w ogólnej liczbie bezrobotnych, wynoszący 63,1% wystąpił w gminie Gnojnik. Natomiast jedynie w gminie Szczurowa liczba bezrobotnych kobiet była niższa niż liczba pozostających bez pracy mężczyzn. Liczba bezrobotnych wg stanu na 31 grudnia Gmina Ogółem kobiety w % do ogółu bezrobotnych Gmina Borzęcin 432 243 56,2 Miasto Brzesko 902 494 54,8 Gmina Brzesko 988 560 56,7 Miasto Czchów 109 57 52,3 Gmina Czchów 338 174 51,5 Gmina Dębno 671 372 55,4 Gmina Gnojnik 320 202 63,1 Gmina Iwkowa 195 102 52,3 Gmina Szczurowa 359 176 49,0 Razem 4.314 2.380 55,2 25

3.5. Bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy Bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy, to osoby którym powiatowy urząd pracy w okresie 6 miesięcy od dnia rejestracji, powinien przedstawić: propozycje zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, szkolenia, stażu, odbycia przygotowania zawodowego dorosłych, zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych. Zgodnie z przepisami ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 roku, do osób będących w szczególnej sytuacji na rynku zalicza się: bezrobotnych do 25 roku życia, bezrobotnych którzy ukończyli szkołę wyższą do 27 roku życia, bezrobotnych długotrwale, kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka, bezrobotnych powyżej 50 roku życia, bezrobotnych bez kwalifikacji zawodowych, bezrobotnych bez doświadczenia zawodowego, bezrobotnych bez wykształcenia średniego, bezrobotnych samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia, bezrobotnych, którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęły zatrudnienia, bezrobotnych niepełnosprawnych. Analizując wszystkie grupy osób znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy, zauważamy iż grupą najliczniejszą w miesiącu grudniu 2009 roku stanowiły osoby długotrwale bezrobotne - 41,7% ogółu zarejestrowanych oraz osoby bez wykształcenia średniego - 50,8%. Osoby w szczególnej sytuacji na koniec 2009r. Ogółem Kobiety 2500 2190 2000 1799 1500 1444 1266 1478 1000 500 774 456 613 236 751 420 944 977 102 70 168 153 42 1 152 84 0 do 25 roku życia które ukończyły szkołę dlugotrwale bezrobotne kobiety,które nie podjeły zatrudnienia powyżej 50 roku życia bez kwalifikacji zawodowych bez doświadcz. zawodowego bez wykształceni a średniego samotnie wychowujące co najm. 1 pod odbyciu niepelnospra kary wni pozbawienia Ogółem 1444 102 1799 613 751 1478 2190 168 42 152 Kobiety 774 70 1266 456 236 420 944 977 153 1 84 26

Bezrobotni do 25 roku życia. Osoba bezrobotna do 25 roku życia oznacza bezrobotnego, który do dnia zastosowania wobec niego usług lub instrumentów rynku pracy nie ukończył 25 roku życia. Na bezrobocie młodzieży wpływa szereg czynników począwszy od braku doświadczenia zawodowego po wykształcenie nieadekwatne do potrzeb rynku pracy. Nie bez znaczenia jest też duża podaż młodzieży poszukującej zatrudnienia co sprzyja zjawisku konkurencyjności na rynku pracy. Trudna sytuacja młodych wynika również z braku umiejętności aktywnego poszukiwania pracy, których nie uzyskali w trakcie edukacji szkolnej. W końcu grudnia 2009r. udział bezrobotnej młodzieży do ogółu zarejestrowanych bezrobotnych ukształtował się na poziomie 33,5 % tj. 1.444 osoby. W porównaniu do stanu z ubiegłego roku nastąpił wzrost młodych bezrobotnych o 395 osób tj. o 37,7%. W strukturze osób bezrobotnych do 25 roku życia dominują: kobiety (53,6% ogółu osób w tej kategorii), bezrobotni bez wykształcenia średniego (32,3%), bezrobotni bez stażu pracy (53,0%). Poszukiwanie pierwszej pracy coraz częściej związane jest z rejestracją w Urzędzie Pracy, który wychodząc na przeciw oczekiwaniom proponuje młodzieży coraz więcej możliwości oraz efektywnych form. Osoby długotrwale bezrobotne. Osoba długotrwale bezrobotna, oznacza bezrobotnego pozostającego w rejestrze powiatowego urzędu pracy łącznie przez okres ponad 12 miesięcy w okresie ostatnich 2 lat, z wyłączeniem okresów odbywanie stażu i przygotowania zawodowego dorosłych. Osoby pozostające w rejestrze Powiatowego Urzędu Pracy łącznie przez okres ponad 12 miesięcy w okresie ostatnich 2 lat na koniec grudnia 2009r. stanowiły 41,7% ogółu zarejestrowanych tj. 1.799 osób. Odsetek osób długotrwale bezrobotnych w porównaniu do roku poprzedniego wzrósł o 54 osoby, tj.3,1%. Są to osoby, które zazwyczaj posiadają niedostosowane kwalifikacje do potrzeb lokalnego rynku pracy i nie są w stanie samodzielnie poradzić sobie z powrotem na rynek pracy. Skuteczna aktywizacja zawodowa osób długotrwale pozostających bez pracy jest trudna, gdyż wymaga indywidualnego, podejścia do osoby bezrobotnej oraz diagnozowania jednostkowych przyczyn pozostawania w stanie długotrwałego bezrobocia. 27

Bezrobotni, którzy ukończyli szkołę wyższą do 27 roku życia. Osoby bezrobotne w okresie do upływu 12 m-cy od dnia określonego w dyplomie, świadectwie lub innym dokumencie poświadczającym ukończenie szkoły wyższej, które nie ukończyły 27 roku życia. Wyżej wymienione warunki na dzień 31.12.2009r. spełniały 102 osoby, co stanowi 2,4% wszystkich zarejestrowanych bezrobotnych. W tej grupie dominują kobiety 70 osób. Kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka. W ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Brzesku na koniec omawianego okresu przebywało 456 kobiet, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka, co stanowi 10,6% ogółu zarejestrowanych. Osoby powyżej 50 roku życia. Osoba bezrobotna powyżej 50 roku życia oznacza bezrobotnego, który w roku kalendarzowym zastosowania wobec niego usług lub instrumentów rynku pracy ukończył co najmniej 50 lat życia. Są to osoby, których sytuacja na rynku pracy jest relatywnie gorsza od pozostałych grup wiekowych. Bezrobocie w tej grupie osób, pomimo, iż jest niższe od pozostałych grup wiekowych jest narażona na wiele czynników wykluczających je z rynku pracy. Jednym z głównych czynników obniżających ich atrakcyjność na rynku pracy jest niska mobilność przestrzenna i zawodowa. Na koniec miesiąca grudnia 2009r. udział osób bezrobotnych powyżej 50 roku życia wynosił 14,2% (613 osób). W porównaniu do stanu z grudnia 2008r. nastąpił wzrost liczby osób powyżej 50 roku życia aż o 126 osób, tj. o 25,9%. W grupie tych osób przeważają: mężczyźni (31,5% ogółu osób w tej kategorii), bezrobotni posiadający wykształcenie poniżej średniego (56,8%), Osoby bez kwalifikacji zawodowych. Bezrobotnym bez kwalifikacji zawodowych, jest osoba bezrobotna nie posiadająca kwalifikacji do wykonywania jakiegokolwiek zawodu poświadczonych dyplomem, świadectwem, zaświadczeniem instytucji szkoleniowej lub innym dokumentem uprawniającym do wykonywania zawodu. Na dzień 31.12.2009r. co szósty zarejestrowany (17,4% tj. 751 osób) zaliczany jest do grupy bezrobotnych bez kwalifikacji zawodowych. W porównaniu do grudnia roku ubiegłego liczba osób w tej kategorii zwiększyła się o 126 osób. 28

Osoby bez doświadczenia zawodowego. Osoba bezrobotna bez doświadczenia zawodowego to osoba, która wykonywała zatrudnienie oraz inną pracę zarobkową przez łączny okres poniżej 6 miesięcy. Liczba bezrobotnych bez doświadczenia zawodowego na koniec miesiąca grudnia 2009r. stanowiła 34,3% ogółu zarejestrowanych tj. 1.478 osób, w tym 944 kobiety. Prawo do zasiłku w tej grupie posiadały tylko 4 osoby, z czego wszyscy to mężczyźni. Osoby bez wykształcenia średniego (podstawowe, gimnazjalne, zasadnicze zawodowe). Udział bezrobotnych nie posiadających wykształcenia średniego na koniec omawianego okresu wynosił 50,8% (2.190 osób). Wśród tej grupy bezrobotnych co szósta osoba pobierała zasiłek dla bezrobotnych. Bezrobotni samotnie wychowujący dzieci. Osoba samotnie wychowującą co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. Bezrobotni rodzice wg stanu na 31.12.2009r. stanowili 3,9% ogółu bezrobotnych, tj.168 osób. W omawianej strukturze zdecydowanie dominują kobiety, których na koniec omawianego okresu było w ewidencji 153 osoby. Osoby bezrobotne, które po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęły zatrudnienia. Na koniec grudnia 2009r. w rejestrach Urzędu zarejestrowane były 42 osoby bezrobotne, które po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęły zatrudnienia. W tej grupie zarejestrowana była 1 kobieta. Osoby niepełnosprawne Osoba niepełnosprawna, zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy, obowiązującym w danym zawodzie lub służbie. Na koniec grudnia 2009r. zarejestrowane były 152 bezrobotne osoby niepełnosprawne, tj. 3,5%. W stosunku do sytuacji na koniec roku poprzedniego liczba bezrobotnych niepełnosprawnych zwiększyła się o 34 osoby. 29

