Wszystko o rozmowie o pracę czyli jak zrobić wrażenie na rekruterze i zabłysnąć na rozmowie o pracę? Dostałeś zaproszenie na rozmowę rekrutacyjną i zastanawiasz się co teraz? Największy błąd, jaki mógłbyś popełnić, to bycie nieprzygotowanym. Interview to nie przyjacielskie spotkanie z kolegą. Jest to rozmowa, która ma na celu poznanie Ciebie i weryfikację Twoich kompetencji i umiejętności - dlatego przygotuj się do niej odpowiednio. 1. Pod ostrzałem pytań - czyli czego rekruter chce dowiedzieć się na rozmowie? Zanim zaczniesz przygotowywać się do rozmowy, zastanów się, z jakim celem przychodzi na spotkanie rekruter. Dzięki temu łatwiej Ci będzie nie tylko przewidzieć pytania, ale przede wszystkim się do nich przygotować. Podczas rozmowy pracodawca/rekruter chce: bliżej poznać Cię jako kandydata; sprawdzić, czy Twoje kwalifikacje są prawdziwe i odpowiednie do danej pracy; odkryć Twoje umiejętności interpersonalne; sprawdzić, czy jako kandydat pasujesz do tej firmy; przekonać się, co pominąłeś w aplikacji, co może być informacją istotną lub dla Ciebie niekorzystną; określić Twoją dyspozycyjność i przygotowanie: czy możesz od razu rozpocząć pracę, czy wymagasz przeszkolenia. Skoro znasz już cele rekrutera i swój cel - zdobycie tej pracy, zacznij przygotowania. Pomogą Ci w tym poniższe punkty. 1
2. Jak się przygotować do rozmowy o pracę? Ogłoszenie o pracę - nie musisz szukać daleko Ogłoszenie bardzo dużo mówi o wymaganiach pracodawcy. Dlatego dokładnie je przejrzyj i zastanów się, które z kryteriów spełniasz, i jakimi argumentami, możesz to poprzeć. Jeżeli pracodawca wymaga doświadczenia w prowadzeniu projektów - wypisz projekty, w których uczestniczyłeś, przeanalizuj swój udział i wymień swoje osiągnięcia. Jeżeli któregoś wymagania nie spełniasz, zastanów się, jak to obronisz. Przykład: jeżeli twoja praca nie miała charakteru projektowego, a tego wymaga pracodawca, wybroń się. Przeanalizuj swoje osiągnięcia pod kątem zarządzania budżetem, ludźmi, koordynacji różnych obowiązków. Nawet praca biurowa może być prowadzona projektowo również w przypadkach, gdy nie została tak zdefiniowana. Ściśle tajne - czyli co wiem o pracodawcy Pracując jako rekruter, spotkałam się z sytuacją, kiedy po pytaniu Co Pan wie na temat firmy? usłyszałam Myślałem, że od Pani się czegoś dowiem. Na pewno domyślasz się, jaka była moja decyzja. Nie pozwól, aby taka sytuacja spotkała Ciebie. Jest to bowiem doskonały sposób, aby zaprezentować swoją motywację do otrzymania pracy - właśnie w tej firmie. Co powinieneś wiedzieć o firmie? od kiedy istnieje - być może założenie jej wiąże się z jakąś ciekawą historią; czym się zajmuje, jakie produkty lub usługi sprzedaje; jaką ma pozycję na rynku, kim jest jej konkurencja; jakie ma szanse rozwoju. Są to informacje niezbędne. Warto także pokusić się o poszukanie opinii o firmie jako pracodawcy. Dowiedz się, jakie procedury rekrutacyjne firma prowadzi - nie zawsze musi to być tylko rozmowa, zdarza się assessment centre, testy psychologiczne i/lub merytoryczne. Wszystkie te informacje są pomocne - poniżej zamieszczam kilka głównych źródeł. Skąd czerpać informacje? internet - strony internetowe firmy, materiały prasowe, fora w biznesowych portalach społecznościowych np. Profeo.pl. Warto także poszukać innych ogłoszeń o pracę - dzięki temu dowiesz się, jak dużo procesów