Edukacja dla bezpieczeństwa Gimnazjum Wynikowy plan pracy z rozkładem materiału Planowanie pracy nauczyciela Planowanie wynikowe Planowanie własnej pracy stanowi podstawę ewaluacji. Zgodnie z zasadami dydaktyki wyróżnia się trzy rodzaje planów: plany kierunkowe, plany wynikowe (etapowe) i plany operacyjne. Plan kierunkowy nauczania przedmiotu edukacja dla bezpieczeństwa jest określony zapisami podstawy programowej, a jego uszczegółowienie stanowi program wraz z obudową, który jest podstawą dalszych działań nauczyciela. Podzielenie treści nauczania na poszczególne jednostki lekcyjne wraz z propozycją metod (technik i form) pracy to działania zwane planowaniem etapowym. Powstały plan nazywa się planem wynikowym i prezentowany jest w dalszej części. Plan wynikowy ma postać modułową, ponieważ opracowano go na podstawie autorskiego programu nauczania edukacji dla bezpieczeństwa. Określenie wymagań na dwóch poziomach: podstawowym i ponadpodstawowym ma wiele zalet. Ułatwia nauczycielowi formułowanie wymagań i ich egzekwowanie oraz uwzględnia różnorodność uzdolnień uczniów. Nie może to oznaczać automatycznego stawiania takich samych wymagań w każdej szkole. Muszą one być dostosowane do możliwości uczniów (które mogą być różne w różnych zespołach klasowych w tej samej szkole) i rzeczywistych warunków uczenia się nauczania. Każdy nauczyciel ma obowiązek podejść do prezentowanej tu propozycji w sposób elastyczny, tzn. dostosować ją do potrzeb wynikających przede wszystkim z możliwości uczniów, bazy dydaktycznej szkoły, możliwości wynikających z procesu planowania organizacyjnego szkoły (planu zajęć), liczebności klas i możliwości podziału na grupy. Plan operacyjny to plan metodyczny. Opisuje on najwyższy poziom uszczegółowienia działań i dotyczy poszczególnych jednostek tematycznych. Plan wynikowy opracowany jest oddzielnie dla każdego modułu tematycznego, tak aby każdy nauczyciel mógł w sposób dowolny ułożyć plan składający się z poszczególnych modułów. Sugestią autora jest, aby rozpoczynać zajęcia tematyką bloku Bezpieczeństwo i pierwsza pomoc, zarówno z uwagi na bliskość terminologii (uczniowie w gimnazjum poznają budowę i funkcjonowanie organizmu ludzkiego), jak i wagę poruszanych problemów. Stosując dwa poziomy wymagań, należy dokonać pewnych zabiegów, aby przełożyć osiągnięcia uczniów na oceny szkolne. Oto propozycja takiej zamiany: Ocena Poziom wymagań w % ponad Dopuszczający 50 Dostateczny 85 Dobry 85 50 Bardzo dobry 90 85 1
2 Wynikowy plan pracy z rozkładem materiału 1 O czym będziemy się uczyć na lekcjach zasady bezpieczeństwa 2 Nasz klasowy kontrakt. Diagnoza wstępna 3 Istota udzielania pierwszej pomocy 4 Łańcuch ratunkowy czy masz prawo go zerwać? 5 Ocena stanu poszkodowanych I. Bezpieczeństwo i pierwsza pomoc 1 wymienia główne założenia programowe przedmiotu wypowiada się na temat swoich zainteresowań, oczekiwań wobec nauczyciela oraz proponowanych treści i metod pracy prawidłowo składa meldunek do rozpoczęcia lekcji 1 rozumie znaczenie zredagowanych zasad pracy na lekcjach planuje swoją naukę zgodnie z wymaganiami przedmiotowymi 1 uzasadnia znaczenie udzielania pierwszej pomocy wyjaśnia zasady zachowania się ratujących (świadków zdarzenia) w miejscu wypadku omawia zasady zabezpieczenia miejsca wypadku 1 wyjaśnia zasady