1. PODSTAWA OPRACOWANIA Umowa z Inwestorem, Audyt energetyczny budynku, Projekt arch.-budowlany termomodernizacji Domu Zakonnego, Projekt techniczny istniejącej instalacji c.o., Inwentaryzacja architektoniczno-budowlana obiektu, Inwentaryzacja istniejącej instalacji c.o., Uzgodnienia z Inwestorem, Obowiązujące normy i literatura techniczna, Katalogi producentów grzejników, przewodów i armatury. 2. PRZEDMIOT I ZAKRES OPRACOWANIA Przedmiotem opracowania jest projekt budowlano wykonawczy instalacji c.o. w budynku Dom Pielgrzyma im. Jana Pawła II, przy ul. Kościelna 6 w Gietrzwałdzie. Zakres opracowania obejmuje wykonanie obliczeń zapotrzebowania na moc cieplną dla poszczególnych pomieszczeń, dobór grzejników, przewodów oraz armatury instalacji c.o. Opracowanie obejmuje również dobór aparatu grzewczo-wentylacyjnego w pomieszczeniu silników gazowych. 3. OPIS OGÓLNY BUDYNKU Budynek wolnostojący, wykonany w technologii tradycyjnej, zlokalizowany jest w IV strefie klimatycznej w Gietrzwałdzie, woj. warmińsko-mazurskie. Budynek składa się z 4 kondygnacji, 4 kondygnację stanowi poddasze użytkowe. Budynek tylko częściowo jest podpiwniczony. 4. OPIS ISTNIEJĄCEJ INSTALACJI C.O. Instalacja w stanie istniejącym wykonana jest z rozdziałem dolnym z rur stalowych czarnych. Przewody poziome prowadzone są częściowo w piwnicy, w niepodpiwniczonej części budynku - w kanałach wzdłuż ścian zewnętrznych. Przewody pionowe prowadzone są natynkowo i częściowo w bruzdach ścian. 13
5. ŹRÓDŁO CIEPŁA Źródłem ciepła dla istniejącej instalacji są dwa kotły gazowe, zlokalizowane w kotłowni w podpiwniczonej części budynku. Źródłem ciepła dla zaprojektowanej instalacji będą silniki gazowe współpracujące z istniejącymi kotłami. 6. OPIS PROJEKTOWANEJ INSTALACJI C.O. Zaprojektowano instalację centralnego ogrzewania pompową w układzie dwururowym z rozdziałem dolnym, w systemie zamkniętym. Instalację przewidziano zasilać wodą grzewczą o parametrach 80/60 C. Obieg wody grzewczej wymuszany będzie pompą obiegową. Dobór pompy obejmuje projekt źródła ciepła. Instalacja będzie sterowana poprzez układ automatycznej regulacji umieszczony w kotłowni oraz sterownik pogodowy, zgodnie z projektem źródła ciepła. Obliczeniowe zapotrzebowanie na ciepło określono przy pomocy programu KAN OZC uwzględniając termomodernizację budynku zgodnie z Projektem architektonicznobudowlanym termomodernizacji. Obliczenia hydrauliczne projektowanej instalacji wykonano w programie KAN c.o. Obciążenie cieplne budynku: 115,59 kw Całkowite zapotrzebowanie na ciepło (łącznie z mocą grzewczą aparatu grzewczowentylacyjnego): 126,59 kw Parametry instalacji c.o. : 80/60 C Wymagane ciśnienie dyspozycyjne dla instalacji c.o.: 3,72 m H2O Całkowita pojemność instalacji c.o.: 889 l 6.1. Przewody Instalację należy wykonać z rur stalowych w systemie KAN-therm STEEL, tj. z wysokiej jakości stali o niskiej zawartości węgla, pokrytej cienką warstwą cynku stanowiącą zabezpieczenie antykorozyjne zewnętrznych powierzchni rur i kształtek. Rury i złączki w systemie KAN-therm STEEL łączy się w technologii press. Zaprojektowane przewody poziome oraz piony prowadzone są większości po istniejących trasach instalacji c.o. Przewody poziome w części podpiwniczonej budynku 14
należy prowadzić pod stropem zgodnie z rys. nr 1, natomiast w części niepodpiwniczonej budynku przewody poziome należy prowadzić w istniejących kanałach wzdłuż ścian zewnętrznych. Przewiduje się odkrycie istniejących kanałów, oczyszczenie z zanieczyszczeń i poddanie ogólnej renowacji. W celu zapewnienia dostępu do zaworów podpionowych (montowanych w kanałach) w trakcie eksploatacji instalacji należy wykonać otwory rewizyjne bezpośrednio nad zaworami o wielkości zapewniającej swobodny dostęp do armatury. Klapy rewizyjne powinny być odpowiednio wytrzymałe ze względu na ich usytuowanie. Zwieńczenia otworów rewizyjnych należy wykonać w sposób komponujący z pozostałą częścią podłogi. Rozprowadzenie przewodów