Pozycjonowanie i rodzaje ułożeń piersi

Transkrypt

1 Elżbieta Łuczyńska Zakład Radiologii i Diagnostyki Obrazowej Centrum Onkologii Instytut im Marii Skłodowskiej Curie Oddział Kraków

2 Badanie mammograficzne metoda radiologiczna badania piersi, prowadzenie mammograficznego skryningu obniża umieralność z powodu raka piersi, mammografia badanie skryningowe musi podlegać surowym wymaganiom jakościowym, wymagana jest wysoka jakość zdjęć mammograficznych, rola technika ma podstawowe znaczenie.

3 Prawidłowe badanie mmammograficzne - każda pierś w dwóch projekcjach: - skośna: przyśrodkowo- boczna (MLO), - projekcja kranio- kaudalna (CC).

4 Projekcja skośna: - kąt lampy ustawiony w zakresie od 40 do 60 stopni w zależności od budowy pacjentki, - kasetę ustawiamy równolegle do mięśnia piersiowego i do tyłu od linii pachowej przedniej, - róg kasety umieszcza się niezbyt głęboko w dole pachowym, - kobieta stoi przodem do aparatu z ręką swobodnie opartą na uchwycie.

5 Pozycja przyśrodkowo boczna (MLO)

6 Pozycja przyśrodkowo- boczna (MLO)

7 Pozycja przyśrodkowo- boczna (MLO).

8 Projekcja skośna: trzeba sprawdzić: - czy skóra gruczołu piersiowego nie tworzy fałdów, które mogą imitować zmianę ogniskową, - czy pod płytką znajduje się niewielki fragment tkanki podsutkowej, - czy na gruczoł piersiowy nie nakładają się inne części ciała (obojczyk, ramię, brzuch).

9 Projekcja skośna uwidacznia: - cały gruczoł piersiowy, - mięsień piersiowy w kształcie trójkąta widoczny do poziomu brodawki sutkowej, - brodawka sutkowa prawidłowo wyprofilowana, - fałd podsutkowy.

10 Projekcja skośna: zdjęcia obu piersi muszą być symetrycznie wykonane ( bez zagięć skóry, dołów pachowych).

11 Kaseta ułożona zbyt wysoko, zbyt dużo mięśnia piersiowego, nieadekwatnie mało gruczołu piersiowego, brak fałdu podsutkowego.

12 Kaseta ułożona zbyt nisko, górna część piersi jest pominięta.

13 Bark i mięsień piersiowy nie są zrelaksowane, na zdjęciach zupełny brak mięśnia piersiowego.

14 Nieprawidłowe ułożenie powoduje obcięcie gruczołu piersiowego, dołu pachowego i fałdu podsutkowego

15 Brak kontaktu ściany klatki piersiowej z kasetą

16 Pozycja skośna - błędy

17 Pozycja skośna - błędy

18 Projekcja kranio- kaudalna: - uzupełnienie do projekcji skośnej, - dobrze obrazuje część centralną i przyśrodkową gruczołu piersiowego,

19 Projekcja kranio- kaudalna: - cały gruczoł piersiowy, - wyrzutowaną, ułożoną pośrodkowo brodawką sutkową, - idealne zdjęcie powinno uwidocznić niewielki fragment mięśnia piersiowego,

20 Projekcja kranio- kaudalna: zdjęcia powinny być symetrycznie wykonane.

21 Projekcja kraniokaudalna zdjęcia powinny być symetrycznie wykonane

22 Pozycja brodawki

23 Zbyt wysokie lub zbyt niskie ułożenie piersi.

24 Zbyt wysokie ułożenie piersi: Zagięcie piersi w części bocznej, brak wyprojektowania brodawki sutkowej.

25 Znacznik: w projekcji kranio- kaudalnej na kwadrant zewnętrzny, w projekcji skośnej na kwadrant górny,

26 Odległość brodawki od mięśnia piersiowego

27 Odległość brodawki od mięśnia piersiowego

28 Złe wyprofilowanie brodawki sutkowej

29

30

31 Projekcje dodatkowe Najczęściej stosowane projekcje dodatkowe to: - zdjęcie celowane lub celowane z powiększeniem, - zdjęcie boczne.

32 Projekcje dodatkowe: Zdjęcie celowane i powiększone: Zdjęcie celowane: zastosowanie punktowego ucisku na małym obszarze gruczołu piersiowego.