bezpiecz nego postępowania w rejonie wypadku 1 postępuje według poznanego schematu ratunkowego rozpoznaje zaburzenia podstawowych funkcji życiowych organizmu rozpoznaje urazy u poszkodowanego na podstawie badania systemowego omawia zasady bezpiecznego postępowania ratownika ponad rozumie i wskazuje elementy humanitarne w programie przedmiotu zna zasady przynależności do organizacji SIM PCK zna regulaminy interesujących go konkursów i zawodów sportowo-obronnych formułuje i redaguje wnioski dotyczące zasad obowiązujących na lekcji rozróżnia wymagania i ponad ocenia zachowanie się świadków zdarzenia (ratujących) na miejscu wypadku i wyjaśnia zasady bezpiecz nego postępowania wymienia prawne podstawy udzielania pomocy uzasadnia, że prawidłowe wezwanie pomocy może mieć istotne znaczenie dla ratowania życia poszkodowanych omawia poszczególne ogniwa łańcucha ratunkowego dowodzi konieczności udzielania pierwszej pomocy w przypadku zaburzeń czynności życiowych poszkodowanego i wyjaśnia zasady bezpiecz nego postępowania ćwiczenia integracyjne instruktaż praca z podręcznikiem i w grupach (rozwiązywanie testu) rozwiązywanie problemów wzywania pomocy
3 6 Postępowanie podczas zasłabnięć i utraty przytomności 7 Pierwsza pomoc przy zaburzeniach oddychania i krążenia 8 Pierwsza pomoc przy zranieniach, skaleczeniach i ranach 9 Tamowanie krwotoków 2 rozpoznaje stan przytomności i bada oddech układa osobę nieprzytomną w pozycji bezpiecznej udziela pomocy osobie omdlałej zapobiega omdleniu stosuje schemat postępowania ratowniczego 2 omawia zasady aseptycznego i bezpiecznego postępowania ratownika rozpoznaje czynności życiowe poszkodowanego lub ich brak wykonuje samodzielnie resuscytację krążeniowo- -oddechową postępuje według poznanego schematu ratowniczego 2 stosuje zasady opatrywania ran stosuje właściwe opatrunki w zależności od rodzaju urazu i umiejscowienia rany opatruje rany umiejscowione na poszczególnych częściach ciała posługuje się chustą trójkątną podczas opatrywania ran i unieruchamiania kończyn tamuje krwawienia wyjaśnia zastosowanie poszczególnych materiałów opatrunkowych 2 charakteryzuje krwotoki i wyjaśnia niebezpieczeństwa z nimi związane tamuje krwotoki zewnętrzne za pomocą opatrunku stosuje opatrunek uciskowy omawia zasady aseptycznego i bezpiecznego postępowania ratownika ponad rozpoznaje stopień świadomości u osoby przytomnej zna przyczyny i objawy nagłych zasłabnięć i zachorowań wykazuje związek miedzy utratą przytomności a zagrożeniem życia wymienia najczęstsze przyczyny zaburzeń czynności życiowych poszkodowanego uzasadnia konieczność rozpoznania urazu i podjęcia szybkiej akcji ratunkowej w sytuacji zagrożenia życia uzasadnia konieczność opatrywania ran wyjaśnia znaczenie pojęć: aseptyka i antyseptyka wyjaśnia sposoby zapobiegania zakażeniom omawia zasady postępowania aseptycznego i bezpiecznego dla ratownika wyjaśnia, dlaczego duży krwotok i wstrząs pourazowy zagrażają życiu układa poszkodowanego w odpowiedniej pozycji w zależności od umiejscowienia urazu inscenizacja (symulacja) metoda sytuacyjna pokaz i ćwiczenia praktyczne drzewko decyzyjne z elementami dramy pokaz z elementami dramy metoda sytuacyjna i indywidualna
