Budowa ulicy bocznej Łukasiewicza 1438/1, 1439/1, 1440/7, 1439/4, 1438/6

P r z e d s i ę b i o r s t w o W i e l o b r a n ż o w e P R E S A N inż. Jerzy Jasiński 335-328 Rzeszów, ul. Modrzejewskiej 2/1, tl/fx. 017/8654-559, kom 602 665 669; NIP 813-020-70-57 ZADANIE Budowa ulicy bocznej Łukasiewicza INWESTYCJA Przebudowa i zabezpieczenie istniejących gazociągów NR UMOWY: 162/ID.3329-23/2008 z dn. 22.07.2008 NR DZIAŁEK: obręb 209 Rzeszów dz. nr: 1434/2, 1435/1, 1435/3, 1436/1, 1436/5, 1437/7, 1438/1, 1439/1, 1440/7, 1439/4, 1438/6 INWESTOR: STADIUM PROJEKTU: Gmina Miasto Rzeszów- - Miejski Zarząd Dróg i Zieleni, 35-121 Rzeszów, ul. Targowa 1 Tom II. PROJEKT BUDOWLANY TYTUŁ CZĘŚCI PROJEKTU: B. BRANŻA SANITARNA Przebudowa i zabezpieczenie istniejących gazociągów n/c d 140/65 Cz. I PROJEKT WYKONAWCZY AUTORZY OPRACOWANIA: Lp. Branża Funkcja Imię i nazwisko / nr uprawnień Data Podpis inż. Jerzy JASIŃSKI 1. Projektant 20.11.2008 Nr upr. S 89/90, 804/174/78 SANITARNA inż.mariastala-wolańczyk 2. Sprawdzający 20.11.2008 Nr upr. S 6./91, Oś 6/91 Rzeszów, listopad 2008

PW. - BRANŻA SANITARNA Cz. Gazowa - SPIS ZAWARTOŚCI - I. CZĘŚĆ OPISOWA 1. Strona tytułowa 2. Spis zawartości A. ZAŁĄCZNIKI B. OPIS TECHNICZNY I. Część ogólna II. Część techniczna II. CZĘŚĆ RYSUNKOWA I. Spis treści

PW- BRANŻA SANITARNA Cz. Gazowa A. ZAŁĄCZNIKI 1. Warunki techniczne podłączenia wydane przez KOSD Sp z o.o. w Tarnowie Oddział- Zakład Gazowniczy w Rzeszowie nr 11/07/08 RE-1/4042/28/2008 z dn. 08.08.2008. 2. Opinia ZUDP NR109/ 2009 z dn18.02.2009 3. Uzgodnienie wydane przez KOSD Sp z o.o Oddział- Zakład Gazowniczy w Rzeszowie pieczątka na PZT

PW- BRANŻA SANITARNA Cz. Gazowa I. CZĘŚĆ OPISOWA I. Część ogólna 1. Podstawa opracowania 2. Opis ogólny- istniejący stan zagospodarowania 3. Przedmiot i przeznaczenie inwestycji 4. Charakterystyczne parametry techniczne B. OPIS TECHNICZNY II. Część techniczna 1. Trasa, długość projektowanych odcinków sieci gazowej, rur ochronnych i osłonowych 1.1 Zakres projektu 1.2 Skrzyżowania z ulicami. 1.3 Skrzyżowania z uzbrojeniem podziemnym. 2. Parametry techniczne 3. Roboty ziemne 4. Materiał do budowy sieci gazowej 5. Roboty montażowe sieci gazowych 6. Izolacja antykorozyjna 7. Znakowanie trasy 8. Warunki techniczne wykonania próby szczelności i odbioru 9. Wytyczne do projektowania 9.1. Wymagania wytrzymałościowe 9.2. Obliczanie wytrzymałości gazociągów stalowych 9.3. Obliczanie wytrzymałości gazociągów PE 9.4. Projektowanie sieci gazowej - dobór średnic 10. Sposób postępowania z gazociągami wyłączonymi z ruchu 11. Wykaz przepisów BHiP 12. Wykaz PN i NZ* związanych z budową sieci gazowych

I. Część ogólna 1. Podstawa opracowania OPIS TECHNICZNY Przebudowy i zabezpieczenia ROg sieci gazowej niskiego ciśnienia na odc. G 1 G 2 - G 5, G 2 G 3, G 4 Projekt opracowano na podstawie następujących materiałów: - umowa z Inwestorem - Ustawa Prawo Budowlane (Dz.U. Nr 89/1994 z dn. 25.08.1994 ze zm) - Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U.Nr 80/2003 poz. 717) - Rozp. Min. Infrastruktury w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz.U. Nr 120/2003 poz. 1133) - Warunki techniczne podłączenia wydane przez KOSD Sp z o.o. w Tarnowie Oddział- Zakład Gazowniczy w Rzeszowie nr 11/07/08 RE-1/4042/28/2008 z dn. 08.08.2008.. - geodezyjny podkład mapowy w skali 1:500/ mapa do celów projektowych/ - PAB część drogowa - uzgodnienie przebiegu przyłącza w ZUDP Rzeszów- Opinia Nr 87/2009 z dnia 24.02.2009 - Rozporz. Ministra Gospod.z dnia 30.07.2001 w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać sieci gazowe (Dz.U. Nr 97/2001 poz 1055 - normy branżowe i normatywy w tym Warunki techniczne proj. budowy, nadzoru i odbioru gazociągów wykonanych z polietylenu /KSG w Tarnowie- 2003 r/ 2. Opis ogólny- istniejący stan zagospodarowania Projektowane odcinki sieci, przyłączy i instalacji wykonywane będą na działkach będących własnością Gminy przewidzianych pod pas drogowy. Włączone zostaną do istniejącego