Accounting Alert 2/2012

Transkrypt

1 Accounting Alert 2/2012 SAMOCHÓD DLA FIRMY JAK NAJKORZYSTNIEJ SFINANSOWAĆ ZAKUP? Jolanta Goluch samodzielna księgowa, PKF Accounting sp. z o.o. Oddział w Warszawie Kupno samochodu dla firmy można sfinansować na wiele sposobów. Przy zakupie służbowego auta o wyższej wartości najlepiej skorzystać z umowy leasingu operacyjnego. PRZYKŁAD Spółka zamierza kupić samochód osobowy dla prezesa. Wartość inwestycji to ok. 180 tys. zł netto. Spółka posiada środki na sfinansowanie tego zakupu, rozważa jednak opcję leasingu. Jakie istotne elementy powinna wziąć pod uwagę przy wyborze formy finansowania tej inwestycji? Dokonując wyboru pomiędzy alternatywnymi źródłami finansowania zakupu samochodu spółka powinna wziąć pod uwagę: dostęp do własnych i zewnętrznych form finansowania, indywidualne preferencje odnośnie zadłużenia, bieżącą i prognozowaną sytuację rozliczeń z fiskusem oraz brzmienie przepisów podatkowych. To właśnie regulacje podatkowe przyczyniły się do szczególnej popularności leasingu operacyjnego, w szczególności w odniesieniu do limuzyn. Dzięki tarczy podatkowej w wielu przypadkach czynią one leasing operacyjny, pomimo dodatkowych kosztów finansowych najefektywniejszą formą finansowania zakupu samochodu osobowego. I taki właśnie rodzaj leasingu (operacyjny) omówimy w odniesieniu do rozpatrywanego problemu. Osobowy czy ciężarowy Brzmienie przepisów podatkowych jest szczególnie istotne dla samochodów osobowych. To dla nich właśnie ustawodawca wprowadził ograniczenie możliwości odliczenia VAT (maksymalne odliczenie to 60 proc., nie więcej niż 6000 zł) oraz nie przewidział prawa zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów amortyzacji w części przekraczającej 20 tys. euro. Z tego punktu widzenia istotne jest, czy samochód kwalifikuje się jako samochód osobowy, czy ciężarowy. Pojęcie samochodu osobowego na gruncie ustaw o podatku dochodowym zostało zrównane z pojęciem samochodu osobowego na gruncie przepisów ustawy o VAT. I tak, samochód osobowy to: każdy pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, konstrukcyjnie przeznaczony po przewozu nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą. Przedsiębiorstwa mają do wyboru kilka źródeł finansowania nabycia samochodu: zakup za gotówkę z własnych środków, kredyt bankowy, leasing lub wynajem długoterminowy. Zakup za gotówkę Zdecydowanym plusem zakupu za gotówkę jest niezaprzeczalne nabycie prawa własności do pojazdu, zazwyczaj w dniu zapłaty, i elastyczność związana z dysponowaniem zakupionego aktywa. Dodatkowym atutem jest naturalnie brak kosztów finansowych oraz fakt, iż koszty eksploatacji samochodu, w związku z tym, iż widnieje on w

2 ewidencji środków trwałych podatnika, stanowią co do zasady koszty uzyskania przychodów, bez konieczności prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu. Zakup za gotówkę może jednak okazać się dla wielu małych i średnich przedsiębiorców niemożliwy, gdyż wydatkowanie jednorazowo znacznej kwoty grozi zachwianiem terminów spłat zobowiązań bieżących. Kredyt bankowy Inną możliwością jest sfinansowanie zakupu z kredytu bankowego. Również w tym przypadku samochód widnieje w ewidencji środków trwałych podatnika, co ułatwia zaliczenie kosztów eksploatacji samochodu do kosztów uzyskania przychodów. Należy jednak pamiętać, że nie dla wszystkich kredyt będzie osiągalny. Banki wymagają, by działalność była prowadzona przez co najmniej 12 miesięcy. Ponadto procedury pozyskania kredytu są często długie i trudne, i należy liczyć się z wieloma formalnościami. Konieczne jest przedłożenie szeregu dokumentów, w tym tych, dokumentujących sytuację finansową przedsiębiorstwa, a nawet biznes plan. Musimy też pamiętać o zabezpieczeniach, których banki wymagają, tj. poręczeniu bądź zastawie rejestrowym. Oprócz kosztów odsetek, przedsiębiorstwo ponosi także koszty dodatkowych usług okołofinansowych (np. koszty poręczeń). Leasing Od lat popularną alternatywą jest