Podstawy organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkołach i placówkach oświatowych Lech Stempel
Agenda Specjalne potrzeby edukacyjne. Uwarunkowania potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów w świetle prawa. Podstawowe zadania szkoły i placówki. Współpraca szkoły/placówki z innymi partnerami na rzecz ucznia o specjalnych potrzebach edukacyjnych.
Specjalne potrzeby edukacyjne Specjalne potrzeby edukacyjne dzieci i młodzieży wynikają ze zindywidualizowanego sposobu nabywania wiedzy i umiejętności w procesie uczenia się, określonego specyfiką ich funkcjonowania poznawczo-percepcyjnego. Mary Warnock
Specjalne potrzeby edukacyjne Odnoszą się do uczniów, którzy nie mogą podołać powszechnie obowiązującemu programowi edukacyjnemu. Mają znacznie większe trudności w uczeniu się niż ich rówieśnicy. W nauce potrzebują pomocy pedagogicznej w postaci indywidualnych form i metod pracy oraz indywidualnego oceniania.
Podstawa prawna Rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologicznopedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach
Kto organizuje pomoc psychologiczno-pedagogiczną? Pomoc psychologiczno pedagogiczną organizuje dyrektor przedszkola, szkoły lub placówki.
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna Pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana uczniowi w przedszkolu, szkole i placówce polega na: rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia oraz rozpoznawaniu indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia, wynikających w szczególności:
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna Indywidualne możliwości psychofizyczne wynikające z NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ NIEDOSTOSOWANIE SPOŁECZNE ZAGROŻENIE NIEDOSTOSOWANIEM SPOŁECZNYM SZCZEGÓLNE UZDOLNIENIA SPECYFICZNE TRUDNOŚCI W UCZENIU SIĘ ZABURZENIA KOMUNIKACJI JĘZYKOWEJ CHOROBY PRZEWLEKŁE SYTUACJE KRYZYSOWE LUB TRAUMATYCZNE NIEPOWODZENIA EDUKACYJNE ZANIEDBANIA ŚRODOWISKOWE TRUDNOŚCI ADAPTACYJNE
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna Pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana w przedszkolu, szkole i placówce rodzicom uczniów i nauczycielom polega na: wspieraniu rodziców i nauczycieli w rozwiązywaniu problemów wychowawczych i dydaktycznych oraz rozwijaniu ich umiejętności wychowawczych w celu zwiększania efektywności pomocy psychologicznopedagogicznej dla uczniów.
Kto udziela pomocy psychologiczno-pedagogicznej? Pomocy psychologiczno pedagogicznej udzielają, uczniom nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści wykonujący w przedszkolu, szkole lub placówce zadania z zakresu pomocy psychologicznopedagogicznej, w szczególności, psycholodzy, pedagodzy, logopedzi i doradcy zawodowi (zwani specjalistami).
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest organizowana i udzielana we współpracy z: 1. rodzicami uczniów; 2. poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi; 3. placówkami doskonalenia nauczycieli; 4. innymi przedszkolami, szkołami i placówkami; 5. organizacjami pozarządowymi oraz innymi instytucjami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży.
1) ucznia; Z czyjej inicjatywy organizowana jest pomoc psychologicznopedagogiczna? 2) rodziców ucznia; 3) nauczyciela, wychowawcy grupy wychowawczej lub specjalisty, prowadzącego zajęcia z uczniem; 4) poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej; 5) asystenta edukacji romskiej; 6) pomocy nauczyciela. 7) pielęgniarki szkolnej
Rodzaje zajęć 1. Zajęcia rozwijające uzdolnienia organizuje się dla uczniów szczególnie uzdolnionych przy wykorzystaniu aktywnych metod pracy. Liczba uczestników zajęć wynosi do 8 uczniów. 2. Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze organizuje się dla uczniów mających trudności w nauce, w szczególności w spełnianiu wymagań edukacyjnych wynikających z podstawy programowej kształcenia ogólnego dla danego etapu edukacyjnego. Liczba uczestników zajęć wynosi do 8 uczniów.
3. Zajęcia specjalistyczne: Rodzaje zajęć zajęcia korekcyjno-kompensacyjne organizuje się dla uczniów z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi lub specyficznymi trudnościami w uczeniu się. Liczba uczestników zajęć wynosi do 5 uczniów. zajęcia logopedyczne organizuje się dla uczniów z zaburzeniami mowy, które powodują zaburzenia komunikacji językowej oraz utrudniają naukę. Liczba uczestników zajęć wynosi do 4 uczniów. zajęcia socjoterapeutyczne oraz inne zajęcia o charakterze terapeutycznym organizuje się dla uczniów z dysfunkcjami i zaburzeniami utrudniającymi funkcjonowanie społeczne. Liczba uczestników zajęć wynosi do 10 uczniów.
Prowadzenie zajęć Zajęcia rozwijające uzdolnienia, zajęcia dydaktycznowyrównawcze oraz zajęcia specjalistyczne prowadzą nauczyciele i specjaliści posiadający kwalifikacje odpowiednie dla rodzaju prowadzonych zajęć. Godzina zajęć rozwijających uzdolnienia i zajęć dydaktyczno-wyrównawczych trwa 45 minut, a godzina zajęć specjalistycznych 60 minut. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza się prowadzenie godzin zajęć specjalistycznych w czasie krótszym niż 60 minut, zachowując łączny czas zajęć ustalony dla danego ucznia.
