Program nauczania: Fizyka z plusem, numer dopuszczenia: DKW 4014-58/01 Plan realizacji materiału nauczania fizyki w klasie I wraz z określeniem wymagań edukacyjnych DZIAŁ PRO- GRA- MOWY Pomiary i Siły JEDNOSTKA TEMA- TYCZNA Pomiary i Siły działające wzdłuż jednej prostej Mierzenie sił WYMAGANIA KONIECZNE. -zna podstawowe długości, czasu, masy w układzie SI, -potrafi dobrać przyrządy do wykonywania pomiaru danej wielkości fizycznej, -umie wykonać proste pomiary długości i czasu -wie, że opisując oddziaływania posługujemy się pojęciem siły-zna jednostkę siły i symbol, -wie, jak graficznie przedstawić siłę, -potrafi podać przykład wielkości wektorowej i skalarnej, -wie, co to jest siła wypadkowa, -wie, że siła może działać również na odległość i potrafi podać przykłady takich sił, -wie, że Ziemia przyciąga wszystkie ciała -potrafi zmierzyć siłę ciężkości, -wie, z czego jest zbudowany siłomierz i do czego służy, -potrafi odczytać wartość siły za SZCZEGÓŁOWE CELE EDUKACYJNE WYMAGANIA PODSTAWO- WE -wie, że każdy pomiar jest obarczony niepewnością, -zdaje sobie sprawę, że oprócz podania wyniku pomiaru należy podać jednostkę mierzonej wielkości, -umie przeliczać różne wykorzystując zależności pomiędzy nimi, -wie, co oznaczają przedrostki kilo i mili -rozumie, że ciężar jest siłą, z jaką przyciąga nas Ziemia, -wie, że siła jest wielkością wektorową, -wie, co oznacza równoważenie się sił, -wie, jak dodaje się siły działające wzdłuż jednej prostej, -rozumie, na czym polega wyskalowanie siłomierza, -umie wyznaczyć, korzystając z siłomierza, przybliżoną masę WYMAGANIA ROZSZE- RZAJĄCE -wie, od jakich głównych czynników zależy niepewność pomiarów, -umie oceniać niepewność pomiarów -potrafi tworzyć wielokrotności dowolnych jednostek przez dodawanie przedrostków do podstawowych jednostek -potrafi narysować siły w zadanej skali i obliczyć ich wypadkową (dla sił działających wzdłuż jednej prostej), -rozumie pojecie siły równoważącej i potrafi znaleźć graficznie siłę równoważącą inną siłę -umie sporządzić wykres zależności wydłużenia sprężyny od działającej siły -potrafi na podstawie wykresu WYMAGANIA DOPEŁNIA- JĄCE -potrafi wyjaśnić konieczność ujednolicenia stosowanych jednostek -potrafi wyjaśnić na wymyślonym przez siebie przykładzie, co to jest siła wypadkowa -potrafi podać przykład sytuacji, w której wartość siły wypadkowej sił działających na ciało jest równa zero -umie samodzielnie wyskalować siłomierz -potrafi wyjaśnić, dlaczego podniesienie przedmiotu na
Ruch Siły powodujące obrót Dźwignie i bloczki Ruch i względność ruchu Prędkość jej. pomocą siłomierza przedmiotu -potrafi, znając masę przedmiotu wyznaczyć jego ciężar -wie, co to jest moment siły -zna rodzaje dźwigni i bloczków oraz ich zastosowanie -wie, co to jest ruch - potrafi rozpoznać ruch i spoczynek w różnych układach odniesienia -odróżnia tor ruchu od drogi -rozróżnia ruchy prostoliniowe od krzywoliniowych - wie, jak obliczyć prędkość w ruchu jednostajnym, -wie, jakie są prędkości, -wie, że szybkościomierz samochodu pokazuje prędkość chwilową -rozpoznaje na przykładach, które ciała poruszają się z mniejszą, -umie obliczyć moment siły w prostym przykładzie (siła prostopadła do ramienia), -zna jednostkę momentu siły, -umie wyjaśnić korzyści wynikające ze stosowania bloczków i dźwigni -wie, co to znaczy, że ciało się porusza -wie, że do opisu ruchu konieczne jest pojęcie układu odniesienia -objaśnia, co to znaczy, że ruch i spoczynek są względne -zna pochodne i związki między jednostkami drogi -rozumie