FUNDUSZE EUROPEJSKIE Raport z badania Omnibus 3. fala dla Unia Europejska Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Data: CZERWIEC 2008 Przygotowanie: Agata Jackowska POPT-1.4-2007-19 Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2004-2006
WPROWADZENIE Główne cele badania Struktura badania i próba
GŁÓWNE CELE BADANIA Oszacowanie znajomości korzyści wstąpienia Polski do Unii Europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem korzyści finansowych (fundusze strukturalne, fundusze unijne). Ocena wpływu unijnych środków finansowych na rozwój Polski w oczach Polaków. 3
STRUKTURA I PRÓBA BADANIA KIEDY? maj/czerwiec 2008 KTO? Ogólnopolska, losowa imienna próba osób, reprezentatywna dla dorosłej (15-75 lat) populacji Polaków (~30 152 tys. osób)* JAK? Wywiad bezpośredni w domach respondentów przy uŝyciu komputera (CAPI) Wielkość całkowita próby: N=1002 *Dokładny opis metodologii oraz doboru próby znajduje się w załączniku nr 1. 4
WYNIKI Z BADANIA
WYNIKI Z BADANIA porównanie 2007 vs. 2008 Świadomość korzyści ze wstąpienia Polski do Unii Europejskiej jest wyraźnie niŝsza niŝ przed rokiem. Przeświadczenie Polaków, Ŝe wstąpienie Polski do UE jest korzystne słabnie, i coraz częściej respondenci nie potrafią wymienić Ŝadnych korzyści wynikających z akcesji (wzrost odsetka odpowiedzi nie wiem/trudno powiedzieć z 17% w 2007 roku do 24% w 2008). Nastąpił wyraźny spadek stopnia znajomości korzyści wynikających z przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Spadek ten jest wyraźny zarówno pod względem znajomości spontanicznej, jak i wspomaganej na niemal wszystkich wymiarach jest on istotny statystycznie. Największy spadek został odnotowany w przypadku funduszy strukturalnych (z 20% do 10% na wymiarze znajomości spontanicznej i z 51% do 38% na wymiarze znajomości wspomaganej). Ocena wpływu pieniędzy unijnych na rozwój Polski nieznacznie spadła. Wartość średnia spadła o 0.02 punktu (z 3.92 na 3.90), wartości top 2 boxes spadły o 1% (z 67% do 66%). 6
WYNIKI Z BADANIA- znajomość spontaniczna: 2008 ZNAJOMOŚĆ SPONTANICZNA Ogół społeczeństwa W 2008 r. wśród korzyści, jakie Polska uzyskuje z przystąpienia do Unii Europejskiej na pierwszym miejscu wymieniane są pieniądze unijne (38% wskazań spontanicznych). Na dwóch kolejnych miejscach znajdują się otwarcie rynków pracy (31% wskazań) i otwarcie granic (27%). Fundusze strukturalne są wymieniane spontanicznie przez 10% Polaków. Odsetek osób, które mówiły o finansowych korzyściach wstąpienia do Unii wynosi 47% (odsetek osób, które wymieniły przynajmniej jedną z odpowiedzi fundusze strukturalne, pieniądze unijne lub fundusze europejskie ). Ogół społeczeństwa vs regiony Polski Mieszkańcy Polski Centralnej rzadziej niŝ ogół społeczeństwa wymieniają spontanicznie pieniądze unijne (26% wskazań), otwarcie rynków pracy (24% wskazań) oraz otwarcie granic (20%). Osoby zamieszkujące region Polski Wschodniej zdecydowanie częściej niŝ ogół społeczeństwa wymieniają korzyść dotyczącą pieniędzy unijnych (50% wskazań). Z kolei mieszkańcy Polski Północnej częściej niŝ ogół społeczeństwa wymieniają spontanicznie pieniądze unijne (45% wskazań), otwarcie rynków pracy (40%) oraz otwarcie granic (37%). 7