gazociągu niskiego ciśnienia PE Dn 140 mm w pkcie G 1 i G 5, do istniejącego gazociągu niskiego ciśnienia PE Dn 65 mm w pkcie G 3. Punkt G 2 to trójnik Dn 140/65. W pkt G 4 nastąpi przełączenie istniejącego przyłącza stalowego Dn 32 Minimalne i maksymalne ciśnienie paliwa gazowego w miejscu włączenia do czynnej sieci gazowej: 2,2 2,5 kpa 3. Przedmiot i przeznaczenie inwestycji Podstawowym zadaniem w ramach inwestycji jest budowa ulicy. Z lokalizacją ulicy koliduje istniejący gazociąg niskiego ciśnienia Dn 140 i 65 mm. Przedmiotem opracowania jest likwidacja kolizji przez zaprojektowanie sieci gazowej niskiego ciśnienia po nowej trasie na odc G 1- G 2 G 5 o Dn 140 i G 2 G 3 o Dn 65 oraz przełączenie istniejącego przyłącza Dn 32 w pkcie G 4, a także zabezpieczenie jej rurami ochronnymi w miejscach skrzyżowania z innym uzbrojeniem podziemnym. Wyżej opisane uzbrojenie ma doprowadzić gaz dla potrzeb ogrzewania, podgrzewania i przygotowania posiłków w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych. Zaprojektowane odc. gazociągów prowadzone pod powierzchnią terenu na etapie eksploatacji wymagają jedynie zachowania tzw. strefy kontrolowanej o szerokości 1 m (tj. po 0,5 m od osi gazociągu z każdej strony), zgodnie z przepisami dotyczącymi sieci gazowych (Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30.07.2001 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać sieci gazowe Dz.U. nr 97 z 2001 r.). W strefach kontrolowanych nie należy wznosić budynków, urządzać stałych składów i magazynów, sadzić drzew oraz nie powinna być podejmowana żadna działalność mogąca zagrozić trwałości gazociągu podczas jego eksploatacji. Trasa gazociągu będzie trwale oznakowana w terenie. Dla gazociągu istniejącego obowiązuje tzw. odległość podstawowa, określona przez nie obowiązujące już dla nowoprojektowanych gazociągów Rozporządzenie Ministra przemysłu i Handlu z dnia 14.11.1995 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać sieci gazowe Dz. U nr 139 z 1995 r. Odległość podstawowa była wymiarowo a zatem i powierzchniowo bardziej obszerna niż obecna strefa kontrolowana. Również obowiązujące ograniczenia użytkowania terenu w strefie wyznaczonej przez odległość podstawową były bardziej restrykcyjne niż obowiązujące w strefie kontrolowanej. Wyznaczona strefa kontrolowana nie spowoduje więc konieczności zmiany sposobu wykorzystywania gruntów sąsiadujących z gazociągiem. Zakres inwestycji objęty projektem nie stanowi obiektu kubaturowego jest to inwestycja liniowa. Niniejszym projektem nie zmienia się istniejącego systemu i układu sieci ani też zasilania gazem poszczególnych odbiorców. 4. Charakterystyczne parametry techniczne Sieć gazowa niskiego ciśnienia posiada następujące parametry techniczne: 4.1 maksymalne ciśnienie robocze (MOP) 10 kpa faktyczne min 2,2 kpa, max 2,5 kpa 4.2 średnice nominalne r.p.: 140 mm szereg SDR 17,6 i 32 mm typ PE 80 SDR 11 65 mm szereg SDR 17,6 i 32 mm typ PE 80 SDR 11 4.3 łączna długość nowych odcinków sieci : PE Ø 160 x 9,1 mm 66,5 m PE Ø 75 x 4,3 mm 9,5 m przyłączy : stal Ø 42,4x3,2 mm 0,5 m 4.4 rury ochronne z rur PE 100 typoszereg SDR 17,6 ROg 1 Ø 160 x 9,1mm 3,5 m ROg 2 Ø 250 x 14,2 mm 8,6 m

II. Część techniczna 1. Trasa, długość projektowanych odcinków sieci gazowej i rur ochronnych, osłonowych 1.1 Zakres projektu Zgodnie z wydanymi warunkami projektuje się: - gazociągi /rp/ niskiego ciśnienia z rur PE 80 typoszereg SDR 17,6: - Ø 160 x 9,1mm - odcinek G 1- G 5 l = 66,5 m - Ø 75 x 4,3 mm - odcinek G 2 -G 3 l = 9,5 m - przyłącza/ rp/ niskiego ciśnienia z rur PE 80 typoszereg SDR 11: - stal d 32 mm w pkcie G 4 l = 0,5 m - gazociągi /rp/ niskiego ciśnienia z rur stalowych przewodowych do mediów palnych o klasie wymagań A czarne bez szwu wg PN-EN 10208-1+AC:2000 32 x 3,2 mm - rury ochronne / ROg / z rur PE 100 typoszereg SDR 17,6 ROg 1 Ø 160 x 9,1mm = 3,5 m ROg 2 Ø 250 x 14,2 mm = 8,6 m Zakres pokazano na Rys Nr 2 i schemacie Rys Nr 3. Projektowaną trasę należy wytyczyć