W przypadku stwierdzenia, że uczeń ze względu na potrzeby rozwojowe lub edukacyjne wymaga objęcia pomocą psychologiczno-pedagogiczną, nauczyciel, wychowawca grupy wychowawczej lub specjalista informuje o tym niezwłocznie dyrektora przedszkola, szkoły lub placówki.
Kto planuje i koordynuje udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej? Planowanie i koordynowanie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej uczniowi w przedszkolu, szkole i placówce jest zadaniem zespołu nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych oraz specjalistów, prowadzących zajęcia z uczniem, tworzących,,zespół.
Kto planuje i koordynuje udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej? Dyrektor wyznacza osobę lub osoby koordynujące pracę Zespołu. (wychowawca klasy) Spotkania Zespołu zwołuje, w miarę potrzeb, osoba koordynująca pracę Zespołu.
Organizacja pracy Zespołu Kto może brać udział w posiedzeniu Zespołu? 1. Rodzice ucznia mogą uczestniczyć w pracach Zespołu w części dotyczącej ich dziecka; o terminie posiedzenia Zespołu i możliwości uczestnictwa w jego pracach dyrektor zawiadamia rodziców ucznia, 2. Przedstawiciel poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej na wniosek dyrektora; 3. Inne osoby, w szczególności lekarze, psycholodzy, pedagodzy, logopedzi lub inni specjaliści na wniosek rodzica ucznia. Osoby biorące udział w spotkaniu Zespołu obowiązane są do nieujawniania spraw poruszanych podczas spotkania.
Organizacja pracy Zespołu Zadania Zespołu 1. Ustalenie zakresu, w którym uczeń wymaga pomocy psychologiczno pedagogicznej z uwagi na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz indywidualne możliwości psychofizyczne, w tym szczególne uzdolnienia; 2. Określenie zalecanych form, sposobów i okresu udzielania uczniowi pomocy psychologicznopedagogicznej, z uwzględnieniem zaleceń zawartych odpowiednio w orzeczeniu lub opinii oraz indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia i indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia; W przypadku ucznia z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego: zalecane formy, sposoby i okres udzielania uczniowi pomocy psychologicznopedagogicznej stanowią część indywidualnego programu edukacyjno terapeutycznego opracowywanego w ramach prac Zespołu;
Karta Indywidualnych Potrzeb Ucznia Dla kogo zakłada się Kartę Indywidualnych Potrzeb Ucznia? Dla ucznia posiadającego: opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, orzeczenie o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego,
Karta Indywidualnych Potrzeb Ucznia Dla kogo zakłada się Kartę Indywidualnych Potrzeb Ucznia? orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania, dla ucznia, u którego ze względu na potrzeby rozwojowe lub edukacyjne, nauczyciel, wychowawca grupy wychowawczej lub specjalista, prowadzący zajęcia z uczniem, stwierdził potrzebę objęcia pomocą psychologiczno-pedagogiczną.
Karta Indywidualnych Potrzeb Ucznia Dla kogo nie zakłada się Karty Indywidualnych Potrzeb Ucznia? Karty nie zakłada się uczniowi posiadającemu: orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego,
Plan działań wspierających Dla kogo Plan działań wspierających (PDW)? ucznia lub grupy uczniów o jednorodnym rozpoznaniu, wobec których, ze względu na potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne, określono potrzebę objęcia pomocą psychologiczno-pedagogiczną; posiadającego opinię poradni psychologicznopedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej;
Plan działań wspierających zawiera: 1. cele do osiągnięcia w pracy z uczniem w zakresie pomocy psychologiczno-pedagogicznej, 2. działania realizowane z uczniem w ramach poszczególnych zalecanych form i sposobów udzielenia uczniowi pomocy psychologicznopedagogicznej, 3. metody pracy z uczniem,
zawiera: Plan działań wspierających 4. działania wspierające wobec rodziców ucznia, 5. zakres współdziałania z poradniami psychologiczno pedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi, placówkami doskonalenia nauczycieli, organizacjami pozarządowymi oraz innymi instytucjami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży.
Kartę indywidualnych potrzeb ucznia : 1. Dołącza się do dokumentacji. 2. Po zakończeniu edukacji w danej szkole lub przejściu do innej, rodzice otrzymują oryginał karty. Kopia pozostaje w szkole. 3. Za zgodą rodziców, dyrektor przekazuje kopię karty do szkoły/placówki, do której uczeń został przyjęty.