33 Projekcje dodatkowe: zdjęcie celowane : 1. dobrze oddziela struktury gruczołu, 2. pozwala na różnicowanie zmian utworzonych przez nakładanie się prawidłowych struktur od prawdziwych zmian ogniskowych.

34 Projekcje dodatkowe: zdjęcie powiększone: - zwiększa odległość pomiędzy obiektem ( pierś) i detektorem ( film), - stosuje się powiększenia 1,5 do 2 krotnych, - zastosowanie mikroogniska wielkości 0,1 mm.

35 Projekcje dodatkowe: zdjęcie powiększone poprawa rozdzielczości dzięki czemu: 1. małe zmiany lepiej widoczne, 2. ocena zarysów zmian bardziej wiarygodna.

36 Projekcje dodatkowe: - zdjęcie celowane i powiększone: 1. ocena mikrozwapnień, analiza morfologii i dystrybucji mikrozwapnień, 2. ocena zarysów zmiany ogniskowej, 3. ocena niejednoznacznych zagęszczeńróżnicowanie pomiędzy zmianą pozorną i zmianą ogniskową.

37 Projekcje dodatkowe: zdjęcie celowane i powiększone

38 Projekcje dodatkowe: - projekcja boczna: 1. ocena charakteru mikrozwapnień - jedynie w tej projekcji widoczny jest poziom mleczka wapiennego ( efekt tea cup ), 2. dla określenia prawdziwego położenia zmiany, 3. pomaga w określeniu charakteru niejednoznacznych, asymetrycznych zagęszczeń.

39 Projekcje dodatkowe: - projekcja boczna: obejmuje cały gruczoł piersiowy z niewielkim fragmentem mięśnia piersiowego oraz fragmentem tkanki podsutkowej.

40

41 Projekcje dodatkowe rzadziej stosowane: - rozszerzona projekcja kranio- kaudalna, - projekcja zrotowana, - projekcja styczna, - projekcja dolinowa, - projekcja Kleopatry, - projekcja kaudo- kranialna.

42 Projekcja kraniokaudalna rozszerzona bocznie: służy do uwidocznienia na zdjęciu osiowym zmian w zewnętrznych częściach piersi oraz w ogonie Spence a, wykonywana jest w przypadku - klinicznie wyczuwalnych zmian w piersiach w tym obszarze, - podejrzanych zmian widocznych jedynie na zdjęciu skośnym, lampa ustawiona jak do projekcji kraniokaudalnej, pacjentka stoi tak aby zewnętrzna część piersi była na kasecie i mogła być uciśnięta.

43 Projekcja kraniokaudalna rozszerzona przyśrodkowo: - służy do oceny zmian w przyśrodkowych kwadrantach piersi, lampa ustawiona jak do projekcji kraniokaudalnej, przyśrodkowa część piersi jest ułożona na kasecie kosztem pozostałych obszarów piersi.

44 Projekcja styczna: Pozycjonowanie - służy do oceny zmian skórnych i podskórnych, - do oceny zmian wyczuwalnych przesłoniętych przez miąższ gruczołu piersiowego, wykonujemy jeśli badanie USG nie może być wykonane lub jest ujemne.

45 Projekcja zrotowana służy do wykluczenia zmian powstałych przez nakładanie się prawidłowych struktur. - w ułożeniu jak do projekcji kranio-kaudalnej rotuje się pierś: część górna przyśrodkowo a część dolna bocznie, - jeśli zmiana na wykonanym zdjęciu przesunie się przyśrodkowo, to znaczy, że znajduje się w górnych kwadrantach piersi, a jeśli zewnętrznie to znajduje się w dolnych kwadrantach.

46 Projekcja dolinowa umożliwia dobre obrazowanie części przyśrodkowej piersi położonej blisko ściany klatki piersiowej.

47 Projekcje dodatkowe rzadziej stosowane: projekcja Kleopatry, - rzadko wykorzystywana projekcja do obrazowania dolnego piętra pachy, - ramię aparatu ustawione jest pod katem 30 stopni, - pacjentka powinna się pochylić do przodu i w bok (trudne dla kobiet starszych).

48 Projekcje dodatkowe rzadziej stosowane: projekcja kaudo- kranialna: - u pacjentek z wadami postawy (kyfoza), - zmiany położone na granicy górnych kwadrantów, blisko ściany klatki piersiowej, - przy badaniu mammograficznym mężczyzn.

49

50 Dziękuję za uwagę