geodezyjnie w terenie a po zrealizowaniu, przed zasypaniem, dokonać inwentaryzacji. Wykonawstwo zlecić firmie posiadającej stosowne uprawnienia i sprzęt. W pobliżu istniejących gazociągów prace należy wykonać ręcznie pod nadzorem pracownika RES w Rzeszowie. Roboty zanikowe podlegają odbiorowi przez RES jw. Trasę projektowanych sieci pokazano na mapie syt-wys w skali 1:1000 Rys Nr 2. Mapa przedstawia aktualny przebieg istniejących i projektowanych sieci uzbrojenia podziemnego w tym sieci gazowych. Tym samym uwidocznione są miejsca włączenia do istniejącej sieci. Profil sieci wg Rys Nr 4. Sieć gazowa i ROg zlokalizowane są na działce będącej własnością Gminy Rzeszów. 1.1 Skrzyżowania z ulicami. Skrzyżowania wykonać zgodnie z : PN 91/M-34501 Skrzyżowania gazociągów z przeszkodami teren. nie wystąpi 1.2 Skrzyżowania z uzbrojeniem podziemnym. Skrzyżowanie z uzbrojeniem podziemnym- kanalizacją należy zabezpieczyć ROg gdy odległość pionowa krzyżujących się kolizyjnie uzbrojeń jest mniejsza niż 1,5m / odl od zew ścian przewodów/. Najmniejsza odległość w pionie wynosi min 0,2 m. Przy skrzyżowaniach z rurociągami kanalizacji sanitarnej i teletechnicznej stosować na gazociągu ROg o długości min 3,0 m+ d przy skrzyżowaniu pod kątem prostym lub zachować odległość1,5 m od gazociągu do końca ROg co wynikowo daje różną długość ROg zależną od kąta skrzyżowania, który nie może być mniejszy od 60 stopni. Wariantowo dopuszcza się zakładanie rur ochronnych PE lub PVC na kanalizację sanitarną pod warunkiem, że jest ona posadowiona niżej od gazociągu. Na rurach przewodowych /rp/ zamontować rury osłonowe /ROg/. W ROg rury przewodowe rp, montować centrycznie co umożliwi montaż płóz wykonanych z PE. Płozy wg karty katalogowej załączonej w cz. rysunkowej. Końcówki rur uszczelnić pianką. Skrzyżowania wykonać zgodnie z :PN 91/M-34501. Na skrzyżowaniach i zbliżeniach z kablami energetycznymi zakładać : -na kable istniejące RO dwudzielne Arota PS 160 i PS 110 -na kablea projektowane rury DVK 110-160 lub SRS 110-160 Rury te ujęto w projekcie branży elektrycznej. Skrzyżowania gazociągu wg. Rys Nr 5. Wystąpi skrzyżowanie gazociągu w rurze ochronnej z istniejącą siecią teletechniczną. Kanalizacja teletechniczna będzie obetonowana pod pasem drogowym. 2. Parametry techniczne. Sieć gazowa niskiego ciśnienia posiada następujące parametry techniczne: 2.1. maksymalne ciśnienie robocze (MOP) - 0,01 Mpa-10 kpa 2.2. średnice nominalne r.p 80 tj PE 160 x 9,1 mm SDR 17,6 - PE 80 PE 75 x 4,3 mm SDR 17,6 - PE 80 2.3. średnice nominalne r.p 32 tj stal 42,4 x 3,2 mm 2.4. średnice nominalne RO 140 tj PE- 160 x 9,1 mm SDR 17,6 PE 100 RO 225 tj PE- 250 x 14,2 mm SDR 17,6 PE 100 2.5. łączna długość nowych odcinków rp 66,42 + 9,4 m + RO 3,5 + 8,6 m Klasa lokalizacji- pierwsza. Szerokość strefy kontrolowanej wynosi 1,0 m. Oś gazociągu pokrywa się z linią środkową w/w strefy. 3. Roboty ziemne. Roboty ziemne należy wykonać zgodnie z: PN- 83/B-06050 - Roboty ziemne BN- 83/8836-02-Roboty ziemne. Wymagania i badania Wykop należy wykonać ręcznie. Szerokość wykopu nie mniejsza niż 0,5 m z poszerzeniem szerokości na łukach o 50%. Głębokość ułożenia gazociągu wynosi 1,0 m do rzędnej terenu docelowego. W miejscach wykonania połączenia z istniejącą siecią należy wykonać wykop montażowy /1,5 x 1,0 m/ o głębokości ok. 0,5 m poniżej dna rury. Podłoże pod gazociąg wykonać z piasku ok. 10 cm grubości.przewód obsypać piaskiem do 30 cm ponad wierzch rury. Wszystkie warstwy należy zagęścić zgodnie z Instrukcją producenta rur. W trakcie ręcznego zasypywania warstwami wykopów nad rurociągiem ułożyć taśmę lokalizacyjną lub przewód lokalizacyjny, a na głębokości 0,60 m od projektowanego terenu należy oznakować nowe elementy gazociągu przez ułożenie taśmy znakującej koloru żółtego z

