CEL OPRACOWANIA Niniejsze opracowanie przedstawia możliwości edukacyjne, jakie są obecnie dostępne dla dzieci mających problem z funkcjonowaniem poznawczym. Dzieci te, powszechnie określane mianem dzieci niepełnosprawnych intelektualnie, posiadają wszelkie prawa do uczestniczenia w edukacji, tak jak ich pełnosprawni rówieśnicy. Stwarzane są dla nich odpowiednie oddziały klasowe w szkołach publicznych i prywatnych, jak również odpowiednie ośrodki, w których mogą uczestniczyć w edukacji. Odpowiednie oznacza, że w tych miejscach stwarza się sprzyjające warunki, tak by dziecko mogło owocnie spędzać czas, a proces edukacyjny mógł przynosić maksymalnie efekty. Przykładem klas są znane powszechnie klasy integracyjne w szkołach podstawowych. Przykładem ośrodków jest Niepubliczny Dzienny Ośrodek Rewalidacyjno-Edukacyjno-Wychowawczy w Barlinku, potocznie nazywany przez mieszkańców Barlinka Bratkiem.
WIEK 0 3 LATA (AŻ DO 7 ROKU ŻYCIA)
WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU (WWR) Pod hasłem WWR rozumiemy zajęcia wspomagające rozwój dziecka, począwszy od najwcześniejszych miesięcy, w sytuacji, gdy u dziecka zaobserwowano różnego rodzaju zaburzenia rozwoju, w tym zaburzenia rozwoju intelektualnego. Niemal wszelkie zaburzenia rozwoju dziecka, jak np. zespół Aspergera, zespół Downa, zaburzenia słuchu, wzroku, mózgowe porażenie dziecięce, i inne zaburzenia o charakterze medycznym, mogą skutkować niepełnosprawnością intelektualną, o ile nie podejmie się jak najszybciej wszelkich kroków w celu wspomagania rozwoju.
Kiedy rozpocząć zajęcia wspomagające rozwój dziecka? Jak najszybciej od momentu zaobserwowania nieprawidłowości w rozwoju dziecka
Wszystko zależy od Rodziców W kwestii rozpoczęcia zajęć WWR wszystko zależy od Rodziców 1. Jeżeli Rodzice są uważnymi obserwatorami własnego dziecka, dość szybko się zorientują o istnieniu ewentualnych nieprawidłowości w rozwoju dziecka, o ile fakt taki nie jest oczywisty na podstawie innych okoliczności 2. Na temat diagnozy i znaczenia zaburzeń należy porozmawiać z lekarzem rodzinnym. Ten najpewniej skieruje dziecko m.in. do poradni psychologiczno-pedagogicznej. 3. W przypadku wątpliwości co do trafności diagnozy lekarskiej warto samodzielnie udać się do poradni psychologiczno-pedagogicznej. 4. Jeżeli u dziecka jest stwierdzona wada słuchu, wzroku lub zaburzenia ze spektrum autyzmu, to poradnią właściwa jest Centrum Psychologiczno-Pedagogiczne w Szczecinie. (Adres: Centrum Psychologiczno-Pedagogiczne, ul. Łaziebna 6 7, 70-557 Szczecin, tel. 91 488 35 12).
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Barlinku Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Barlinku Ul. Szosowa 2B 74-320 Barlinek Tel. 095 746 22 07
Procedura wydania opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju 1. Rodzice składają pisemny wniosek o wydanie opinii o potrzebie WWR. 2. Konieczne jest również przedstawienie dokumentów medycznych z badań dziecka, o ile takie badania zostały przeprowadzone 3. Dyrektor Poradni powołuje zespół, który rozpatruje podanie. Oznacza to, że zespół przeprowadza diagnozę dziecka pod kątem rozwoju psychoruchowego i społecznego 4. Po przeprowadzeniu koniecznej diagnozy Zespół wydaje opinię pozytywną/negatywną o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka Opinia pozytywna o potrzebie zajęć WWR nikogo nie zobowiązuje do realizacji jej zaleceń. O jej realizacji decydują jedynie Rodzice.
Gdzie można skierować dziecko na zajęcia WWR? Rozporządzenie MEN, które odnosi się do kwestii organizacji zajęć z Wczesnego Wspomagania Rozwoju, mówi, że zajęcia z WWR mogą się odbywać w poradni psychologiczno-pedagogicznej, w przedszkolu, szkole podstawowej, lub też w domu rodzinnym dziecka. Zajęcia WWR odbywają się, zależnie od potrzeby, 4 do 8 godzin na miesiąc. Zajęcia mogą odbywać się w specjalistycznej placówce oświatowej lub w domu rodzinnym dziecka. Opinię o potrzebie zajęć WWR wydaje się na okres do momentu rozpoczęcia nauki szkolnej dziecka. W warunkach polskich jest to okres maksymalnie do siódmego roku życia (do momentu zakończenia tzw. zerówki ). W Barlinku zajęcia WWR realizowane są w NDOREW Barlinek, (potocznie zwany Bratkiem) oraz w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Barlinku.
DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM Zajęcia Wczesnego Wspomagania Rozwoju mogą się odbywać od najwcześniejszych miesięcy życia aż do roku, w którym dziecko ma obowiązek rozpoczęcia nauki szkolnej. W tym okresie zalecane jest, aby dziecko, szczególnie jeśli ma trudności rozwojowe, uczęszczało do przedszkola, gdzie może doświadczać bogatszego środowiska stymulacyjnego, co pozytywnie wpłynie na jego rozwój. Może się zdarzyć nawet, że dzięki zajęciom WWR i uczestniczeniu w zajęciach przedszkolnych dziecku uda się przezwyciężyć trudności rozwojowe i zacząć edukację szkolną w klasie szkoły publicznej, ogólnodostępnej. Od decyzji Rodziców zależy, czy dziecko w ogóle trafi do przedszkola od 3 roku życia, czy też dopiero w 5 roku życia, kiedy dziecko jest objęte obowiązkiem przedszkolnym. Od Rodziców również zależy, czy dziecko trafi do przedszkola ogólnodostępnego, czy też do przedszkola dla dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych.
Do przedszkoli mogą uczęszczać dzieci w wieku od 2.5 do 6 lat. Pamiętać należy, że obecnie dzieci mają obowiązek przedszkolny od 5 roku życia oraz obowiązek rocznego przygotowania do szkoły zerówka, który obejmuje również dzieci z niepełnosprawnością intelektualną. Jeżeli Państwa dziecko ma stwierdzone poważne trudności rozwojowe lub opóźnienie, naprawdę warto posłać dziecko do przedszkola dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi do przedszkola specjalnego. W zajęciach mogą brać udział dzieci, które mają stwierdzone różnego rodzaju niepełnosprawności: ruchowe, w tym z afazją, z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym, znacznym lub głębokim, z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera, zaburzenia wzroku i słuchu, oraz niepełnosprawności sprzężonymi. Na terenie Gminy Barlinek takim przedszkolem jest Niepubliczne Przedszkole Specjalne BRATEK. Adres i inne informacje są dostępne na stronie, z której pobrali Państwo niniejszą prezentację.
DZIECI W WIEKU OBOWIĄZKU SZKOLNEGO W okresie nauki szkolnej dla dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym proponuje się inne możliwości a inne dla dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim. O losach edukacji dziecka decydują zawsze Rodzice.
Dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim O sposobie organizowania zajęć dla dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim mówi Rozporządzenie MEN z 23 kwietnia 2013 roku (poz. 529). Najważniejsze wskazania co do dzieci są następujące: 1. Konieczność orzeczenia o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych wydanego przez zespoły orzekające działające przy poradniach psychologicznopedagogicznych 2. W tych zajęciach mogą uczestniczyć dzieci w wieku od 3 do 25 roku życia 3. Zajęcia mogą odbywać się w przedszkolach specjalnych albo przedszkolach ogólnodostępnych. 4. Uczestnictwo w zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych uznaje się za spełnienie obowiązku przedszkolnego i szkolnego.
Treść zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, w głównych punktach opisuje wspomniane wyżej rozporządzenie: 1. Nauka nawiązywania kontaktów w sposób odpowiedni do potrzeb i możliwości uczestnika zajęć 2. Kształtowanie sposobu komunikowania się z otoczeniem na poziomie odpowiadającym indywidualnym możliwościom uczestnika zajęć 3. Usprawnianie ruchowe i psychoruchowe w zakresie dużej i małej motoryki, wyrabianie orientacji w schemacie własnego ciała i orientacji przestrzennej 4. Wdrażanie do osiągania optymalnego poziomu samodzielności w podstawowych sferach życia 5. Rozwijanie zainteresowania otoczeniem, wielozmysłowe poznawanie otoczenia, nauka rozumienia zachodzących w nim zjawisk, kształtowanie umiejętności funkcjonowania w otoczeniu 6. kształtowanie umiejętności współżycia w grupie 7. naukę celowego działania dostosowanego do wieku, możliwości i zainteresowań uczestnika zajęć oraz przejawianej przez niego aktywności
Dzieci z diagnozą upośledzenia umysłowego w stopniu umiarkowanym lub znacznym Dziecko, które posiada diagnozę stwierdzającą, że ma trudności rozwojowe i jest niepełnosprawne intelektualnie, może spełniać obowiązek szkolny w różnego rodzaju placówkach. Wybór placówki należy wprost do Rodziców. Tylko oni sami podejmują decyzję o tym, gdzie poślą dziecko. Rodzice dziecka z trudnościami rozwojowymi może zwrócić się z podaniem do poradni psychologiczno-pedagogicznej o wydanie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. Należy podkreślić, że Rodzice nie mają obowiązku zwracać się do Poradni. Placówka, do której w danej chwili dziecko uczęszcza, ma prawo prosić i sugerować Rodzicom potrzebę takiej diagnozy i orzeczenia, ale nie może nakazać tego Rodzicom. Stąd spotkać się można co roku z sytuacją, że dziecko o wyraźnych problemach edukacyjnych uczestniczy mimo wyraźnych problemów, w nauce w normalnej klasie szkolnej.
