Biuro Maklerskie SYSTEM UTP NA GPW W WARSZAWIE 1/7
15 kwietnia 2013 roku Warset system informatyczny dotychczas obsługujący GPW zastąpiony zostaje przez UTP (Universal Trading Platform - Uniwersalna Platforma Obrotu). Głównym celem wprowadzenia Uniwersalnej Platformy Obrotu jest konieczność unowocześnienia systemu transakcyjnego. Powszechność oraz potencjał UTP, w szczególności umożliwienie handlu algorytmicznego, są czynnikami, które powinny przełożyć się na większą liczbę zleceń i w konsekwencji większą płynność obrotu. Z punktu widzenia Klienta najistotniejsza zmiana dotyczy sposobu realizacji zleceń. Niektóre typy zleceń (np. PCRO Po Cenie Rynkowej na Otwarcie) przestaną istnieć, w przypadku innych (np. PKC Po Każdej Cenie), zmieni się sposób ich obsługi. Wprowadzone zostaną także nowe typy zleceń m.in. PEG (Zlecenie ze zmiennym limitem ceny). Zachęcamy do zapoznania się z poniższym materiałem, który w praktyczny sposób przedstawia zmiany związane z wprowadzeniem nowego systemu. Zawiera on obrazki z Systemu Bankowości Internetowej oraz przykładowe arkusze zleceń. Mamy nadzieję, że materiał ten ułatwi korzystanie z rachunku maklerskiego w nowej rzeczywistości systemu UTP. 1. Rodzaje zleceń (pole Typ ceny) Zlecenie z limitem (Z limitem) to obecnie podstawowy i najczęściej wykorzystywany typ zlecenia. Określa maksymalną cenę, po jakiej inwestor skłonny jest nabyć dany instrument finansowy (zlecenie kupna) lub minimalną cenę, po jakiej skłonny jest zbyć dany instrument finansowy (zlecenie sprzedaży). Zlecenie PKC (Po Każdej Cenie) zlecenie jest realizowane po najbardziej atrakcyjnych cenach dostępnych po przeciwnej stronie arkusza. Może być realizowane w kilku transakcjach po różnych cenach. Inwestor składając zlecenie nie ma możliwości kontrolowania kursu realizacji transakcji. Zlecenie ma taki sam priorytet realizacji, jak zlecenie typu PCR (Po Cenie Rynkowej) i może być składane w fazie przed otwarciem, przed zamknięciem, a także w fazie notowań ciągłych. UWAGA! W czasie notowań ciągłych zlecenie typu PKC może zostać złożone nawet w sytuacji, gdy w arkuszu nie ma innych zleceń. Cześć zlecenia niezrealizowana na fixingach pozostaje w arkuszach nadal, jako PKC. Przykład 1: 1. Arkusz w chwili wyjściowej: 104 35 Z limitem 2 105 50 Z limitem 3 2. Do arkusza zleceń wchodzi zlecenie numer 4 kupno 100 akcji PKC. Zlecenie realizuje się częściowo, zawierane są transakcje: zlecenie numer 4 ze zleceniem numer 2, kurs 104, wolumen 35 zlecenie numer 4 ze zleceniem numer 3, kurs 105, wolumen 50 Po zawarciu tych transakcji, arkusz prezentuje się następująco: 2/7
4 PKC 15 3. Niezrealizowana część zlecenia oczekuje w arkuszu, następnie do arkusza wchodzi zlecenie numer 5 sprzedaży 50 sztuk z limitem 108. Zawierane są transakcje: zlecenie numer 5 ze zleceniem numer 4, kurs 108, wolumen 15 Niezrealizowana część oczekuje w arkuszu: 108 35 Z limitem 5 Zlecenie PCR (Po Cenie Rynkowej) zlecenie to zastępuje dotychczasowe zlecenie PCR (Po Cenie Rynkowej) oraz PCRO (Po Cenie Rynkowej na Otwarcie). Zlecenie to może być składane w fazie notowań ciągłych, przed otwarciem oraz przed zamknięciem. W fazie notowań ciągłych zlecenie PCR realizowane jest po najbardziej atrakcyjnej cenie zlecenia oczekującego po drugiej stronie arkusza zleceń. W przypadku częściowej realizacji zlecenia PCR, niezrealizowana część zlecenia zmienia się w zlecenie typu Z limitem. Limit ceny tego zlecenia jest tożsamy z kursem, po jakim została zawarta ostatnia transakcja. Jeżeli w chwili przyjęcia zlecenia typu PCR w arkuszu zleceń jedynym zleceniem po drugiej stronie arkusza jest zlecenie typu PKC (Po Każdej Cenie), zlecenie PCR zostaje zrealizowane po kursie ostatniej transakcji zawartej w tym dniu. W przypadku braku takiej transakcji zlecenie realizuje się po ostatnim znanym kursie zamknięcia. Zlecenia typu PCR mają taki sam priorytet realizacji, jak PKC. Tak samo jak zlecenia PKC mają również najwyższy priorytet realizacji ze względu na cenę. W sytuacji, gdy w arkuszu zleceń figurują niezrealizowane