wkładką metalową sygnalizacyjną wyprowadzoną pod powierzchnię terenu. Przejście pod projektowaną ulicą /drogą/ wykonać przepychem na głębokości 1,0-1,2 m p.p.t. Profil gazociagu na Rys nr 4. 4. Materiały do budowy sieci gazowej. Sieć gazową należy wykonać z rur polietylenowych PE 80 typoszereg SDR 17,6 - PE Ø 160 x 9,1mm - PE Ø 75 x 4,3 mm wg normy zakładowej ZN- G 3150/1996 - Gazociągi.Rury polietylenowe Przyłącza gazowe należy wykonać z rury stalowej bez szwu 32 /42,4 x 3,0 / wg normy PN- EN 10208 1+AC:2000 - Rury stalowe przewodowe do mediów palnych. Rury o klasie wymagań A Rury ochronne należy wykonać z rur polietylenowych PE 100 typoszereg SDR 17,6 - PE Ø 160 x 9,1mm - PE 250 x 14,2 mm wg normy zakładowej ZN- G 3150/1996 - Gazociągi.Rury polietylenowe Do połączeń istniejącej sieci stalowej z PE zastosować należy wtryskowe połączenia o średnicach odpowiadających średnicom łączonych gazociągów załączonej do części rysunkowej -PE/stal 40/32 mm. Do łączenia rur PE stosować złączki elektrooporowe mufy elektrooporowe o średnicach odpowiadających średnicom łączonych gazociągów wg karty katalogowej załączonej do części rysunkowej mufy 160,75, 40. Do odgałęzień z gazociągu siodełka elektrooporowe lub trójniki i redukcje łączone przez zgrzewanie czołowe lub elektrooporowe o średnicach odpowiadających średnicom łączonych gazociągów wg karty katalogowej załączonej do części rysunkowejtrójnik siodłowy z nawiertką 160/4040 Do łączenia rur stalowych przewodowych z armaturą zaporową i upustową mogą być stosowane połączenia spawane i kołnierzowe; w zakresie średnic a do DN 50 włącznie mogą być również stosowane połączenia gwintowe ze szczelnością uzyskiwaną na gwincie. Łączenie rur, przez spawanie powinno być wykonane wyłącznie za pomocą spawania elektrycznego. Materiały winny spełniać wymogi: E 235 /PN-75/H-84024, PN-88/H-84020, PN-86/H-84018 - Drut spawalniczy Materiały użyte do izolacji wg normy: DIN 306 Powłoki samoprzyl. taśm z tw. sztucznych Materiały użyte do oznakowania wg: ZN-G 3001/2001 - Oznakowanie trasy gazociągów ZN-G 3002/2001 - Taśmy ostrzegawcze i lokaliacyjne ZN-G 3003/2001 - Słupki oznacznikowe ZN-G 3004/2001 - Tablice orientacyjne Wszystkie materiały winny odpowiadać normom, posiadać stosowne świadectwa jakości i dopuszczenia do stosowania w budowie sieci gazowych. Zastosowane materiały spełniają wymogi wynikające z obliczeń wytrzymałościowych: P dop > p max+ 0,5 MPa Naprężenia obwodowe dop > napr. max 5. Roboty montażowe sieci gazowej Rury z PE można łączyć w zależności od wielkości średnicy poprzez zgrzewanie czołowe i elektrooporowe. Prace te powinno wykonać się przy zachowaniu szczegółowych uwarunkowań i wymogów przewidzianych technologią dla tego rodzaju prac, instrukcjami producenta. Przy realizacji projektowanej sieci i ROg wystąpi łączenie przy pomocy zgrzewania czołowego i zgrzewania elektrooporowego przy zastosowaniu kształtek elektrooporowych. Włączenia do istniejącej czynnej sieci gazowej wykona KOSD Sp z o.o. ZG O/ Rzeszów- RES Rzeszów. Rury stalowe. Do łączenia rur stalowych przewodowych z armaturą zaporową i upustową mogą być stosowane połączenia spawane i kołnierzowe a w zakresie średnic do DN 50 włącznie mogą być również stosowane połączenia gwintowe ze szczelnością uzyskiwaną na gwincie. Łączenie rur, przez spawanie powinno być wykonane wyłącznie za pomocą spawania elektrycznego. Metody spawania: Łukowe ręczne elektrodami otulonymi Elektroda nietopliwą - TIG Pod topnikiem Elektrodą topliwą w osłonie gazów - MIG/MAG Drutem proszkowym samoosłonowym Drutem proszkowym w osłonie gazów - roboty wykonane zostaną przez spawaczy z odpowiednimi uprawnieniami, zweryfikowanymi i zarejestrowanymi. Roboty spawalnicze wykonywać wg technologii właściwej dla danej grubości ścianki / czyszczenie bądż ukosowanie,ilość warstw, spoiny szczepne, ewent. szlifowanie /

