Interpretacja zdjęć rentgenowskich



Podobne dokumenty
Zastosowanie tomografii stożkowej (CBCT) we współczesnej endodoncji

OBWIESZCZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) diagnostyki obrazowej i radiologii zabiegowej

KATEDRA CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ I SZCZĘKOWO- TWARZOWEJ ZAKŁAD CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ

Implantologia stomatologiczna jest dziedziną stomatologii

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Radiologia ogólna i stomatologiczna

tel:

Ciekawy przypadek przewlekłe ropne zapalenie zatok.

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne

Sylabus Część A - Opis przedmiotu kształcenia

Instrukcja badań radiologicznych w kierunku osteochondrozy.

Dziennik Ustaw 34 Poz Wykaz świadczeń chirurgii stomatologicznej i periodontologii. Kod świadczenia według

OCENA WYSTĘPOWANIA ANOMALII ZĘBOWYCH I MORFOLOGII WYROSTKA ZĘBODOŁOWEGO U PACJENTÓW Z ZATRZYMANYMI KŁAMI

Przewodnik pozycjonowania Ray Scan Alpha

Kierownik pracowni: Mirosław Jagoda. Przychodnia Rejonowa w Węgrowie ul. Mickiewicza

Pozycjonowanie i rodzaje ułożeń piersi

Katar, bóle głowy i zębów, ból w okolicy oczodołów

Zalecenia PTFM dotyczące prowadzenia kontroli ułożenia pacjentów leczonych wiązkami zewnętrznymi. Część III - Struktury anatomiczne

Rejestracja Zakładu Diagnostyki Obrazowej czynna od poniedziałku do piątku, w godzinach 7:00 14:00. (089)

WSKAŹNIK BOLTONA

ARKUSZ EGZAMINACYJNY ETAP PRAKTYCZNY EGZAMINU POTWIERDZAJĄCEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE CZERWIEC 2010

WZÓR PROFILAKTYCZNEGO BADANIA PACJENTA W GABINECIE STOMATOLOGICZNYM

Szanowny Pan Aleksander Sopliński Podsekretarz Stanu Ministerstwo Zdrowia w Warszawie

Jak wykonać zdjęcie pantomograficzne?

Uwagi I. Jakość 1. Personel 1.1. Lekarz dentysta, który posiada specjalizację II 15 Jedna stopnia lub tytuł specjalisty w określonej

Pacjenci zostali podzieleni na trzy grupy liczące po 20 osób. Grupa I i II to osoby, u których na podstawie wartości pomiaru kąta ANB oraz WITS w

LP. NAZWA BADANIA CENA W PLN

CENNIK. Świętokrzyska Warszawa. tel.: (22) tel.:

Jak przygotować się do badań rentgenowskich

Szczegółowy cennik badań

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Radiologia stomatologiczna

Czym jest badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego? Oraz jaki ma związek z neuronawigacją?

Kiedy leczyć, a kiedy podjąć decyzję o ekstrakcji rola diagnostyki 3D w zwiększaniu skuteczności leczenia

Wypełniacze część teoretyczna

Przykłady wybranych fragmentów prac egzaminacyjnych z komentarzami Technik elektroradiolog 322[19]

W leczeniu implantologicznym lekarze dentyści najwięcej problemów napotykają w tylnym odcinku wyrostka zębodołowego szczęki (szczególnie przy

Prawidłowe zasady podawania leków donosowo

endodontycznego i jakością odbudowy korony zęba po leczeniu endodontycznym a występowaniem zmian zapalnych tkanek okołowierzchołkowych.

CS Innowacyjny System Obrazowania CS Prawdziwa wszechstronność. Nieograniczone możliwości. Wszystkie formaty w zasięgu.

Sylabus Część A - Opis przedmiotu kształcenia. I stopnia II stopnia III stopnia podyplomowe stacjonarne X niestacjonarne

Pytania na II-gi termin poprawkowy z anatomii prawidłowej człowieka dla studentów Oddziału Stomatologicznego

Powodzenie leczenia kanałowego definiują najczęściej

Zastosowanie trójwymiarowej tomografii komputerowej (3D-CT) w diagnostyce zmian kostnych w obrębie twarzowej części czaszki

Czynniki warunkujące proces gojenia. Uwaga! Badanie podmiotowe. Badanie przedmiotowe. Wywiad. Urazy zębów mlecznych. Utrata przytomności

