Zagadnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej Stabilizacja sieci - bezpieczeństwo energetyczne metropolii - debata Redakcja Polityki, ul. Słupecka 6, Warszawa 29.09.2011r.
2 Zagadnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, Warszawa 29.09.2011r. Priorytety działań w zakresie bezpieczeństwa energetycznego (Polityka Energetyczna Polski do 2030 roku): Poprawa efektywności energetycznej, Wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii (budowa nowych mocy wytwórczych energii elektrycznych, modernizacja i rozwój sieci przesyłowej i dystrybucyjnej), Rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii, Dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej, Ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko, Rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii (w tym biogazownie i biopaliwa).
3 Zagadnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, Warszawa 29.09.2011r. Czynniki wpływające na bezpieczeństwo dostaw en. el.: Stan sieci przesyłowej i sieci dystrybucyjnych Rozbudowa połączeń transgranicznych Budowa nowych mocy wytwórczych energii elektrycznej Wzrost cen energii elektrycznej (nowe inwestycje, koszty ochrony środowiska) Dostawy paliw (węgiel kamienny i brunatny) Wyzwania dla sektora energetycznego Polski: rosnące zapotrzebowanie na energię elektryczną niewystarczająca i przestarzała infrastruktura (urządzenia wytwórcze oraz sieci: przesyłowa i dystrybucyjne) zobowiązania związane z ochroną środowiska (3x20%)
4 Zagadnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, Warszawa 29.09.2011r. System Elektroenergetyczny w Polsce: Zainstalowane moce wytwórcze (brutto): ~35,9 GW Maksymalne zapotrzebowanie: ~24,9 GW Roczna produkcja energii elektrycznej: ~157,4 TWh Dostawy do odbiorców końcowych ~119,5 TWh Napięcia sieciowe: przesyłowe: 750 kv, 400 kv, 220 kv (najwyŝsze) dystrybucyjne: 110 kv (wysokie); 60 kv, 15 kv (średnie); 0.4 kv (niskie) Źródło: Dane wstępne za 2010r. ARE S.A.
5 Zagadnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, Warszawa 29.09.2011r. Główne Źródła Wytwarzania śarnowiec 4x180 MW Dolna Odra 8x220 MW Pątnów 6x200 MW Adamów 5x120 MW Turów 3x260 + 3x235 + 3x200 MW Opole 4x380 MW wodne w. brunatny Rybnik 8x225 MW Łaziska 2x125+4x225 MW Jaworzno 6x225 MW Konin 2x120 MW Bełchatów 12x370 MW Łagisza 7x120 MW Porąbka-śar 4x135 MW Ostrołęka 3x220 MW Połaniec 8x225 MW Kozienice 2x500+8x225 MW Siersza 2x160+4x120 MW Skawina 4x110 MW Stalowa Wola 2x125 MW w. kamienny Źródło: PSE Operator S.A.
6 Zagadnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, Warszawa 29.09.2011r. Struktura wiekowa urządzeń energetycznych Urządzenia wytwórcze 50 47,53 44,47 40 [%] 30 20 10 0 17,33 17,96 13,37 14,04 7,02 6,71 7,91 6,81 4,95 3,11 4,66 4,15 kotły turbozespoły do 5 lat 5-10 lat 10-15 lat 15-20 lat 20-25 lat 25-30 lat ponad 30 lat [%] 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 23 56 21 Infrastruktura przesyłowa 80 19 1 38 34 28 linie 400 kv linie 220 kv transformatory ponad 30 lat 20-30 lat poniŝej 20 lat
7 Zagadnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, Warszawa 29.09.2011r. Plany inwestycyjne PSE Operator S.A. (1) W ramach planowanych przez PSE-Operator nakładów na inwestycje w latach 2011-2025, wydatki na rozbudowę sieci przesyłowej szacuje się na ok. 18 mld zł. Największa część nakładów (blisko 40 %) wynika z przyłączeń i wyprowadzeń mocy z nowych źródeł wytwórczych. Po 30 % nakładów dotyczy bezpieczeństwa pracy sieci i budowy połączeń transgranicznych.