rekrutacyjnych prowadzi firma; gazety - archiwa internetowe dzienników ogólnopolskich; firmowe materiały informacyjne - rozdawane na Targach Pacy, konferencjach, szkoleniach; sieć kontaktów - być może któryś z Twoich znajomych pracował w firmie, którą jesteś zainteresowany, bądź prowadził z nią interesy - warto zapoznać się z opinią; sądy - w dzisiejszych czasach warto sprawdzić informacje na temat spółki. Zapewne nie chciałbyś za kilka miesięcy znowu zmieniać pracy. Dzięki zebranym informacjom możesz zabłysnąć na rozmowie i wykazać się swoim przygotowaniem. 2
Tak, chcę tę pracę - ale co będę robił? Kolejnym ważnym elementem jest stanowisko pracy, na które aplikujesz. Wielu informacji możesz dowiedzieć się z ogłoszenia - są to jednak wymagania specyficzne dla firmy, do której aplikujesz. Poza nimi na pewno są inne, typowe dla tego rodzaju stanowisk i być może pracodawca nie zawarł ich w ogłoszeniu, bo są dla niego jasne. Weźmy przykład wspomnianego zarządzania projektem. W ogłoszeniu znajdziesz na pewno wymaganie doświadczenie w zarządzaniu projektem jednak co się za tym kryje? Jeżeli prowadziłeś projekty - na pewno jest to dla Ciebie oczywiste. Jednak dla osób, które chcą zacząć pracę i nie mają większego doświadczenia - może to być niejasne. Czy bez świadomości, co pracodawca miał na myśli, przedstawisz odpowiednio swoje doświadczenie? Zastanów się zatem, jakie są podstawowe obowiązki na danym stanowisku, jakie doświadczenie jest potrzebne (branża, rodzaj wykonywanej pracy). Weź pod uwagę umiejętności interpersonalne, które mogą być przydatne. Podstawowe informacje na ten temat możesz znaleźć w internecie - ogólnie dostępne są opisy stanowisk. Możesz zdobyć informacje także od znajomych - być może któryś z nich pracował na danym stanowisku. Właściwie kim jestem? Świadomość siebie i swoich kompetencji to krok do sukcesu. Dlatego przeanalizuj swoje mocne strony. Wypisz swoje sukcesy zawodowe, osiągnięcia, które pokazują, że jesteś osobą skuteczną i dużo wniesiesz do firmy. Być może pomoże Ci w tym poniższa tabela. Weź pod uwagę wymagania na danym stanowisku i przeanalizuj swoją karierę pod tym kątem. Moje doświadczenie Moja wiedza Moje umiejętności Moje postawy/wartości Ulica Mickiewicza czy Norwida? To, o czym często kandydaci zapominają, to zebranie podstawowych informacji na temat samego spotkania. Niby banalne, jednak może być przyczyną niepotrzebnego stresu, jeśli nie pamiętasz, gdzie miała odbyć się rozmowa. Zbierz informacje od rekrutera, gdzie dokładnie odbywa się spotkanie, z kim się ono odbędzie - czy będzie to jedna osoba, czy może większa grupa - bo i to się zdarza. Być może rozmowa będzie prowadzona w języku angielskim. Jeśli tak warto przypomnieć sobie kilka zwrotów, które zrobią wrażenie na pracodawcy. Jeżeli jesteś osobą pracującą i chcesz zmienić pracę, na pewno ważną informacją będzie dla Ciebie czas trwania rozmowy. Niektóre spotkania mogą być naprawdę długie - nie warto niepotrzebnie stresować się na rozmowie spóźnieniem do pracy. Możesz poruszyć tę kwestię przy kontakcie telefonicznym z rekruterem. 3