należy wykonać zgodnie z częścią graficzną projektu wykorzystując istniejące przebicia przez przegrody budowlane. W przypadku konieczności wykonania nowych przebić przewody przez przegrodę budowlaną należy prowadzić w tulejach ochronnych. W tulei ochronnej nie może znajdować się żadne połączenie rury. Tuleja ochronna powinna być rurą o średnicy wewnętrznej większej od średnicy zewnętrznej rury przewodu: co najmniej o 2 cm przy przejściu przez przegrodę pionową, co najmniej o 1 cm, przy przejściu przez strop. Tuleja ochronna powinna być dłuższa niż grubość przegrody pionowej o około 5 cm z każdej strony, a przy przejściu przez strop powinna wystawać około 2 cm powyżej posadzki. Nie dotyczy to tulei ochronnych na rurach przyłączy grzejnikowych (gałązek), których wylot ze ściany powinien być osłonięty tarczką ochronną. Przestrzeń między rurą przewodu a tuleją ochronną powinna być wypełniona materiałem trwale plastycznym niedziałającym korozyjnie na rurę, umożliwiającym jej wzdłużne przemieszczanie się i utrudniającym powstanie w niej naprężeń ścinających. Przewody poziome należy prowadzić ze spadkiem 5 w kierunku rozdzielaczy. Gałązki zasilające grzejnik należy prowadzić ze spadkiem 3% (min. 2%) od pionu do grzejnika, natomiast powrotne ze spadkiem 3% (min.2%) w kierunku od grzejnika do pionu. 15
Mocowanie przewodów oraz rozmieszczenie uchwytów mocujących należy wykonać zgodnie z zaleceniami producenta. Tabela nr 1. Maksymalny rozstaw podpór rurociągów zalecany przez producenta rur Średnica rury[mm] Odległość mocowań [m] 18 1,50 22 2,0 28 2,25 35 2,75 42 3,00 54 3,50 6.2. Izolacja przewodów Przewody prowadzone w kanałach c.o., w piwnicy budynku oraz w pomieszczeniach użytkowych w miejscach, w których przewiduje się wykonanie osłon przewodów ze względów estetycznych (zgodnie z projektem architektonicznym wykończenia wnętrz) należy izolować termicznie otuliną Thermaflex (λ=0,035 W/m K) o minimalnej grubości podanej w tabeli nr 2. Tabela nr 2. Wymagana grubość izolacji cieplnej Średnica wewnętrzna rury do 22 mm od 20 do 35 mm od 35 do 100 mm Minimalna grubość izolacji 20 mm 30 mm równa średnicy wewnętrznej rury Przejścia przewodów przez przegrody budowlane w piwnicy należy izolować termicznie otuliną Thermaflex o grubości ½ wymagań podanych w tabeli nr 2. 6.3. Zabezpieczenia antykorozyjne Rury stalowe w systemie KAN-therm STEEL pokryte są cienką warstwą cynku stanowiącą zabezpieczenie antykorozyjne zewnętrznych powierzchni rur i kształtek, wobec tego przewody nie wymagają dodatkowego zabezpieczenia antykorozyjnego. 16
6.4. Grzejniki Do pokrycia zapotrzebowania na ciepło poszczególnych pomieszczeń dobrano grzejniki stalowe płytowe firmy Purmo typu C11/600, C22/600, C22/500, C33/600, grzejniki higieniczne w pomieszczeniach o podwyższonej wilgotności typu H10 oraz grzejniki łazienkowe typu Santorini. Zaprojektowane grzejniki pokazano na rzutach poszczególnych kondygnacji oraz na rozwinięciu instalacji c.o. Podczas montażu grzejników należy przestrzegać zaleceń producenta. 6.5. Aparat grzewczo-wentylacyjny W pomieszczeniu silników gazowych w celu utrzymania minimalnej temperatury 10 C oraz ilości powietrza wentylacyjnego 696 m 3 /h dobrano aparat grzewczowentylacyjny z nagrzewnicą bimetalową typu Term-0 firmy Juwent o mocy 11,0 kw. Pojemność wodna aparatu: 1,2 dm 3 Spadek ciśnienia na urządzeniu: 1,8 kpa Aparat grzewczo-wentylacyjny należy zamontować przestrzegając zaleceń producenta. 6.6. Armatura regulacyjna Zawory termostatyczne Regulacja temperatury w pomieszczeniach odbywać się będzie za pomocą zaworów termostatycznych. Dobrano następujące typy zaworów: typ RA-N-P firmy Danfoss, montowane na gałązkach zasilających dla grzejników z podłączeniem bocznym. Na gałązkach powrotnych zaprojektowano zawór odcinający typu RLV-S-P firmy Danfoss, typ RA-URX firmy Danfoss, montowane na gałązkach powrotnych dla grzejników z podłączeniem dolnym (grzejniki łazienkowe). Na gałązkach zasilających zaprojektowano zawór odcinający typu RLV-X B firmy Danfoss. Nastawy wstępne zaworów termostatycznych pokazano na rys 6a, 6b i 6c. Zawory podpionowe W celu utrzymania stałej różnicy ciśnień w pionach niezależnie od ciśnienia panującego w instalacji dobrano zawory równoważące typu USV-I firmy Danfoss, 17