różnicę pomiędzy prędkością średnią a chwilową, -potrafi obliczyć szybkość przewidzieć wydłużenie sprężyny pod wpływem danego ciężaru -rozumie różnicę miedzy pojęciami masy i ciężaru -wie,że siła ciężkości jest wprost proporcjonalna do masy ciała -wie, w jaki sposób można wyważyć koło roweru -potrafi wyjaśnić na wybranym przykładzie pojęcie wypadkowego momentu sił -potrafi wyznaczyć masę dowolnego przedmiotu za pomocą dźwigni i odważnika znanej masie -potrafi poprawnie skomentować przykład dotyczący układów odniesienia i względności ruchu -umie przeliczać prędkości, Księżycu wymaga użycia mniejszej siły niż podniesienie go na Ziemi -wie, w jaki sposób zrobić ze sprężyny siłomierz -objaśnia różnicę między ciężarem i masą ciała -wskazuje wraz z uzasadnieniem, jakim urządzeniem posługujemy się w celu wyznaczenia ciężaru, a jakim w celu wyznaczenia masy -potrafi znaleźć ramię siły działającej w danej sytuacji -umie obliczać wypadkowy moment działających sił -umie zaprojektować układ bloczków do podniesienia żądanego ciężaru -potrafi wyjaśnić, jakie są wady i zalety stosowania dźwigni dwustronnej i jednostronnej -potrafi samodzielnie obrać układ odniesienia związać z nim układ współrzędnych i w tym układzie opisać położenie dowolnego ciała -umie posługiwać się nietypowymi jednostkami prędkości(np. węzły), -potrafi swobodnie przekształcać
które z większą szybkością Ruch jednostajnie prostoliniowy Przyspieszenie Jednostki przyspieszenia -podaje przykłady ciał w ruchu jednostajnie prostoliniowym -oblicz prędkość w ruchu jednostajnie prostoliniowym -wie, że ciało poruszające się ruchem jednostajnym w każdej jednostce czasu przebywa taką sama drogę -wie, jak obliczyć przyspieszenie w ruchu jednostajnie przyspieszonym, -zna jednostkę przyspieszenia, -wie, z jakim przyspieszeniem spadają na ziemię ciała -umie stosować wzór na prędkość w prostych przykładach i typowych zadaniach - na podstawie wyników podanych w tabeli potrafi sporządzić wykres s(t) i v(t) -rozumie, czym jest przyspieszenie i opóźnienie -potrafi podać przykłady przyspieszenia i objaśnić jej sens, -rozumie, co oznaczają wartości dodatnie i ujemne przyspieszenia, -sporządzanie i korzystanie z wykresów ilustrujących ruch jednostajny -objaśnia, co znaczy, że w ruchu jednostajnym droga przebyta przez ciało jest wprost proporcjonalna do czasu trwania ruchu -potrafi obliczyć drogę przebytą przez ciało ruchem jednostajnym na podstawie znanych wartości v, t -potrafi rozpoznać wykres s(t) dla ruchu jednostajnego i obliczyć z wykresu wartość prędkości ciała -oblicza szybkość średnią ze wzoru i korzystając z wykresu s(t) -rozumie, co oznacza zerowa wartość przyspieszenia - rozwiązuje zadania problemowe -rozumie sens fizyczny omawianej wielkości i poprawnie ją wypowiada -umie skojarzyć wartość przyspieszenia z rodzajem ruchu -rozwiązuje jakościowych i obliczeniowych zadań problemowych Rodzaje ruchu -odróżnia ruch krzywoliniowy od prostoliniowego, jednostajny od niejednostajnego oraz przyspieszony od opóźnionego, -potrafi rozpoznać na przykładach ruchy odbywające się z przyspieszeniem o mniejszej lub większej wartości -wie, jakim ruchem spadają ciała, gdy opór powietrza jest znikomy -wie, że w ruchu jednostajnie przyspieszonym w każdej jednostce czasu szybkość wzrasta o tę samą wartość -rozumie, co to znaczy, że prędkość i przyspieszenie są wektorami -wie, jak zmienia się prędkość w różnych rodzajach ruchu, -potrafi opisać ruchy: jednostajny, jednostajnie przyspieszony, opóźniony, -potrafi rozróżniać ruch jednostajnie zmienny i niejednostajnie zmienny, -rozumie, czym jest proporcjonalność dwóch wielkości, -potrafi wskazać przykłady zależności proporcjonalności i nieproporcjonalnych w różnych rodzajach ruchu. Wykresy ruchu -wie, jakie informacje można odczytać z wykresu ruchu -umie sporządzić wykres zależności położenia od czasu -potrafi interpretować proste wykresy zależności położenia od -potrafi interpretować złożone wykresy zależności położenia