WYNIKI Z BADANIA - znajomość wspomagana: 2008 ZNAJOMOŚĆ WSPOMAGANA (lista korzyści przedstawiona na liście) Ogół społeczeństwa Na pierwszym miejscu wskazywano otwarcie rynków pracy i otwarcie granic (po 68% wskazań), na drugim - pieniądze unijne (67%), a następnie spadek bezrobocia (43%). Odsetek osób, które mówiły o finansowych korzyściach wstąpienia do Unii wynosi 74% (odsetek osób, które wskazały przynajmniej jedną z odpowiedzi fundusze strukturalne, pieniądze unijne lub fundusze europejskie ). Ogół społeczeństwa vs regiony Polski Przy wspomaganiu kartą z listą korzyści, mieszkańcy Polski Centralnej rzadziej niŝ ogół społeczeństwa wskazują wszystkie najwaŝniejsze dla ogółu respondentów korzyści (otwarcie rynków pracy 57%, otwarcie granic 56%, pieniądze unijne 49%, spadek bezrobocia 37%). Natomiast mieszkańcy Polski Północnej wymieniają wszystkie te korzyści istotnie częściej niŝ ogół społeczeństwa (otwarcie rynków pracy 79%, otwarcie granic 78%, pieniądze unijne 77%, spadek bezrobocia 55%). Mieszkańcy Polski Południowo -Wschodniej rzadziej niŝ ogół społeczeństwa wymieniają wśród korzyści z wejścia do UE otwarcie rynków pracy (62% wskazań) i otwarcie granic (59%) oraz spadek bezrobocia (33%). Mieszkańcy Polski Południowej częściej niŝ ogół społeczeństwa wskazują na otwarcie granic (76% wskazań), zaś Polski Południowo-Zachodniej na spadek bezrobocia (52%). Mieszkańcy Polski Wschodniej natomiast częściej wskazują na pieniądze unijne (76%). 8
WYNIKI Z BADANIA ocena wpływu funduszy unijnych na rozwój Polski: 2008 Ogół społeczeństwa Polacy pozytywnie oceniają wpływ funduszy unijnych na rozwój kraju. 66% ogółu społeczeństwa jest przekonana, Ŝe pieniądze unijne wywierają pozytywny wpływ na rozwój Polski, w tym 22% uwaŝa, Ŝe wpływ ten jest zdecydowanie pozytywny. Tylko 8% Polaków uwaŝa, Ŝe fundusze unijne mają niekorzystny wpływ na Polskę, a 13% jest zdania, Ŝe nie mają one Ŝadnego wpływu. Ogół społeczeństwa vs regiony Polski Mieszkańcy Polski Wschodniej i Północnej częściej niŝ ogół społeczeństwa pozytywnie oceniają wpływ funduszy unijnych na rozwój Polski (po 77% wskazań na top 2 boxes), natomiast osoby zamieszkujące regiony Polski Południowo-Wschodniej i Centralnej - rzadziej (odpowiednio 59% i 60% wskazań na top 2 boxes). 9
KORZYŚCI ZE WSTĄPIENIA POLSKI DO UNII EUROPEJSKIEJ: 2006 Q1. W maju 2004 Polska stała się członkiem Unii Europejskiej. Jak Pan(i) sądzi, czy Polska uzyskała lub uzyskuje korzyści ze wstąpienia do Unii i jeśli tak to, jakie? Q2. PokaŜę teraz Panu(i) listę moŝliwych korzyści wstąpienia do Unii Europejskiej. Proszę powiedzieć, czy, Pana(i) zdaniem, Polska uzyskała lub uzyskuje, któreś z wymienionych korzyści? 