3. Podczas rozmowy Proszę wymienić swoje słabe strony czyli o co możemy zostać zapytani? Każda firma posiada swoje procedury rekrutacyjne, scenariusze prowadzenia rozmów kwalifikacyjnych. Często pojawiają się pytania podobnej treści i dzięki temu możemy dobrze się do nich przygotować. O czym powinieneś pamiętać? na każdą odpowiedź przeznacz średnio 2-3 minuty. Zbyt długie odpowiedzi mogą niepotrzebnie przedłużyć rozmowę; każda odpowiedź powinna mieć czytelną strukturę: wstęp, rozwinięcie i zakończenie; trzymaj się konkretnych informacji i nie zbaczaj z tematu; pamiętaj o efekcie pierwszeństwa i świeżości najważniejsze informacje podawaj na wstępie i na końcu wypowiedzi - te bowiem są najlepiej zapamiętywane; żarty - tylko stosowne, czasami na rozmowie panuje bardzo miła atmosfera i pozwalamy sobie na odrobinę humoru - jednak pamiętaj o tym, gdzie jesteś i jaki cel ma to spotkanie. Jeżeli chcesz przećwiczyć pytania, które możesz usłyszeć, zapraszamy do skorzystania z symulatorów interview, dostępnych na stronie Pracuj.pl. Znajdziesz tam pomocne rady. Kiedy do mnie zadzwonią - czyli o co warto spytać rekrutera? Podczas rozmowy nie bój się zadawania pytań rekruterowi. Jest to nawet niezbędne, gdyż dzięki temu utwierdzasz w przekonaniu rekrutera, że jesteś przygotowany. O co warto zapytać? jakie będą Twoje obowiązki i odpowiedzialność - jeżeli nie zostało to poruszone podczas rozmowy, warto się upewnić, bądź podsumować to, czego do tej pory się dowiedziałeś; jak wygląda program szkoleń - czy oferują Ci szkolenia wstępne, czy firma oferuje dofinansowanie do studiów podyplomowych, udział w konferencjach itd.; kto będzie Twoim bezpośrednim przełożonym, komu będziesz podlegać; z jakimi wyzwaniami możesz się liczyć na tym stanowisku - być może masz zostać szefem zespołu, w którym od dawna jest konflikt. Takie informacje warto wiedzieć przed rozpoczęciem pracy; jak często przewidziane są wyjazdy służbowe na tym stanowisku - warto uwzględnić tę informację przy formułowaniu Twoich oczekiwań finansowych; kiedy możesz spodziewać się odpowiedzi i wyniku rekrutacji, jak długo trwa cały proces. 4
Bo fotel był niewygodny - czyli mowa ciała podczas rozmowy Czy wiesz, że mowa ciała stanowi 55% całego przekazu w rozmowie między ludźmi? Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, co mówi Twoje ciało podczas interview? To często decyduje, jak zostaniesz odebrany. Ilu rekruterów, tyle charakterów rozmowy. To rekruter bowiem nadaje ton całej dyskusji - decyduje, czy będzie miała charakter bardzo oficjalny, czy może swobodny. Dlatego dostosuj się do niego, pamiętając o kilku zasadach: pierwsze wrażenie - ma ono często decydujący wpływ podczas dalszej części rozmowy - czyli podaj dłoń pewnie, ale zarazem serdecznie; spójny komunikat - to, co mówisz, powinno znaleźć potwierdzenie w Twoich gestach; czasami zdarza się jednak, że gesty świadczą na Twoją niekorzyść. Im lepiej jesteś przygotowany, tym czujesz się pewniej, a pytania są dla Ciebie prostsze - a to również ma wpływ na Twoją mowę niewerbalną; kontakt wzrokowy - pamiętaj - utrzymuj kontakt wzrokowy z rekruterem. Świadczy to o Twoim zainteresowaniu i otwartości. Niech jednak będzie to kontakt naturalny, a nie natarczywe wpatrywanie się; sposób mówienia - weź pod uwagę swój ton głosu, szybkość i głośność mówienia. Ważne jest nie tylko to co mówisz, ale także jak mówisz. Nawet kandydaci, którzy przebyli wiele treningów interpersonalnych, mają problemy z mową ciała podczas interview. Pamiętajmy jednak, że liczy się naturalność. Jeżeli będziesz na siłę próbował zastosować techniki, o których mówią książki i trenerzy, a