Ruchy i siła II zasada dynamiki I zasada dynamiki III zasada dynamiki Zasada zachowania pędu Ruchy krzywoliniowe -zna treść II zasady dynamiki -umie obliczać ciężar, znając masę przedmiotu -zna treść I zasady dynamiki -wie, że bezwładność to cecha ciała, która wiąże się z jego masą -uczeń rozpoznaje na przykładach zjawisko bezwładności -zna treść III zasady dynamiki -wie, że oddziaływania są wzajemne -wie jak obliczyć pęd -zna jednostkę pędu -wie, jak nazywa się siła będąca przyczyną ruchu po okręgu -zna pojecie okresu i częstotliwości obrotów -zna jednostkę okresu i częstotli- -umie stosować II zasadę dynamiki w prostych przykładach i typowych zadaniach z dynamiki -rozumie, na czym polega bezwładność ciał -wie, że masa jest miarą bezwładności ciał -wie, że siła jest potrzebna do zmiany wartości prędkości lub kierunku ruchu -wie, że w wypadku sił akcji i reakcji nie można mówić o równoważeniu się sił -wie, że pęd jest wielkością wektorową -wie, że wartość pędu zależy od jego masy i szybkości -potrafi podać przykład siły dośrodkowej -wie, jak skierowane są wektory prędkości i siły dośrodkowej w ruchu po okręgu czasu -potrafi na podstawie wykresu rozpoznać ruch, dla którego ten wykres sporządzono i odczytać z niego wielkości fizyczne -na podstawie znajomości wartości przyspieszenia sporządza wykres v(t -potrafi powiązać jednostkę siły z innymi jednostkami układu SI -umie opisać ruch ciała w zależności od wartości i kierunku działania wypadkowej siły -potrafi podać przykłady par sił: akcji i reakcji -umie stosować zasadę zachowania pędu w prostych przykładach -potrafi wyjaśnić zasadę działania silnika odrzutowego -umie podać zależność wartości siły dośrodkowej od masy i prędkości ciała oraz promienia okręgu, po którym się porusza -umie wskazać siły dośrodkowe od czasu II zasady dynamiki, -rozwiązuje zadania obliczeniowe dotyczące II zasady dynamiki, spadania ciał I zasady dynamiki, -potrafi rozwiązywać jakościowe zadania problemowe dotyczące bezwładności ciał -potrafi wskazać dla każdej siły istnienie drugiej siły- siły akcji III zasady dynamiki, -umie stosować zasadę zachowania pędu w złożonych przykładach-potrafi rozwiązywać jakościowe zadania problemowe dotyczące zasady zachowania pędu -potrafi uzasadnić, że ruch krzywoliniowy jest ruchem z przyspieszeniem
Siła tarcia wości obrotów -umie podać przykłady sił oporu -wie, od czego zależy a od czego nie zależy wartość siły tarcia -wie, że jedną z przyczyn występowania tarcia jest chropowatość stykających powierzchni -wymienia niektóre sposoby zmniejszania i zwiększania tarcia -wie, że na ciała poruszające się w powietrzu działa siła oporu powietrza -potrafi obliczyć częstotliwość obrotów, znając okres obrotów -rozumie, że tarcie statyczne jest siłą reakcji -wie, jak zmierzyć maksymalną wartość tarcia statycznego w różnych -potrafi wyjaśnić, od czego zależy tarcie i opór powietrza -potrafi narysować wykres zależności maksymalnego tarcia statycznego od siły nacisku -umie wyjaśnić, od czego zależy siła tarcia statycznego -rozwiązuje zadania jakościowe dotyczące sił tarcia