4 10 Postępowanie przy wstrząsie pourazowym 11 Urazy kości i uszkodzenia stawów 12 Wpływ wysokich temperatur na organizm 13 Wpływ niskich temperatur na organizm 1 wyjaśnia, dlaczego duży krwotok i wstrząs pourazowy zagrażają życiu 2 udziela pomocy w przypadku złamania, zwichnięcia lub skręcenia stosuje podręczne środki do unieruchomienia urazu stosuje unieruchomienie obłożeniowe 1 omawia skutki działania wysokiej temperatury na organizm ludzki udziela pierwszej pomocy osobie poszkodowanej przy oparzeniu termicznym wyjaśnia, dlaczego wstrząs pourazowy zagraża życiu 1 omawia skutki działania niskich temperatur na organizm ludzki udziela pomocy w przypadku odmrożeń miejscowych wyjaśnia, dlaczego wstrząs pourazowy zagraża życiu ponad układa poszkodowanego w zależności od umiejscowienia urazu uzasadnia znaczenie udzielenia pierwszej pomocy w sytuacji wystąpienia wstrząsu zna przyczyny urazów kostno-stawowych uzasadnia znaczenie udzielenia pierwszej pomocy w sytuacji wystąpienia wstrząsu charakteryzuje stopnie oparzeń termicznych charakteryzuje rodzaje zagrożeń towarzyszących rozległym oparzeniom uzasadnia znaczenie udzielania pierwszej pomocy w oparzeniach termicznych wyjaśnia, jak należy gasić odzież palącą się na człowieku charakteryzuje rodzaje zagrożeń towarzyszących rozległym odmrożeniom, z elementami dramy mapa mentalna z elementami ćwiczeń praktycznych
5 14 Oparzenia chemiczne 15 Postępowanie w wypadku zatruć 16 Postępowanie w sytuacjach zagrożenia życia 17 Pierwsza pomoc przy wypadku drogowym 1 omawia zasady zabezpieczenia miejsca wypadku omawia zasady aseptycznego i bezpiecznego postępowania ratownika udziela pierwszej pomocy w zależności od rodzaju oparzenia uzasadnia znaczenie udzielania pierwszej pomocy w oparzeniach chemicznych 1 wymienia najczęstsze przyczyny zatruć ustala zakres pierwszej pomocy przy zatruciach pokarmowych, lekami, gazami i środkami chemicznymi rozpoznaje stan przytomności i bada czynności życiowe poszkodowanych 1 wyjaśnia, jak należy udzielać pierwszej pomocy podczas kąpieli, załamania lodu, porażenia prądem rozpoznaje stan poszkodowanego, bada czynności życiowe zapobiega rozwojowi wstrząsu 1 opisuje techniki podnoszenia i odciągania poszkodowanych rozpoznaje stan poszkodowanego, bada czynności życiowe omawia zasady zabezpieczenia miejsca wypadku ponad omawia rodzaje zagrożeń występujących podczas udzielania pierwszej pomocy wymienia drogi przenikania trucizn do organizmu ocenia niebezpieczeństwo grożące poszkodowanemu omawia zasady zabezpieczenia miejsca wypadku udziela pomocy osobie porażonej prądem omawia zasady transportowania poszkodowanych zna zasady ewakuacji poszkodowanych z zagrożonego terenu planuje zakres pierwszej pomocy w wypadku drogowym (w zależności od sytuacji) stosuje schemat postępowania ratunkowego w wypadkach komunikacyjnych i indywidualna inscenizacja (symulacja) analiza przypadku analiza przypadku