3.6. Bezrobotni wg poziomu wykształcenia Cechą decydującą o szansach bezrobotnych na pozyskanie zatrudnienia jest poziom wykształcenia i przygotowanie zawodowe osób pozostających bez pracy. Brak kwalifikacji lub zbyt ogólne kwalifikacje uniemożliwiają zdobycie pracy, aczkolwiek zauważyć należy iż bezrobocie dotyka również osób posiadających wykształcenie wyższe. Pracodawcy przed zatrudnieniem pracownika zwracają także uwagę na posiadane przez niego dodatkowe umiejętności, takie jak: komputerowego, doświadczenie zawodowe itp. znajomość języków obcych, obsługa sprzętu Rok 2009 podtrzymuję charakterystyczną od lat sytuację w której niekorzystną cechą bezrobocia, są niskie kwalifikacje zawodowe osób zarejestrowanych w urzędzie. W strukturze bezrobocia wg wykształcenia nadal najliczniejszą grupę stanowią osoby posiadające wykształcenie zasadnicze zawodowe 1.446 osób (33,5% z ogółu bezrobotnych). Zdecydowaną większość w tej grupie stanowią mężczyźni, którzy na koniec badanego okresu było 56,6% bezrobotnych z wykształceniem zasadniczym. Ponadto niemal 41,4% osób z tym wykształceniem to osoby długotrwale bezrobotne, a prawie 24,4% stanowią 25 roku życia. bezrobotni do Kolejną grupę stanowili bezrobotni, którzy posiadają wykształcenie policealne i średnie zawodowe 1.271 osób (29,5%). Mają oni największe trudności ze znalezieniem pracy na lokalnym rynku pracy. Najmniej osób posiadało wykształcenie wyższe (tj.9,2%). 10,6% bezrobotnych zarejestrowanych w urzędzie legitymowało się świadectwem ukończenia liceum ogólnokształcącego, a 17,2% ukończyło szkołę gimnazjalną i poniżej. Struktura bezrobotnych wg wykształcenia w podziale na gminy przedstawiona jest w poniższej tabeli: Gmina Wyższe Policealne i średnie zawodowe Wykształcenie Średnie ogólnokształcące Zasadnicze zawodowe Gimnazjalne i poniżej Gmina Borzęcin 36 106 46 149 95 Miasto Brzesko 119 261 118 248 156 Gmina Brzesko 73 262 98 377 178 Miasto Czchów 7 36 17 29 20 Gmina Czchów 33 101 26 117 61 Gmina Dębno 72 230 64 202 103 Gmina Gnojnik 14 106 25 135 40 Gmina Iwkowa 17 83 21 58 16 Gmina Szczurowa 24 86 43 131 75 Razem 395 1.271 458 1.446 744 30

Z analizy bezrobocia pod względem wykształcenia wynika, że bezrobotne kobiety posiadają lepsze wykształcenie niż bezrobotni mężczyźni. Poziom wykształcenie bezrobornych kobiet i mężczyzn na dzień 31.12.2009r. kobiety mężczy źni 900 800 700 812 818 600 628 500 400 300 200 285 459 306 349 395 100 110 152 0 wyższe policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poniżej Zmiany w udziale poszczególnych kategorii bezrobotnych w/g wykształcenia w latach 2007 2009 przedstawia poniższy wykres: Bezrobotni w g w ykształcenia 2009r. 2008r. 2007r. 744 gimnazjalne i poniżej 643 800 zasadnicze zawodowe 1155 1402 1446 458 średnie ogólnokształcące 341 342 1271 policealne i średnie zawodowe 1078 1099 395 wyższe 221 257 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 31

3.7. Bezrobotni wg wieku Analizując strukturę bezrobotnych według wieku można zauważyć, że znaczące problemy na rynku pracy ma młodzież wkraczająca dopiero w dorosłe życie oraz osoby, które przekroczyły 50 rok życia. W przypadku młodych ludzi na ich trudności związane ze zdobyciem pracy wpływa szereg czynników - począwszy od braku doświadczenia zawodowego, niewielkiej praktyki w poruszaniu się po rynku pracy kończąc na posiadanym przez nich wykształceniu nieadekwatnym do potrzeb rynku pracy. Pracodawcy ostrożniej zatrudniają osoby młode nie posiadające żadnej praktyki zawodowej, gdyż często wiąże się to z kosztami przygotowania do zawodu tych pracowników. Natomiast problemy z utrzymaniem pracy przez osoby starsze wiążą się przede wszystkim z procesami restrukturyzacyjnymi w firmach, oraz niekiedy z niskimi i niedopasowanymi do potrzeb współczesnej gospodarki kwalifikacjami tych osób. Strukturę bezrobotnych wg gmin i wieku na dzień 31 grudnia 2009 roku przedstawia poniższa tabela. Powiat brzeski Wiek 18-24 25-34 35-44 45-54 55-59 60-64 Gmina Borzęcin 149 102 72 77 22 10 Miasto Brzesko 210 266 165 186 65 10 Gmina Brzesko 301 253 195 185 48 6 Miasto Czchów 40 23 20 22 3 1 Gmina Czchów 132 95 49 45 11 6 Gmina Dębno 251 175 119 98 24 4 Gmina Gnojnik 124 74 63 44 13 2 Gmina Iwkowa 99 50 23 17 6 0 Gmina Szczurowa 138 107 49 46 18 1 Razem 1.444 1.145 755 720 210 40 Z powyższej tabeli wynika, iż najtrudniejsza sytuacji na terenie powiatu brzeskiego dotyczy ludzi młodych czyli bezrobotnych w przedziale wiekowym 18-24 lat 1.444 osoby tj. 33,5% ogółu wszystkich zarejestrowanych. Kobiety w tej grupie stanowią 53,6% wszystkich osób w tym przedziale wiekowym. Drugą w kolejności grupę stanowiły od względem liczebności osoby w wieku 25-34 lat. Na koniec omawianego okresu w tej grupie zarejestrowanych było 1.145 osób, co stanowiło 26,5% ogóły wszystkich zarejestrowanych bezrobotnych. Najmniej liczebną grupą były osoby w wielu 60-64 40 osób. 32

Wśród młodych ludzi wiele jest takich osób, które jeszcze nigdy nie pracowały i nie posiadają stażu pracy, który zwiększyłby ich szanse na rynku pracy. Brak doświadczeń zawodowych oraz praktycznych kwalifikacji potęguje u nich problemy z poszukiwaniem pracy. Największe dysproporcje między bezrobotnymi kobietami, a mężczyznami zauważa się w grupie 25-34 lata oraz 35-44 lata. Zbliżony poziom zauważamy w przedziale wiekowym 45-54 gdzie udział kobiet i mężczyzn był identyczny. Bezrobotne kobiety i mężczyźni według grup wiekowych na dzień 31.12.2009r. 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 18-24 25-34 35-44 45-54 55-59 60-64 kobiety 774 714 473 365 54 0 mężczy źni 670 431 282 355 156 40 Zmiany w udziale poszczególnych kategorii bezrobotnych w/g wieku w latach 2007 2009 przedstawia poniższy wykres: Bezrobotni wg wieku 1600 1400 1444 2007r. 2008r. 2009r. 1200 1080 1049 1061 1145 1000 800 944 820 669 755 726 643 720 600 400 200 0 210 160 147 17 22 18-24 25-34 35-44 45-54 55-59 60-64 40 33

3.8. Bezrobotni wg stażu pracy Jednym z najczęstszych wymogów pracodawców przy wyborze kandydatów do pracy, jest posiadanie odpowiedniego doświadczenia zawodowego. Dlatego też mniejsze trudności ze znalezieniem pracy mają osoby posiadające staż pracy. Powyższą tezę potwierdza analiza struktury bezrobotnych według stażu pracy, bowiem na koniec 2009 roku, najliczniejszą grupę osób zarejestrowanych w urzędzie stanowiły osoby nie posiadające żadnego stażu pracy 1.137 osób tj. 26,4%. Ponadto dość znaczną grupę, która kształtowała się na poziomie 1.047 osób, stanowili bezrobotni o stażu pracy od 1 do 5 lat. Strukturę wg gmin i liczbę osób bezrobotnych legitymujących się stażem pracy na dzień 31 grudnia 2009 roku przedstawia poniższa tabela. Powiat brzeski do 1 roku Staż pracy 1-5 5-10 10-20 20-30 30 lat i więcej bez stażu pracy Gmina Borzęcin 70 105 51 53 27 8 118 Miasto Brzesko 151 179 126 110 99 20 217 Gmina Brzesko 146 243 114 137 88 30 230 Miasto Czchów 20 28 14 9 11 0 27 Gmina Czchów 47 89 26 31 23 6 116 Gmina Dębno 94 155 63 88 63 14 194 Gmina Gnojnik 52 81 46 41 18 6 76 Gmina Iwkowa 38 50 22 14 6 3 62 Gmina Szczurowa 58 117 30 35 20 2 97 Razem 676 1.047 492 518 355 89 1.137 34

Analizując poniższy wykres zauważamy tendencję wzrostową we wszystkich kategoriach dotyczących badanej grupy. Największy wzrost bezrobotnych wystąpił w grupie osób od 1 do 5 roku 269 osób więcej niż w roku ubiegłym oraz w grupie osób bez stażu pracy 206 osób więcej. Bezrobotni w g stażu pracy 2007r. 2008r. 1200 1047 2009r. 1082 1137 1000 931 804 778 800 685 676 600 543 469 430 492 480 461 518 400 301 285 355 200 43 46 89 0 do 1 roku 1-5 lat 5-10 lat 10-20 lat 20-30 lat 30 lat i więcej bez stażu 35

