18 marca 2010 r. Wynagrodzenia w podatkach dochodowych Sebastian Twardoch, prawnik, doradca podatkowy
Art. 11. 1. Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartośd otrzymanych świadczeo w naturze i innych nieodpłatnych świadczeo. Art. 12. 1. Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartośd pieniężną świadczeo w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeo, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokośd została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartośd innych nieodpłatnych świadczeo lub świadczeo częściowo odpłatnych.
Za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy. Wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 10 lutego 2005 r., I SA/Wr 1038/03 O zakwalifikowaniu świadczenia jako przychodu ze stosunku pracy, w rozumieniu art. 12 ust. 1 updf, decyduje to, czy określone świadczenie może otrzymad wyłącznie pracownik w rozumieniu ust. 4 tego przepisu, czy również inna osoba niezwiązana tego rodzaju stosunkiem prawnym. Istotne jest więc to, czy istnieje związek prawny, lub też faktyczny, danego świadczenia z istniejącym stosunkiem pracy.
Art. 12 2. Wartośd pieniężną świadczeo w naturze przysługujących pracownikom na podstawie odrębnych przepisów ustala się według przeciętnych cen stosowanych wobec innych odbiorców - jeżeli przedmiotem świadczenia są rzeczy lub usługi wchodzące w zakres działalności pracodawcy. 3. Wartośd pieniężną innych nieodpłatnych świadczeo lub świadczeo częściowo odpłatnych ustala się według zasad określonych w art. 11 ust. 2-2b. Art. 11 2. Wartośd pieniężną świadczeo w naturze, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 2, określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania. 2a. Wartośd pieniężną innych nieodpłatnych świadczeo ustala się: 1) jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia - według cen stosowanych wobec innych odbiorców, 2) jeżeli przedmiotem świadczeo są usługi zakupione - według cen zakupu, 3) jeżeli przedmiotem świadczeo jest udostępnienie lokalu lub budynku - według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku, 4) w pozostałych przypadkach - na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia. 2b. Jeżeli świadczenia są częściowo odpłatne, przychodem podatnika jest różnica pomiędzy wartością tych świadczeo, ustaloną według zasad określonych w ust. 2 lub 2a, a odpłatnością ponoszoną przez podatnika.
Koszty uzyskania przychodu Koszty uzyskania przychodów z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej: 1) wynoszą 111 zł 25 gr miesięcznie, a za rok podatkowy nie więcej niż 1.335 zł, w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody z tytułu jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej, 2) nie mogą przekroczyd łącznie 2.002 zł 05 gr za rok podatkowy, w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody równocześnie z tytułu więcej niż jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej, 3) wynoszą 139 zł 06 gr miesięcznie, a za rok podatkowy łącznie nie więcej niż 1.668 zł 72 gr, w przypadku gdy miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę, 4) nie mogą przekroczyd łącznie 2.502 zł 56 gr za rok podatkowy, w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody równocześnie z tytułu więcej niż jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej, a miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę.
Koszty uzyskania przychodu Urząd Skarbowy w Żywcu PDII/415/I/10/2004 15 marca 2004 r. W jakiej wysokości należy stosowad koszty uzyskania przy obliczaniu zaliczki na podatek w przypadku pracownika, którego łączą z zakładem dwie lub więcej umów o pracę? W przypadku gdy pracownika łączą z jednym pracodawcą dwie umowy, przy obliczaniu zaliczki na podatek, zakład pracy jest zobowiązany uwzględniad koszty uzyskania od obydwu stosunków pracy w pełnej wysokości (art. 22 ust. 2 pkt 1 lub 3, w związku z art. 32 ust. 2 ustawy), bez względu na przekroczenie limitu rocznego. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) nie przewidują ograniczenia ustalania kosztów w ciągu roku, lecz dopiero w zeznaniu rocznym. Podobna sytuacja występuje również wtedy, gdy pracownik jest związany umowami o pracę z kilkoma pracodawcami, bowiem każdy z nich, potrącając zaliczkę od dochodu za dany miesiąc, stosuje koszty uzyskania przychodu w pełnej wysokości, natomiast pracownik w zeznaniu rocznym uwzględnia koszty we właściwej wysokości.