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Fundusze strukturalne lub pieniądze unijne* Pieniądze unijne 41% 47% 70% 76% Otwarcie rynków pracy (moŝliwość pracy za granicą) Otwarcie granic (większa swoboda przemieszczania się pomiędzy krajami) 29% 27% 77% 78% Fundusze strukturalne 14% 44% Poprawa wizerunku Polski w Europie Spadek bezrobocia 5% 4% 30% 29% Inne 2% 2% 2006: ZNAJOMOŚĆ SPONTANICZNA (Q1) Nie uzyskała/uzyskuje Ŝadnych korzyści Nie wiem/trudno powiedzieć Podstawa: cała próba N=1006 5% 3% 13% 21% 2006: ZNAJOMOŚĆ WSPOMAGANA (Q2) Sortowanie wg znajomości spontanicznej * Fundusze strukturalne lub pieniądze unijne odsetek osób, które wymieniły jedną lub obie z odpowiedzi fundusze strukturalne lub pieniądze unijne. 10
KORZYŚCI ZE WSTĄPIENIA POLSKI DO UNII EUROPEJSKIEJ: 2007 Q1. W maju 2004 Polska stała się członkiem Unii Europejskiej. Jak Pan(i) sądzi, czy Polska uzyskała lub uzyskuje korzyści ze wstąpienia do Unii i jeśli tak to, jakie? Q2. PokaŜę teraz Panu(i) listę moŝliwych korzyści wstąpienia do Unii Europejskiej. Proszę powiedzieć, czy, Pana(i) zdaniem, Polska uzyskała lub uzyskuje, któreś z wymienionych korzyści? 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Fundusze strukturalne lub pieniądze unijne* Pieniądze unijne 48% 53% 76% 79% Otwarcie rynków pracy (moŝliwość pracy za granicą) Otwarcie granic (większa swoboda przemieszczania się pomiędzy krajami) 37% 35% 76% 79% Fundusze strukturalne 20% 51% Poprawa wizerunku Polski w Europie 8% 32% Spadek bezrobocia 13% 46% Inne 1% 1% 2007: ZNAJOMOŚĆ SPONTANICZNA (Q1) Nie uzyskała/uzyskuje Ŝadnych korzyści Nie wiem/trudno powiedzieć Podstawa: cała próba N=999 7% 3% 5% 17% 2007: ZNAJOMOŚĆ WSPOMAGANA (Q2) Sortowanie wg znajomości spontanicznej * Fundusze strukturalne lub pieniądze unijne odsetek osób, które wymieniły jedną lub obie z odpowiedzi fundusze strukturalne lub pieniądze unijne. 11
KORZYŚCI ZE WSTĄPIENIA POLSKI DO UNII EUROPEJSKIEJ: 2008 Q1. W maju 2004 Polska stała się członkiem Unii Europejskiej. Jak Pan(i) sądzi, czy Polska uzyskała lub uzyskuje korzyści ze wstąpienia do Unii i jeśli tak to, jakie? Q2. PokaŜę teraz Panu(i) listę moŝliwych korzyści wstąpienia do Unii Europejskiej. Proszę powiedzieć, czy, Pana(i) zdaniem, Polska uzyskała lub uzyskuje, któreś z wymienionych korzyści? 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Fundusze strukturalne lub pieniądze unijne lub fundusze europejskie Fundusze strukturalne lub pieniądze unijne 42% 47% 74% 72% Pieniądze unijne 38% 67% Otwarcie rynków pracy (moŝliwość pracy za granicą) Otwarcie granic (większa swoboda przemieszczania się pomiędzy krajami) Fundusze europejskie 14% 31% 27% 40% 68% 68% Spadek bezrobocia 12% 43% Fundusze strukturalne 10% 38% Poprawa wizerunku Polski w Europie Inne Nie uzyskała/uzyskuje Ŝadnych korzyści Podstawa: cała próba N=999 Nie wiem/trudno powiedzieć 7% 1% 2% 7% 6% 7% 24% 31% 2008: ZNAJOMOŚĆ SPONTANICZNA (Q1) 2008: ZNAJOMOŚĆ WSPOMAGANA (Q2) Słupkowy 3 Sortowanie wg znajomości spontanicznej * Fundusze strukturalne lub pieniądze unijne odsetek osób, które wymieniły jedną lub obie z odpowiedzi fundusze strukturalne lub pieniądze unijne. 12