montowane na podejściach każdego pionu na przewodzie zasilającym. Nastawy zaworów podano na rys. 6a, 6b i 6c. Zawór USV-I umożliwia również odcięcie pionu. Na przewodzie powrotnym na podejściu każdego pionu należy zamontować zawory odcinające. 6.7. Rozdzielacze instalacji c.o. Rozdzielacze umieszczone są w pomieszczeniu silników gazowych zgodnie z rys. nr 1. Przy rozdzielaczach zaprojektowano zawory odcinające kulowe DN 50. Dobór średnicy rozdzielaczy i pozostałej armatury obejmuje projekt źródła ciepła. 6.8. Zabezpieczenie instalacji Instalację należy zabezpieczyć przed wzrostem dopuszczalnego ciśnienia przeponowym naczyniem wzbiorczym. Naczynie wzbiorcze dobrano w projekcie źródła ciepła. 6.9. Odpowietrzenie instalacji Odpowietrzenie instalacji przewidziano poprzez automatyczne odpowietrzniki usytuowane w najwyższych punktach każdego pionu. 6.10. Odwodnienie instalacji Do odwodnienia instalacji zastosowano przewody spustowe z rozdzielaczy z kulowymi zaworami odcinającymi. 7. PRÓBY I BADANIA INSTALACJI C.O. Po zmontowaniu instalacji c.o. i przed wykonaniem izolacji cieplnej oraz przykryciem kanałów należy wykonać badanie szczelności instalacji. Próbę szczelności instalacji należy przeprowadzić zgodnie z Wymaganiami technicznymi COBRTI INSTAL zeszyt 6. Badanie szczelności należy przeprowadzić wodą. Jakość wody w instalacji c.o. powinna odpowiadać wymaganiom PN 93/C-04607. Przed przystąpieniem do badania szczelności, instalacja powinna być skutecznie wypłukana wodą. Czynność tą należy wykonywać przy dodatniej temperaturze zewnętrznej, a budynek w którym jest instalacja nie może być przemarznięty. Podczas płukania wszystkie zawory przelotowe, przewodowe i grzejnikowe powinny być całkowicie otwarte, natomiast zawory obejściowe całkowicie zamknięte. Należy od 18
instalacji odłączyć naczynie wzbiorcze, zaślepić rurę wzbiorczą i inne rury zabezpieczające. Przed napełnieniem wodą instalacji wyposażanej w odpowietrzniki automatyczne nie należy wkręcać kompletnych automatycznych odpowietrzników, lecz jedynie ich zawory stopowe. Do chwili skutecznego wypłukania instalacja taka powinna być odpowietrzana poprzez ręczne otwieranie zaworów stopowych. Zaleca się połączenie z elementem otwierającym zawór stopowy węża elastycznego, umożliwiającego odprowadzenie wody płuczącej do przenośnego zbiornika lub kanalizacji. Dopiero po skutecznym wypłukaniu instalacji w zawór stopowy należy wkręcić automatyczny odpowietrznik. Po napełnieniu instalacji wodą zimną i po dokładnym jej odpowietrzeniu należy przy ciśnieniu statycznym słupa wody dokonać starannego przeglądu instalacji w celu sprawdzenia, czy nie występują przecieki wody lub roszenie. Zabrania się podczas badania podnoszenia ciśnienia ponad wartość ciśnienia próbnego. Podczas badania instalacja powinna być odłączona od źródła ciepła lub źródło ciepła powinno być skutecznie zabezpieczone przed uruchomieniem. Po przeprowadzeniu próby szczelności na zimno należy przeprowadzić kolejną próbę instalacji na gorąco wraz z regulacją. 8. UWAGI KOŃCOWE Całość robót wykonać zgodnie z Warunkami technicznymi wykonania i odbioru instalacji grzewczych COBRTI INSTAL. Podczas robót należy przestrzegać przepisów BHP. W trakcie montażu i eksploatacji instalacji należy bezwzględnie przestrzegać wytycznych producentów i stosować się do obowiązujących przepisów. Instalacja powinna być szczelna, a woda w instalacji musi spełniać wymagania normy PN-93/C-04607. W instalacji należy dokonywać okresowych przeglądów i kontroli. Wszystkie czynności przy urządzeniach powinni wykonać uprawnieni i przeszkoleni pracownicy. Opracowanie: mgr inż. Waldemar Filipkowski 19
20