doświadczeń Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej nr 2 w Sosnowcu Szkoły muszą być bardziej inkluzyjne niż wykluczające, ich celem powinna być troska o wszystkich i zapewnienie bezpiecznej atmosfery stąd należy starać się osiągnąć dobrobyt uczniów oraz szkolnego personelu.
doświadczeń Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej nr 2 w Sosnowcu Dziecko powinno być zrozumiane całościowo, dlatego poszczególni autorzy łańcucha edukacji (politycy, nauczyciele, rodzice, stowarzyszenia, pracownicy socjalni, policjanci) powinni przygotowywać pisemne protokoły dokumentujące ich poszczególne obowiązki, wynikające z silnego i trwałego partnerstwa stron.
Naturalną potrzebą i prawem każdego dziecka jest przynależność do grupy społecznej. Dziecko jest elementem systemu rodzinnego, szkolnego. Stąd wykluczenie nie jest sytuacją naturalną- nie można się na to godzić.
W przypadku dzieci zagrożonych marginalizacją, rola placówek edukacyjnych staje się jeszcze bardziej istotna, ze względu na to, że często rodziny takich dzieci nie są w stanie spełniać swoich funkcji: - nie wspierają dziecka w zdobywaniu wiedzy, - nie uczą odpowiednich wzorców i postaw, także wobec obowiązku szkolnego, - nie zapewniają poczucia bezpieczeństwa, prawidłowego rozwoju fizycznego i rozwijania zainteresowań.
Bezsilność i niezdolność do podejmowania decyzji wpływających na zmianę swojej sytuacji życiowej to przejawy wykluczenia społecznego. Uczeń zagrożony wykluczeniem to potencjalny dorosły członek społeczeństwa pozbawiony możliwości pracy i zarobku, bez szans na zdobycie wykształcenia. W przyszłości to także potencjalny rodzic ucznia, który w szkole również może być zagrożony wykluczeniem.
Proces wykluczenia może rozpocząć się w szkole i skutecznie utrudnić funkcjonowanie w dorosłym życiu. Dlatego tak ważnym zadaniem nauczycieli i specjalistów pracujących z uczniami jest dogłębna analiza środowiska uczniów, rozpoznanie ich sytuacji rodzinnej oraz dobra diagnoza ich możliwości rozwojowych i edukacyjnych.
Istotne jest patrzenie na dziecko przez pryzmat jego potrzeb. Szkoła jest miejscem zaspokojenia wielu z nich.
Potrzeby wyróżnione przez A. Maslowa to m.in. samorealizacji szacunku i uznania przynależności do grupy bezpieczeństwa fizjologiczne
Samorealizacji Uznania i szacunku Szkoła w/w potrzeby zaspokaja poprzez: tworzenie warunków do rozbudzania pasji, rozwijania zdolności oraz talentów ucznia stwarzanie możliwości odnoszenia sukcesów, nie tylko edukacyjnych, które budują wysoką samoocenę i motywację dziecka oraz skutkują pozytywnym funkcjonowaniem społecznym
Przynależności Bezpieczeństwa Szkoła w/w potrzeby zaspokaja poprzez: zaspokajanie potrzeb towarzyskich, społecznych, emocjonalnych otoczenie dzieci opieką ze strony nauczycieli, możliwość odcięcia się od środowiska rodzinnego, jeśli jest ono głęboko dysfunkcyjne i zagraża bezpieczeństwu dziecka
Fizjologiczne Szkoła w/w potrzeby zaspokaja poprzez: zapewnienie dzieciom ciepłego posiłku, miejsca, gdzie część dzieci ma odpowiednie warunki do uczenia się i przebywania z rówieśnikami
Niezaspokojenie potrzeb w środowisku naturalnym (rodzina, szkoła) skutkuje:
Niezaspokojone potrzeby Poszukiwanie alternatywnych (form/sposobów/grup społecznych) Działania niezgodne z normami (przemoc, agresja) Wykluczenie społeczne Porzucenie szkoły
Szkoła jest miejscem gdzie jak w lustrze odbijają się problemy dziecka. W mniejszym stopniu je generuje, a bardziej obrazuje. Ze względu na ilość czasu, spędzanego w przedszkolu lub szkole, obecność rówieśników i nawiązywane z nimi silne więzi emocjonalne przy wsparciu ze strony nauczycieli placówka edukacyjna może stać się miejscem pozytywnej socjalizacji i przeciwdziałania dysfunkcjom społecznym.