zlecenia PKC i PCR realizacje zleceń wyznacza priorytet czasu ich przyjęcia do arkusza zleceń. W momencie złożenia zlecenia w fazie notowań ciągłych po drugiej stronie arkusza musi oczekiwać przynajmniej jedno zlecenie. W innym wypadku zlecenie PCR zostanie odrzucone. Modyfikacja zlecenia PCR na zlecenie PKC w fazie przed otwarciem nie wpływa na utratę priorytetu czasu zlecenia w arkuszu zleceń. Przykład 2: 1. Arkusz w chwili wyjściowej: 104 35 Z limitem 2 105 50 Z limitem 3 2. Do arkusza zleceń wchodzi zlecenie numer 4 kupna 50 akcji PCR. Zlecenie realizuje się częściowo, zawarta zostaje transakcja: zlecenie numer 4 ze zleceniem numer 2, kurs 104, wolumen 35 3. Niezrealizowana część pozostaje, jako zlecenie z limitem równym kursowi zawarcia transakcji: 4 Z limitem 15 104 105 35 Z limitem 3 Zlecenie PEG jest nowym typem zlecenia. Charakteryzuje się limitem powiązanym z kursem referencyjnym. Kurs referencyjny dla zlecenia typu PEG to limit najlepszego zlecenia po tej samej stronie arkusza, co zlecenie PEG (tzw. primary PEG). Limit zlecenia PEG charakteryzuje się ciągłą aktualizacją. Ponadto są one specjalnie oznaczane w arkuszu zleceń charakterystycznym skrótem PEG obok wartości liczbowych. 3/7
W czasie składania zlecenia PEG istnieje możliwość zdefiniowania jego limitu: Limit maksymalny wykorzystywany dla zleceń kupna (tzw. Ceiling). Limit minimalny wykorzystywany dla zleceń sprzedaży (tzw. Floor). W momencie jego przekroczenia limit zlecenia PEG przestaje być automatycznie aktualizowany przez system giełdowy. Aktualizacja jest wznawiana w momencie, gdy limit najlepszego zlecenia kupna (sprzedaży) spadnie poniżej (wzrośnie powyżej) maksymalnej (minimalnej) wartości limitu. Jeśli poziom limitu maksymalnego/minimalnego zostanie osiągnięty natychmiast po wprowadzeniu zlecenia, zlecenie PEG będzie wyświetlane w arkuszu z limitem Floor/Ceiling. Zaletą tego zlecenia jest fakt, że zabezpiecza inwestora przed zakupem instrumentu finansowego po zbyt wysokiej cenie poprzez określenie wartości w polu Ceiling lub przed sprzedażą po zbyt niskiej cenie, którą inwestor określi w polu Floor. Zlecenie typu PEG nie może występować w arkuszu i jest automatycznie odrzucane w następujących sytuacjach: podczas notowań ciągłych, jeśli brak jest zleceń z limitem po odpowiedniej stronie arkusza, z której pobierany jest kurs referencyjny, w fazie przed otwarciem, w trakcie dogrywki oraz podczas zawieszenia instrumentu. Warto zaznaczyć, iż po każdej aktualizacji ceny zlecenie typu PEG traci swój priorytet. Zlecenia PEG nie mogą być łączone z następującymi warunkami: Wmin (Wielkość minimalna), WUJ (Wielkość Ujawniona), Ważne na zamknięcie, Ważne na najbliższy fixing. Przykład 3: 1. Arkusz w chwili wyjściowej: 104 35 Z limitem 3 2. Do arkusza zleceń wchodzi zlecenie kupna 10 akcji PEG (Ceiling 102). Zlecenie otrzymuje limit najlepszego zlecenia z limitem po stronie kupna, czyli 100: 104 35 Z limitem 3 4 PEG 10 100 4/7
3. Do arkusza wchodzi zlecenie kupna 20 sztuk z limitem 102: 5 Z limitem 20 102 104 35 Z limitem 3 4 PEG 10 100 4. Następuje aktualizacja limitu zlecenia PEG wartością najlepszego zlecenia po stronie kupna. Mamy 10 sztuk po 102. UWAGA: Skutkiem zmiany limitu jest utrata priorytetu zlecenia PEG. Arkusz będzie się prezentował następująco: 5 Z limitem 20 102 104 35 Z limitem 3 6 PEG 10 102 5. Do arkusza wchodzi zlecenie kupna 10 sztuk z limitem 103. 7 Z limitem 10 103 104 35 Z limitem 3 5 Z limitem 20 102 6 PEG 10 102 6. Podczas aktualizacji zleceń PEG, limit zlecenia PEG nie jest aktualizowany, ponieważ spowodowałoby to przekroczenia ustawionego poziomu Ceiling (102). Zlecenie PEG nie traci priorytetu. 7 Z limitem 10 103 104 35 Z limitem 3 5 Z limitem 20 102 6 PEG 10 102 7. Do arkusza zostało dodane zlecenie sprzedaży 35 sztuk akcji PKC (zlecenie numer 8). Zawierane są następujące transakcje: zlecenie numer 8 ze zleceniem numer 7: kurs 103, wolumen 10 zlecenie numer 8 ze zleceniem numer 5: kurs 102, wolumen 20 zlecenie numer 8 ze zleceniem numer 6: kurs 102, wolumen 5 7 Z limitem 10 103 104 35 Z limitem 3 5 Z limitem 20 102 6 PEG 10 5 102 5/7