8 Plany inwestycyjne PSE Operator S.A. (2) Źródło: PSE Operator S.A.
9 Zagadnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, Warszawa 29.09.2011r. Oczekiwane skutki inwestycji PSE-Operator S.A. Zwiększenie długości torów linii: 400 kv o 1 471 km, 220 kv o 122,5 km, Poprawa stanu technicznego (w wyniku modernizacji): 187 km torów linii 400 kv, 629 km torów linii 220 kv. Wzrost transformacji mocy z sieci: 400 kv do sieci 110 kv o 10 030 MVA, 400 kv do sieci 220 kv o 3 500 MVA, 220 kv do sieci 110 kv o 6 920 MVA. Poprawa jakości transformacji z sieci przesyłowej do sieci dystrybucyjnej w wymiarze ponad 17 000 MW. MoŜliwe będzie przyłączenie i wyprowadzenie ok. 19 000 MW mocy z nowych źródeł wytwórczych.
10 Zagadnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, Warszawa 29.09.2011r. Produkcja energii elektrycznej netto w podziale na rodzaj paliwa 2009 r. 2030 r. Gaz ziemny 3,1% Energia odnaw ialna 6,1% Pozostałe paliw a (w tym produkty naftow e) 2,6% Energia odnawialna 18,8% Pozostałe paliwa (w tym produkty naftowe) 1,9% Węgiel kamienny 36% Paliwa jadrowe 15,7% Węgiel brunatny 33,5% Węgiel kamienny 54,7% Gaz ziemny 6,6% Węgiel brunatny 21%
11 Zagadnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, Warszawa 29.09.2011r. Średnie tygodniowe wartości krajowego szczytowego zapotrzebowania na moc w dniach roboczych w 2007, 2008, 2009, 2010 i 2011 roku. 25 000 [MW] 2007 2008 2009 2010 2011 24 000 23 000 22 000 21 000 20 000 19 000 18 000 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 Kolejne tygodnie roku Źródło: PSE Operator S.A.
12 Zagadnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, Warszawa 29.09.2011r. Prognoza zapotrzebowania finalnego na energię elektryczną w podziale na sektory 180.0 160.0 140.0 120.0 [TWh] 100.0 80.0 60.0 40.0 20.0 0.0 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 Przemysł i Budownictwo Rolnictwo Gospodarstwa domowe Transport Handel i Usługi Źródło: Sprawozdanie z wyników monitorowania bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej za okres od dnia 1.01.2009 r. do dnia 31.12.2010 r., MG 2011r.
13 Zagadnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, Warszawa 29.09.2011r. Prognozowana struktura produkcji energii elektrycznej netto 210 200 190 180 Fotowoltaika EL_Wiatr_Morze EL_Wiatr_Ląd 170 160 150 EC_Biogaz EL i EC_Biomasa TWh 140 130 120 110 100 90 80 70 EL_Wodne EL_Jądrowe EC_Gaz EL_Gazowe EC_Przemysłowe EC_WK_Nowe 60 50 40 EC_WK_Stare EL_WK_Nowe 30 20 10 0 EL_WK_Stare EL_WB_CCS (IGCC) EL_WB_Nowe 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 EL_WB_Stare Źródło: Sprawozdanie z wyników monitorowania bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej za okres od dnia 1.01.2009 r. do dnia 31.12.2010 r., MG 2011r.