UCZEŃ Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego Inne orzeczenia, opinie Bez orzeczenia, bez opinii (wymaga objęcia pomocą pp)
Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego Uczeń niepełnosprawny : niesłyszący (słabo słyszący) niewidomy (słabo widzący) z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją z upośledzeniem umysłowym z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera z niepełnosprawnościami sprzężonymi Uczeń niedostosowany społecznie Uczeń zagrożony niedostosowaniem społecznym
Inne orzeczenia, opinie Orzeczenie o potrzebie indywidualnego przygotowania przedszkolnego Orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży wydane przez publiczną poradnię psychologiczno pedagogiczną Opinia poradni psychologiczno - pedagogicznej
Proponowany model pracy z uczniem jest trzypoziomowy Pierwszy poziom - to poziom diagnostyczny, drugi to poziom programowy, trzeci to poziom praktyczny.
dwie ścieżki: 1. Jeżeli dziecko posiada orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, Zespół przeprowadza rozpoznanie w formie wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania. 2. W przypadku posiadania przez dziecko innego orzeczenia lub opinii Zespół przeprowadza rozpoznanie indywidualnych potrzeb ucznia.
Porównanie struktur Plan działań 1. Cele do osiągnięcia 2. Działania realizowane z uczniem 3. Metody pracy z uczniem 4. Zakres dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania 5. Działania wspierające rodziców ucznia 6. W zależności od potrzeb zakres współdziałania z poradniami IPET 1. Zakres dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania 2. Rodzaj i zakres zintegrowanych działań: rewalidacyjnych, resocjalizacyjnych lub socjoterapeutycznych 3. Formy i metody pracy z uczniem 4. Formy, sposoby i okres udzielania uczniowi pomocy pp 5. Działania wspierające rodziców ucznia 6. Zajęcia rewalidacyjne i resocjalizacyjne oraz inne odpowiednie dla ucznia 7. Zakres współpracy nauczycieli i specjalistów z rodzicami
Ścieżka 1 Uczeń z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego
I. POZIOM DIAGNOSTYCZNY ROZPOZNAWANIE POTRZEB UCZNIA W modelu uwzględnione są dwa typy działań diagnostycznych: wstępne i monitorujące. Rozpoznanie wstępne przeprowadzane w przedszkolu, szkole lub placówce ma na celu zdobycie możliwie kompletnej wiedzy o możliwościach psychofizycznych i indywidualnych potrzebach rozwojowych i edukacyjnych ucznia. Rozpoznanie monitorujące, przeprowadzane po określonym czasie, ma na celu pozyskanie informacji pozwalających na dokonanie oceny efektywności podejmowanych działań. Służy planowaniu dalszego wsparcia.
Wielospecjalistyczna ocena poziomu funkcjonowania ucznia dane z zakresu : Medycznego ( informacja: orzeczenie PPP, epikryzy szpitalne) Psychologicznego ( informacja: orzeczenie PPP, opinie psychologa) ocena funkcji poznawczych, ocena procesów emocjonalnych i aktualnego stanu psychicznego dziecka, ocena rozwoju społecznego Pedagogicznego ( informacja: testy umiejętności, obserwacja, dokumentacja ucznia) czytanie, pisanie, wypowiedzi ustne, operacje na liczbach. Społeczno -środowiskowego ( informacja: dokumentacja ucznia, wywiady środowiskowe, wywiady z rodzicami) samoobsługa, komunikacja; ocenie podlega zakres posiadanych umiejętności i kompetencji stopień wykorzystania posiadanych kompetencji w codziennym życiu.
Sformułowanie IPET,, Istotą IPET jest łączenie funkcji podstawowych dla szkoły, tj. nauczania i wychowania (funkcji edukacyjnej) z funkcją terapeutyczną, która stanowi ważny element interwencyjnego oddziaływania na odchylenia rozwojowe uczniów z niepełnosprawnością. Te dwie funkcje nie mogą być realizowane niezależnie od siebie, a to powoduje konieczność wskazania w IPET swoistej części wspólnej dla edukacji i terapii. B. Marcinkowska, (2010)
II. POZIOM PROGRAMOWY PLANOWANIE WSPARCIA Planując IPET, a w nim wszechstronne wspieranie rozwoju, Zespół zobowiązany jest uwzględniać zadania wynikające z podstawy programowej kształcenia ogólnego. Należy podkreślić, że nie ma obligatoryjnego wzoru IPET. Zróżnicowanie indywidualnych programów edukacyjnoterapeutycznych podyktowane jest rodzajem niepełnosprawności, nasileniem niedostosowania społecznego, obowiązującą dla ucznia podstawą programową i etapem edukacji.
Schemat 3. Elementy IPET i kierunki działań Zespołu
Ścieżka 2 Uczeń z opinią lub innym orzeczeniem
I. POZIOM DIAGNOSTYCZNY ROZPOZNAWANIE POTRZEB UCZNIA
I. POZIOM DIAGNOSTYCZNY ROZPOZNAWANIE POTRZEB UCZNIA,, Diagnosta stara się wykryć, jak warunki uczenia się wpływają na przebieg i wyniki uczenia się, a jego celem w tym zakresie jest uświadomienie uczniom i nauczycielom odpowiednich zależności po to, by skuteczniej szukać drogi do spełniania wymagań programowych B. Niemierko, 2009
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii
W prezentacji wykorzystano materiały szkoleniowe MEN z projektu,,podniesienie efektywności kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi Dziękuję za uwagę!