KORZYŚCI ZE WSTĄPIENIA POLSKI DO UNII EUROPEJSKIEJ znajomość spontaniczna porównanie latami Q1. W maju 2004 Polska stała się członkiem Unii Europejskiej. Jak Pan(i) sądzi, czy Polska uzyskała lub uzyskuje korzyści ze wstąpienia do Unii i jeśli tak to, jakie? 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Fundusze strukturalne lub pieniądze unijne lub fudnusze europejskie Fundusze strukturalne lub pieniądze unijne* Otwarcie rynków pracy (moŝliwość pracy za granicą) Otwarcie granic (większa swoboda przemieszczania się pomiędzy krajami) Pieniądze unijne Spadek bezrobocia 4% 13% 12% 47% 47% 53% 42% 29% 37% 31% 27% 35% 27% 41% 48% 38% Podstawa: cała próba Fundusze europejskie Fundusze strukturalne Poprawa wizerunku Polski w Europie Inne Nie uzyskała/uzyskuje Ŝadnych korzyści Nie wiem/trudno powiedzieć 14% 14% 20% 10% 5% 8% 7% 2% 1% 1% 13% 7% 7% 21% 17% 24% RóŜnica istotna statystycznie pomiędzy falami: 2007 vs. 2008 (alpha<0,01) Sortowanie wg znajomości spontanicznej 2008 2006: ZNAJOMOŚĆ SPONTANICZNA (Q1), n=1006 2007: ZNAJOMOŚĆ SPONTANICZNA (Q1), n=999 2008: ZNAJOMOŚĆ SPONTANICZNA (Q1), n=1002 * Fundusze strukturalne lub pieniądze unijne odsetek osób, które wymieniły jedną lub obie z odpowiedzi fundusze strukturalne lub pieniądze unijne. 13
KORZYŚCI ZE WSTĄPIENIA POLSKI DO UNII EUROPEJSKIEJ znajomość wspomagana porównanie latami Q2. PokaŜę teraz Panu(i) listę moŝliwych korzyści wstąpienia do Unii Europejskiej. Proszę powiedzieć, czy, Pana(i) zdaniem, Polska uzyskała lub uzyskuje, któreś z wymienionych korzyści? 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Fundusze strukturalne lub pieniądze unijne lub fudnusze europejskie Fundusze strukturalne lub pieniądze unijne* Otwarcie rynków pracy (moŝliwość pracy za granicą) Otwarcie granic (większa swoboda przemieszczania się pomiędzy krajami) Pieniądze unijne Spadek bezrobocia 29% 46% 43% 74% 76% 79% 72% 77% 79% 68% 78% 76% 68% 70% 76% 67% Podstawa: cała próba Fundusze europejskie Fundusze strukturalne Poprawa wizerunku Polski w Europie Inne Nie uzyskała/uzyskuje Ŝadnych korzyści Nie wiem/trudno powiedzieć 2% 1% 2% 5% 3% 6% 3% 5% 7% RóŜnica istotna statystycznie pomiędzy falami: 2007 vs. 2008 (alpha<0,01) 38% 30% 32% 31% 40% 44% 51% Sortowanie wg znajomości spontanicznej 2008 2006: ZNAJOMOŚĆ WSPOMAGANA (Q2), n=1006 2007: ZNAJOMOŚĆ WSPOMAGANA (Q2), n=999 2008: ZNAJOMOŚĆ WSPOMAGANA (Q2), n=1002 * Fundusze strukturalne lub pieniądze unijne odsetek osób, które wymieniły jedną lub obie z odpowiedzi fundusze strukturalne lub pieniądze unijne. 14
