Zadanie 1. (2 pkt). Ciemnooki mężczyzna, którego ojciec miał oczy piwne a matka niebieskie, poślubił ciemnooką kobietę. Syn tej pary jest niebieskooki. Przyjmując oznaczenia: allel dominujący (barwnik ciemny w tęczówce oka) - B, allel recesywny (brak barwnika ciemnego w tęczówce oka) b, zapisz genotyp tej kobiety i genotyp jej syna. kobieta:... syn:... Zadanie 2. (3 pkt). Allel anemii sierpowatej (s) warunkuje powstanie w erytrocytach człowieka zmienionej hemoglobiny. Osoby homozygotyczne (ss) pod względem allelu sierpowatości krwinek zwykle umierają w młodym wieku. Osoby heterozygotyczne (Ss) są nosicielami alleli zarówno hemoglobiny prawidłowej, jak i nieprawidłowej. Ten stan heterozygotyczności wyraźnie zmniejsza sprawność fizyczną, ale za to bardzo utrudnia rozwój w krwinkach takiej osoby zarodźca malarii. a) wyjaśnij, dlaczego osoby heterozygotyczne (Ss) są odporne na malarię. b) czynniki ewolucji to: mutacje, rekombinacje, dobór naturalny, izolacja. - który z wymienionych czynników spowodował pojawienie się allelu anemii sierpowatej (s) w populacji ludzkiej... - który z wymienionych czynników warunkuje większą przeżywalność heterozygot w tych rejonach świata, w których panuje malaria... Zadanie 3. (2 pkt). U groszku pachnącego cecha szerokich kwiatów jest sprzężona z cechą gładkich ziaren pyłku. W wyniku krzyżówki podwójnie heterozygotycznych roślin groszku pachnącego, o szerokich kwiatach i gładkich pyłkach, uzyskano 624 osobniki potomne. Wśród nich 155 roślin wykazywało obie cechy recesywne: kwiaty wąskie i pyłki szorstkie. W potomstwie nie było rekombinantów. Zapisz genotypy rodzicielskich roślin groszku i ich potomstwa oraz ustal stosunek fenotypowy w pokoleniu F1. Zadanie 4. (2 pkt). Schemat przedstawia dziedziczenie daltonizmu u człowieka. Zdolność rozróżniania barw zależy od genu leżącego w chromosomie X. Zapisz genotypy osób (I IV) posiadających tę mutację oraz uzasadnij, że daltonizm jest cechą recesywną............. Zadanie 5. (3 pkt). Barwa skóry i sierści zwierzęcia zależy od genu A odpowiedzialnego za barwę czarną lub jego allelu a odpowiedzialnego za barwę brązową. Jednocześnie ujawnienie się barwy zależy od genu B przekształcającego bezbarwny prekursor obu barwników (DOPA) w ostateczny produkt. Jego allel b nie przekształca DOPA; brak jest wówczas zabarwienia skóry i włosów. 1. Określ fenotypy osobników o następujących genotypach: a) AaBb... b) aabb... 2. Ułóż krzyżówkę genetyczną, na podstawie której ustalisz i podasz, jakie jest prawdopodobieństwo otrzymania osobnika albinotycznego w potomstwie rodziców o genotypach AaBb i aabb. Zadanie 6. (3 pkt). Ania i Jacek są rodzeństwem. Jacek jest daltonistą, Ania i rodzice prawidłowo rozróżniają barwy. Daltonizm jest warunkowany przez allel recesywny d sprzężony z płcią. a) Zapisz prawdopodobne genotypy wszystkich wymienionych osób....