Koszty uzyskania przychodu Urząd Skarbowy w Piszu nr PDKS/415-9/2007 z dnia14 czerwca 2007 r. "(...) Jednostka X jako płatnik (...) zwrócił się z prośbą o wyjaśnienie czy pracownik zatrudniony w kilku zakładach pracy może ubiegad się o zaprzestanie odliczania kosztów uzyskania przychodu w jednym z nich. (...) Z woli ustawodawcy, na zakładach pracy spoczywają obowiązki płatnika, które sprowadzają się do obliczenia, pobrania i odprowadzenia w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku pracy.ustawodawca zastrzegł, że w przypadku, gdy podatnik (pracownik) uzyskuje przychody równocześnie z kilku zakładów pracy, koszty uzyskania przychodów nie mogą przekroczyd kwoty 1.953,23 zł, ale dotyczy to kosztów za cały rok podatkowy. Ograniczenie to nie dotyczy więc kosztów związanych z ustaleniem miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy. Miesięczna kwota kosztów uzyskania przychodu w danym zakładzie jest stała bez względu na ilośd dokonywanych wypłat. Nie można zrezygnowad ze stosowania kosztów uzyskania przychodów, czy też stosowad je w wysokości niższej niż 108,50 zł miesięcznie. Powyższe wynika z faktu, że koszty uzyskania przychodu z tytułu wynagrodzenia za pracę nie są stosowane na podstawie wniosku pracownika lecz w oparciu o przepisy ustawy nakazujące tego rodzaju działania. To samo dotyczy sytuacji, gdy pracownik zatrudniony jest w dwóch lub więcej zakładach pracy. (...) Reasumując powyższe stwierdzam, że w sytuacji gdy pracownik pracuje na kilku etatach miesięczne koszty uzyskania przychodów dotyczą każdej z umów osobno. Pracodawca w każdym z zakładów potrącając zaliczkę na podatek ma obowiązek zastosowad koszty uzyskania w pełnej wysokości, natomiast pracownik w zeznaniu rocznym uwzględnia koszty we właściwej wysokości. (podkreślenie red.) (...)"
Koszty uzyskania przychodu Z powołanego powyżej przepisu wynika, iż istotne znaczenie w przypadku naliczania podwyższonych kosztów uzyskania przychodu ma miejsce położenia zakładu pracy, w którym podatnik świadczy pracę, a nie miejsce położenia siedziby tego przedsiębiorstwa. Fakt ten nabiera znaczenia zwłaszcza w przypadku przedsiębiorstw wielozakładowych. W sytuacji gdy podatnik mieszka w miejscowości, w której znajduje się siedziba przedsiębiorstwa, lecz pracuje w zakładzie przedsiębiorstwa, który znajduje się w innej miejscowości niż miejsce zamieszkania podatnika i jednocześnie siedziba przedsiębiorstwa, wtedy podatnikowi temu przysługiwad będą podwyższone koszty uzyskania przychodu. Jeżeli jednak pracownik świadczy pracę w oddziale przedsiębiorstwa, który znajduje się w miejscu zamieszkania pracownika, nie będą mu przysługiwad podwyższone koszty uzyskania przychodu. Podwyższonych kosztów, o których mowa w art. 22 ust. 2 pkt 3 powołanej powyżej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie stosuje się również w przypadku, gdy pracownik wykonuje pracę w terenie, gdyż jak wynika z brzemienia cytowanego przepisu, kluczowe znaczenie ma tutaj miejsce położenia zakładu pracy. Pierwszy Urząd Skarbowy w Rzeszowie nr I US.XVII/415/35/04 z 11 kwietnia 2004 r.