3.9. Bezrobotni wg czasu pozostawania bez pracy Czas pozostania bez pracy obejmuje aktualny okres pozostania bez pracy (od momentu ostatniej rejestracji osoby bezrobotnej w Powiatowym Urzędzie Pracy) liczony w pełnych miesiącach. Niekorzystnym zjawiskiem na rynku pracy na terenie powiatu brzeskiego jest wydłużający się okres pozostawania bez pracy. Trudną sytuację powrotu do pracy posiadają osoby, które są zarejestrowane w urzędach pracy nieprzerwanie od 12 do 24 miesięcy i powyżej 24 miesięcy. Na koniec 2009 roku te dwie grupy stanowiły 28,2 ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. Łącznie liczba ich wyniosła 1.216 osób. W powiecie brzeskim największą grupą są osoby pozostające bez pracy od 1 do 3 miesięcy. W ewidencji tut. Urzędu osoby te stanowią 24,8 % ogółu bezrobotnych. O tak dużej liczbie decyduję różnorodne uwarunkowania m.in. wiek, wykształcenie, kwalifikacje zawodowe. Najmniejszą grupę stanowią osoby pozostające w rejestrze Urzędu do 1 miesiąca, tj 340 osób. Strukturę bezrobotnych wg gmin i czasu pozostawania bez pracy w m-cach przedstawia poniższa tabela. Czas pozostawania bez pracy w miesiącach Powiat brzeski do 1 1-3 3-6 6-12 12-24 Pow. 24 Gmina Borzęcin 21 102 97 68 73 71 Miasto Brzesko 72 205 145 173 150 157 Gmina Brzesko 81 218 198 210 162 119 Miasto Czchów 7 27 18 28 14 15 Gmina Czchów 22 83 68 75 55 35 Gmina Dębno 68 184 129 130 89 71 Gmina Gnojnik 23 86 72 65 28 46 Gmina Iwkowa 13 63 43 37 26 13 Gmina Szczurowa 33 100 64 70 51 41 Razem 340 1068 834 856 648 568 Porównując aktualne dane dotyczące struktury bezrobotnych według czasu pozostawania bez pracy z analogicznym okresem 2008 roku należy zauważyć, iż obniżył się udział w ogólnej liczbie bezrobotnych osób pozostających w ewidencji urzędu powyżej 24 miesięcy, natomiast wzrosły pozostałe wskaźniki dla grup osób zarejestrowanych w PUP od 1 do 24 miesięcy. 36

Zmiany w udziale poszczególnych kategorii bezrobotnych w/g czasu pozostania bez pracy w latach 2007 2009 przedstawia poniższy wykres: Bezrobotni w g czasu pozostania bez pracy 1400 2007r. 2008r. 2009r. 1274 1200 1068 1000 780 778 834 856 811 800 600 527 564 506 564 522 466 648 568 400 255 301 340 200 0 do 1 1-3 3-6 6-12 12-24 pow.24 Im dłużej osoby pozostają bez pracy, tym mają mniejsze szanse na jej ponowne uzyskanie, ponieważ zdobyte wcześniej wiadomości i doświadczenia ulegają dezaktualizacji. Bezrobocie nie jest tylko efektem złej sytuacji gospodarczej ale ma również przyczyny strukturalne. Część bezrobotnych to ludzie, których kwalifikacje nie odpowiadają potrzebom pracodawców. W miarę wydłużania się czasu pozostawania bez pracy zanikają aktywne postawy poszukiwania pracy. 37

3.10. Bezrobotni wg zawodów i specjalności Analizując populację bezrobotnych powiatu brzeskiego pod względem posiadanego zawodu stwierdzić należy, iż największą grupę stanowią osoby posiadające wykształcenie zawodowe lub średnie zawodowe. Zasygnalizować należy niewielki wzrost udziałów w bezrobociu większości zawodów czołowych pod względem liczebności. Poniższa tabela przedstawia wykaz zawodów w których ilość osób bezrobotnych przypadających na dany zawód przekroczyła 30 osób wg stanu na koniec grudnia 2009r. Lp. Zawody i specjalności Osoby bezrobotne 1. Bez zawodu 493 2. Sprzedawca 319 3. Asystent ekonomiczny [zawód szkolny: Technik ekonomista] 241 4. Murarz 125 5. Technik żywienia i gospodarstwa domowego 108 6. Robotnik budowlany 93 7. Ślusarz 92 8. Technik mechanik 85 9. Mechanik pojazdów samochodowych 81 10. Kucharz 74 11. Krawiec 67 12. Rolnik produkcji roślinnej i zwierzęcej 66 13. Technik budownictwa 65 14. Robotnik gospodarczy 64 15. Cieśla 59 16. Kucharz małej gastronomii 58 17. Handlowiec [zawód szkolny: Technik handlowiec] 57 18. Technik informatyk 52 19. Pracownik biurowy [Zawód szkolny: Technik prac biurowych] 52 20. Pozostali specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania 47 21. Piekarz 45 22. Sprzątaczka 44 23. Organizator usług hotelarskich 39 24. Ekonomista 36 25. Zdobnik szkła 35 26. Monter instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych 34 27. Cukiernik 33 28. Technik elektryk 32 29. Fryzjer [zawody szkolne: Fryzjer, Technik usług fryzjerskich] 32 30. Mechanik samochodów osobowych 32 31. Organizator usług gastronomicznych 31 32. Stolarz 31 33. Technik elektronik 30 34. Tokarz 30 Wśród bezrobotnych rejestrujących się w 2009r., jak i zarejestrowanych na koniec tego okresu, największą grupę stanowiły osoby bez zawodu. Liczebność tej populacji była również znacznie wyższa od notowanej w końcu grudnia 2008r (361 osób). 38

3.11. Bezrobotni niepełnosprawni Osoby niepełnosprawne stanowią grupę bezrobotnych, która ze względu na istnienie różnorakich barier społecznych, ma największe trudności w zdobyciu zatrudnienia. Praca zawodowa dla osób niepełnosprawnych jest nie tylko źródłem dochodów umożliwiających zaspokojenie potrzeb ale również stanowi skuteczny środek rehabilitacji społeczno- zawodowej, przeciwdziała izolacji a niekiedy wykluczeniu społecznemu. Znaczna część tych ludzi może i chce pracować jednak z przyczyn zdrowotnych są mniej aktywni zawodowo niż osoby sprawne. Liczba osób bezrobotnych niepełnosprawnych w stosunku do analogicznego okresu 2008 roku zwiększyła się o 34 osoby, co świadczy o pogarszającej się sytuacji osób niepełnosprawnych na rynku pracy. Wyk re s porów naw czy niepełnospraw nych w latach 2008-2009 152 160 140 120 118 100 80 60 40 20 0 31 2008r. 2009r. 30 Niepełnosprawni bezrobotni Niepełnosprawni poszukujący pracy Według stanu na 31 grudnia 2009 roku w rejestrach Powiatowego Urzędu Pracy w Brzesku pozostawały 152 osoby niepełnosprawne posiadające status bezrobotnego (tj. 3,4% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych). Większość niepełnosprawnych to kobiety, które stanowiły 55,3% - 84 kobiety. W ogólnej liczbie bezrobotnych niepełnosprawnych 21 osób posiadało prawo do zasiłku dla bezrobotnych. Główną przyczyną niepełnosprawności osób zarejestrowanych w PUP było upośledzenie narządów ruchu 51 osób, tj. 33,6 z ogółu. W okresie od stycznia do grudnia 2009 roku zostało włączonych do ewidencji bezrobotnych niepełnosprawnych 218 osób (tj. 3,5 % ogółu włączonych do ewidencji bezrobotnych), w tym 106 kobiet. 39

Ponadto w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Brzesku pozostawało 30 osób niepełnosprawne zarejestrowane jako poszukujący pracy nie pozostające w zatrudnieniu. Udział osób niepełnospraw nych z poszczególnych gm in pow iatu brzeskiego w g stanu na 31.12.2009r. 60 50 40 30 20 10 0 G.Borzecin M.Brzesko G.Brzesko M.Czchów G.Czchów G.Dębno G.Gnojnik G.Iwkowa G.Szczurowa Niepełnosprawni bezrobotni Niepełnosprawni poszukujący pracy Na koniec roku w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Brzesku najwięcej osób w grupie bezrobotnych posiadało lekki stopień niepełnosprawności. Natomiast wśród osób niepełnosprawnych poszukujących pracy najliczniejszą grupę stanowiły osoby mające umiarkowany stopień niepełnosprawności. Większość niepełnosprawnych bezrobotnych znajdujących się w ewidencji na koniec grudnia 2009 roku posiadało wykształcenie zasadnicze zawodowe 39,5% ogółu niepełnosprawnych bezrobotnych. Niepokojącym zjawiskiem jest fakt, iż najmniejszą liczebną grupę stanowią osoby z wykształceniem wyższym zaledwie 2,6% - tj, 4 osoby. Najliczniejszą grupę wg wieku stanowiły osoby w przedziale wiekowym 45-54 lata (43,4%) oraz 35-44 lata (18,4%). Najniższy poziom bezrobocia odnotowano wśród osób mających 60 lat i więcej. Biorąc pod uwagę czas pozostania bez pracy, 30,3% bezrobotnych niepełnosprawnych pozostało bez pracy powyżej 12 miesięcy, natomiast 5,3% zarejestrowanych było do 1 miesiąca. W strukturze bezrobocia wg stażu pracy dominowali niepełnosprawni w przedziale 10-20 lat (tj.25,7%), natomiast osoby bez stażu pracy stanowiły 14,5% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych niepełnosprawnych. 40

Strukturę osób niepełnosprawnych przedstawia poniższa tabela stan na koniec 2009 r. WYSZCZEGÓLNIENIE BEZROBOTNI POSZUKUJĄCE PRACY Wg grupy inwalidzkiej I grupa - 1 II grupa - 1 III grupa - - St. znaczny 5 8 St. umiarkowany 57 18 St. lekki 90 2 Wg wykształcenia wyższe 4 1 policealne i średnie 45 8 ogólnokształcące 5 3 zawodowe 60 10 gimnazjum i poniżej 38 8 Wg wieku 15-24 lat 16 4 25-34 lat 19 6 35-44 lat 28 6 45-54 lat 66 6 55-59 lat 21 8 60 i więcej 2 - OGÓŁEM 152 30 Za zatrudnieniem osób niepełnosprawnych przemawiają ewidentnie korzyści, ponieważ osoby te często są wykwalifikowane, posiadające cenne umiejętności potrzebne do wykonywania określonej pracy. 41

IV. PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ W POWIECIE BRZESKIM Analizy przedsiębiorczości w powiecie brzeskim dokonano w oparciu o dane Urzędu Statystycznego w Krakowie. Według stanu na dzień 31.12.2009 r. powiat brzeski liczy 5470 podmiotów gospodarczych, z czego 264 pozostaje w zawieszeniu. Porównując dane za 2008 roku odnotowuje się wzrost liczby podmiotów gospodarczych o 4,5% (235 podmiotów) w roku 2009. Największy przyrost podmiotów odnotowano w branży: budownictwo (99 podmiotów) oraz handlu (77 podmiotów), na trzecim miejscu uplasowała się działalność usługowa (33 podmioty). Dokonując analizy rozwoju przedsiębiorczości w poszczególnych gminach powiatu posłużono się danymi za lata 2008 i 2009. Z analizy wynika, że tylko w Mieście Czchów nastąpił spadek liczby podmiotów gospodarczych, w pozostałych gminach odnotowano wzrost, a jego wskaźnik wahał się od 8,5% w gminie Gnojnik do 0,9% w gminie Borzęcin. Dane dotyczące wzrostu/spadku liczby podmiotów gospodarczych w poszczególnych gminach powiatu obrazuje poniższy wykres: 10 8 7,9 8,5 % 6 4 2 4,3 0,9 1 5,8 4,3 5,1 0-2 -4 Brzesko M. Brzesko G. Borzęcin -3,7 Czchów M. Czchów G. Dębno Gnojnik Iwkowa Szczurowa 42