RECENZJA PRACY DOKTORSKIEJ

Osteologia. Określanie płci

EGZAMIN POTWIERDZAJ CY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2016 KRYTERIA OCENIANIA

Tomografia komputerowa wiązki stożkowej opis przypadku

CENNIK. Świętokrzyska Warszawa. tel.: (22) tel.:

PACLITAXELUM. Załącznik C.47. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

Nowoczesne technologie obrazowania w stomatologii

Dziennik Ustaw 33 Poz. 193 WYKAZ ŚWIADCZEŃ CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ I PERIODONTOLOGII ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI

Przykłady wybranych fragmentów prac egzaminacyjnych z komentarzami Technik elektroradiolog 322[19]

Z tego rozdziału dowiesz się:

CENNIK BADAŃ DIAGNOSTYCZNYCH wykonywanych w II Zakładzie Radiologii Lekarskiej SPSK Nr 1

Dziennik Ustaw 40 Poz Wykaz świadczeń ortodoncji dla dzieci i młodzieży oraz warunki ich realizacji. Klasyfikacji

Agencja Oceny Technologii Medycznych

Skojarzone leczenie ortodontyczne i implantoprotetyczne jako rehabilitacja hipodoncji i mikrodoncji

PL B3. BORCZYK MONIKA, Bielsko-Biała, PL BUP 13/09. MONIKA BORCZYK, Bielsko-Biała, PL WUP 12/13 RZECZPOSPOLITA POLSKA

RECENZJA rozprawy doktorskiej lekarza stomatologa Thomasa Proba pt " Ocena czynnościowa leczenia bezzębia przy zastosowaniu

M I N I S T R A Z D R O W I A 1) z dnia r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia stomatologicznego

Anatomia radiologiczna. Kończyny

O MNIE. Warszawa (22) Łódź - (42)

CS Innowacyjny system obrazowania CS The power of flexibility precyzja i wszechstronność

Stomatologia. Chirurgia szczękowa

Rok akademicki 2015/2016. Dr hab. n. med. Prof.UR Bogumił Lewandowski

SPIS TREŚCI Przedmowa Mięsaki kości charakterystyka kliniczna i metody leczenia Objawy radiologiczne zmian nowotworowych kości Guzy z tkanki kostnej

Spis treści Spis treści. Słowo wstępne. Podziękowania Autorzy. 1 Ocena pacjenta w wieku rozwojowym 1

DZIENNIK PRAKTYK PRAKTYCZNE NAUCZANIE KLINICZNE KIERUNEK LEKARSKO-DENTYSTYCZNY

3. Zapalenia tkanek miękkich i kości części twarzowej czaszki Stanisława Z. Grabowska, Robert M. Balicki

CENNIK SPECJALISTYCZNEGO CENTRUM MEDYCZNEGO S.A. Str L.p. Rodzaj usługi Cena

Standardy Europejskiej Akademii Radiologii Stomatologicznej

UNC. Program Implantologii Stomatologicznej DENTISTRY. Department of Prosthodontics. UNIVERSITY OF NORTH CAROLINA Chapel Hill, NC.

Otolaryngologia. Zwróć uwagę, że numery WV 1-39 przydzielone są otorynolaryngologii, rynologii i laryngologii traktowanych zarówno razem jak i osobno.

Leczenie implantoprotetyczne atroicznej żuchwy z użyciem implantów Straumann NNC oraz SP

Zdjęcie rentgenowskie oraz tomografia komputerowa u chorych z mechanicznym wspomaganiem oddychania

Część II - Ceny świadczeń medycznych i usług diagnostyki obrazowej r. Dział pierwszy - ŚWIADCZENIA I USŁUGI RADIODIAGNOSTYCZNE

CZYM SIĘ ZAJMUJEMY PROMEDICUS

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla studentów VI roku

Radiologia jest dziedziną medycyny będącą podstawowym

Sylabus na rok

Dr hab. n. med. Prof.UR Bogumił Lewandowski

Porównanie zdjęć rentgenowskich wewnątrzustnych wykonanych za pomocą RVG.

Tablica 18. Głowa szyja tułów. 18 Mięśnie właściwe (głębokie) grzbietu ( ryc , , 2.96) I Pasmo boczne

Stomatologia zachowawcza: Wypełnienie materiałem kompozytowym

EGZAMIN POTWIERDZAJ CY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2016 CZ PRAKTYCZNA

Sylabus. Opis przedmiotu kształcenia. Radiologia stomatologiczna. Ćwiczenia laboratoryjne (CL) Ćwiczenia w warunkach. Ćwiczenia kliniczne (CK)

Program specjalizacji w ORTODONCJI

Wejdź w nowy wymiar obrazowania cyfrowego z tomografem 3D GENDEX GXCB-500!