Szkoła jest jednym z elementów systemu wychowawczego, społecznego, miejskiego. Stanowi integralną część życia człowieka, bez względu na wiek, przynależność społeczną, religijną, zawodową.
doświadczeń Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej nr 2 w Sosnowcu Szkoła podąża za zmieniającymi się potrzebami młodych ludzi, nie tylko spełnia funkcję dydaktyczną ale również: - kształtuje system wartości, - daje bazę do dalszego rozwoju, - nadaje kierunek życiu, dokonywanym wyborom, - ma być odniesieniem do tego co się dzieje współcześnie.
W związku z tym dziecko nie może być postrzegane w szkole tylko przez pryzmat jego wyników w nauce, ale musi być zrozumiane całościowo.
Zadania podejmowane przez placówki edukacyjne są jedynie wycinkiem szerokiego spektrum uwarunkowań oraz możliwego wpływu na pojawianie się, a także ograniczanie zjawiska dysfunkcji społecznej wśród dzieci i młodzieży. To przedszkole lub szkoła, ze względu na pełnione przez nie funkcje, dają największe możliwości udzielenia kompleksowego wsparcia dziecku i wyposażenie go w wiedzę i umiejętności kluczowe dla lepszego funkcjonowania w społeczeństwie, podnoszenia wykształcenia i odnalezienia się na rynku pracy.
Działania instytucji świadczących pomoc dziecku i rodzinie mają w swoim założeniu inkluzyjny charakter czyli włączający, integrujący, partnerski i podmiotowy względem adresatów przyjętych celów, a tym samym przeciwdziałający wykluczeniu społecznemu. Mimo, że za różne obszary życia dziecka (bezpieczeństwo bytowe, edukację, zdrowie czy czas wolny) odpowiada wiele instytucji, to podejmowanie działań w każdej z nich z osobna nie byłoby tak skuteczne, gdyby nie było prowadzone we współpracy z innymi placówkami.
Współpraca zatem może występować pomiędzy: instytucjami pomocy społecznej, a organizacjami pozarządowymi, kościołami, związkami wyznaniowymi itp. Dotyczy to także policji, wymiaru sprawiedliwości, instytucji oświaty i służby zdrowia. Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne w Sosnowcu realizują zadania na rzecz dziecka i rodziny w kierunku przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu poprzez:
diagnozę potrzeb i możliwości dziecka, diagnozę problemów w rodzinie, diagnozę potrzeb rozwojowych szkoły, terapię rodzinną, pedagogizację rodziców (warsztaty wychowawcze, prelekcje, porady), prowadzenie grup wsparcia (pedagogów / logopedów / doradców zawodowych / asystentów rodzinnych i pracowników socjalnych, rodziców),
realizację programów profilaktycznych, prowadzenie szkoleń, działania interwencyjne, spotkania zespołów interdyscyplinarnych, kierowanie uczniów do kształcenia z przyuczeniem do zawodu. Z doświadczeń pracowników poradni wynika, że wzrasta zaangażowanie szkół, placówek oświatowych oraz instytucji pozaoświatowych w podejmowanie działań zapobiegających wykluczeniu społecznemu.
doświadczeń Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej nr 2 w Sosnowcu Dziękuję za uwagę Joanna Stychno Dyrektor Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej nr 2 w Sosnowcu