WYBRANE PROBLEMY EDUKACJI AKADEMICKIEJ

W dniu 15 października 2015 r. roku odbyło się I seminarium zorganizowane przez Zakład Otoczenia Biznesu w Instytucie przedsiębiorstwa SGH oraz Zakład Badań nad Edukacją Menedżerską w Instytucie Zarządzania KZiF, z cyklu WYBRANE PROBLEMY EDUKACJI AKADEMICKIEJ W programie I seminarium przewidziano: 1) prezentację drugiego wydania książki śp. M. Piskiewicza, ZARYS METODYKI KSZTAŁCENIA EKONOMISTÓW, wydanej w tym roku w Oficynie Wydawniczej SGH, 2) dyskusję o pojęciu SYSTEM DYDAKTYCZNO-WYCHOWAWCZY szkoły wyższej, kluczowym dla projektów projakościowych w edukacji akademickiej. Na seminarium zaprezentowano drugie wydanie książki śp. M. Piskiewicza, ZARYS METODYKI KSZTAŁCENIA EKONOMISTÓW, wydanej w tym roku w Oficynie Wydawniczej SGH oraz odbyła się dyskusja o pojęciu SYSTEM DYDAKTYCZNO-WYCHOWAWCZY szkoły wyższej, kluczowym dla projektów projakościowych w edukacji akademickiej. Na wstępie głos zabrał Dziekan Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie, Prof. dr hab. Roman Sobiecki, który podkreślił konieczność zmiany organizacji dydaktyki w SGH, powrotu do struktury wydziałowej. W tej chwili nie mamy w SGH studium pedagogicznego, które powinno pomagać młodym pracownikom w przygotowaniu się do zajęć. Następnie dr S. Konarski przybliżył książkę śp. M. Piskiewicza, wydaną dzięki wsparciu finansowemu Dziekana KNOP. Przesłanką wydania książki był str. 1

szacunek do M. Piskiewicza oraz aktualność merytoryczna opracowania. Książka stanowi dobre kompendium wiedzy, przydatne jako punkt wyjścia do kształtowania i doskonalenia kultury dydaktycznej młodej kadry uczelni, jak również doświadczonych nauczycieli. Stanowi ona odpowiedź na zapotrzebowanie kształcenia doktorantów w zakresie pedagogiki. Pierwsze wydanie ukazało się w 1984, ale książka jest aktualna do dziś. Wspiera ona dydaktykę myślenia. Szeroko omawia metody aktywizujące kształcenia. Dr Piskiewicz miał wieloletnie dobre kontakty z uczelniami w Pradze, w których prowadzili zajęcia naukowcy z USA. Dr S. Konarski przypomniał także, iż w latach 80. XX wieku w SGPiS stosowana była gra dydaktyczna w ramach dydaktyki wydziału Ekonomiki Produkcji. Następnie głos zabrała dr Elżbieta Ziółkowska, która przypomniała o istniejącym w SGH Banku Przypadków, powstałym w wyniku realizacji projektu unijnego w latach 2009-2013. Przeprowadzone zostały warsztaty dla doktorantów, studentów, pracowników dotyczące metodyki prowadzenia zajęć. Zastosowane dobre praktyki, studium przypadku. Szablon został przygotowany wraz z instrukcją, materiałami dla studentów, dla recenzentów. Do końca 2011 r. zebrano 138 przypadków, po 4 godziny dydaktyczne każdy. Projekt Bank studiów przypadku jest dostępny dla kierunków studiów: Ekonomia oraz MESI. Dr Konarski stwierdził, że istnienie banku studiów przypadków to sprawa ważna, ale aktualnie nie jest on wykorzystywany w praktyce, ani rozwijany. Ponadto, poza studiami przypadków istnieje kilkanaście innych metod aktywizująco-problemowych, które powinny znaleźć swoje miejsce w praktyce dydaktycznej w SGH. Prof. A. Herman przypomniał o tym, że dr Piskiewicz był kierownikiem Studium Pedagogicznego. Prowadził wiele zajęć dydaktycznych i projektów doskonalenia systemu dydaktycznego SGPiS oraz SGH. Człowiek pełen str. 2

energii, uroku, dydaktyk, myśliciel. Kładł akcent na rozwiązywanie problemów grupowych. Zwracał uwagę na myślenie indywidualne, umiejętności rozwiązywania konkretnych problemów. Jesteśmy w SGH po trzech latach dyskusji dotyczącej szkół, ale nie rozwiązaliśmy problemu kontynuował profesor W. Herman. W pamięci mam rozmowę, kiedy dr Piskiewicz stwierdził, że trzeba zobaczyć czy ktoś nas będzie naśladował czy też nie. Dobra praktyka to wzorzec, ale powstaje pytanie: dlaczego inni nie idą tą drogą. Prof. Elżbieta Marciszewska podziękowała za wspomnienia oraz zorganizowanie seminarium. Przypomniała, że dr Piskiewicz był mężem jej siostry. Był to człowiek wspaniały, chciał przekazać coś innym, wskazywał na wychowanie poprzez postawę nauczyciela. Poszukiwał nowych metod dydaktycznych, uczył jak zdobywać wiedzę. Przygotowywał przyjęcia, spotkania ze studentami, pokazywał jak kształtować wzorce zachowania, ukazywał wzorce związane z etykietą. Dr S. Konarski zwrócił uwagę na debatę TV o edukacji w Polsce, wypowiedzi prof. Turskiego i postawienie przez niego pytania: Po co jest potrzebna szkoła? S. Konarski podkreślił, że prof. Turski słusznie zwraca uwagę na konieczność ponownego udzielania obecnie odpowiedzi na to pytanie. Obecnie korporacje na świecie prowadzą działalność edukacyjną na taką skalę, że niektórzy mówią o powstawaniu uniwersytetów korporacyjnych. Są one obecnie istotną częścią systemu dydaktyczno-oświatowego w wielu krajach. W SGH od trzech lat toczy się żywa dyskusja dotycząca stworzenia trzech szkół. Inspiratorzy zmian koncentrują się na mało istotnym elemencie systemu dydaktycznego, jakim jest jej struktura organizacyjna. Natomiast nie mają holistycznej koncepcji systemu dydaktycznego. Przede wszystkim zaś brakuje misji uczelni, jej strategii (w tym edukacyjnej), celu, cech sylwetki absolwenta. Najlepsze uczelnie na świecie zajmują się sylwetką kandydata, a nie tylko absolwenta. Powstaje zasadnicze pytanie: czy wszystkie elementy są tak samo str. 3