ZDJĘCIA KONWENCJONALNE. Rtg całego kręgosłupa (ap) 35,00. Rtg czaszki (ap+bok) 40,00. Rtg jamy brzusznej (ap) 40,00. Rtg klatki piersiowej (pa) 35,00

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma c j e ogólne. Diagnostyka izotopowa

POLSKI. Stomatologiczne aparaty rentgenowskie

PACLITAXELUM. Zał cznik C.47. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

RADIOLOGIA KONWENCJONALNA

TOMOGRAF CS 8100 SC 3D TWOJA PRAKTYKA ZASŁUGUJE NA NAJWYŻSZY POZIOM ODKRYJ WIĘCEJ MOŻLIWOŚCI OBRAZOWANIA DZIĘKI WSZECHSTRONNEMU URZĄDZENIU 4-IN-1

Ćwiczenie 1 Wyznaczanie prawidłowej orientacji zdjęcia słonecznej fotosfery, wykonanego teleskopem TAD Gloria.

PRZEDSTAWIAMY NOWĄ PANORAMĘ CS 8100

METODYKA BADANIA RTG URAZÓW OBRĘCZY BARKOWEJ I WYBRANYCH STAWÓW. Lek. med. Dorota Szlezynger-Marcinek

Transkrypt:

TEMAT NUMERU T W Ó J P R Z E G L Ą D S T O M A T O L O G I C Z N Y prof. dr hab. n. med. Ingrid Różyło-Kalinowska Interpretacja zdjęć rentgenowskich Anatomia rentgenowska zdjęcia pantomograficznego TITLE Interpretation of radiographs. Radiological anatomy of panoramic radiographs SŁOWA KLUCZOWE diagnostyka rentgenowska, interpretacja zdjęć STRESZCZENIE Znajomość obrazów radiologicznych zmian patologicznych jest niezwykle istotna, niemniej jednak podstawą analizy radiogramów jest dogłębne zaznajomienie się z anatomią radiologiczną. KEY WORDS radiodiagnostics, image interpretation SUMMARY Knowledge on radiological images of pathological lesions is crucial in clinical practice, but the basis of interpretation of radiographs is profound skill in recognizing normal anatomical landmarks. Dziewiętnastowieczny kanadyjski lekarz sir William Osler (opisał m.in. guzki w infekcyjnym zapaleniu wsierdzia, nazwane później jego imieniem, oraz wrodzoną naczyniakowatość krwotoczną noszącą obecnie nazwę choroby Rendu-Oslera- Webera) mawiał, że oko nie może zobaczyć tego, o czym umysł nie wie (1). Sentencja ta jest adekwatna zwłaszcza w odniesieniu do radiologii, również stomatologicznej. Z praktycznego punktu widzenia możemy ująć to w następujący sposób jeżeli znamy w teorii obrazy radiologiczne, które można obserwować na zdjęciach, łatwiej będzie nam je zauważyć, gdy będą obecne na radiogramach, które mamy ocenić. Oczywiście niezwykle istotna jest znajomość obrazów radiologicznych zmian patologicznych, niemniej jednak podstawą analizy radiogra- mów jest dogłębne zaznajomienie się z anatomią radiologiczną (1-3). Zdjęcia pantomograficzne są szeroko stosowane w diagnostyce stomatologicznej, a ich wartość jest wysoka. Niemniej jednak przy ich analizie niezbędne jest zwrócenie uwagi na prawidłowe struktury anatomiczne widoczne na zdjęciu. Należy przy tym pamiętać, że na ten obraz wpływ ma rotacja lampy rentgenowskiej wokół głowy pacjenta podczas ekspozycji. W efekcie niektóre struktury anatomiczne widoczne są na pantomogramie dwukrotnie raz jako cień rzeczywisty po stronie odpowiadającej ich rzeczywistej lokalizacji, a po raz drugi po stronie przeciwnej. W dodatku geometria projekcji sprawia, że cień wtórny będzie zawsze powiększony, rozmazany (pozostaje poza główną obrazowaną warstwą podczas drugiej połowy obrotu lampy rentgenowskiej) i wyrzutowany powyżej rzeczywistego cienia (ma to związek z kierowaniem promienia centralnego pod kątem kilku stopni do płaszczyzny poziomej w aparatach pantomograficznych) (1-3). O ile lekarze dentyści znają doskonale obraz zębów oraz kości szczęki i żuchwy, a ich umiejętności interpretacji w tym zakresie są ściśle związane z wykonywaniem zawodu, o tyle niekiedy problematyczne może być zidentyfikowanie innych struktur anatomicznych oraz przygodnych cieni, zwłaszcza wtórnych. Niniejsza praca ma na celu przedstawienie wybranych zagadnień z za- kresu anatomii radiologicznej zdjęć pantomograficznych w postaci małego atlasu. DWA CIENIE STRUKTUR ANATOMICZNYCH Jak już wspomniano, niektóre struktury dają dwa cienie rzeczywisty i wtórny (fot. 1-3). Niekiedy problem w interpretacji może stworzyć nakładanie się na siebie różnych cieni. Przykładem może być tak zwana pantomograficzna kresa bezimienna uznawana mylnie za tylną ścianę zatoki szczękowej, podczas gdy jest to w dolnym odcinku wyrostek jarzmowy szczęki, a w górnym odcinku ściana boczna oczodołu (fot. 4). Na zdjęciach pantomograficznych widoczne są również fragmenty kości skroniowej (fot. 5 i 6). Oprócz struktur kostnych i zębów na zdjęciach pantomograficznych można również zobaczyć cienie tkanek miękkich (fot. 7-9) oraz powietrze w postaci przejaśnienia, zwanego czasami również cieniem ujemnym (fot. 10-12). Dogłębna znajomość prawidłowych obrazów anatomicznych przekłada się na maksymalizację informacji diagnostycznych uzyskiwanych na podstawie zdjęcia pantomograficznego. Zakład Rentgenodiagnostyki Stomatologicznej i Szczękowo-Twarzowej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie Kierownik: prof. zw. dr hab. n. med. T. Katarzyna Różyło 20-081 Lublin, ul. Karmelicka 7 tel. 81 528 79 72 Piśmiennictwo dostępne w redakcji. 22