Koszty uzyskania przychodu Koszty uzyskania przychodu z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej zostały określone w art. 22 ust. 2 ustawy o PIT. Należy zatem uznad, iż warunkiem zastosowania kosztów do uzyskanego przychodu jest nie tyle faktyczne świadczenie pracy w danym miesiącu, lecz uzyskanie wynagrodzenia (np. za miesiąc, w którym pracownik przebywał cały czas na urlopie wypoczynkowym) Należy pamiętad, że pracownicy, których miejsce stałego lub czasowego zamieszkania położone jest poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, mają prawo do podwyższonych kosztów uzyskania przychodów. Ustawodawca określił także koszty uzyskania przychodu w sytuacji pracowników, którzy uzyskują przychody od kilku pracodawców. Zgodnie z art. 22 ust. 13 ustawy o PIT, podwyższonych kosztów uzyskania przychodów ze względu na zamieszkanie pracownika w miejscowości innej niż miejscowośd położenia zakładu pracy, nie stosuje się w przypadku gdy pracownik uzyskuje zwrot kosztów dojazdu do zakładu pracy (chyba że zwrócone koszty są zaliczone do przychodów podlegających opodatkowaniu) Koszty faktycznie poniesione można uwzględnid tylko i wyłącznie w przypadku kosztów dojazdu. Zgodnie z art. 22 ust. 1 pkt 11, jeżeli roczne koszty uzyskania przychodu określone w wysokości ustawowej są niższe niż faktycznie poniesione wydatki na dojazd do pracy środkami transportu autobusowego, kolejowego, promowego lub komunikacji miejskiej, w rocznym rozliczeniu podatnik /płatnik ma prawo do przyjęcia kosztów w wysokości wynikającej z imiennych biletów okresowych.
Art. 13. Za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się: 2) przychody z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych, 3) przychody z działalności duchownych, osiągane z innego tytułu niż umowa o pracę, 4) przychody z działalności polskich arbitrów uczestniczących w procesach arbitrażowych z partnerami zagranicznymi, 5) przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7, 6) przychody osób, którym organ władzy lub administracji paostwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji paostwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9
7) przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych, 8) przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od: a) osoby fizycznej prowadzącej działalnośd gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, b) właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora - jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością - z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9, 9) przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej - z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7.
Przychody z działalności wykonywanej osobiście. Pojęcie działalności wykonywanej osobiście. Przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych, Przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalnośd gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, lub właściciela (posiadacza nieruchomości), w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora (jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością), Przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej, z wyjątkiem przychodów otrzymywanych przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządu, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych.
Koszty uzyskania przychodu Zgodnie z art. 22 ust. 9 ustawy o PIT, koszty uzyskania przychodu z tytułu działalności wykonywanej osobiście mogą wynosid albo 20% przychodu, bądź też mogą byd określone w wysokości odpowiadającej kosztom z tytułu przychodów ze stosunku pracy.
Koszty uzyskania przychodów Ryczałt (art. 13 pkt. 2,4,6,8) Działalnośd artystyczna, trenerska, oświatowa (pkt 2) Działalnośd polskich arbitrów Biegli powoływani przez sąd Z umowy zlecenia Podatnik, który udowodni, że faktycznie poniesione przez niego wydatki przewyższyły koszty wynikające z normy procentowej, tj. 20% - wówczas podatnik uprawniony jest do przyjęcia kosztów uzyskania przychodu w wysokości faktycznie poniesionych. Jak w umowie o pracę (art. 13 pkt. 5,7,9) Należące do składu zarządu Z kontraktu menedżerskiego Ustawodawca zezwolił również tym podatnikom uzyskującym przychody od więcej niż jednego płatnika, na przyjęcie kosztów uzyskania przychodów w podwyższonej wysokości.