- roboty wykonane zostaną w warunkach atmosferycznych zapewniających uzyskanie spoin o poprawnej jakości. Połączenia rur stalowych: - połączenia spawane - połączenia kołnierzowe wykonane zgodnie z normami EN np. EN 1092-1:2001. uszczelki miękkie (niskie, średnie ciśnienie) lub twarde (wysokie ciśnienie) nie zawierające azbestu. dopuszcza się - połączenia gwintowe dla średnicy DN=<50 oraz ciśnienia MOP=< 0,5 MPa. Połączenia gwintowe powinny być wykonane zgodnie z EN10226-1 i mieć gwint wewnętrzny walcowy oraz zewnętrzny stożkowy. Proces spawania określają: warunki techniczne wykonania wydane przez KOSG w Tarnowie - Warunki Techniczne wykonania i odbioru gazociągów i urządzeń gazowniczych stalowych o MOP=<5 MPa. Prace spawalnicze (wrzesień 2007) - Warunki Techniczne wykonania i odbioru gazociągów i urządzeń gazowniczych stalowych o MOP=<5 MPa. Prace spawalnicze. Specyfikacja techniczna, (warunki do projektowania) (wrzesień 2007) PN-EN 12732 :2004 Systemy dostawy gazu. Spawanie gazociągów stalowych układów rurowych. Wymagania funkcjonalne. Norma określa Wymagania dotyczące materiałów do spawania, przygotowania rur do spawania, sposobu kontroli wykonanych załączy spawanych, poziomów akceptacji wady, naprawy złączy spawanych, kwalifikacji personelu spawalniczego itp. PN-EN 287-1 Uprawnienia spawaczy w zakresie odpowiednim do właściwej metody Spawanie na podstawie zatwierdzonych przez operatora instrukcji technologicznej spawania WTS PN-EN 12732 :2004 Systemy dostawy gazu. Spawanie gazociągów stalowych układów rurowych. Wymagania funkcjonalne. Połączenie stali z PE wykonać przy pomocy łącznika PE/stal dopuszczonego przez IGNiG do stosowania w gazownictwie.ze strony PE łączonego przez zgrzewanie a z drugiej przez spawanie j.w. 6. Izolacja antykorozyjna Rury przewodowe /i ochronne/ stalowe powinny posiadać izolację w klasie B Rozporządzenie Min. Gospod.z 30.07.01, 18 pkt. 4 dopuszcza stosowanie rur izolowanych taśmami z tworzyw sztucznych. Roboty te wykonać należy wg instrukcji opartej na normie DIN 30672 - wg karty katalogowej. Izolację wykonać technologią i materiałami wybranego systemu dopuszczonego do stosowania w gazownictwie przez INiG przy zachowaniu szczegółowych uwarunkowań i wymogów przewidzianych technologią dla tego rodzaju prac. Do wykonania użyć następujących materiałów: - Primer 27 - klej stosowany wg instrukcji - Taśma wewnętrzna /czarna gr 0,51 mm Polyken lub gr. 0,5 mm Altene/ - Taśma zewnętrzna /żółta gr. 0,51 mm Polyken lub biała gr 0,5 mm Altene/ Temp wykonywania robót > + 10 stopni C. Nierówności wyrównujemy masą butylmastic. Nie dopuszcza się gięcia uprzednio zaizolowanych rurociągów. 7. Znakowanie trasy. Znakowanie trasy przeprowadzić zgodnie z: ZN-G 3001/2001 -Oznakowanie trasy gazociągów Punkty charakterystyczne gazociągu oznakować tabliczkami montowanymi na elementach stałych w terenie lub słupkach oznacznikowych zlokalizowanych w miejscach gdzie nie będą stanowić przeszkody dla innych użytkowników terenu. W odległości ok. 0,4 m nad gazociągiem ułożyć taśmę ostrzegawczą. Nad gazociągiem ułożyć taśmę znakującą lokalizacyjną - Rys Nr 7. Końce lokalizacyjne wyprowadzić na powierzchnie terenu. Podziemne połączenia wykonać w sposób zapewniający odpowiednią wytrzymałość mechaniczną i przewodność elektryczną oraz ochronę przed korozją.. Całość robót wykonać zgodnie z normami: ZN-G 3002/2001 - Taśmy ostrzegawcze i lokaliacyjne ZN-G 3003/2001- Słupki oznacznikowe ZN-G 3004/2001- Tablice orientacyjne 8. Warunki techniczne wykonania próby szczelności i odbioru. Gazociąg przed oddaniem do eksploatacji powinien być poddany próbom wytrzymałości i szczelności. Gazociąg o maksymalnym ciśnieniu roboczym równym lub mniejszym od 0,5 MPa powinien być poddany próbie pneumatycznej szczelności powietrzem lub gazem obojętnym pod ciśnieniem większym o 0,2 MPa od maksymalnego ciśnienia roboczego. Wymagania w zakresie przeprowadzania prób wytrzymałości i szczelności określają Polskie Normy. Gazociąg z tworzywa sztucznego po dostatecznym utwardzeniu złączy powinien być poddany próbie wytrzymałości i szczelności. Gazociąg powinien być poddany ciśnieniu nie mniejszemu niż iloczyn współczynnika 1,5 i maksymalnego ciśnienia roboczego, lecz nieprzekraczającemu iloczynu współczynnika 0,9 i ciśnienia krytycznego szybkiej propagacji pęknięć.