OCENA WPŁYWU UNIJNYCH ŚRODKÓW FINANSOWYCH NA ROZWÓJ POLSKI (1) Q3. Jedną z korzyści z przystąpienia do Unii Europejskiej jest moŝliwość korzystania z pieniędzy unijnych w celu wspomagania rozwoju kraju. Są to tak zwane fundusze europejskie. Pieniądze te mogą być przeznaczane między innymi na rozwój dróg, pomoc rolnikom, szkołom, małym i średnim firmom, zmniejszanie bezrobocia itp. W jaki sposób, Pana(i) zdaniem, pieniądze unijne wpływają na rozwój Polski? 100% 90% 80% 70% 8% 11% 13% 2% 4% 2% 4% 3% 5% 20% 16% 14% Nie mam zdania / Trudno powiedzieć Zdecydowanie źle (zdecydowanie negatywnie) 60% 50% Raczej źle (raczej negatywnie) 40% 49% 46% 44% Ani źle (negatywnie), ani dobrze (pozytywnie) 30% 20% Raczej dobrze (raczej pozytywnie) 10% 17% 21% 22% Zdecydowanie dobrze (zdecydowanie pozytywnie) 0% 2006, n=1006 2007, n=999 2008, n=1002 Podstawa: cała próba 15
OCENA WPŁYWU UNIJNYCH ŚRODKÓW FINANSOWYCH NA ROZWÓJ POLSKI (2) Q3. Jedną z korzyści z przystąpienia do Unii Europejskiej jest moŝliwość korzystania z pieniędzy unijnych w celu wspomagania rozwoju kraju. Są to tak zwane fundusze europejskie. Pieniądze te mogą być przeznaczane między innymi na rozwój dróg, pomoc rolnikom, szkołom, małym i średnim firmom, zmniejszanie bezrobocia itp. W jaki sposób, Pana(i) zdaniem, pieniądze unijne wpływają na rozwój Polski? 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% LOW 2 BOXES TOP 2 BOXES 6% 6% 7% 66% 67% 66% 2006, n=1006 2007, n=999 2008, n=1002 1.00 1.50 2.00 2.50 3.00 3.50 4.00 4.50 5.00 3.82 2006, n=1006 ŚREDNIE 3.92 2007, n=999 3.90 2008, n=1002 RóŜnica istotna statystycznie pomiędzy falami: 2007 vs. 2008 (alpha<0,05) 16
APPENDIX
ZAŁĄCZNIK NR 1
INFORMACJE METODOLOGICZNE (1) INFORMACJE O BADANIU OMNIBUS Instytut Badania Rynku i Opinii Społecznej SMG/KRC Poland Media S.A. prowadzi comiesięczny sondaŝ typu Omnibus. Badanie jest realizowane na zlecenie kilku Klientów, z których kaŝdy wykupuje zestaw pytań umieszczanych we wspólnej ankiecie. METODA ZBIERANIA DANYCH Ankieterzy przeprowadzają wywiady metodą face-to-face w oparciu o elektroniczny kwestionariusz bezpośrednio w domach respondentów. SondaŜ przeprowadzany jest z wykorzystaniem sieci stałych ankieterów kierowaną przez Zespół Realizacji Badań Terenowych SMG/KRC. Zespołowi temu podległych jest 21 koordynatorów w terenie. Pracownicy Zespołu Realizacji Badań Terenowych prowadzą ogólne okresowe szkolenia ankieterów. Ponadto SMG/KRC Poland prowadzi szkolenia dotyczące realizacji badań nowych ze względu na ich tematykę i metodologię. DOBÓR PRÓBY Próba do badania Omnibus jest losową 1000-osobową reprezentacją ogółu ludności Polski w wieku 15-75 lat (populacja o liczebności około 30 mln osób). Próba ma charakter imienny i jest dobierana z operatu Rządowego Centrum Informatyki PESEL. Poszczególne osoby dobiera się metodą systematycznego losowania w ramach wyróŝnionych warstw. Warstwowanie uwzględnia wielkości miejscowości, ich rozmieszczenie w ramach makroregionów Polski oraz płeć i wiek dobieranych osób. 19