Koszty uzyskania przychodu Tytuły prawne dające prawo do 50% kosztów uzyskania przychodów Przychody uzyskane przez pierwszego właściciela z tytułu zapłaty za przeniesienie prawa własności projektu wynalazczego, topografii układu scalonego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego; Przychody z otrzymanej w pierwszym roku trwania licencji opłaty od pierwszej jednostki, z którą zawarto umowę licencyjną za przeniesienie prawa stosowania projektu wynalazczego, topografii układu scalonego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego; Przychody uzyskiwane przez twórców z tytułu korzystania z praw autorskich lub rozporządzania przez nich tymi prawami oraz przychody uzyskiwane przez artystów wykonawców z tytułu korzystania z praw pokrewnych lub rozporządzania tymi prawami W przypadku pracowników największe znaczenie ma przepis art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o PIT, zgodnie z którym kosztem uzyskania przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania tymi prawami, określa się w wysokości 50% uzyskanego przychodu. Jeżeli jednak koszty faktycznie poniesione
Wynagrodzenie w kosztach pracodawcy do kooca 2008 Do kooca 2008 r. obowiązywała przy rozliczaniu wynagrodzeo metoda kasowa w pełnym tego słowa znaczeniu. Od 1 stycznia 2009 r. nadal ona obowiązuje, ale w ograniczonym zakresie. Zgodnie z art. 16a ust. 1 pkt 57-57a oraz ust. 7d ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) ustawy o CIT. (odpowiednio art. 23 ust. 1 pkt 55-55a oraz ust. 3d ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm. ustawy o PIT) do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się niewypłaconych, niedokonanych lub niepostawionych do dyspozycji wypłat, świadczeo oraz innych należności z tytułów określonych w art. 12 ust. 1 i 6, art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz w art. 18 ustawy o PIT, świadczeo pieniężnych z tytułu odbywania praktyk absolwenckich, a także zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakład pracy, jak również nieopłaconych do Zakładu Ubezpieczeo Społecznych składek na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez płatnika składek. Zasada ta znajduje odpowiednie zastosowanie do składek na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeo Pracowniczych (składki na ubezpieczenie społeczne oraz Fundusz Pracy i inne fundusze celowe utworzone na podstawie odrębnych ustaw od nagród i premii wypłaconych w gotówce lub papierach wartościowych z dochodu po opodatkowaniu podatkiem dochodowym zawsze są wyłączone z możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów).
Metoda kasowa dotyczy zatem świadczeo: 1) ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy (od dnia 1 stycznia 2009 r. z ograniczeniami), 2) z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną (od dnia 1 stycznia 2009 r. z ograniczeniami), 3) z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych, 4) z działalności polskich arbitrów uczestniczących w procesach arbitrażowych z partnerami zagranicznymi, 5) otrzymywanych przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, 6) na rzecz osób, którym organ władzy lub administracji paostwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji paostwowej albo samorządowej,
7) otrzymywanych przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych, 8) z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od: a) osoby fizycznej prowadzącej działalnośd gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, b) właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora - jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością - z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej, 9) uzyskanych na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej, 10) z praw majątkowych, w szczególności z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw. Zgodnie z kasową metodą w przypadku przychodów z powyższych źródeł koszt u pracodawcy powstaje w tym samym momencie co przychód u osoby otrzymującej świadczenie.
Przykład Pracownik otrzymuje wypłatę w gotówce w dniu 28 danego miesiąca. Z powodu urlopu wynagrodzenie odebrał jednak dopiero 3 dnia następnego miesiąca. Mimo tego, że faktycznie otrzymał wynagrodzenie w miesiącu następnym, przychód powstał już w danym miesiącu z uwagi na fakt, iż pieniądze zostały pracownikowi postawione do dyspozycji. Pewien problem występuje przy przelewach. W przypadku obrotu bezgotówkowego momentem otrzymania będzie dzieo uznania rachunku bankowego pracownika, zleceniobiorcy itp. jako rachunku wierzyciela. Należy jednak zauważyd, iż uznanie, że przychód powstaje w momencie, gdy pieniądze wpłyną na konto pracownika, jest nieracjonalne. Pracodawca często nie ma możliwości stwierdzenia, kiedy faktycznie pracownik otrzymał wynagrodzenie, a nawet jeśli by mu się to udało, robienie list płac byłoby koszmarem mogłoby się bowiem okazad, iż pracownik otrzymał w ciągu miesiąca dwie wypłaty, a w innym wcale. Oznaczałoby to koniecznośd korygowania listy płac i problem z zaliczeniem wynagrodzenia kosztów uzyskania przychodów. Tym samym powszechnie przyjmuje się, że przychód powstaje wtedy, gdy został zrobiony przelew, a nie wtedy, gdy przelew został otrzymany. Przykład Pracodawca zrobił przelew 30 dnia danego miesiąca. Pieniądze dotarły do pracownika 1 dnia miesiąca następnego. Trzymając się ściśle przepisów ustawy przychód powinien powstad w miesiącu następnym. Racjonalnośd nakazuje jednak uznad, iż przychód powstał w danym miesiącu. Wynagrodzenia rozliczane zgodnie z metodą kasową mogą byd zatem zaliczane do kosztów uzyskania wtedy, gdy stanowią u beneficjenta przychód podatkowy.