Rodzice, którzy dla dobra dziecka zwrócą się do poradni psychologiczno-pedagogicznej o wydanie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, otrzymają dokument, zawierający: - Diagnozę rozwojową dziecka - Wskazanie ewentualnego poziomu niepełnosprawności intelektualnej - Wskazówki co do dalszej pracy pedagogiczno-wychowawczej - Wskazówki, w jakiego rodzaju placówkach dziecko może realizować dalszą naukę W uzasadnionych przypadkach poradnia wyda również, na wniosek Rodziców, orzeczenie o potrzebie nauczania indywidualnego, które uprawnia do organizowania nauczania indywidualnego dla dziecka.
Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, wydane przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną, daje wymierne korzyści dziecku w jego dalszej nauce: 1. Daje prawo do uczęszczania do placówki oświatowej, gdzie organizuje się dla dzieci ze wskazanymi zaburzeniami odpowiednie zajęcia, adekwatne dla ich sposobu odbioru rzeczywistości, a w konsekwencji bardziej efektywne. 2. Daje prawo do dodatkowych zajęć rewalidacyjnych. 3. W orzeczeniu podane są szczegółowe wskazówki dotyczące sposobów kształcenia odpowiednich dla danego dziecka, które będą dla nauczyciela niezwykle pomocne. 4. Orzeczenie stwarza możliwość dziecku uczestniczenia w odpowiednim dla niego środowisku, które będzie sprzyjać jego rozwojowi.
Należy pamiętać, że na etapie szkoły podstawowej zasadniczo obowiązuje rejonizacja, co oznacza, że w przypadku wątpliwości wszelkie trudności rozwiązuje się w porozumieniu ze szkołą macierzystą. Dziecko będąc przyjęte do innego ośrodka, np. NDOREW w Barlinku, jest równocześnie uczniem szkoły macierzystej, w której jest on przypisany do konkretnej klasy. Szkoła macierzysta również wystawia świadectwa i podejmuje niektóre ważne decyzje o uczniu, np. wydłuża etap edukacyjny.
Dzieci z niepełnosprawnością intelektualną mogą również uczyć się w gimnazjum. Procedury i możliwości dziecka w gimnazjum są identyczne z tymi, jakie ma w szkole podstawowej.
CO PO GIMNAZJUM? Wielu Rodziców martwi się przyszłością edukacyjną i materialną swoich niepełnosprawnych dzieci. Ideą przyświecającą edukacji osób niepełnosprawnych jest po pierwsze samodzielność. Niestety, wątła w naszym kraju edukacja nie ma zbyt wielu ofert edukacyjnych dla dorastającej młodzieży i dorosłych z niepełnosprawnością intelektualną. Obecnie Stowarzyszenie Pomocy dzieciom Bratek ma do zaoferowania naukę w Szkole Przysposabiającej do Zawodu.
SZKOŁA PRZYSPOSABIAJĄCA DO PRACY Szkoła tego typu jest propozycją dla młodzieży, która ukończyła gimnazjum i posiada aktualne orzeczenie z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej o niepełnosprawności intelektualnej w stopniu umiarkowanym lub znacznym i niepełnosprawnościach sprzężonych. W imieniu ucznia podanie o przyjęcie do szkoły składają Rodzice. Nauka w tej szkole 3 lata, a jej celem edukacyjnym jest przygotowanie młodzieży do podejmowania pracy w zakresie gospodarstwa domowego.
Celem edukacji uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym jest rozwijanie ich autonomii, personalizacja, socjalizacja i wyposażenie ich w ramach posiadanych przez nich realnych możliwości w takie umiejętności i wiadomości, aby: - mogli w najpełniejszy sposób porozumiewać się z otoczeniem (werbalnie lub pozawerbalnie) - zdobyli maksymalną niezależność życiową w zakresie zaspakajania podstawowych potrzeb - byli zaradni w codziennym życiu - mogli uczestniczyć w różnych formach życia społecznego, przestrzegali na równi z innymi ogólnie przyjętych norm, jednocześnie zachowując prawo do swojej odrębności i specyfiki oczekiwań - rozumieli celowość pracy i czerpali z niej jak największą satysfakcję
Od 1 września 2013 roku w Barlinku rozpoczyna swoją działalność Szkoła Przysposabiająca do Pracy, którą założyło Stowarzyszenie Pomocy dzieciom Bratek. Przedmiotem kształcenia zawodowego będzie praca ogrodnika. Wszyscy absolwenci NDOREW Barlinek z roku szkolnego 2012/2013 rozpoczną od 1 września 2013 roku edukację w nowo utworzonej placówce.
Dziękuję za uwagę. Życzę wszystkim dzieciom powodzenia w szkole! z wyrazami szacunku Piotr Wójciak