b) Ustal, jaki genotyp musi mieć Ania, jeżeli jej synowie są daltonistami (ich ojcem jest mężczyzna prawidłowo rozróżniający barwy). Odpowiedź uzasadnij.......... Zadanie 7. (2 pkt). Załóżmy, że wrodzone bielactwo, inaczej albinizm, (objawiający się brakiem barwnika głównie w skórze, włosach i tęczówce oka) jest warunkowane recesywnym allelem genu niesprzężonego z płcią i dziedziczy się według praw Mendla. Heterozygoty nie wykazują albinizmu. Cecha ta występuje tylko u homozygot recesywnych. Zapisz genotypy rodziców i dziecka, jeżeli wiadomo, że u dziecka wystąpiły objawy albinizmu, chociaż jego rodzice nie byli albinotyczni. Genotypy rodziców:..., genotyp dziecka:... Zadanie 8. (2 pkt). Poniżej przedstawiono fragment rodowodu obrazujący pojawianie się pewnej choroby. Ustal i uzasadnij na podstawie schematu, czy choroba ta jest warunkowana przez mutację recesywną czy dominującą oraz czy gen, w którym zaszła mutacja, leży w autosomie, czy w chromosomie płciowym. Zadanie 9. (2 pkt). Na schemacie przedstawiono dziedziczenie pewnej choroby. a) Wyjaśnij, co oznacza użyte w tym przypadku pojęcie nosiciel. b) Podaj prawdopodobieństwo wystąpienia nosicieli w potomstwie rodziców, z których jeden jest homozygotą dominującą, a drugi jest homozygotą recesywną. a)... b)............ Zadanie 10. (3 pkt). Allel warunkujący ciemną barwę oczu jest dominujący B, a allel warunkujący oczy błękitne jest recesywny b. Rodzice o ciemnych oczach mają pierwsze dziecko o błękitnych oczach. a) Przyjmując, że za barwę oczu odpowiada jedna para genów, określ genotypy rodziców i dziecka. b) Zapisz odpowiednią krzyżówkę i na jej podstawie określ prawdopodobieństwo wystąpienia u dzieci tej pary błękitnej barwy oczu. a) P... F1... b)............. Zadanie 11. (2 pkt). U człowieka grupy krwi warunkowane są przez 3 allele. Allele I A i I B są allelami współdominującymi, a allel i0 jest do każdego z nich recesywny. W tabeli przedstawiono grupy krwi trzech par rodziców oczekujących potomstwa. Na podstawie powyższych informacji podaj numer pary rodziców, którym mogłoby urodzić się dziecko o grupie krwi AB. Uzasadnij swój wybór, zapisując odpowiednią krzyżówkę (zastosuj podane symbole alleli).
Parą, której może urodzić się dziecko z grupą krwi AB jest para nr... Zadanie 12. (3 pkt). Daltonizm (d) jest cechą recesywną sprzężoną z płcią. Rudy kolor włosów (r) jest cechą autosomalną i recesywną w stosunku do wszystkich pozostałych kolorów włosów, przy założeniu, że jest to cecha jednogenowa. Pewien rudowłosy daltonista poślubił brunetkę prawidłowo rozróżniającą barwy. a) Podaj genotyp mężczyzny:... b) Podaj wszystkie możliwe genotypy kobiety oraz podkreśl ten, przy którym istnieje największe prawdopodobieństwo urodzenia się rudowłosej dziewczynki prawidłowo rozróżniającej barwy w powyższym małżeństwie. Zadanie 13. (3 pkt). Zakłada się, że u człowieka zdolność zwijania języka w rurkę warunkowana jest jedną parą alleli niesprzężonych z płcią i jest cechą dominującą (A), a brak tej zdolności jest cechą recesywną (a). Kobieta mająca zdolność zwijania języka, ma córkę o takiej samej zdolności jak ona, oraz syna, który nie potrafi zwijać języka. Oboje dzieci mają tego samego ojca, który nie potrafi zwijać języka. Małżonkowie oczekują na narodziny trzeciego dziecka. a) Określ genotypy obojga rodziców. genotyp matki... genotyp ojca... b) Zapisz krzyżówkę genetyczną i na jej podstawie podaj, z jakim prawdopodobieństwem trzecie dziecko tej pary będzie miało zdolność zwijania języka w rurkę. Zadanie 14 (3 pkt.).za barwę sierści lisów odpowiada jeden gen, którego allel R, warunkujący rudy kolor sierści, całkowicie dominuje nad allelem r warunkującym kolor czarny. Skrzyżowano ze sobą homozygotę recesywną z heterozygotą. a) Zapisz stosowną krzyżówkę. b) Napisz, dlaczego w hodowli czarnych lisów łatwo utrzymać czarną barwę sierści w kolejnych pokoleniach zwierząt....... Zadanie 15. (3 pkt). Czynnik krwi Rh dziedziczony jest u człowieka jednogenowo i autosomalnie. Osoby z grupą krwi Rh+ mają na błonie erytrocytów antygen D, którego obecność warunkuje dominujący allel genu D, natomiast allel recesywny d odpowiada za brak tego antygenu. Kobieta z Rh oczekuje dziecka z mężczyzną Rh+, którego matka ma grupę krwi Rh. a) Podaj genotypy rodziców tego dziecka. Genotyp kobiety... Genotyp mężczyzny... b) Zapisz krzyżówkę genetyczną i na jej podstawie określ, jakie jest prawdopodobieństwo (w %), że dziecko tej pary będzie miało krew grupy Rh+. Prawdopodobieństwo wynosi...