Od dnia 1 stycznia 2009 r. zgodnie z art. 15 ust. 4g-4h ustawy o CIT (odpowiednio art. 22 ust. 6ba i 6bb ustawy o PIT) należności ze stosunku pracy (stosunków pokrewnych), zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakład pracy oraz świadczenia z tytułu członkowstwa w spółdzielniach rolnych stanowią koszty uzyskania przychodów w miesiącu, za który są należne, pod warunkiem że zostały wypłacone lub postawione do dyspozycji w terminie wynikającym z przepisów prawa pracy, umowy lub innego stosunku prawnego łączącego strony. W przypadku uchybienia temu terminowi do należności tych stosuje się zasady dotychczasowe (wynagrodzenie jest kosztem w momencie wypłaty).
Przykład Wynagrodzenie za styczeo wypłacone jest w lutym do 10 dnia tego miesiąca. Zachowanie reguły z kodeksu pracy powoduje, iż może byd ono zaliczone już do kosztów stycznia. Przy metodzie kasowej byłoby kosztem lutego. Powyższe przepisy są dośd niejednoznaczne. Warunkiem zastosowania metody memoriałowej jest dokonanie wypłaty (postawienie do dyspozycji) w terminie wynikającym z przepisów prawa pracy, umowy lub innego stosunku prawnego łączącego strony.
Z dniem 1 stycznia 2009 r. pojawiła się też nowa regulacja dotycząca składek ZUS. Składki na ubezpieczenia społeczne z tytułu należności ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych, w części finansowanej przez płatnika składek, składki na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeo Pracowniczych stanowią co do zasady koszty uzyskania przychodów w miesiącu, za który należności te (ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych) są należne, pod warunkiem że składki zostaną opłacone: 1) z tytułu należności wypłacanych lub postawionych do dyspozycji w miesiącu, za który są należne - w terminie wynikającym z odrębnych przepisów, 2) z tytułu należności wypłacanych lub postawionych do dyspozycji w miesiącu następnym, w terminie wynikającym z przepisów prawa pracy, umowy lub innego stosunku prawnego łączącego strony - nie później niż do 15 dnia tego miesiąca. W przypadku uchybienia tym terminom do składek tych stosuje się zasadę dotychczasową, czyli składki są kosztem w miesiącu zapłaty. Regulacja dotycząca składek jawi się jako niepotrzebne utrudnienie. Prowadzi ona chociażby do konieczności rozbijania składek na składki dotyczące pracowników (pod pewnymi warunkami koszt miesiąca, w którym zostało wypracowane wynagrodzenie będące podstawą wymiaru składek) i zleceniobiorców (koszt miesiąca, w którym składki te zostały zapłacone).
Przykład Firma ma do zapłaty w marcu składki od wynagrodzeo lutowych. W zakresie pracowników będzie to koszt lutego, a w zakresie zleceniobiorców marca. Przykład Wynagrodzenie płatne jest 28 dnia danego miesiąca za dany miesiąc np. w styczniu za styczeo. Tym samym składki od tego wynagrodzenia zapłacone do 15 lutego stanowią koszt stycznia, a wypłacone po tym terminie koszt miesiąca, w którym zostały zapłacone. Bardzo często jednak wynagrodzenia wypłacane są z opóźnieniem, to znaczy wynagrodzenie za dany miesiąc wypłacane jest na początku miesiąca następnego. W takiej sytuacji, aby móc zaliczyd je do kosztów uzyskania przychodów, musiałyby byd one zapłacone do 15 dnia tego miesiąca, podczas gdy na zapłatę ma się jeszcze miesiąc. Przykład Wynagrodzenie płatne jest 10 dnia następnego miesiąca za dany miesiąc np. w lutym za styczeo. Tym samym składki od tego wynagrodzenia zapłacone do 15 lutego stanowią koszt stycznia, a wypłacone po tym terminie koszt miesiąca, w którym zostały zapłacone. Jeżeli zostaną zapłacone w terminie wynikający z przepisów ubezpieczeniowych (15 marca), będą kosztem marca.
Dziękuję za uwagę Pytania i wątpliwości: Sebastian Twardoch biuro@taxfin.pl