ciśnienie krytyczne szybkiej propagacji pęknięć - ciśnienie w rurach z tworzyw sztucznych, przy którym w temperaturze 273,15 K (0"C) następuje szybkie rozprzestrzenianie pęknięć, Badania wstępne szczelności złączy - próba wstępna czynnik próbny: powietrze ciśnienie próby: 0,5 MPa (dla gazociąów stalowych) oraz 0,1 MPa (dla gazociągów PE), czas trwania próby: 1h kryterium akceptacji: powleczenie złączy roztworem powierzchniowo czynnym np. roztworem mydła (próba przeprowadzana na gazociągu przed ułożeniem w wykopie) gazociągi średniego ciśnienia wykonane z PE Pneumatyczna próba szczelności i wytrzymałości. 0.01 MPa < MOP < 0.5 MPa - nie dotyczy niniejszego opracowania czynnik próbny: powietrze, gaz obojętny.ciśnienie próby: 0,75 MPa, czas trwania próby: 24h + czas stabilizacji kryterium akceptacji: spadek ciśnienia w czasie trwania próby (próba przeprowadzona po oczyszczeniu ułożeniu i zasypaniu gazociągu). gazociągi średniego ciśnienia wykonane ze stali Pneumatyczna próba szczelności i wytrzymałości. 0.01 MPa < MOP < 0.5 MPa czynnik próbny: powietrze, gaz obojętny.ciśnienie próby: 0,7 MPa, czas trwania próby: 24h + czas stabilizacji kryterium akceptacji: spadek ciśnienia w czasie trwania próby (próba przeprowadzona po oczyszczeniu ułożeniu i zasypaniu gazociągu). gazociągi niskiego ciśnienia wykonane Pneumatyczna próba szczelności i wytrzymałości. MOP < 0.01 MPa czynnik próbny: powietrze, gaz obojętny, ciśnienie próby: 0,3 MPa, czas trwania próby: 24h + czas stabilizacji kryterium akceptacji: spadek ciśnienia w czasie trwania próby (próba przeprowadzona po oczyszczeniu ułożeniu i zasypaniu gazociągu). UWAGA! Próby ciśnieniowe rurociągów przeprowadzamy przy otwartych zaworach Dla gazociągów z PE sprężarka powietrza użyta do tłoczenia czynnika próbnego do gazociągu powinna być wyposażona w odolejacz, aby zapobiec przedostaniu się oleju do rur polietylenowych oraz chłodnice tłoczonego powietrza tak aby jego temperatura na wlocie do gazociągu nie przekroczyła 40 C. 21. Gazociąg nie przekazany do eksploatacji w okresie 6 miesięcy od zakończenia prób ciśnieniowych powinien być ponownie poddany próbom szczelności przed oddaniem go do użytkowania Wykonanie i odbiór robót montażowych przeprowadzić zgodnie z : Dz.U. Nr 97/2001 poz 1055 RozpMG z dn. 30.07.01 w sprawie warunków techn. jakim powinny odpowiadać sieci gazowe. Dz.U. Nr 47/2003 poz 401 Rozp MI z dn. 06.02.03 w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania r. bud. Dz.U. Nr 83/1993poz 392 -Roz MPiH z dn. 31.08.93 w sprawie warunków BHiP w zakladach produkcji i przesyłania gazu. oraz niniejszą dokumentacją. Próbę szczelności sieci gazowej śr/c i n/c wykonać zgodnie z PN-92/M-34503 - Próby rurociągów gazu PN-EN 12327 :2004 Systemy dostawy gazu. Procedury próby ciśnieniowej uruchamiania i unieruchamiania. Wymagania funkcjonalne. Przed wykonaniem próby gazociąg musi być oczyszczony od wewnątrz poprzez przedmuchanie. Ciśnienie wstępnej próby szczelności - Ps = 0,10 MPa Ciśnienie próby wytrzymałości i szczelności wynosi - Pp = 0,30 MPa. /1,5 x ciś / Czas trwania próby min 24 godz. od czasu ustabilizowania się ciśnienia próbnego Spadek ciśnienia w trakcie próby nie może przekroczyć 0,1 % ciśnienia próbnego na godzinę trwania próby. Na okoliczność wykonania próby sporządzić protokół. 9. Wytyczne do projektowania 9.1 Wymagania wytrzymałościowe 1. Wymagania wytrzymałościowe gazociągów zależą od klasy lokalizacji. 2. Naprężenia obwodowe gazociągu stalowego w warunkach statycznych wywoływane maksymalnym ciśnieniem roboczym nie powinny przekraczać iloczynu minimalnej wartości granicy plastyczności Rt0,5 i współczynnika projektowego, wynoszącego dla: 1) pierwszej klasy lokalizacji - 0,40, 2) drugiej klasy lokalizacji - 0,72. 3. Naprężenia obwodowe gazociągu z tworzyw sztucznych w warunkach statycznych, wywołane maksymalnym ciśnieniem roboczym, nie powinny przekraczać iloczynu wartości minimalnej wartości żądanej wytrzymałości i współczynnika projektowego, wynoszącego dla pierwszej i drugiej klasy lokalizacji -0,5. 4. Sposób dokonywania obliczeń wytrzymałościowych gazociągów, o których mowa w 5, w warunkach obciążeń statycznych i dynamicznych, określają Polskie Normy.