leasing. Polityka firm leasingowych jest dużo bardziej liberalna niż polityka banków. Udzielają one finansowania nawet firmom, których okres funkcjonowania na rynku wynosi 3-6 miesięcy, a nawet rozpoczynającym działalność. Firmy leasingowe stosują prostsze procedury akceptacji klientów, głównie ze względu na fakt, iż to one pozostają właścicielami przedmiotu umowy aż do chwili spłaty rat ustalonych w umowie. Przy leasingu istnieje możliwość ukształtowania rat leasingowych na dogodnym dla korzystającego poziomie poprzez odpowiednie ustalenie poszczególnych elementów umowy, tj.: rat leasingowych - im wyższy poziom pierwszych rat leasingowych, tym niższe mogą być późniejsze raty; wartości wykupu przedmiotu umowy im wyższy poziom wartości wykupu, tym niższe będą poszczególne raty leasingowe (przy leasingu operacyjnym cena sprzedaży przedmiotu umowy po zakończeniu jej trwania nie może być niższa od wartości początkowej pomniejszonej o odpisy amortyzacyjne ustalone z zastosowaniem 3- krotnie skróconych okresów amortyzacji); okresu trwania umowy im dłuższy okres trwania umowy, tym poszczególne raty leasingowe powinny być niższe (przy leasingu operacyjnym dla celów podatku dochodowego okres nie powinien być krótszy niż 40 proc. normatywnego okresu amortyzacji samochodu, tj. 5 lat x 40 proc. = 2 lata). Z podatkowego punktu widzenia rozróżniamy dwa rodzaje leasingu: finansowy (zwany kapitałowym) oraz operacyjny. Obie formy mają zwykle wbudowaną opcję wykupu pojazdu po okresie leasingu. Można również elastycznie określić okres leasingu. Dodatkowym plusem jest możliwość zaliczenia kosztów eksploatacji samochodów używanych na podstawie leasingu do kosztów uzyskania przychodów bez konieczności prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu (mimo, że w przypadku leasingu operacyjnego środek nie widnieje w ewidencji środków trwałych podatnika) Podatkowym kryterium rozróżniającym obie umowy (art. 17 f ustawy o CIT) jest zwykle zapis o tym, kto dokonuje odpisów amortyzacyjnych od pojazdu w przypadku leasingu operacyjnego z prawnego punktu widzenia właścicielem pozostaje leasingodawca i to on dokonuje odpisów amortyzacyjnych pojazdu. Korzystający staje się właścicielem po spłacie wartości początkowej samochodu w ratach leasingowych oraz zapłaceniu wartości wykupu ustalonej wcześniej w umowie leasingu. W leasingu finansowym odpisów amortyzacyjnych dokonuje leasingobiorca. Uzasadnienie ekonomiczne Dla leasingu finansowego Leasing finansowy różni się od operacyjnego głównie tym, że umowa leasingu finansowego określa, iż odpisów amortyzacyjnych dokonuje leasingobiorca. Leasingowany samochód pojawia się zatem w ewidencji podatkowej środków trwałych podatnika. Biorąc pod uwagę ograniczenie możliwości zaliczenia do KUP amortyzacji samochodów osobowych podatnika w części, w jakiej dotyczy ona wartości samochodu przewyższającej równowartość euro (ok. 85 tys. zł), leasing finansowy traci sens gospodarczy. Przy zakupie samochodu wartego 180 tys. zł netto spółka ujmie w podatkowym rejestrze środków trwałych wartość początkową samochodu w wysokości zł [( zł x 23 % 6000 zł) zł (wartość początkowa samochodu uwzględni VAT 2

3 niepodlegający odliczeniu). Uwzględniając ograniczenie w zaliczeniu kosztów amortyzacji do KUP, spółka nigdy nie uzna za koszty podatkowe ok zł ( zł zł) (przedkłada się to na zł ( zł x 19 %) podatku dochodowego, który trzeba będzie zapłacić). Im droższy samochód, tym większa strata wynikająca zarówno z ograniczenia możliwości odliczenia VAT, jak też z większej kwoty amortyzacji, która nie stanie się kosztem podatkowym. To samo ograniczenie w VAT i CIT dla samochodów osobowych ma zastosowanie przy zakupie samochodu osobowego za gotówkę lub na kredyt. Zakup za gotówkę jednak, w porównaniu z obiema pozostałymi opcjami, nie generuje dodatkowych kosztów finansowych. i operacyjnego Leasing operacyjny (zgodnie z treścią regulacji podatkowych musi być zawarty na okres minimum 2 lat; zwykle zawierany jest