Jakie są źródła finansowania floty samochodowej w przedsiębiorstwie? W dzisiejszych czasach trudno wyobrazić sobie prowadzenie działalności gospodarczej bez posiadania firmowego środka transportu. Choćby jednego. Jednak im większa jest firma, tym liczniejsza flota pojazdów staje się niezbędna do właściwego jej funkcjonowania. A posiadanie auta firmowego to szereg problemów, w tym ten pierwszy, związany z koniecznością wyboru metody finansowania jego zakupu. Polski przedsiębiorca stojąc przed koniecznością zakupu pojazdu samochodowego do prowadzonej/zarządzanej przez siebie firmy, ma do wyboru co najmniej kilka metod finansowania. I niestety, nie sposób pomóc mu jednoznacznie wskazując, która z tych form jest najbardziej korzystna dla firmy. Zakup za gotówkę, na kredyt, leasing, wynajem czy wreszcie formy mieszane są najbardziej popularne w ostatnich latach na polskim rynku. Każda z nich ma swoje zalety, każdej też można przypisać pewne wady. Wybór odpowiedniej zależy od co najmniej kilku aspektów - od aktualnej sytuacji finansowej firmy, od jej zdolności kredytowej, od liczby potrzebnych do nabycia pojazdów, od oczekiwanych korzyści podatkowych i wreszcie od odpowiedzi na pytanie, czy koniecznie chcemy być właścicielem auta czy może będziemy tylko jego użytkownikiem. Środki własne 1 / 6
Wybór środków własnych przedsiębiorstwa, jako formy finansowania kupna auta do firmy wiąże się z pewnością ze stosunkowo wciąż jeszcze małym zaufaniem do innych form finansowania zakupu. W tym przypadku samochód staje się własnością firmy/właściciela, nie ma jakiegokolwiek ryzyka związanego z aspektami własnościowymi podczas dalszego użytkowania pojazdu. Jednak na kupno za gotówkę nowego samochodu mogą sobie pozwolić nieliczni, dysponujący wolnymi środkami finansowymi, które nie muszą być przeznaczone na inne potrzeby czy inwestycje. Znacznie mniej popularna staje się gotówka, w sytuacji, gdy firma nabywa kilka albo i więcej aut na raz. W takim przypadku zaangażowanie środków pieniężnych byłoby już bardzo duże i mało kogo stać byłoby na takie rozwiązanie. Wadą tej formy finansowania są niekorzystne dla firmy rozliczenia rachunkowo-podatkowe. Podatnik, mimo zaangażowania całej kwoty stanowiącej równowartość pojazdu, nie ma możliwości zaliczenia bezpośrednio tego wydatku do kosztów uzyskania przychodu, a jedynie poprzez odliczenia amortyzacyjne. Z kolei z punktu widzenia podatku VAT od razu powstaje konieczność jego zapłaty od całej wartości samochodu i tylko przy aucie ciężarowym nie stanowi to dodatkowego obciążenia dla firmy. Kredyt samochodowy Kredyt samochodowy to rozwiązanie dla tych, którzy nie dysponują odpowiednią ilością środków pieniężnych, a chcieliby być właścicielami samochodu. Długi okres kredytowania sprawia, iż comiesięczne raty nie są dużym obciążeniem dla firmy. Dodatkowo coraz większa konkurencja banków, w tym także banków samochodowych, specjalizujących się w kredytach na konkretne marki, sprawia, iż kredyt staje się coraz tańszą formą finansowania zakupu samochodu, z uproszczonymi procedurami jego uzyskania. Nie zawsze są potrzebne stosy dokumentów, zaświadczenia z US czy ZUS. Niestety wciąż przy kredytach pojawiają się inne koszty, jak dodatkowe prowizje, opłaty wstępne i manipulacyjne oraz konieczność dokonywania zabezpieczeń, które dość znacznie mogą zwiększyć koszt kredytu. 2 / 6
Leasing Choć przez wielu przedsiębiorców wciąż mało znany i w związku z tym niezbyt często wykorzystywany, to jednak leasing jako forma finansowania zakupów aut do firmy ma przed sobą wielką przyszłość. Jego główną zaletą jest to, że mimo braku odpowiednich środków firma może korzystać z samochodu. Podobnie, w przypadku gdy posiadane środki pieniężne mają być przeznaczone na inny cel, leasing nie wpływa na pogorszenie zdolności kredytowej firmy oraz jest korzystniejszy od kredytu czy od zakupu za gotówkę pod względem podatkowym. Wśród zalet leasingu wymienia się także dużą elastyczność oraz minimum formalności i czasu przy procedurze zawierania umowy. Współpracujące z producentami i importerami samochodowymi firmy leasingowe zapewniają uzyskanie sporych opustów cenowych. Dodatkowe korzyści, to możliwość uzyskania zniżek ubezpieczeniowych, korzystnej oferty serwisowej czy pomocy przy rejestracji pojazdu. I właśnie te dodatkowe opcje stanowią kolejną, niezwykle ważną istotę leasingu. Dziś mało które przedsiębiorstwo decyduje się na leasing, tylko jako metodę sfinansowania nabycia auta. Firmy leasingowe oferują bowiem bardzo szerokie spektrum dodatkowej oferty - od ubezpieczenia pojazdu, pomocy przy jego rejestracji, przerejestrowaniu, aż do usług serwisowych, likwidacji szkody, a nawet pełne zarządzanie całą flotą pojazdów w firmie. Full Service Leasing To najbardziej złożona odmiana leasingu, która poza atrakcyjnością oferty daje również przedsiębiorcy niezwykły komfort użytkowania całej swojej floty firmowej. FSL, czyli inaczej 3 / 6