Dane liczbowe i procentowe dot. spadku/wzrostu liczby podmiotów w gminach powiatu Nazwa Brzesko Brzesko Borzęcin Czchów Czchów gminy Miasto Gmina Miasto Gmina Dębno Gnojnik Iwkowa Szczurowa RAZEM Stan na 31.12.2008 1734 759 334 243 392 641 307 417 408 5235 Stan na 31.12.2009 1809 819 337 234 396 678 333 435 429 5470 Wartości ilościowe/ procentowe (75) 4,3% (60) 7,9% (3) 0,9% (-9) -3,7% (4) 1,0% (37) 5,8% (26) 8,5% (18) 4,3% (21) 5,1% (235) 4,5% Analizując stan zatrudnienia w działających przedsiębiorstwach uzyskujemy informacje dotyczące struktury MŚP w powiecie brzeskim, z której wynika, że: mikroprzedsiębiorstwa stanowią 94,1 % ogółu podmiotów w powiecie, (zatrudnienie od 0-9 osób) małe przedsiębiorstwa stanowią 5,2% (zatrudnienie od 10-49 osób) średnie przedsiębiorstwa stanowią 0,7%, (zatrudnienie od 50-249 osób) duże przedsiębiorstwa 1 zakład (SP ZOZ w Brzesku), (zatrudnienie 250 i więcej osób) Należy pamiętać, że na terenie powiatu brzeskiego funkcjonuje więcej zakładów zaliczanych do dużych przedsiębiorstw, gdzie zatrudnienie wynosi ponad 250 osób. Są to jednak zakłady, których główne siedziby znajdują się poza powiatem brzeskim i dla celów statystycznych ujmowane są dla rejonu właściwego dla siedziby tych firm. Powiatowy Urząd Pracy w Brzesku analizując rozwój przedsiębiorczości w powiecie posiłkuje się danymi statystycznymi dot. podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w powiecie brzeskim w systemie REGON. Strukturę podmiotów gospodarczych wg wielkości zatrudnienia obrazuje poniższy wykres: Pracodawcy wg wielkości zatrudnienia 1800 1600 1400 1200 1000 0-9 10-49 50-249 250 i w ięcej 800 600 400 200 0 Brzesko M. Brzesko G. Borzęcin Czchów M. Czchów G. Dębno Gnojnik Iwkowa Szczurowa 43

Z analizy struktury podmiotów gospodarczych wg Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) wynika, że na rynku powiatu brzeskiego dominują mikroprzedsiębiorstwa, a wiodące branże to: Handel hurtowy i detaliczny - 25,5% ogółu podmiotów Budownictwo - 22,8 % Przetwórstwo przemysłowe - 8,2% Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 7,8% (pozostała działalność usługowa) Transport, gospodarka magazynowa informacja i komunikacja 7,5% Szczegółową charakterystykę rynku pracodawcy przedstawia dokonana przez Powiatowy Urząd Pracy w Brzesku segmentacja funkcjonujących podmiotów gospodarczych wg następujących kryteriów: Rodzaju prowadzonej działalności (PKD), Formy własności, Wielkość zatrudnienia, Lokalizacji (gmina). GMINA SEKTOR Brzesko Miasto PODMIOTY GOSPODARCZE WG FORMY WŁASNOŚCI (dane Urzędu Statystycznego w Krakowie wg stanu na dzień 31.12.2009) Brzesko Gmina Borzęcin Czchów Miasto Czchów Gmina Dębno Gnojnik Iwkowa Szczurowa OGÓŁEM PUBLICZNY 68 14 20 17 25 36 17 13 25 235 PRYWATNY 1741 805 317 217 371 642 316 422 404 5235 OGÓŁEM 1734 759 334 243 392 641 307 417 408 5470 44

PODMIOTY GOSPODARCZE WG WIELKOŚCI ZATRUDNIENIA (dane Urzędu Statystycznego w Krakowie wg stanu na dzień 31.12.2009) Zatrudn. Gmina M. Brzesko G. Brzesko Borzęcin Czchów M. Czchów G. Dębno Gnojnik Iwkow a Szczurowa RAZEM 0 9 10 49 50 249 250 i więcej RAZEM 1685 789 316 218 378 635 312 418 396 5147 96 30 20 15 17 41 18 17 30 284 27 0 1 1 1 2 3 0 3 38 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1809 819 337 234 396 678 333 435 429 5470

Rodzaj działalności gospodarczej (PKD 2007) Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo Górnictwo i wydobywanie PODMIOTY GOSPODARCZE WG RODZAJU PROWADZONEJ DZIAŁALNOŚCI (PKD 2007) (dane Urzędu Statystycznego w Krakowie wg stanu na dzień 31.12.2009) SEKCJA (PKD 2007) Brzesko M. Brzesko G. Borzęcin Czchów M. Czchów G. Dębno Gnojnik Iwkowa Szczurowa OGÓŁEM A 24 39 38 43 29 41 11 68 39 B 2 0 2 0 3 0 0 0 0 Przetwórstwo przemysłowe C 141 67 27 16 32 54 25 48 41 451 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę. Dostawa wody: gospodarka ściekami, rekultywacja D,E 6 3 0 1 0 4 0 3 1 18 Budownictwo Handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów mechanicznych, motocykli Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi Transport i gospodarka magazynowa informacja i komunikacja Działalność finansowa i ubezpieczenia Obsługa nieruchomości, wynajem, nauka i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej Administracja publiczna i obrona narodowa, obowiązkowe ubezpieczenia społeczne Edukacja F 199 268 96 37 116 198 130 107 99 G 604 171 71 50 97 147 62 91 102 I 41 13 3 8 6 17 4 16 7 H,J 114 89 31 16 34 43 33 29 23 K 62 22 5 6 6 17 5 9 11 L,M,N 229 43 14 16 15 25 15 13 16 O 14 8 8 3 5 14 9 5 18 P 54 22 16 12 24 34 12 8 19 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna Q 153 20 7 10 10 18 7 12 13 250 Działalność związana z kulturą, rozrywką i R,S 166 54 19 16 19 66 20 26 40 rekreacją, pozostała działalność usługowa 426 Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników: gospodarstwa domowe produkcja wyrobów i świadczenie usług na własne potrzeby T 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Organizacja i zespoły eksterytorialne RAZEM U 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1809 819 337 234 396 678 333 435 429 5470 332 7 1250 1395 115 412 143 386 84 201

DANE DOTYCZĄCE WZROSTU/ SPADKU LICZBY PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH W POSZCZEGÓLNYCH SEKCJACH PKD /porównanie do roku 2008/ Liczba podmiotów Liczba podmiotów Wskaźnik Rodzaj działalności gospodarczej (PKD Różnica liczby gospodarczych gospodarczych wzrostu/spadku 2004) podmiotów 2008r. 2009r. (%) Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo * 361 346-15 -4,1% Górnictwo i kopalnictwo (żwirownie) 8 7-1 -12,5% Produkcja 445 471 26 5,8% Budownictwo 1131 1230 99 8,7% Handel hurtowy i detaliczny 1352 1429 77 5,6% Hotele i restauracje (gastronomia) 108 115 7 6,5% Turystyka 62 57-5 -8,0% Transport, gospodarka magazynowa i łączność 276 274-2 -0,7% Działalność usługi 680 713 33 4,8% Administracja publiczna 84 84 0 0,0% Edukacja 191 183-8 -4,2% Ochrona zdrowia i opieka społeczna ** 249 265 16 6,4% Działalność organizacji członkowskich *** 164 161-3 -1,8% Kultura, rekreacja i sport 124 134 10 8,0% * w tym działy specjalne ** w tym prywatne gabinety lekarskie *** w tym organizacje, religijne, polityczne

V. POŚREDNICTWO PRACY 5.1. Oferty pracy Pośrednictwo pracy, jest jedną z podstawowych usług rynku pracy realizowaną przez publiczne służby zatrudnienia, i ma na celu: pomoc osobom bezrobotnym i poszukującym pracy w uzyskaniu odpowiedniego zatrudnienia, a w razie jego braku, przedstawienie innej formy pomocy świadczonej przez Urząd w celu doprowadzenia do zatrudnienia, pomoc pracodawcom w pozyskaniu pracowników o poszukiwanych kwalifikacjach zawodowych. Pośrednictwo pracy nie należy do łatwych zadań w sytuacji dużego zapotrzebowania na pracę, a jednocześnie obserwowanego deficytu ofert na lokalnym rynku pracy. Powiatowy Urząd Pracy w Brzesku chcąc sprostać swym zadaniom w zakresie pomocy swoim klientom w pozyskaniu zatrudnienia czyni starania, aby w dyspozycji Urzędu była jak największa pula ofert pracy. Realizacji tego celu służą między innymi prowadzone wizytacje zakładów pracy, głównie pod kątem rozpoznawania potrzeb kadrowych lokalnych pracodawców. W roku 2009 roku pośrednik pracy odpowiedzialny za kontakty z pracodawcami w ramach marketingu bezpośredniego odwiedził 501 zakładów pracy, z czego 50 to zakłady, z którymi po raz pierwszy nawiązano kontakt. W trakcie wizyt osobistych w zakładach pracy pozyskano 234 oferty pracy, z czego 41% stanowiły oferty pracy subsydiowanej. Pozyskane oferty przez pośrednika pracy stanowiły 15% ogólnej puli ofert jaką dysponował PUP na przestrzeni 2009 roku (1597 ofert). Z porównania liczby zgłoszonych w roku 2009 ofert pracy (1597) z danymi za poprzedni rok (2234), wynika iż nastąpił znaczy spadek liczby ofert pracy w roku 2009 o 637 ofert, co stanowi 28,5%. Spadek ten odnotowano w grupie ofert pochodzących z wolnego rynku (niesubsydiowanych). Spośród zarejestrowanych ofert w 2009 r. 65% stanowiły oferty pracy subsydiowanej. Liczbę zarejestrowanych ofert pracy w latach 2007-2009 przedstawia poniższa tabela: Wyszczególnienie 2007 rok 2008 rok 2009 rok Oferty ogółem 1.738 2.234 1.597 Oferty niesubsydiowane 885 1.311 559 Oferty subsydiowane 853 923 1.038 48