współczynnik bezpieczeństwa c= l/x =3,2 Zasady doboru rur do budowy gazociągów (ze względu na obliczenia wytrzymałościowe): 9.2 Obliczanie wytrzymałości gazociągów stalowych PN-90/M-34502 Gazociągi i instalacje gazownicze Obliczenia wytrzymałościowe obliczenia wg.powyższej normy Oobwodowe Prób * (Dz-2g) współczynnik projektowy x = ---------------------------- = ------------------------ Rt0,5 2g * Rt0,5 dobór rur stalowych niewymagających obliczeń Zgodnie z normą EN-12007-3:2000 dla gazociągów o ciśnieniu MOP<1,6 MPa nie są wymagane obliczenia przy założeniu minimalnych grubości ścianek: DN25 33,7x2,6 DN 150 168,3x4 DN32 42,4x2,6 DN200 219,1x4,5 DN40 48,3x2,6 DN250 273x5,0 DN50 60,3x2,9 DN300 323,9x5,6 DN65 76,1x2,9 DN350 355,6x5,6 DN80 88,9x3,2 DN400 406,4x6,3 DN100 114,3x3,2 DN500 508x6,3 DN125 139,7x3,6 DN600 610x6,3 DN >600 >610xl%D dla łuków kształtowanych na gorąco z rury prostej dodatkowo promień gięcia większy niż 1,5 Dz UWAGA! W uzasadnionych przypadkach np. przy budowie gazociągów zlokalizowanych na terenach szkód górniczych, w jezdniach o dużym natężeniu ruchu, w miejscach przekroczenia przeszkód terenowych np. rzek, terenów bagnistych, przy wykonywaniu przecisków i przepychów gdzie rury narażone są na uszkodzenia mechaniczne należy zwiększyć grubość ścianki rury. 9.3 Obliczanie wytrzymałości gazociągów PE ZN-G-3150 gazociągi. Rury polietylenowe. Wymagania i badania o- obwodowe (MOP*(SDR-1))/2 współczynnik projektowy x = ------------------------ = ---------------------------- MRS MRS dobór rur PE niewymagający obliczeń - gazociągi niskiego ciśnienia MOP =<0,01 MPa rury PE 80,SDR 17,6 - gazociągi średniego ciśnienia MOP = =<0,5 MPa dn=<225 rury PE 80, SDR 11 (x= 0,010375; c=96,4) (x= =0,3125; c=3,2) d>225 rury PE 100, SDR 17,6 (x= =0,25; c=4) - gazociągi podwyższonego średniego ciśnienia 0,5MPa<MOP=<1,0MPa UWAGA! rury PE 100, SDR 11 (x =0,5; c=2) W uzasadnionych przypadkach np. przy budowie gazociągów zlokalizowanych na terenach szkód górniczych, w jezdniach o dużym natężeniu ruchu, w miejscach przekroczenia przeszkód terenowych np. rzek, terenów bagnistych, przy wykonywaniu przecisków i przepychów gdzie rury narażone są na uszkodzenia mechaniczne należy stosować rury klasy PE 100 lub/i SDR11. 9.4 Projektowanie sieci gazowej - dobór średnic CIŚNIENIE GAZU - ciśnienie na końcach gazociągu przyłączy powinno: - dla gazociągów średniego ciśnienia minimalne ciśnienie przed reduktorem określone w DTR reduktora - dla gazociągów niskiego ciśnienia - zapewniać ciśnienie przed urządzeniami wynoszące zgodnie z normami 1,6 kpa - 2,5 kpa obniżanie ciśnienia ma na celu podniesienie bezpieczeństwa eksploatacji gazociągu i obniżenie strat gazu powstałych w skutek przenikania cząsteczek prze materiał rury (dla PE)

PRĘDKOŚĆ GAZU W PRZEWODACH maksymalna prędkość gazu w gazociągu: - dla gazociągu niskiego ciśnienia do 5 m/s - dla gazociągu średniego ciśnienia 10 m/s - dla gazociągu wysokiego ciśnienia 15 m/s ma to na celu ograniczenie hałasu, nadmiernego ruchu zanieczyszczeń (zużywanie armatury), dużego spadku ciśnienia na elementach zakłócających przepływ gazu w gazociągu. W niniejszym projekcie średnicę narzucają istniejące gazociągi 10. Sposób postępowania z gazociągami wyłączonymi z ruchu. Stalowe odcinki gazociągów po przebudowie wyłączone z eksploatacji należy odkopać i wydobyć z ziemi. Łączna długość likwidowanych odcinków wynosi ok. 76 m. Gazociągi których wydobycie jest niemożliwe- kosztowne itd. należy zaczopować betonem 11. Wykaz przepisów BHiP Przepisy BHiP- akty wykonawcze do ustawy Prawo Budowlane i Kodeksu Pracy. Rozporz. Ministra Infrastruktury z dn. 27.08.2003 Dz U nr 251 poz 1256 w sprawie zakresu i formy planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia /bioz/ oraz szczegółowego rodzaju robót stwarzających zagrożenie bezpieczeństwa i zdrowia ludzi Rozporz. Ministra Infrastruktury z dnia 6.02.2003r Dz. U nr 47 