na 2 lub 3 lata) zawiera zapis, że odpisów amortyzacyjnych dokonuje leasingodawca. W związku z tym samochód nie widnieje w ewidencji podatkowej spółki i nie występuje amortyzacja. Do kosztów spółki zaliczają się po prostu raty leasingowe w pełnej wysokości, bez ograniczenia do 20 tys. euro. Jedynym ograniczeniem jest możliwość odliczenia VAT od faktur za czynsz leasingowy (analogicznie jak przy zakupie samochodu osobowego za gotówkę lub na kredyt spółka ma prawo odliczyć max. 60 proc. VAT z każdej faktury leasingowej, łącznie nie więcej niż 6000 zł). Po wykupie samochodu po zakończeniu umowy leasingu spółka nabywa prawo do kolejnego limitowanego odliczenia VAT (odliczenie VAT z tytułu czynszu leasingowego nie wyklucza odliczenia VAT od wartości wykupionego samochodu). Całość rat leasingowych (łącznie z VAT niepodlegającym odliczeniu) zaliczana jest jednak do kosztów uzyskania przychodów. Po zakończeniu umowy 2- lub 3-letniego leasingu może nastąpić wykup samochodu. Zwykle cena wykupu nie przekracza już euro, w związku z czym istnieje możliwość zaliczenia do KUP kosztów amortyzacji nowo nabytego (wcześniej używanego na podstawie leasingu operacyjnego) samochodu osobowego. Najem długoterminowy Alternatywą dla umowy leasingu lub zakupu na własność jest wynajem długoterminowy. Polecany jest szczególnie tym firmom, dla których samochód jest narzędziem pracy wymagającym okresowej wymiany na nowy (nie zakłada się opcji nabycia po zakończeniu umowy) i które zamierzają rozbudowywać flotę (możliwość obniżenia stawek przy większej ilości samochodów). Usługa wynajmu długoterminowego nie wymaga angażowania własnych środków finansowych na zakup pojazdów, co pozwala zachować płynność finansową firmy. Najemca samochodu nie musi martwić się o koszty ubezpieczenia samochodu, napraw, wymianę opon, assistance, gdyż koszty te ponosi właściciel samochodu. Ponosi on także ryzyko związane z wartością po zakończeniu umowy. Wynajem długoterminowy polega na odpłatnym użytkowaniu samochodu w długim okresie, zwykle pomiędzy 3 a 5 lat. Od strony prawno-księgowej traktowany jest jak leasing operacyjny wraz z dodatkowymi usługami. Przedmiot umowy - samochód zaliczany jest do składników majątku wynajmującego, który dokonuje odpisów amortyzacyjnych. Niestety, plusy tej formy użytkowania samochodów w znacznym stopniu niwelują przepisy podatkowe. Utrudniają one zaliczenie do KUP używającego zarówno kosztów eksploatacyjnych (paliwo itp.), jak też kosztów za sam najem. NIEKORZYSTNE PRZEPISY Zgodnie z ustawą o CIT nie uznaje się za KUP wydatków na używanie, dla potrzeb działalności gospodarczej, samochodów osobowych niestanowiących składników majątku podatnika - w części przekraczającej kwotę wynikającą z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu dla celów podatnika oraz stawki za jeden kilometr przebiegu (wyjątkiem od powyższej zasady ustawodawca przewidział tylko dla umów leasingu). Konieczne jest zatem prowadzenie ewidencji przebiegu pojazdu. Nawet w tym przypadku istnieje ryzyko, że nie wszystkie koszty związane z używaniem samochodu zostaną zaliczone do KUP. Maksymalna wartość kosztów zaliczonych do KUP posiada limit wynikający z pomnożenia liczby przejechanych kilometrów i stawki za 1 kilometr udokumentowany tzw. kilometrówką. Kolejna kwestia to katalog kosztów, które podlegają pod powyższy limit. Urzędy skarbowe często stoją na stanowisku, iż do limitu tego zalicza się oprócz kosztów eksploatacji także koszty opłaty za najem. Nie zgadzają się z tym przedsiębiorcy twierdząc, że czynsz za najem jest opłatą za korzystanie z cudzej rzeczy. Sądy natomiast mają w tym zakresie różne stanowiska. Nadzieją dla podatników jest korzystny wyrok NSA z 16 marca 2012 r. (sygn. akt II FSK 2030/10). Potwierdza on stanowisko podatników. Póki jednak interpretacje organów podatkowych w 3