istotne w systemie dydaktyczno-wychowawczym? Niepotrzebnie zajmowano się długo reformą polegającą na przekształceniu kolegiów w szkoły. Najważniejszy jest proces kształcenia, relacja nauczyciel-student. Nie osiągniemy efektów edukacyjnych, jeżeli nie będzie aktywizacji studentów. Szkoła nie może uczyć jedynie jak zarabiać na życie, ale jak żyć. Należy także dążyć do polimetodyczności w praktyce dydaktycznej uczelni. Szerokiego wykorzystywania multimediów. Dziekan prof. R. Sobiecki kontynuował dyskusję. Po co jest szkoła? Przytoczył poglądy Stanisława Konarskiego z okresu Oświecenia mówiące o tym, że zadaniem szkoły jest uczynić, aby studentowi było dobrze oraz osobom ze środowiska, w którym będą działać. Student powinien być twórczy, oświecony. W ostatnim czasie pojawił się pomysł uniwersytetów korporacyjnych, myśl dobra, ale uniwersytety mogą zostać pochłonięte przez sprywatyzowanie zysków i uspołecznienie kosztów. Relacja nauczyciel-student opiera się na wyborze. Warto się zastanowić nad ograniczenie wyborem trybu studiowania. Obecnie każdy student ma indywidualny tryb studiowania, co doprowadziło do atomizacji dydaktyki. Nie ma określonej roli dziekana kolegium w systemie dydaktycznym. Podobnie nie ma roli dyrektora instytutu. Nauczyciel świadczy usługi dziekanom studiów licencjackich lub magisterskich. System nie gwarantuje jakości, a jego organizacja wymaga uproszczenia. Pan M. Górski przedstawił fragment wideo wykładu śp. dr Piskiewicza pt.: Czy targowanie jest skuteczne. Podkreślił, że był to człowiek wolny, doskonały, sprawiedliwy, pomocny innym. Dr Piskiewicz prowadził zajęcia dla młodych dydaktyków. Z kolei dr Konarski poinformował, że wkrótce ww. książka śp. M. Piskiewicza będzie dostępna w formacie PDF w ofercie Oficyny SGH w zakładce pliki do pobrania. Prof. Janusz Kalinski podkreślił rolę seminariów. Daleko odeszliśmy od idei seminarium, chociaż to bardzo cenna forma i metoda dydaktyczna. Powrót do str. 4

wydziałów jest dobrym pomysłem. Wprawdzie w latach 90. nastąpiło powstanie struktury bezwydziałowej i wprowadzenie kolegiów, ale system nie sprawdził się. Po pewnym czasie powinien być przeprowadzony przegląd, ale tego nie uczyniono. Pomysł z utworzeniem trzech szkół spowodował zamieszanie i brak zrozumienia ze strony urzędników MNiSW. Doktor S. Macioł podkreślił swoją trzydziestoletnią znajomość z dr Piskiewiczem czasu uczestnictwa w studium dla asystentów. Następnie przedstawił cele kształcenia w Europejskim Obszarze Szkolnictwa Wyższego. Program Rozwoju Szkolnictwa Wyższego i Nauki w latach 2015-2030 MNiSW zakłada podział uczelni na badawcze, badawczo-dydaktyczne (Kategorie A, A+), dydaktyczne. Studia mają mieć profil akademicki oraz profil praktyczny. Prof. H. Godlewska-Majkowska podkreśliła, że jest absolwentką Studium asystenckiego prowadzonego przez dr. Piskiewicza. Prof. Godlewska wskazała na prowadzone przez nią zajęcia wykorzystujące nowoczesne metody nauczania np. zajęcia dyskusyjne pt. Czy światu zabraknie surowców?. Studenci zostali poproszeni o zmianę miejsc, jeżeli w trakcie dyskusji zmienili własny pogląd. Następnie, zostali zapytani o przyczyny zmiany lub potwierdzenia swojego zdania. Prof. Godlewska wskazała również na konieczność integracji uczelni ze środowiskiem zewnętrznym: absolwentami, doktorantami, praktykami. Jako przykład takich działań ukazała wyjazdy ze studentami do Gdańskiego Parku technologicznego w ramach nowych technik prowadzenia zajęć. W końcowej dyskusji podkreślono: - potrzebę kontynuacji seminariów w ramach rozpoczętego cyklu - dążenie do porządkowania, wprowadzania ładu w różnych zakresach działania SGH, uznając, iż takie działanie będzie ważnym elementem doskonalenia, dbania o jakość Uczelni. str. 5