Z analizy danych zawartych w powyższej tabeli wynika, że rok 2009 w porównaniu do lat ubiegłych charakteryzował się spadkiem ogólnej liczby ofert pracy. Znaczny spadek odnotowano w grupie ofert niesubsydiowanych o ponad 57 %, wzrosła natomiast liczba ofert pracy przy udziale środków FP o 12,5 % w stosunku do roku ubiegłego. Dokonując analizy pod względem liczby zgłaszanych ofert pracy w 2009 roku przez podmioty gospodarcze działające w poszczególnych gminach powiatu brzeskiego, należy stwierdzić, że 62,0% (991 ofert) ogólnej puli ofert jakimi dysponował Urząd na przestrzeni 2009 r. zgłosili pracodawcy z terenu Miasta i Gminy Brzesko, na drugim miejscu pod tym względem uplasowała się Gmina Dębno 9,4%(150 ofert) w dalszej kolejności Gmina Gnojnik 8,0% (127 ofert), Miasto i Gmina Czchów 5,6%(90 ofert), Gmina Borzęcin 5,5% (88 ofert), Gmina Iwkowa 5,2% (83 oferty), Gmina Szczurowa 4,3% (68 ofert). Z analizy ofert pracy jakimi dysponował Urząd w 2008 r. wynika, że pracę najczęściej oferowały zakłady branży: handel i naprawy 26,7% ogółu ofert budownictwo 18,0% administracja publiczna 17,8% przetwórstwo przemysłowe 8,0 % edukacja 5,0 % ochrona zdr. i pomoc społeczna 4,7 % Zgłoszone oferty pracy w 68% pochodziły od podmiotów sektora prywatnego. Z analizy potrzeb kadrowych pracodawców w 2009 roku wynika, że najczęściej poszukiwano pracowników w zawodach: Sprzedawca 227 Pracownik biurowy 207 Robotnik gospodarczy 187 Robotnik budowlany 48 Kierowca samochodu ciężarowego 44 Kucharz 38 Murarz 32 Pracownik administracyjny 32 Sprzedawca w stacji paliw 25 Mechanik poj. samochodowych - 24 Księgowy 23 Robotnik drogowy - 19 49

Magazynier 19 Nauczyciel przedszkola - 18 Przedstawiciel handlowy 17 Monter/składacz okien - 15 Kierownik budowy - 14 Kelner - 13 Operator koparki - 13 Cukiernik 12 Ślusarz 12 Cieśla -12 Sprzątaczka -12 Fryzjer - 12 Technik informatyk 11 Kasjer handlowy - 11 Stolarz - 10 Pracownik muzeum 10 Pozostałe oferty, to mniej liczne potrzeby kadrowe w różnych zawodach. Zgłaszane oferty pracy nie zawsze mogły być zrealizowane z uwagi na brak w ewidencji osób o określonym zawodzie i kwalifikacjach. Do zawodów tych należą: samodzielny księgowy kierowca w transporcie międzynarodowym przedstawiciel handlowy ze znajomością języków obcych inżynier budownictwa drogowego kierownik robót budowlanych z uprawnieniami kosztorysant budowlany operator sprzętu drogowego operator koparki samodzielny kucharz Mając na celu umożliwienie bezpośredniego kontaktu osobom szukającym pracy z pracodawcami oferującymi wolne miejsca zatrudnienia w roku 2009 zorganizowano 2 giełdy pracy w których uczestniczyło 2 pracodawców oraz 50 osób bezrobotnych. Giełdy zorganizowano dla osób w zawodach: kierownik sklepu, sprzedawca, magazynier, fakturzystka oraz żołnierz zawodowej służby wojskowej. W wyniku giełd zatrudnienie uzyskało 6 osób bezrobotnych. 50

W roku 2009 z ewidencji bezrobotnych wyłączono z tytułu podjęcia pracy 2907 osób bezrobotnych, z czego 48% (1409 osób) stanowiły osoby bezrobotne, które uzyskały zatrudnienie za pośrednictwem Powiatowego Urzędu Pracy w Brzesku. Zestawienie podjęć pracy w latach 2007-2009 Wyszczególnienie 2007 2008 2009 podjęcia pracy ogółem 2865 2740 2907 podęcia pracy za pośrednictwem PUP 1707 1678 1409 Z porównania danych dotyczących podjęć pracy w latach 2007-2009 wynika, że rok 2008 charakteryzował się spadkiem liczby podjęć pracy przez zarejestrowanych bezrobotnych. Znaczny wzrost podjęć pracy bo o 167 w porównaniu do roku 2008 odnotowano w 2009 r. Natomiast obserwuje się w analizowanym okresie spadek liczby podjęć pracy za pośrednictwem Urzędu. Uzasadnieniem tej sytuacji jest fakt, że osoby bezrobotne często podejmują prace poza terenem powiatu niejednokrotnie w odległych miejscach Polski, co świadczy o ich aktywności i mobilności cechach tak bardzo pożądanych przez ówczesny rynek pracy. Urząd natomiast pośredniczy w zatrudnianiu osób bezrobotnych głównie u pracodawców mających siedzibę lub miejsce pracy na terenie naszego powiatu. W roku 2009 Powiatowy Urząd Pracy w Brzesku przy zatrudnianiu osób bezrobotnych współpracował z 729 pracodawcami, i było to o 147 pracodawców więcej w porównaniu do roku 2008 r. Zatrudnienie za pośrednictwem PUP w roku 2009 przedstawiało się następująco: zatrudnienie niesubsydiowane - 90 osób, zatrudnienie subsydiowane - 1319 osób, w tym: prace interwencyjne -102 osób, roboty publiczne - 95 osób, staże - 660 osób, przygotowanie zawodowe - 7 osób, w ramach środków PFRON - 1 osoba jednorazowe środki na podj. dział.gosp - 219 osób w ramach doposażenia stanowisk pracod. - 139 osób w ramach prac społecznie użytecznych - 96 osób. 51

Znaczny spadek w roku 2009 liczby ofert z wolnego rynku (57%) ma odzwierciedlenie w liczbie osób podejmujących zatrudnienie niesubsydiowane. Również niekorzystna sytuacja ekonomiczno-finansowa przedsiębiorców, sprawia, że rośnie zainteresowanie tworzeniem miejsc pracy przy udziale środków FP. Spada natomiast liczba miejsc pracy niesubsydiowanej. Spośród 1319 osób zaktywizowanych w ramach środków FP oraz PFRON największy odsetek stanowiły staże zawodowe, 50,0%, kolejną formą były jednorazowe środki na podjęcie działalności gospodarczej z której skorzystało 219 osób (16,6%). Zatrudnienie na miejscach utworzonych w ramach refundacji pracodawcy kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy stanowiło 10,5%, natomiast zatrudnienie w ramach prac interwencyjnych 7,7%. W ramach prac społecznie użytecznych zaktywizowano 96 osób bezrobotnych bez prawa do zasiłku będące jednocześnie świadczeniobiorcami ośrodków pomocy społecznej. Udział tej formy w ogólnej liczbie zaktywizowanych w roku 2009 r. wynosił 7,3%. Roboty publiczne stanowiły 7,2%, a przygotowanie zawodowe w miejscu pracy 0,5%. W ramach środków PFRON zaktywizowano 1 osobę bezrobotną niepełnosprawną. 52

5.2. Zwolnienia grupowe Na przestrzeni 12 miesięcy 2009 roku do Powiatowego Urzędu Pracy w Brzesku wpłynęło jedno zawiadomienie o zamiarze dokonania zwolnień zwolnień grupowych pracowników zatrudnionych na terenie powiatu brzeskiego. Ponadto odnotowano zawiadomienia o zamiarze dokonania zwolnień grupowych u takich pracodawców jak: PLL LOT Warszawa, PKO BP S.A. Warszawa, Bank BPH Warszawa, PKP CARGO Kraków, Nowy Sącz, SLAG RECYCLING Kraków, Poczta Polska Tarnów, RUCH S.A. Warszawa, Telekomunikacja Polska. W ramach zwolnień grupowych w zakładach zlokalizowanych poza powiatem brzeskim skala zwolnień pracowników - mieszkańców naszego powiatu nie była znacząca. W roku 2009 na terenie powiatu doszło do likwidacji Wytwórni Pasz w Brzesku, w wyniku czego pracę straciło 50 pracowników tego Zakładu. Więcej informacji o dokonanym zwolnieniu grupowym pracowników poniżej: W dniu 11.05.2009 r. wpłynęło do tut. Urzędu pismo z Firmy PROVIMI POLSKA Sp. z.o.o. zawiadamiające o zamiarze dokonania zwolnienia grupowego wszystkich zatrudnionych pracowników w Wytwórni Pasz w Brzesku. Zwolnieniem objęto 50 pracowników. Z inicjatywy Powiatowego Urzędu Pracy w Brzesku zorganizowano w dniu 28.05.2009 roku na terenie Zakładu Produkcyjnego w Brzesku spotkanie informacyjno- doradcze dla zwalnianych pracowników. W ramach spotkania pracownicy objęci redukcją zatrudnienia mieli możliwość zapoznania się z informacjami z zakresu: aktualnej sytuacji na lokalnym rynku pracy, usług i instrumentów rynku pracy dostępnych dla zwalnianych osób, zasad nabywania statusu osoby bezrobotnej oraz świadczeń. Największym zainteresowaniem cieszyły się indywidualne konsultacje z pracownikami Urzędu dot. rozwiązania konkretnych problemów. Do dnia 10.02.2010 r. do ewidencji osób bezrobotnych zgłosiło 21 osób zwolnionych z Wytworni Pasz w Brzesku. Wszystkie osoby zostały objęte usługa pośrednictwa pracy, a w przypadku braku propozycji odpowiedniego zatrudnienia, inną formą pomocy oferowaną przez Urząd, która ma na celu doprowadzenie do zatrudnienia osoby bezrobotnej. W wyniku działań Urzędu 4 osoby podjęły zatrudnienie, z czego 1 osobie udzielono dotacji na uruchomienie własnej działalności gospodarczej. Wg stanu na dzień 10.02.2010 r. w ewidencji osób bezrobotnych pozostaje nadal 16 osób, które utraciły pracę w wyniku grupowego zwolnienia. Wszystkie te osoby uprawnione są do pobierania zasiłku dla bezrobotnych. 53

