0. Alkeny wiadomości wstępne
5.. Nazewnictwo Nazwa systematyczna eten propen cyklopenten cykloheksen Nazwa zwyczajowa etylen propylen Wiązanie = w łańcuchu głównym, lokant = najniższy z możliwych -propyloheks--en (-propylo--heksen) W cykloalkenach at. węgla = oznaczone lokantami i, lokanty podstawników najniższe z możliwych 4-etylo-5-metylocykloheks--en W cykloalkenach podstawiony at. węgla z wiązania = oznaczony lokantem 3 4 5 6,6-dimetylocykloheks--en Liczba wiązań = przedrostki di, tri, itd. przed końcówką en penta-,3-dien Zwyczajowe nazwy podstawników winyl allil
5.. Budowa sp cztery podstawniki przy = w tej samej płaszczyźnie 3
5.3. Nazywanie izomerów geometrycznych w konwencji E/Z izomer (Z) podstawniki o wyższym priorytecie (nr ) po tej samej stronie = izomer (E) podstawniki o wyższym priorytecie (nr ) po przeciwnych stronach = H H H H Tamoxifen lek przeciwnowotworowy 4
5.4. Alkeny w roli nukleofila reakcja H =H + HBr Elektrofil cząstka obdarzona ładunkiem dodatnim (kation) lub cząsteczka posiadająca lukę elektronową (kwas Lewisa) H Nukleofil - cząstka obdarzona ładunkiem ujemnym (anion) lub cząsteczka posiadająca wolną parę elektronową (zasada Lewisa) H-O Reakcja addycji elektrofilowej reakcja charakterystyczna alkenów nukleofil elektrofil elektrofil nukleofil nowe wiązanie nowe wiązanie 5
5.5. Termodynamika i kinetyka reakcji chemicznej zakres zagadnień Termodynamika reakcji mówi o relatywnych ilościach substratów i produktów reakcji w stanie równowagi Kinetyka reakcji mówi o szybkości przemiany substratów w produkty termodynamika jak dużo Z powstaje kinetyka jak szybko powstaje Z 6
5.6. Termodynamika reakcji chemicznej pojęcie stanu przejściowego stan przejściowy -wiązania chemiczne częściowo rozerwane i częściowo utworzone Energia swobodna Postęp reakcji Energia swobodna Postęp reakcji Im niższa energia produktu, tym jest on stabilniejszy Im stabilniejszy produkt, tym wyższe jego stężenie w stanie równowagi 7
5.7. Termodynamika reakcji chemicznej reakcja H =H + HBr wyższa bariera energetyczna etapu reakcji wieloetapowej etap limitujący szybkość reakcji wieloetapowej Bariera energetyczna stan przejściowy H H H Br H H 3 Br Energia swobodna H H + H Br H H 3 + Br H H 3 Im niższa bariera energetyczna, tym reakcja zachodzi szybciej Reakcja skutkująca wyższym stężeniem produktu reakcja uprzywilejowana Br Postęp reakcji produkt przejściowy 8
5.8. Kinetyka reakcji chemicznej określanie stałej równowagi reakcji (K) szybkość reakcji = liczba zderzeń w jednostce czasu x liczba zderzeń o odpowiedniej energii x liczba zderzeń o odpowiedniej orientacji Szybkość reakcji szybkość reakcji = k [A] wzrasta wraz ze wzrostem stężenia reagentów wzrasta wraz ze wzrostem temperatury szybkość reakcji = k [A] [B] k stała szybkości reakcji nie zależy od stężenia reagentów określa, jak szybko jest osiągany stan równowagi reakcji w stanie równowagi K można określić, oznaczając: względne wartości k i k - w stanie równowagi lub względne [A] i [B] w stanie równowagi Energia swobodna Postęp reakcji 9