14 Zagadnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, Warszawa 29.09.2011r. Planowane wycofania i modernizacje mocy wytwórczych do 2030 r. MW 2500 2000 1500 1000 500 0 2010 2011 2012 Wycofania 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 3000 MW 2030 Głębokie modernizacje 2500 2000 1500 1000 Źródło: Sprawozdanie z wyników monitorowania bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej za okres od dnia 1.01.2009 r. do dnia 31.12.2010 r., MG 2011r. 500 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030
15 Zagadnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, Warszawa 29.09.2011r. Zmiany mocy osiągalnej elektrowni (z uwzględnieniem ubytków, modernizacji w elektrowniach zawodowych, nowych mocy (dla których określono warunki przyłączeniowe) oraz zakładanego rozwoju OZE i energetyki jądrowej) 50000 Nowe moce (warunki przyłączeniowe) 45000 OZE (moc dyspozycyjna) 40000 EL_Jądrowe 35000 EC_Gaz MW netto 30000 25000 20000 EC_WK EC_Przemysłowe EL_Pompowe EL_WK_Stare 15000 10000 5000 0 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 EL_WB_Stare Zapotrzebowanie na moc szczytową i margines mocy (+20%) Zapotrzebowanie na moc szczytową netto Źródło: Sprawozdanie z wyników monitorowania bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej za okres od dnia 1.01.2009 r. do dnia 31.12.2010 r., MG 2011r.
16 Zagadnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, Warszawa 29.09.2011r. Wnioski (1) Bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej w latach 2009-2010 nie było zagroŝone (nie było ograniczeń w poborze mocy ani wyłączeń odbiorców, spowodowanych brakiem mocy w KSE, rezerwy mocy osiągalnej dostępne dla OSP w tym okresie kształtowały się na wystarczającym poziomie). Aktualna prognoza przewiduje wzrost zapotrzebowania na en. el. w najbliŝszych latach oraz w perspektywie do 2030 r. Największy wzrost zapotrzebowania spodziewany jest w sektorze usług (o 62 %), gospodarstwach domowych (o 48 %), a takŝe w przemyśle (o 35 %). Zapewnienie bezpieczeństwa dostaw en. el. będzie wymagało nie tylko budowy wysokosprawnych elektrowni węglowych, ale równieŝ innych źródeł: odnawialnych, gazowych oraz jądrowych, co spowoduje zmianę struktury wytwarzania en. el. Istotnym problemem sektora elektroenergetycznego jest obserwowany w ostatnim okresie zauwaŝalny wzrost zapotrzebowania na en. el., przy jednoczesnym spadku mocy dyspozycyjnej elektrowni i elektrociepłowni (dodatkowo obserwowany jest spadek rezerw w elektrowniach zawodowych oraz wzrost ubytków mocy związanych z remontami kapitalnymi, średnimi oraz awaryjnymi). Istotnym elementem pokrycia zwiększającego się zapotrzebowania na en. el. będzie połoŝenie nacisku na efektywność energetyczną.
17 Zagadnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, Warszawa 29.09.2011r. Wnioski (2) Konieczne jest przeprowadzenie inwestycji rozbudowy sieci przesyłowej w północnej części KSE, sieci dystrybucyjnej 110 kv w obszarze duŝych aglomeracji miejskich oraz inwestycje mające na celu zwiększenie moŝliwości eksportowoimportowych systemu. Z analizy sektora wytwórczego i zidentyfikowanych zagroŝeń w pokryciu zapotrzebowania na moc w KSE, wynika Ŝe w przypadku braku podjęcia działań zmierzających do rozpoczęcia inwestycji w nowe moce wytwórcze, naleŝy liczyć się z wystąpieniem niedoboru mocy, szczególnie po 1 stycznia 2016 r. i problemami z pokryciem zapotrzebowania na en. el. do czasu uzyskania odpowiednich nadwyŝek bilansowych. Wskazane jest dokonanie pogłębionych analiz i sporządzenie wariantowych prognoz zapotrzebowania na en. el., które w połączeniu z odsuwanymi w czasie planami budowy nowych źródeł wytwórczych mogą wskazać na konieczność skorzystania z art. 16a ustawy - Prawo energetyczne, który dopuszcza ogłoszenie przez Prezesa URE przetargu na budowę nowych mocy wytwórczych lub realizację przedsięwzięć zmniejszających zapotrzebowanie na energię elektryczną.
Dziękuję za uwagę Ministerstwo Gospodarki Departament Energetyki Pl. Trzech KrzyŜy 3/5 00-507 Warszawa tel +48 22 693 50 00 fax +48 22 693 40 46 email mg@mg.gov.pl web www.mg.gov.pl