1 fot. archiwum autora 2 3 1 Czerwona linia oznacza dolny brzeg cienia wtórnego dolnego brzegu trzonu i kąta żuchwy strony przeciwnej 2 Również kości gnykowe dają dwa cienie cień rzeczywisty oznaczono kolorem czerwonym, a powiększony i rozmazany cień wtórny kolorem niebieskim 3 Podniebienie twarde daje na zdjęciu dwa cienie rzeczywisty po danej stronie (na zdjęciu zaznaczony kolorem czerwonym), a po przeciwnej stronie powiększony, rozmazany cień wtórny (zaznaczony kolorem niebieskim) 23

4 5 6 4 Kolorem czerwonym oznaczono przebieg pantomograficznej kresy bezimiennej, na którą składa się w dolnym odcinku cień wyrostka jarzmowego szczęki, a w górnym ściana boczna oczodołu 5 Kolorem czerwonym na zdjęciu zaznaczono otwór słuchowy zewnętrzny, a kolorem niebieskim wyrostek rylcowaty kości skroniowej. Niekiedy wyraźnie widoczne jest również zmineralizowane więzadło rylcowo-gnykowe 6 Czerwona linia obrysowuje zarys wyrostka sutkowatego kości skroniowej. We wnętrzu widoczne są ściany komórek powietrznych tego wyrostka 24

7 8 9 7 Czerwoną linią zaznaczono połowę obrysu cienia tkanek miękkich nosa 8 U pacjentów bezzębnych na zdjęciu pantomograficznym można znaleźć cień fałdów nosowo-wargowych (czerwona linia oznacza fałd po stronie lewej) 9 Nagłośnia leży w linii pośrodkowej ciała, ale poza obrazowaną warstwą, dlatego na pantomogramie daje dwa rozmazane cienie po obu stronach zdjęcia jeden z nich obrysowany kolorem czerwonym 25

10 11 12 10 Powietrze w jamie ustnej między podniebieniem twardym a powierzchnią języka artefakt w postaci przejaśnienia o kształcie półksiężycowatym rzutuje się na korzenie górnych zębów. Na zdjęciu połowa obrysu tego przejaśnienia została zaznaczona kolorem czerwonym 11 U osoby z bezzębiem w szczęce i pojedynczym zębem w żuchwie zdjęcie wykonane zostało z zagryzakiem, a nie na podpórce dla osób bezzębnych. W efekcie powstało przejaśnienie odpowiadające otwartym ustom 12 Powietrze w części ustnej gardła rzutuje się na okolicę kąta i gałęzi żuchwy, dając przejaśnienie obrazu struktury kostnej, które niekiedy może budzić obawy co do istnienia zmiany patologicznej (czerwone linie). W interpretacji objawu pomocna może być symetria jego występowania 26