INFORMACJE METODOLOGICZNE (2) PROCEDURY KONTROLI SMG/KRC Poland Media S.A. uczestniczy w Programie Kontroli Jakości Pracy Ankieterów prowadzonym przez Komisję Odpowiedzialności Zawodowej OFBOR. Zgodnie z decyzją tejŝe, sieć ankieterska przeszła pomyślnie zewnętrzną kontrolę jakości i uzyskała Certyfikat PKJPA za audyt w roku 2007. Stosujemy następujące procedury kontroli pracy ankieterów: Karty zapowiednie: respondentom zostają posłane karty zapowiednie; podczas wywiadu ankieter ma obowiązek oderwać odpowiedni wycinek i oddać go koordynatorowi; Kontrola pocztowa: wysyłamy do respondentów list z zapytaniem, czy był u nich ankieter i jeśli był, to o co się pytał; Kontrola osobista: niezaleŝna od SMG/KRC Poland firma prowadzi przy okazji kaŝdego badania osobistą kontrolę 10% wylosowanych respondentów sprawdzając m.in.: czas trwania wywiadu, liczbę zadanych pytań, porządek prezentowanych materiałów itp.; Dodatkowo zebrane dane poddawane są przez Zespół Informatyków kontroli konsekwencji stosowania filtrów i logicznej spójności odpowiedzi na pytania kwestionariusza. 20
ZAŁĄCZNIK NR 2
MAPA POLSKI Z REGIONAMI 22
KWESTIONARIUSZ
KWESTIONARIUSZ (1) FUNDUSZE EUROPEJSKIE PYTANIA DO BADANIA OMNIBUS (1104) Q1. W maju 2004 Polska stała się członkiem Unii Europejskiej. Jak Pan(i) sądzi, czy Polska uzyskała lub uzyskuje korzyści ze wstąpienia do Unii i jeśli tak to, jakie? [ANKIETER: NIE CZYTAĆ ODPOWIEDZI. ZAZNACZYĆ WSZYSTKIE WYMIENIONE] [ROTOWAĆ ODPOWIEDZI] 1. Fundusze strukturalne 2. Fundusze europejskie 3. Pieniądze unijne 4. Otwarcie rynków pracy (moŝliwość pracy za granicą) 5. Otwarcie granic (większa swoboda przemieszczania się pomiędzy krajami) 6. Spadek bezrobocia 7. Poprawa wizerunku Polski w Europie 96. Inne (jakie? ) 97. Nie uzyskała/uzyskuje Ŝadnych korzyści 98. Nie wiem/trudno powiedzieć Q2. PokaŜę teraz Panu(i) listę moŝliwych korzyści wstąpienia do Unii Europejskiej. Proszę powiedzieć, czy, Pana(i) zdaniem, Polska uzyskała lub uzyskuje, któreś z wymienionych korzyści? [ANKIETER: POKAś LISTĘ NA EKRANIE. ZAZNACZYĆ WSZYSTKIE WYMIENIONE] [ROTOWAĆ ODPOWIEDZI] 1. Fundusze strukturalne 2. Fundusze europejskie 3. Pieniądze unijne 4. Otwarcie rynków pracy (moŝliwość pracy za granicą) 5. Otwarcie granic (większa swoboda przemieszczania się pomiędzy krajami) 6. Spadek bezrobocia 7. Poprawa wizerunku Polski w Europie 96. Inne (jakie? ) 97. śadne z wymienionych 98. Nie wiem/trudno powiedzieć 24
KWESTIONARIUSZ (2) Q3. Jedną z korzyści z przystąpienia do Unii Europejskiej jest moŝliwość korzystania z pieniędzy unijnych w celu wspomagania rozwoju kraju. Są to tak zwane fundusze europejskie. Pieniądze te mogą być przeznaczane między innymi na rozwój dróg, pomoc rolnikom, szkołom, małym i średnim firmom, zmniejszanie bezrobocia itp. W jaki sposób, Pana(i) zdaniem, pieniądze unijne wpływają na rozwój Polski? [ANKIETER: PRZECZYTAĆ LISTĘ] 1. Zdecydowanie źle (zdecydowanie negatywnie) wpływają na rozwój Polski 2. Raczej źle (raczej negatywnie) wpływają na rozwój Polski 3. Ani źle(negatywnie), ani dobrze (pozytywnie) nie wpływają na rozwój Polski 4. Raczej dobrze (raczej pozytywnie) wpływają na rozwój Polski 5. Zdecydowanie dobrze (zdecydowanie pozytywnie) wpływają na rozwój Polski 9. Nie mam zdania / Trudno powiedzieć 25