5.3. EURES Publiczne służby zatrudnienia realizują zadania z zakresu międzynarodowego pośrednictwa pracy EURES, której celem jest: ułatwianie podejmowania pracy mieszkańcom EOG poza krajem zamieszkania, wspomaganie pracodawców w poszukiwaniu pracowników na całym obszarze Wspólnoty, wymiana informacji o wolnych miejscach pracy, rynkach pracy, warunkach życia i pracy. W okresie 12 miesięcy 2009 roku do pośrednika pracy realizującego zadania w zakresie EURES trafiło 142 osoby poszukujące pracy za granicą. W trakcie wizyty uzyskały one pełną informację o aktualnych ofertach pracy, wymaganiach określonych przez pracodawców zagranicznych oraz zasadach ubiegania się o pracę. Pośrednik pracy udzielił także wyczerpujących informacji o rynku pracy oraz warunkach pracy i życia w danym kraju. Na przestrzeni 12 miesięcy 2009 r. odnotowano 1255 ofert w ramach sieci EURES. Najliczniejsze potrzeby kadrowe pracodawców zagranicznych dotyczyły zawodów: pracownicy rolnictwa -prace sezonowe (głównie przy zbiorach owoców) Finlandia, Norwegia, Wielka Brytania, Holandia rzeźnicy - Norwegia lekarze Finlandia, Holandia, Norwegia monterzy, spawacze, mechanicy Niemcy, Cypr, Norwegia animator kultury Hiszpania, Włochy, Cypr sprzedawcy Słowacja pielęgniarki Szwecja, Hiszpania,Niemcy inżynierowie mechanicy, technicy mechanicy - Cypr pomoc kuchenna, kucharze, kelnerzy, barmani, personel hotelowy Cypr, Norwegia, Łotwa, Francja programiści systemów informatycznych Republika Czeska W roku 2009 dwóch pracodawców zgłosiło zapotrzebowanie na zatrudnienie 2 cudzoziemców (pod warunkiem uzyskania zezwolenia na ich zatrudnienie), w zawodach: specjalista ds. zaopatrzenia z bardzo dobra znajomością języka tureckiego, kucharz kuchni tureckiej, 54

Ponadto w analizowanym okresie 4 pracodawców zarejestrowało w Powiatowym Urzędzie Pracy w Brzesku oświadczenia o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi obywatelowi Białorusi, Rosji, Mołdowy lub Ukrainy bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę. Pracodawcy utworzyli 9 miejsc pracy dla obywateli zza wschodniej granicy w zawodach: murarz 2, pomocnik murarza 1, tynkarz maszynowy 1, robotnik budowlany 4 pracownik fizyczny - 1. na okres nieprzekraczający 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy (zgodnie z przepisami Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 sierpnia 2006 roku). 55

VI. REALIZACJA ZADAŃ W 2009r. PRZEZ REFERAT PORADNICTWA ZAWODOWEGO I SZKOLEŃ 6.1. Poradnictwo zawodowe i informacja zawodowa Współczesny rynek pracy ulega ciągłym zmianom i stawia przed osobami poszukującymi pracy nowe wymagania. Życie zawodowe człowieka to ciągły proces uczenia się i rozwoju. Okresy zatrudnienia przeplatają się z okresami bezrobocia lub zatrudnieniaw formie i wymiarze nie w pełni satysfakcjonującym pracownika. Znajomość rynku pracy, wiedza o tym jakim podlega on prawom oraz jak można wykorzystać swoje atuty lub czego należy się nauczyć by lepiej sobie na nim radzić, ma dzisiaj bardzo duże znaczenie. Dlatego szczególnie ważna jest możliwość korzystania z usług poradnictwa zawodowego, które dostarcza aktualnych informacji o rynku pracy, zawodach i drogach kształcenia, a także informacji na temat możliwości wykorzystania, zgodnie z zainteresowaniami, swojego potencjału intelektualnego i osobowościowego. Zasady świadczenia usług poradnictwa zawodowego przez urzędy pracy zostały określone w Ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r., Nr 69, poz. 415 z późniejszymi zmianami) oraz w dwóch rozporządzeniach Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie standardów usług rynku pracy oraz w sprawie szczegółowych warunków prowadzenia przez publiczne służby zatrudnienia usług rynku pracy z dnia 2 marca 2007 r. (Dz. U. z dnia 16 marca 2007 r.) W Powiatowym Urzędzie Pracy w Brzesku usługi poradnictwa zawodowego w 2009 r. były świadczone w ramach działań Referatu Poradnictwa Zawodowego i Szkoleń w zakresie: poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy (Klub Pracy) szkoleń zawodowych. Były one skierowane do: osób bezrobotnych i poszukujących pracy pozostających w ewidencji urzędu pracy osób niezarejestrowanych pracodawców. 56

Poradnictwo zawodowe jako jedna z podstawowych usług rynku pracy, realizowane jest w następujących formach: indywidualne i grupowe poradnictwo zawodowe indywidualna i grupowa informacja zawodowa. Doradca zawodowy w trakcie indywidualnego procesu doradczego udziela klientom pomocy w zakresie odpowiedniego przygotowania się do poszukiwania i wyboru właściwej pracy zawodowej lub kształcenia czy szkolenia zawodowego. Pomaga klientowi przygotować się do podejmowania świadomych decyzji zawodowych. Dążąc do rozwiązania problemów klient wspólnie z doradcą dokonuje bilansu swoich umiejętności, indywidualnych możliwości, predyspozycji zawodowych. W trakcie rozmów doradca pomaga w osiągnięciu lepszego zrozumienia siebie w odniesieniu do środowiska pracy, wspomaga poszukiwanie nowych dróg, wskazuje możliwości kształcenia i podnoszenia kwalifikacji zawodowych, ułatwia dotarcie do ciągle wzrastającej liczby informacji na temat zmian zachodzących na rynku pracy, zapotrzebowania na nowe zawody, co w efekcie jest pomocne w planowaniu i podejmowaniu trafnego wyboru własnej drogi zawodowej przez klientów. W okresie od stycznia do końca grudnia 2009 r. w ramach poradnictwa indywidualnego, z rozmowy wstępnej skorzystało 884 osoby, z czego 686 kontynuowało współpracę w ramach procesu doradczego. Doradcy zawodowi przeprowadzili z tymi klientami łącznie 2466 rozmów doradczych. W wyniku współpracy z doradcą zawodowym, w 2009 r., 338 osób opracowało Indywidualne Plany Działania. Etap tworzenia IPD obejmuje proces doradczy, w wyniku którego następuje: identyfikacja oczekiwań, wstępnych celów zawodowych, poznanie mocnych, słabych stron, wyznaczenie celów, podjęcie decyzji dotyczącej kariery zawodowej. 57

Poradnictwo grupowe realizowane jest w ramach zajęć warsztatowych. Tematyka zajęć grupowych obejmuje między innymi: metody i techniki aktywnego poszukiwania pracy, zagadnienia z zakresu autoprezentacji, prowadzenia rozmów kwalifikacyjnych, sporządzania dokumentów aplikacyjnych, zasad podejmowania działalności gospodarczej. Udział w zajęciach pomaga w osiąganiu adekwatnej oceny samego siebie, swojej sytuacji na rynku pracy. Praca w grupie daje wymierne korzyści uczestnikom poprzez umożliwienie kontaktów z ludźmi mającymi podobne problemy, stworzenie okazji do wymiany doświadczeń, dzielenie się swoimi problemami i sugestiami z innymi, dokonywanie ocen na tle grupy. W analizowanym okresie poradnictwem grupowym objęto 136 osób, dla których przeprowadzono zajęcia warsztatowe w 13 grupach. Zarówno kobiety, ludzie młodzi jak i osoby długotrwale bezrobotne należą do grup silnie dotkniętych bezrobociem. W dalszym ciągu napotykają na barierę zatrudnieniową. Należy zaznaczyć, że celem kolejnych zmian przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy było ukierunkowanie działań PUP na realizację podstawowych usług rynku pracy - a do nich należy również poradnictwo zawodowe - oraz wzmocnienie prymatu działań aktywizujących nad działaniami pasywnymi. Działania te mają ułatwić koncentrację na potrzebach trudnych klientów. Usługi doradcze wspierane są informacją zawodową, która wspomaga proces podejmowania decyzji zawodowych, a także umożliwia klientom lepszą orientację. Jest ona usługą mającą na celu dostarczenie wiedzy o: sytuacji na rynku pracy bezrobociu występujących trendach w zakresie popytu na kwalifikacje i umiejętności zawodowe prognozach dotyczących zawodów przyszłości i zachodzących zmianach w świecie pracy możliwościach kształcenia i szkolenia zawodowego instytucjach i organizacjach wspierających poszukujących zatrudnienia źródłach informacji i zasadach poszukiwania zatrudnienia metodach i formach sporządzania dokumentów zawodowych programach realizowanych na rzecz osób bezrobotnych. Informacja upowszechniana jest w dwóch formach: indywidualnej (korzystanie samodzielne lub przy współpracy z doradcą zawodowym ze zbiorów informacji), grupowej (spotkania informacyjne dla określonej kategorii klientów). 58