Limit zlecenia PEG jest aktualizowany limitem najlepszego zlecenia po stronie kupna, czyli 100. Skutkiem aktualizacji limitu jest utrata priorytetu zlecenia PEG. 104 35 Z limitem 3 9 PEG 5 100 Zlecenia 1 i 2 są ręcznie anulowane przez inwestora. 9 PEG 5 100 104 35 Z limitem 3 W chwili aktualizacji zleceń PEG niezrealizowana część zlecenia PEG jest usuwana z arkusza, ponieważ w arkuszu nie ma zlecenia z limitem po stronie kupna. 104 35 Z limitem 3 2. Ważność zleceń (pole Ważność) Ważne na dzień bieżący (Dzień) zlecenie jest ważne nie dłużej niż do końca sesji giełdowej w dniu, w którym zostało złożone na giełdę. Ważne do oznaczonego dnia (Do dnia) zlecenie ważne jest do dnia oznaczonego, jako data ważności zlecenia, jednak nie dłużej niż 365 dni Ważne na czas nieoznaczony (DOM) zlecenie ważne bezterminowo, jednak nie dłużej niż 365 dni od dnia złożenia na giełdę. Ważne do określonego czasu (Do czasu) - zlecenia z tym typem ważności są aktywne przez okres zdefiniowany przez składającego zlecenie. Czas wygaśnięcia dotyczy bieżącego dnia sesyjnego. Ważność określa się z dokładnością do sekundy. 6/7
Ważne na zamknięcie (Zamknięcie) zlecenie takie będzie aktywne jedynie na najbliższym zamknięciu. Zlecenie to można składać w dowolnej fazie sesji giełdowej. Niezrealizowana część jest usuwana automatycznie po zakończeniu fixingu na zamknięcie. Realizacja zleceń następuje zgodnie z kolejnością przyjęcia do systemu transakcyjnego. Nie należy tego mylić z momentem ujawnienia zlecenia w arkuszu. Ważne na fixing (Fixing) - zlecenie jest aktywne do najbliższego fixingu (otwarcia, zamknięcia, bądź odwieszenia instrumentu). Zlecenia z tym parametrem można składać w każdej fazie sesji, a niezrealizowana część zlecenia jest zawsze usuwana po zakończeniu fixingu. Realizacja zleceń następuje zgodnie z kolejnością przyjęcia do systemu transakcyjnego. Nie należy tego mylić z momentem ujawnienia zlecenia w arkuszu. Wykonaj i Anuluj (WIA) - zlecenie traci ważność po pierwszym wykonaniu. Zlecenia WIA nie są przyjmowane w fazie przed otwarciem. Warunek wielkości ujawnionej nie jest dozwolony dla tego typu zlecenia. Wykonaj lub Anuluj (WLA) po złożeniu takiego zlecenia musi być ono zrealizowane w całości. Brak możliwości realizacji powoduje jego unieważnienie. Zlecenia WLA nie są przyjmowane w fazie przed otwarciem. Warunek wielkości ujawnionej nie jest dozwolony dla tego typu zlecenia 3. Pozostałe różnice Sposób aktywacji zleceń w fazie przed otwarciem Zlecenie typu Stop, czyli zlecenie z limitem aktywacji nie jest brane pod uwagę przy ustalaniu teoretycznego kursu otwarcia (TKO) oraz teoretycznego wolumenu otwarcia, nie jest ono również uwzględniane przy zawieraniu transakcji na otwarciu. Gdy w wyniku realizacji zlecenia typu Stop zostaną aktywowane kolejne zlecenia typu Stop znajdujące się w arkuszu, to: zostaną one dodane na koniec istniejącej kolejki, zostaną one przetworzone według priorytetu kursu aktywacji, w ramach jednakowego kursu aktywacji, zostaną one przetworzone wedle priorytetu czasu złożenia zlecenia. Zlecenia z wielkością ujawnioną (WUJ): minimalna wielkość ujawniona to 10 sztuk (w systemie Warset było to 100), teoretyczny wolumen otwarcia uwzględnia tylko wolumen ujawniony, zlecenia z wielkością ujawnioną można składać jedynie w fazie notowań ciągłych i fazie przed otwarciem. Zasady przeprowadzania dogrywki transakcje w fazie dogrywki można zawierać po kursie ostatniej transakcji. Dotyczy to zarówno notowań ciągłych, jak i jednolitych. UWAGA! Oznacza to, że nie jest konieczne ustalenie kursu zamknięcia. System animatora rynku (SAR) system przeznaczony do notowań tych instrumentów, dla których będzie istniał obowiązek posiadania animatora np. warranty, instrumenty strukturyzowane. Dany instrument może posiadać tylko jednego animatora. W przypadku takich instrumentów nie występują widełki statyczne i dynamiczne, a brak kwotowań ze strony animatora zawiesza kurs instrumentu. 7/7