nie będą one zgodne z Twoim charakterem, Twoje zachowanie zostanie uznane za nienaturalne, co może przekreślić Twoje plany na pracę w owej firmie. Dlatego pamiętaj - stosuj się do wskazówek, lecz rób to ze zdrowym rozsądkiem. Jak mogłem zgodzić się na takie wynagrodzenie? Wielu pracowników zadaje sobie to pytanie. Odpowiedź jest jedna - byłem nieprzygotowany. Negocjacje płacowe to jeden z najtrudniejszych i najbardziej stresujących dla kandydatów elementów rozmowy kwalifikacyjnej. Pamiętaj jednak - odpowiednie podejście może Ci ułatwić ten proces. Zanim zaczniesz rozmawiać na ten temat z pracodawcą, zastanów się, ile chcesz zarabiać. Na podstawie naszych doświadczeń w przygotowaniu do rozmów rekrutacyjnych klientów opracowaliśmy model wyznaczania wynagrodzenia. Dzięki niemu ustalamy wzorzec indywidualnego wynagrodzenia, dostosowany do potrzeb, oczekiwań i warunków rynkowych. Możesz się nim posłużyć, określając: jakie są Twoje osobiste potrzeby i oczekiwania finansowe: za ile chciałbyś pracować i jaka jest minimalna kwota, za którą sprzedasz swoją usługę pracy; jaka jest rynkowa cena za pracę, którą wykonujesz: ile płacą firmy za zaangażowanie takiego specjalisty jak Ty; jaki jest poziom płac w firmie, do której aplikujesz. 5
Dwa pierwsze pytania nie powinny przysporzyć Ci problemu. Trudniejsze jest zdobycie informacji na temat stawek dostępnych w firmie, do której aplikujesz - jednak wykorzystaj sieć kontaktów, fora internetowe, opinie w internecie. O czym powinieneś pamiętać podczas negocjacji? bądź elastyczny, ale z umiarem. Weź pod uwagę również dodatki pozapłacowe. Być może jesteś skłonny zgodzić się na mniejsze wynagrodzenie w zamian za samochód służbowy; pamiętaj, że pracodawca płaci nie tyle za Twoje cechy, wiedzę i umiejętności, ale za korzyści, jakie z tego będzie miał. Dlatego używaj odpowiednich argumentów do poparcia stawki, której oczekujesz; jeżeli rekruter proponuje Ci kwotę, której nie akceptujesz, nie kończ rozmowy. Powiedz, że nie akceptujesz takiej stawki i przedstaw alternatywną propozycję; w przypadku, kiedy rekruter zaznacza, że nie on decyduje o wysokości wynagrodzenia, nie rozpoczynaj negocjacji. Wykorzystaj jednak ten moment na zdobycie dodatkowych informacji - zapytaj się, co standardowo oferuje firma, jakie są typowe dodatki pozapłacowe. Dowiedz się także, kiedy będziesz mógł porozmawiać z osobą odpowiedzialną za warunki zatrudnienia. Zostaw po sobie dobre wrażenie i nie pal mostów. Jeżeli nie jesteście w stanie dojść do kompromisu w sprawie wynagrodzenia, podziękuj kulturalnie. Może się bowiem zdarzyć, że po spotkaniach z innymi kandydatami Twoja oferta okaże się najciekawsza i firma zechce w Ciebie zainwestować. To już jest koniec - czyli jak się pożegnać? Kończąc rozmowę z rekruterem, pamiętaj o tym, żeby podziękować za spotkanie. Upewnij się także, kiedy możesz spodziewać się odpowiedzi - nie warto codziennie wyczekiwać telefonu. Czasami takie procesy trwają dość długo. Jeżeli nie masz kontaktu do rekrutera - poproś o wizytówkę. Dzięki temu będziesz mógł się skontaktować, aby sprawdzić stan procesu rekrutacyjnego. Pamiętaj, że kluczem do sukcesu jest odpowiednie przygotowanie. Musisz wyprzedzić innych kandydatów, więc pokaż się jako osoba profesjonalna i skuteczna - reszta przyjdzie sama. Powodzenia! Monika Laskowska Zespół ArchitekciKariery.pl 6