Z informacji zawodowej mogą korzystać osoby bezrobotne, poszukujące pracy oraz osoby nie zarejestrowane, jak również młodzież szkolna przygotowująca się do wejścia na rynek pracy, czy do wyboru dalszej drogi kształcenia, a tym samym zawodu. W 2009 r. z tego rodzaju pomocy, w formie indywidualnej skorzystało 333 osoby (w tym 196 kobiet), natomiast w formie grupowej 584 osoby (363 kobiety), dla których zorganizowano 35 spotkań informacyjnych. Ponadto przeprowadzono jedno grupowe spotkanie informacyjne, dla uczniów kl. II gimnazjalnej pn. Kim zostanę jak będę dorosły o czym warto wiedzieć wybierając zawód, w ramach Ogólnopolskiego Tygodnia Kariery. Istotne znaczenie dla realizacji usług doradczych ma funkcjonująca na terenie urzędu Sala Informacji Zawodowej i Poradnictwa Grupowego, w której zgromadzone są, pomocne w rozwiązywaniu problemów klientów, następujące zbiory informacji zawodowych: teczki informacji o zawodach przewodniki po zawodach klasyfikacja zawodów i specjalności filmy zawodoznawcze programy komputerowe (min. Gawrosz, Doradca 2000, Multimedialna Encyklopedia Zawodów, Samodzielność w poszukiwaniu pierwszej pracy, Działam skutecznie, Zakładam firmę, Szukam pracy) szkolenia na CD (min. Profesjonalna obsługa klienta, Telefon w firmie, Dziesięć kroków do szkolenia) filmy pomagające w przygotowaniu się do aktywnego poszukiwania pracy (min. Autoprezentacja, Rozmowa kwalifikacyjna, Czy nadaję się na przedsiębiorcę?) informatory o szkołach, uczelniach, kursach i instytucjach szkolących ulotki, broszury, poradniki wzory dokumentów aplikacyjnych opracowania dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej. Dostępność do usług doradczych jest promowana na tablicach informacyjnych Urzędu, poprzez ulotki oraz na stronie internetowej PUP. W 2009 roku ze wszystkich form poradnictwa zawodowego skorzystało łącznie 1476 osób, tj. o 21 osób więcej niż w 2008 roku, wzrosła również o 319 liczba rozmów doradczych, co obrazuje poniższa tabela. 59

Liczba osób korzystających z poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej w 2008 i 2009 roku. Wyszczególnienie 2008 rok 2009 rok Wzrost +, spadek - 2009 r. do 2008 r. Razem Kobiet Razem Kobiet Razem Kobiet Poradnictwo indywidualne 419 337 884 612 465 +275 Liczba rozmów 1148 X 2466 x +1318 X doradczych Poradnictwo grupowe 86 85 136 117 +50 +32 Informacja indywidualna 243 164 333 196 +90 +32 Informacja grupowa 728 584 584 363-144 -221 Ogółem - poradnictwo zawodowe i informacja zawodowa 1476 1170 1937 1288 +461 +118 60

6.2. Działalność Klubu Pracy Zadaniem Klubu Pracy funkcjonującego przy Powiatowym Urzędzie Pracy w Brzesku jest pomoc osobom bezrobotnym i poszukującym pracy w zmianie ich sytuacji na rynku pracy. Realizuje on jedną z usług rynku pracy tj. pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy. Pomoc ta polega na przygotowaniu bezrobotnych i poszukujących pracy do lepszego radzenia sobie w poszukiwaniu i podejmowaniu zatrudnienia poprzez: uczestnictwo w szkoleniu z zakresu umiejętności poszukiwania pracy, udział w zajęciach aktywizacyjnych, dostęp do informacji i elektronicznych baz danych służących uzyskaniu umiejętności poszukiwania pracy i samozatrudnienia. Szkolenia z zakresu umiejętności poszukiwania pracy są przeznaczone dla osób bezrobotnych lub poszukujących pracy, w tym w szczególności dla osób, które: nie posiadają doświadczenia w poszukiwaniu pracy utraciły motywację do poszukiwania pracy w związku z długotrwałym niepowodzeniem w jej poszukiwaniu chcą powrócić na rynek pracy po długim okresie braku aktywności zawodowej. Celem szkolenia w Klubie Pracy jest przygotowanie uczestników do intensywnego i efektywnego poszukiwania pracy, tak aby po zakończeniu zajęć byli w stanie: określić i zanalizować lokalny rynek pracy zastosować różnorodne techniki poszukiwania pracy określić i porównać swoje mocne strony z możliwościami oferowanymi przez rynek pracy udoskonalić swoje umiejętności podejmowania decyzji i planowania swoich działań. 61

Udział w szkoleniu poprzedzony jest rozmową wstępną lub poradą indywidualną prowadzoną przez doradcę zawodowego. Trwa ono trzy tygodnie. W trakcie dwóch pierwszych tygodni lider klubu pracy realizuje 20 sesji szkoleniowych, podczas których uczestnicy (nie więcej jak 14 osób w grupie) zdobywają wiedzę teoretyczną i rozwijają praktyczne umiejętności poszukiwania pracy. Trzeci tydzień przeznaczony jest na aktywne poszukiwanie zatrudnienia przez uczestników szkolenia z praktycznym zastosowaniem poznanych zachowań, metod i technik poszukiwania pracy oraz konsultacji z liderem klubu pracy. Udział w szkoleniu jest potwierdzony wydanym zaświadczeniem. Pełny program szkolenia ma na celu aktywizację osób, które utraciły motywację do poszukiwania pracy, są zniechęcone dłuższym niepowodzeniem w jej poszukiwaniu, nie znają zasad aktywnego poruszania się po rynku pracy oraz potrzebują wsparcia innych osób, aby zwiększyć swoją mobilność na rynku pracy. Kolejnym ważnym elementem działań Klubu Pracy są zajęcia aktywizacyjne. Prowadzone są w formie grupowej, a ich tematyka wynika z aktualnych potrzeb i propozycji osób bezrobotnych i poszukujących pracy chętnych do udziału w zajęciach i może dotyczyć między innymi: pisania dokumentów aplikacyjnych autoprezentacji opracowywania planów działania komunikacji werbalnej i niewerbalnej zachowań kreatywnych i asertywnych zakładania własnej firmy lub tworzenia spółdzielni socjalnych przygotowania i przebiegu rozmowy kwalifikacyjnej z pracodawcą. Udział w zajęciach aktywizacyjnych umożliwia osobom bezrobotnym i poszukującym pracy zdobycie informacji na interesujące ich tematy związane z poruszaniem się po rynku pracy. Warsztaty prowadzone są w grupach liczących od 8 do 16 osób z wykorzystaniem różnych metod pracy (wykład, pogadanka, rozmowa, ćwiczenia, scenki symulacyjne z kamerą). Wyposażenie KP w komputery umożliwiło prowadzenie zajęć aktywizacyjnych z zakresu zasad wykorzystania komputera i Internetu w poszukiwaniu pracy. Zajęcia te cieszą się dużym zainteresowaniem zwłaszcza u osób, które nie miały jeszcze możliwości obcowania z komputerem, a mają świadomość znaczenia posiadania tych umiejętności w poszukiwaniu pracy. 62

Klub Pracy umożliwia również wszystkim zainteresowanym (nie tylko osobom zarejestrowanym) dostęp do informacji i elektronicznych baz danych poprzez: gromadzenie, opracowywanie i aktualizowanie informacji przydatnych osobom bezrobotnym, poszukującym pracy i innym zainteresowanym aktywnym poszukiwaniem zatrudnienia oraz podejmowaniem działalności gospodarczej; udostępnienie i pomoc w korzystaniu z informacji i elektronicznych baz danych zgromadzonych w Sali Informacji Zawodowej i Poradnictwa Grupowego, w Sali Klubu Pracy oraz w siedzibie tut. Urzędu, w miejscach ogólnie dostępnych. W Sali Klubu Pracy do dyspozycji osób zainteresowanych są między innymi: informacje o sposobach i metodach poszukiwania pracy oraz prowadzenia rozmów kwalifikacyjnych; wzory dokumentów aplikacyjnych; przepisy dotyczące podejmowania i świadczenia pracy; informacje o możliwościach podejmowania pracy za granicą; przepisy prawne, procedury postępowania i wzory dokumentów przydatnych przy zakładaniu własnej firmy; wykazy stron internetowych przydatnych w procesie aktywnego poszukiwania pracy lub podejmowania samozatrudnienia; informacje na temat instytucji działających na rzecz osób bezrobotnych oraz możliwych form wsparcia z ich strony; ulotki, plakaty dotyczące projektów i programów rynku pracy. Lider Klubu Pracy dba o to, aby zgromadzone informacje i materiały były aktualne i różnorodne. Ze zbiorów tych klienci korzystają samodzielnie lub z pomocą lidera klubu pracy. W okresie od stycznia do końca grudnia 2009 r. z usług Klubu Pracy skorzystało łącznie 185 klientów, dla których zorganizowano i przeprowadzono 5 trzytygodniowych edycji szkolenia z zakresu umiejętności poszukiwania pracy, w których uczestniczyły 54 osoby bezrobotne oraz 19 edycji zajęć aktywizacyjnych, z których skorzystało 131 osób. Tematyka zajęć była następująca: Aktywność Twoją szansą na uzyskanie zatrudnienia Co warto wiedzieć przed wizytą u pracodawcy Komputer i Internet jako narzędzie w poszukiwaniu pracy U progu wejścia na rynek pracy 63

Ponadto z dostępu do informacji i elektronicznych baz danych w analizowanym okresie, samodzielnie lub z pomocą lidera klubu pracy, skorzystało 87 osób. Po 3 tygodniowym szkoleniu 2 osoby podjęła zatrudnienie (w tym w okresie do 3 miesięcy 1 osoba), ponadto 9 osób zostało skierowanych na kursy zawodowe, a 4 osoby rozpoczęły odbywanie stażu. W wyniku udziału w zajęciach aktywizacyjnych 7 osób podjęło zatrudnienie, 2 osoby założyły własną firmę, 3 osoby zostały skierowane na szkolenia zawodowe, a 10 osób rozpoczęło odbywanie stażu. Udział w zajęciach aktywizacyjnych oraz w szkoleniu w Klubie Pracy jest bezpłatny. Osobom uczestniczącym w trzytygodniowych szkoleniach z zakresu umiejętności poszukiwania przysługiwał dodatek lub stypendium szkoleniowe oraz zwrot kosztów dojazdu, zgodnie z obowiązującymi przepisami. Informacje o inicjatywach podejmowanych przez Klub Pracy rozpowszechniane są poprzez bezpośredni kontakt lidera klubu pracy i doradców zawodowych z osobami bezrobotnymi i poszukującymi pracy, materiały promocyjne rozmieszczone na terenie Urzędu oraz informacje na stronach internetowych. Dla podwyższenia jakości szkoleń w Klubie Pracy tut. Urząd kontynuuje współpracę z Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej ZZ w Tarnowie, WUP w Krakowie, zapraszając psychologa, który prowadzi wybrane elementy szkolenia oraz badania testowe uczestnikom. Pozostałe zajęcia prowadzone są przez lidera klubu pracy, doradcę zawodowego oraz innych pracowników urzędu. Program szkolenia oraz wykorzystane metody pracy są dostosowywane do potrzeb i oczekiwań uczestników każdej grupy. Poniższa tabela przedstawia dane dotyczące liczby klientów korzystających z usług poradnictwa zawodowego, informacji zawodowej oraz pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy w 2009 roku. 64