poz 401 w sprawie BHP podczas wykonywania robót budowlanych Poza ogólnymi zasadami bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w trakcie realizacji robót należy zwrócić uwagę na : - zachowanie szczególnej ostrożności - właściwe oznakowanie i zabezpieczenie stanowiska pracy i placu budowy. - Przestrzeganie zasady bezwzględnego stosowania środków ochrony indywidualnej - zaznajomienie pracowników z instrukcją bezpiecznego wykonywania przydzielonych im prac - zachowanie szczególnej ostrożności przy pracy sprzętem mechanicznym w pobliżu linii napowietrznych energetycznych i w sąsiedztwie kabli podziemnych mimo wykonywania robót ręcznie. - Zachowanie szczególnej ostrożności i stosowanie zabezpieczeń przy pracy w okresie opadów, zwłaszcza pracy narzędziami i urządzeniami zasilanymi energią elektryczną. - Zabezpieczenie całodobowego nadzoru na placu budowy. - Pracownikom należy zapewnić wydzielone pomieszczenie szatni, umywalni, jadalni i pomieszczenia sanitarne. Nie ujęte w dokumentacji a ujawnione w trakcie robót nieprzewidziane okoliczności mające wpływ na zachowanie innych wymogów wynikających z aktualnej sytuacji na budowie /opady, wichury itp./ doświadczenia wykonawcy mających na celu bezpieczne wykonanie robót. Ponadto: a. Obiekt drogowy nie jest wpisany do rejestru zabytków, nie jest zlokalizowany na terenie szkód górniczych. b. Wykonanie robót nie wymaga sporządzenia planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. c. Działka nie leży w strefie ochronnej wynikającej z Miejscowego Planu Zagospodarowania Strefa zagrożenia wybuchem Przyjęto wypływ paliwa gazowego ze źródła emisji i jego rozpraszanie w otoczeniu typu naturalnego turbulentnego tzn. wypływ paliwa z małą prędkością lub jego prędkość jest wyhamowywana przez uderzenie w przeszkodę. Wg Tablicy nr 1 Zasięg stref zagrożenia wybuchem elementów sieci gazowej przy rozpraszaniu naturalno-turbulentnym Zakładowa Norma ZN-G-8101/1998 Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo SA pn. Sieci gazowe. Strefy zagrożone wybuchem Str.9 przy : - element sieci gazowej: złączki gwintowane - źródło nieszczelności:styk metal do metalu - ciśnienie 0,4 MPa - braku zasięgu strefy Z1 -strefy w której mieszanina wybuchowa może występować w trakcie normalnej eksploatacji sieci gazowej - zasięg strefy zagrożenia wybuchem Z2, wokół źródła emisji w której istnieje niewielkie prawdopodobieństwo występowania mieszaniny wybuchowej a jeżeli wystąpi to sporadycznie i krótkotwale R=0,40 mb. 11. Wykaz PN i NZ* związanych z budową sieci gazowych PN-91/M-34501 - Skrzyżowania gazociągów z przeszkodami terenowymi -PN-92/M-34503 - Próby rurociągów gazu BN-81/8976-47 - Gazociągi ułożone w ziemi -DU Nr 97/2001 poz. 1055 Rozp. Min. Gospodarki z dn. 30.07.01 w spr warunków technicznych Jakim powinny odpowiadać sieci gazowe. -E 235 /PN-75/H-84024, PN-88/H-84020, PN-86/H-84018 - Drut spawalniczy -PN-70/C-84910 - Tlen techniczny. -PN-71/C-84905 - Acetylen rozpuszczony -DIN 30672 - Taśmy izolacyjne /wg instrukcji opartej na normie/ -PN-EN 10208-1:2000 - Rury stalowe do mediów palnych -PN 83/B-06050 - Roboty ziemne

-ZN-G-3001/2001; ZN-G-3003/2001 Oznakowanie trasy gazociągu. -ZN-G-3002/2001 - Taśmy ostrzegawcze i lokalizacyjne -ZN-G-3150 - Gazociągi - Rury PE -ZN-G-8101 - Sieci gazowe. Strefy zagrożone wybuchem Opracował: inż. Jerzy Jasiński

PW- BRANŻA SANITARNA Cz. Gazowa - CZĘŚĆ II RYSUNKOWA -SPIS TREŚCI- A. Strona tytułowa B. Spis zawartości C. Rysunki: 1. Orientacja skala 1: 10000 - Rys nr 1 2. Plan sytuacyjny skala 1: 500 - Rys nr 2 3. Plan sytuacyjny -schemat skala 1: - Rys nr 3 3. Profil - Sieć gazowa i rury ochronne skala 1: 100/250 - Rys nr 4 4. Rura ochronna schemat skrzyżowania skala 1: - Rys nr 5 5. Oznakowanie gazociągów skala 1: - Rys nr 6 7. Karty katalogowe: - złączy PE stal - płozy system Raci - izolacja antykorozyjna - przekrój poprzeczny lokalizacji gazociągu w ulicy kl D