wynajem długoterminowy, to połączenie finansowania z zarządzaniem flotą. Jak dotąd z usługi tej korzystają przede wszystkim duże firmy, dysponujące sporymi flotami aut, jednak coraz więcej ofert skierowanych jest też do małych i średnich przedsiębiorstw. Główną zaletą opcji full service leasing jest jej bardzo duża elastyczność. Przedsiębiorca może wybrać niemal każdą usługę związaną z posiadaniem aut, choć oczywiście może zdecydować się na ich mniejszą liczbę. Do najczęstszych usług, jakie są wybierane przy okazji korzystania z leasingu, należą: obsługa serwisowa (przeglądy i naprawy), wymiana opon, ubezpieczenia, zapewnienie pojazdów zastępczych w razie potrzeby, karty paliwowe, a także monitorowanie floty oraz usługi zarządcze. Car Fleet Management Przyszłość, jeśli chodzi o finansowanie i posiadanie aut firmowych, wiąże się bezsprzecznie z outsourcingiem flot, czyli branżą CFM. Powierzenie zarządzania pojazdami firmowymi zewnętrznym, specjalistycznym podmiotom odciąża firmę od wielu czynności, niezwiązanych z podstawowym profilem działalności firmy. Najbardziej popularną usługą w branży CFM jest oczywiście full service leasing, którą wybiera ponad 85 proc. przedsiębiorstw korzystających z usług firm zarządzających pojazdami. FSL to nie jedyna usługa z branży CFM. W zarządzanie firmom zewnętrznym oddawane są stosunkowo często także floty sfinansowane np. ze środków własnych bądź kredytem bankowym. Wynika to z przekonania, iż lepiej być właścicielem niż go wynajmować. Przedsiębiorca decyduje się tylko na pewien zakres usług, które mają mu ułatwić codzienne zarządzanie samochodami. Dużo mniej popularne, choć również obecne na polskim rynku, są takie usługi rynku CFM, jak niepełny wynajem czy najem. 4 / 6
Jak powiedziałem wcześniej, z usług branży CFM korzystają głównie duże podmioty gospodarcze, posiadające nawet kilkaset pojazdów w swojej flocie. W takich przypadkach korzyści z outsourcingu są zwykle największe. Nie da się ukryć, iż mniejsza popularność usług CFM wśród sektora MSP nie wynika wyłącznie z mniej wymiernych korzyści. Mimo gwałtownego rozwoju, sięgającego ok. 20 proc. w ciągu ostatnich kilku latach, wciąż tego typu rozwiązania są przez wielu właścicieli firm traktowane z dużą rezerwą. Finansowanie pojazdów firmowych Porównując strukturę finansowania zakupu aut firmowych w Polsce i w krajach zachodniej Europy, a nawet w większości państw naszego regionu, na podstawie wyników badania Barometr CVO 2009 wynika, iż polski rynek pojazdów firmowych jest bardzo archaiczny. Choć z roku na rok zmniejsza się udział środków własnych jako źródła finansowania zakupu aut firmowych, to wciąż stanowi on bardzo duży odsetek. W przypadku najmniejszych firm (do 10 pracowników), wskaźnik ten wynosi nawet 61 proc., dla największych (ponad 500 pracowników) 48 proc. Podczas gdy w krajach unijnych nie przekracza 50 proc. Mimo wszystko regularnie rośnie popularność leasingu. Leasing finansowy najbardziej popularny jest wśród firm zatrudniających do 100 osób, 40 proc. aut sfinansowanych zostało tą metodą, co jest wynikiem nawet lepszym niż średnia unijna (36 proc.). Większy udział leasingu finansowego zanotowały także polskie firmy liczące ponad 100 pracowników (31 proc.) oraz ponad 500 (25 proc.). Znacznie rzadziej polskie przedsiębiorstwa - i to bez względu na ich wielkość - korzystają z leasingu operacyjnego. I choć w przypadku największych firm w ostatnich dwóch latach popularność tego rodzaju leasingu wzrosła dwukrotnie (z 12 do 23 proc.) to i tak ten odsetek jest nadal dwukrotnie niższy niż średnia w krajach UE. 5 / 6
Mimo spowolnienia gospodarczego utrzymuje się tendencja wzrostowa branży CFM. Na koniec drugiego kwartału br. prawie 131 tys. samochodów znajdowało się pod opieką firm obsługujących floty pojazdów w Polsce. Dominujący jest full service leasing, z którego korzysta nieco ponad 95 tys. aut firmowych. Ponad 20 tys. aut stanowi własność przedsiębiorstw i jest oddana w zarządzanie firmom zewnętrznym. Patrząc na strukturę polskiego rynku flot firmowych, zwłaszcza przez pryzmat innych europejskich rynków, zmian zachodzących w ostatnich kilku, kilkunastu latach oraz - a może przede wszystkim - intencji dotyczących finansowania flot ze strony osób nimi zarządzających, można być pewnym, że czekają nas w tej branży duże zmiany. Coraz więcej firm rozważa optymalizację wydatków związanych z obsługą samochodów firmowych, co może oznaczać większe wykorzystanie zwłaszcza leasingu operacyjnego. Można się także spodziewać dalszego rozwoju branży CFM, głównie usług wynajmu długoterminowego z mniej lub bardziej szerokim zakresem usług dodatkowych. Wzrost tych form finansowania zakupu aut do firmy odbędzie się z pewnością kosztem zakupów z wykorzystaniem środków własnych, nie oznacza to jednak, iż w krótkim czasie ta metoda finansowania odejdzie do lamusa. 6 / 6