6 18 Zagrożenia powodziowe 19 Zagrożenia pożarowe 20 Zagrożenia związane z działalnością 21 Zagrożenia wywołane substancjami toksycznymi ponad II. Zagrożenia życia i sposoby zapobiegania tym zagrożeniom 2 przedstawia typowe zagrożenia zdrowia i życia podczas powodzi omawia zasady ewakuacji ludności i zwierząt z terenów zagrożonych uzasadnia potrzebę przeciwdziałania panice 1 wyjaśnia najczęstsze przyczyny powstawania pożarów charakteryzuje zagrożenia pożarowe w domu, szkole i najbliższej okolicy rozpoznaje i prawidłowo reaguje na sygnał alarmu o pożarze w szkole wyjaśnia, jak należy gasić zarzewie ognia wyjaśnia, jak należy gasić odzież palącą się na człowieku 1 opisuje rodzaje zagrożeń związanych z działalnością omawia zasady zachowania się podczas wypadków i katastrof komunikacyjnych, technicznych i innych 1 opisuje pożądane zachowania ludności w sytuacji zagrożeń chemicznych rozpoznaje znaki substancji toksycznych na pojazdach i budowlach wyjaśnia zasady postępowania w przypadku awarii instalacji chemicznej, środka transportu, rozszczelnienia zbiorników z substancjami toksycznymi wyjaśnia zasady zaopatrzenia ludności ewakuowanej w wodę i żywność planuje czynności domowników na wypadek zagrożenia powodziowego uzasadnia konieczność podejmowania przedsięwzięć przeciwepidemicznych na terenach objętych powodzią uzasadnia konieczność przestrzegania określonych zasad i podporządkowania się pewnym rygorom w rejonach powodziowych uzasadnia potrzebę przeciwdziałania panice wskazuje w szkole miejsca szczególnie zagrożone wystąpieniem pożaru i uzasadnia swój wybór planuje postępowanie uczniów po usłyszeniu sygnału o pożarze uzasadnia celowość przestrzegania zasad ochrony przeciwpożarowej uzasadnia potrzebę przeciwdziałania panice planuje ewakuację rodziny na wypadek klęski żywiołowej planuje kolejność działań domowników w sytuacji zagrożenia chlorem gazowym wymienia rodzaje znaków substancji toksycznych i miejsca ich umieszczania metaplan i w zespołach i w grupach projektu uczniowskiego wywiad praca zespołowa nad problemem
7 22 Wykrywanie promieniowania jądrowego i ochrona radiologiczna 23 Indywidualne sposoby ochrony przed skażeniami 24 Alarmowanie o zagrożeniach i ostrzeganie 25 Główne zadania ochrony ludności i obrony cywilnej 1 wymienia sposoby zabezpieczania żywości i wody przed skażeniami opisuje sposoby ochrony przed szkodliwym działaniem substancji promieniotwórczych wyjaśnia, na czym polegają zabiegi sanitarne i specjalne III. Ochrona ludności 1 wymienia różne części ubioru chroniące oczy, drogi oddechowe i skórę przed skażeniami i zakażeniami wykorzystuje różne materiały do wykonania zastępczych środków ochrony dróg oddechowych i skóry 1 rozpoznaje rodzaje alarmów i sygnałów alarmowych omawia rodzaje alarmów wskazuje drogi ewakuacji w szkole omawia sposób zachowania się uczniów po usłyszeniu sygnału alarmu (np. o podłożeniu ładunku wybuchowego, pożaru itp.) w szkole umie zachować się w szkole po ogłoszeniu alarmu ponad omawia wpływ środków promieniotwórczych na ludzi, zwierzęta, żywność i wodę wyjaśnia znaczenie pojęć: odkażanie, dezaktywacja, dezynfekcja, dezynsekcja i deratyzacja wskazuje korzyści płynące z zastosowania izotopów w różnych dziedzinach życia proponuje zastępcze środki ochrony skóry i dróg oddechowych dla swojej rodziny wyjaśnia zasady zachowania się ludności po usłyszeniu sygnału alarmowego uzasadnia konieczność znajomości sygnałów alarmowych 1 opisuje międzynarodowy znak obrony cywilnej omawia podstawy prawne funkcjonowania ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce wymienia dokumenty ONZ regulujące funkcjonowanie obrony cywilnej na świecie projektów uczniowskich praca zespołowa nad problemem praca z podręcznikiem SWOT praca i w grupach praca z podręcznikiem i w grupach