4 tym względzie nie są jednolite zaliczenie kosztów czynszu za najem samochodu do KUP jest obarczone pewnym ryzykiem. Ważne Wyjątkiem umożliwiającym zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów całości kosztów eksploatacji najmowanego samochodu są samochody elektryczne. Z powyższej analizy wynika, iż zwykle, w szczególności dla samochodów o wyższej wartości, najefektywniejszą formą finansowania zakupu okazuje się być leasing operacyjny wartość samochodu netto VAT (23 proc.) w tym VAT do odliczenia VAT niepodlegający odliczeniu zł zł ( zł x 23 proc.) 6000 zł zł (41400 zł 6000 zł) charakterystyka sposobu finansowania zakupu konsekwencje w VAT leasing operacyjny Wartość samochodu rozłożona na opłaty leasingowe i opłatę wstępną oraz potencjalnie na wartość wykupu samochodu. Opłaty leasingowe zawierają dodatkową część odsetkową (koszt finansowania zewnętrznego). Samochód nie jest wykazywany w ewidencji podatkowej spółki. Wykazywane są wyłącznie miesięczne faktury za leasing. spółka odlicza 60 proc. VAT z każdej faktury leasingowej, łącznie nie więcej niż 6000 zł. Po wykupie samochodu z leasingu spółce przysługuje ponownie ten sam limit odliczenia. zakup za gotówkę/ kredyt Samochód staje się od razu własnością spółki i zostaje wprowadzony do jej podatkowej ewidencji środków trwałych. Spółka amortyzuje samochód (podatkowo zwykle przez 5 lat). Dodatkowo w przypadku kredytu spółka ponosi koszty odsetek. Spółka odliczy 60 proc. VAT z faktury dokumentującej zakup samochodu, nie więcej niż 6000 zł. Najem długoterminowy Spółka korzysta z samochodu należącego do użyczającego. Samochód nie jest własnością spółki w związku z czym nie widnieje on w jej ewidencji podatkowej środków trwałych. Z tytułu korzystania z cudzej rzeczy Spółka ponosi koszty czynszu z tytułu najmu. Spółka odliczy 60 proc. VAT z każdej faktury za najem, nie więcej niż 6000 zł. Spółka zalicza do KUP: konsekwencje w CIT spółka zalicza do KUP całość kosztów czynszu leasingowego oraz VAT niepodlegający odliczeniu. Nie obowiązuje ograniczenie 20 tys. euro jak dla amortyzacji własnego samochodu. Po wykupie samochodu za wartość poniżej 20 tys. euro spółka zachowa prawo zaliczenia do KUP całość amortyzacji. Spółka nie zaliczy do KUP aż ok zł amortyzacji, tj. nie zaliczy do KUP tej części, która wynika z wartości samochodu powyżej limitu 20 tys. euro. wartość kosztów czynszu (opierając się na korzystnym wyroku NSA w tej sprawie) celem uniknięcia sporów z fiskusem warto mieć interpretację urzędów skarbowych ponieważ często podważają one prawidłowość takiego postępowania twierdząc, że koszty czynszu wchodzą do puli tzw. kosztów związanych z używaniem najmowanego samochodu i podlegają limitom wynikającym z tzw. kilometrówki), VAT niepodlegającego odliczeniu (od czynszu za najem), koszty eksploatacji (np. paliwa) do wysokości limitu wynikającego z ewidencji przebiegu pojazdu. 4

5 Kontakt Warszawa Katarzyna Pośnik tel Orzycka 6/1B Warszawa Łódź Wychodząc naprzeciw Państwa potrzebom, chcielibyśmy zaoferować nasze usługi, w szczególności w zakresie aktualizacji Polityki rachunkowości Państwa Firmy. Zachęcamy do kontaktu z ekspertami PKF Accounting Sp. z o.o.: accounting@pkfpolska.pl Joanna Brzezińska tel joanna.brzezinska@pkfpolska.pl ul. Żeromskiego Łódź Opole Ewa Sąsiadek tel ewa.sasiadek@pkfpolska.pl ul. Kołłątaja Opole Informacje zawarte w niniejszej publikacji mają charakter ogólny i nie stanowią porady prawnej. Accounting Sp. z o.o. nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie informacji zawartych w publikacji. PKF Accounting Sp. z o.o. wchodzi w skład Grupy Kapitałowej PKF Consult, do której należą również: PKF Tax Sp. z o.o., PKF Audyt Sp. z o.o., PKF Grupa Konsultingowa Sp. z o.o. PKF Accounting Sp. z o.o. wchodzi w skład Grupy Kapitałowej PKF Consult w Polsce, której jednostka dominująca PKF Consult Sp. z o.o. jest firmą członkowską PKF International Limited sieci firm niezależnych pod względem prawnym i nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności za działania lub zaniechania działań przez jakąkolwiek inną firmę członkowską lub firmy członkowskie.