Liczba klientów korzystających z usług poradnictwa zawodowego oraz pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy w 2009 roku Forma porady Liczba osób w tym liczba kobiet Liczba grup Liczba wizyt Bezrobotni do 25 roku życia Liczba osób długotrwale bezrobotnych Poradnictwo indywidualne 884 612 X 2466 146 466 Poradnictwo grupowe 136 117 13 X 87 36 Pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy KP Informacja indywidualna 185 166 18 X 83 121 333 196 X X X X Informacja grupowa 584 363 35 X 409 158 Liczba osób korzystających z usługi poradnictwa zawodowego oraz uczestniczących w zajęciach Klubu Pracy w latach 2007-2009 65

6.3. Ogólnopolski tydzień kariery Doradcy zawodowi, lider klubu pracy PUP w Brzesku przyłączyli się do ogólnopolskiego przedsięwzięcia Stowarzyszenia Doradców Szkolnych i Zawodowych Rzeczypospolitej Polskiej pn. Ogólnopolski Tydzień Kariery, w ramach którego zorganizowano: Dni informacji zawodowej pn. Informacja zawodowa dla każdego, których celem było umożliwienie wszystkim osobom zainteresowanym, bez względu na wiek czy status, skorzystania z usług doradców zawodowych lub lidera klubu pracy oraz ze zbiorów informacji zawodowej, zgromadzonych w PUP w Brzesku. Uczestnikami były osoby bezrobotne zarejestrowane w ewidencji PUP, osoby niepozostające w ewidencji urzędu oraz uczniowie kl. II gimnazjum przygotowujący się do wyboru zawodu, szkoły do kontynuacji nauki. Warsztaty pn. Role partnerów lokalnych praca z klientem - których celem była wymiana doświadczeń, określenie form pomocy, wypracowanie zasad współpracy między instytucjami świadczącymi usługi na rzecz wspólnych klientów. Uczestnikami byli przedstawiciele: Miejskich Ośrodków Pomocy Społecznej w Brzesku i Czchowie; Gminnych Ośrodków Pomocy Społecznej w Borzęcinie, Dębnie, Iwkowej, Szczurowej; Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Brzesku; Centrum Wsparcia Kolping Praca w Brzesku; Zespołu Kuratorskiej Służby Sądowej w Brzesku. Konferencję pn. Poradnictwo zawodowe dla dorosłych i młodzieży szkolnej - która miała na celu określenie roli doradcy zawodowego w planowaniu i rozwoju kariery zawodowej osób dorosłych i młodzieży szkolnej. Uczestniczyli w niej przedstawiciele: Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Tarnowie; Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Brzesku; Szkolnego Ośrodka Kariery w Brzesku; Centrum Edukacji i Pracy Młodzieży OHP w Tarnowie; placówek oświatowych nauczyciele, pedagodzy zajmujący się poradnictwem zawodowym oraz PUP w Brzesku. 66

W wyniku powyższych działań osiągnięto następujące rezultaty: 1. Udzielono indywidualnej informacji zawodowej 10 osobom, 24 uczniów kl. II gimnazjalnej w trakcie spotkania grupowego uzyskało wiedzę na temat O czym warto pamiętać wybierając zawód oraz skorzystało ze zbiorów informacji o zawodach. 2. Uczestnicy warsztatów 18 osób przedstawiciele różnych, lokalnych instytucji zaprezentowali swoje usługi, wymielili doświadczenia oraz omówili zasady współpracy. 3. Doradcy zawodowi oraz inni uczestnicy zajmujący się poradnictwem zawodowym dla różnych grup osób, biorący udział w spotkaniu 21 osób określili swoją rolę, wymienili doświadczenia, pogłębili wiedzę na temat roli i zadań różnych instytucji świadczących usługi w zakresie poradnictwa zawodowego. Prezentując swój warsztat zachęcali do współpracy i dalszego doskonalenia swojej pracy. 67

6.4. Szkolenia zawodowe Mówiąc o formach wsparcia osób bezrobotnych i poszukujących pracy należy podkreślić znaczenie działań zmierzających do nabywania, doskonalenia lub zmiany kwalifikacji zawodowych poprzez organizowanie i finansowanie szkoleń dla osób bezrobotnych. Są one realizowane w ramach kolejnej podstawowej usługi rynku pracy tj. organizacja szkoleń. Szkolenia oferowane klientom Urzędu to pozaszkolne zajęcia mające na celu uzyskanie, uzupełnienie lub doskonalenie umiejętności, kwalifikacji zawodowych lub ogólnych, potrzebnych do wykonywania pracy, w tym również umiejętności poszukiwania zatrudnienia lub podjęcia działalności gospodarczej. Powiatowy Urząd Pracy inicjuje, organizuje i finansuje szkolenia dla osób bezrobotnych i innych uprawnionych. Osoby zainteresowane mogły w 2009 roku korzystać (zgodnie z przepisami Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz zasadami obowiązującymi w PUP) ze szkoleń w formie: grupowej - zgodnie z opracowanym planem szkoleń oraz indywidualnej - na wniosek osoby, która uprawdopodobni, że szkolenie to zapewni uzyskanie odpowiedniej pracy lub podjęcie działalności gospodarczej. W 2009 r. na szkolenia łącznie skierowano 325 osób, z których szkolenia ukończyło 316. Na szkolenia w formie grupowej skierowano 175 osób, wszystkie osoby ukończyły szkolenia. Na wnioski indywidualne osób zainteresowanych udziałem we wskazanym szkoleniu, skierowano 92 osoby (w tym 1 osobę pobierającą rentę szkoleniową oraz 1 osobę poszukującą pracy niepozostającą w zatrudnieniu, której szkolenie zostało sfinansowane ze środków PFRON). Spośród skierowanych osób 89 ukończyło szkolenia (3 osoby zostały skierowane jeszcze w 2008 r., a 4 osoby ukończą szkolenia w roku 2010). Dwie osoby bez uzasadnionej przyczyny przerwały udział w szkoleniu. Na szkolenia z zakresu umiejętności poszukiwania pracy skierowano 58 osób. Szkolenia te ukończyło 52 osoby. 68

Tematykę szkoleń oraz liczbę osób skierowanych na poszczególne szkolenia przedstawia poniższa tabela. Szkolenia indywidualne (Algorytm): L.p. TEMAT SZKOLENIA Skierow. 2009 1 Szkolenie przygotowujące do uzyskania prawa jazdy kat. C 13 2 Szkolenie przygotowujące do uzyskania prawa jazdy kat. E do C 3 Szkolenie przygotowujące do uzyskania prawa jazdy kat. E do B (lawety) 4 OPERATOR SPRZĘTU CIĘŻKIEGO: 14 Kończąc. 2009 14 (2 z 2008r.) (1 ukończy w 2010 r.) 12 (1 z 2008r.) (3 ukończą w 2010 r.) Podjęcie pracy do 3-ch mcy % efektywności 3 21,43% 3 25% 1 1 1 100% -operator żurawia przenośnego -operator koparko-ładowarki -operator koparki jednonaczyniowej -operator węzła betoniarskiego -operator walca drogowego -operator rozkładarki mas bitumicznych -operator ładowarki jednonaczyniowej -operator frezarki 2 9 4 1 1 2 1 1 2 8 4 1 1 2 1 1 2 3 2 1 1 1 0 1 100% 37,5% 50% 100% 100% 50% - 100% 5 Kierowca - operator wózków jezdniowych 6 Kurs dokształcający kierowców wykonujących transport drogowy - cz. ogólna i/lub dodatkowa: - dla przewozu rzeczy - dla przewozu osób 3 3 0-5 1 5 1 1 0 20% - 7 Instruktor nauki jazdy 1 1 0-8 Kurs fryzjerski: - podstawy przygotowujące do zawodu fryzjer-stylista - kurs step by step - miesięczny - kurs step by step - dwutygodniowy 9 Instruktor jazdy konnej 1 1 0-10 Prace pod napięciem przy urządzeniach elektroenergetycznych do 1 KV, budowa i eksploatacja linii napowietrznych z przewodami izolowanymi 2 1 1 2 1 1 0 1 1-100% 100% 1 1 1 100% 69

L.p. TEMAT SZKOLENIA Skierow. 2009 Kończąc. 2009 Podjęcie pracy do 3-ch mcy % efektywności 11 Kurs spawania: - w osłonie argonu metodą TIG - w osłonie CO2 metodą MAG - gazowe - w osłonie CO2 metodą MAG i MIG 11 1 1 1 11 1 1 0 8 0 1 0 72,73% - 100% - 12 Pilarz - drwal 1 1 1 100% 13 Pracownik administracyjno-biurowy 1 1 0-14 Kurs kosmetyka praktyczna 1 1 0-15 Kurs kosmetyka profesjonalna 1 1 0-16 Kurs manicure i pedicure 1 1 0-17 Kurs małej przedsiębiorczości 1 1 1 100% 18 Kurs wizaż oraz szkolenie henna i regulacja brwi 19 Opiekun osób starszych, niepełnosprawnych i przewlekle chorych 1 1 1 100% 2 2 0-20 Kurs kucharz małej gastronomii 2 2 2 100% Ogółem 90 87 ( 3 kończące z 2008r.) 36 41,38% Popularna tematyka szkoleń indywidualnych, organizowanych na wnioski osób bezrobotnych w 2009 roku 70