Prawdopodobieństwo urodzenia dziecka z grupą krwi Rh+... Zadanie 16. (2 pkt). Efekt dziedziczenia zmutowanego allelu powodującego defekt organizmu zależy od tego, czy allel ten jest dominujący, czy recesywny. Na schematach przedstawiono dwa modele dziedziczenia (I i II) autosomalnej cechy jednogenowej. W obu rodowodach w pokoleniu F1 nie zaznaczono osób chorych. a) Wymień numery wszystkich osób, które na pewno są nosicielami dystrofii mięśniowej Duchenne a.. b) Uzasadnij, dlaczego rodzice oznaczeni numerami 6 i 7 mogą mieć pewność, że ich córka nie będzie chora na dystrofię mięśniową. a) Uzupełnij tabelę, wpisując oznaczenia cyfrowe zdrowych osób z pokolenia F1.......... Zadanie 46. (1pkt). Spośród poniższych przykładów wskaż zestawienie fenotypów i genotypów rodziców, których dzieci mogą dziedziczyć grupy krwi w proporcji: 25%A, 50%B i 25% AB. A. A i B IA IA oraz IBIB B. AB i 0 IAIB oraz ii C. AB i B IA IB oraz IBi D. A i B IAi oraz IBi b) Określ prawdopodobieństwo (w %) wystąpienia choroby u kolejnego dziecka w pokoleniu F1, w obu zilustrowanych przypadkach. Model dziedziczenia I... Model dziedziczenia II... Zadanie 17. (2 pkt). Dystrofia mięśniowa typu Duchenne a jest chorobą genetyczną uwarunkowaną allelem recesywnym, sprzężonym z płcią. Na schemacie przedstawiono rodowód ilustrujący dziedziczenie dystrofii mięśniowej w pewnej rodzinie. Zadanie 47. (2 pkt). Gen warunkujący barwę oczu u Drosophila melanogaster znajduje się w chromosomie X, przy czym allel warunkujący oczy białe jest recesywny a, a allel warunkujący oczy czerwone jest dominujący A. Natomiast recesywny gen zredukowanych skrzydeł (b) nie jest sprzężony z płcią. Dziedziczenie płci u muszki owocowej odbywa się według podobnych zasad jak u człowieka. Zapisz wszystkie możliwe genotypy samicy muszki owocowej o czerwonych oczach i normalnie wykształconych skrzydłach oraz wszystkie możliwe genotypy samca o tych samych cechach........
......... Zadanie 48. (3 pkt). Barwa kwiatów groszku pachnącego (Lathyrus odoratus) jest determinowana przez dwie pary odrębnych genów, które współdziałają (wzajemnie się uzupełniają) w tworzeniu barwy purpurowej. W wyniku krzyżówki dwóch odmian groszku o kwiatach białych (AAbb x aabb), w pokoleniu F1 otrzymano osobniki tylko o kwiatach purpurowych. Następnie skrzyżowano dwa osobniki z pokolenia F1 i w pokoleniu F2 otrzymano 9 osobników o kwiatach purpurowych i 7 osobników o kwiatach białych. a) Zapisz odpowiednią krzyżówkę pomiędzy dwoma osobnikami z pokolenia F1. b) Podaj wszystkie możliwe genotypy osobników o kwiatach purpurowych występujące w pokoleniu F2. Zadanie 50. (2 pkt). U muszki owocowej samice posiadają dwa chromosomy X, a samce chromosomy X i Y. Gen warunkujący kolor oczu jest zlokalizowany w chromosomie X. Dominujący allel A tego genu warunkuje oczy czerwone, a zmutowany allel recesywny a kolor biały. Skrzyżowano białooką samicę z czerwonookim samcem. a) Zapisz genotypy krzyżowanych osobników, stosując oznaczenia wprowadzone w tekście. b) Podaj kolor oczu potomstwa F1 (w powiązaniu z płcią), z tej krzyżówki. a) białooka samica:..., czerwonooki samiec:... b) samice F1:..., samce F1:... a).. b) Genotypy wszystkich osobników o kwiatach purpurowych:... Zadanie 49. (2 pkt). Załóżmy, że cecha zdolności zwijania języka (w rurkę) jest warunkowana przez jedną parę alleli i dziedziczy się zgodnie z prawami Mendla. Małżeństwo, w którym oboje rodzice mają tę umiejętność, ma dwoje dzieci. Jedno z nich potrafi zwijać język, a drugie nie. a) Zapisz genotypy rodziców.... b) Zapisz możliwe genotypy dziecka, które ma zdolność zwijania języka.