1
SPIS TREŚCI 1. INFORMACJE PODSTAWOWE.... 1 2. POWODY, DLA KTÓRYCH WARTO INWESTOWAĆ W INDIACH. 2 3. GŁÓWNE WSKAŹNIKI EKONOMICZNE.. 3 4. HANDEL MIĘDZYNARODOWY..... 4 5. WYMIANA HANDLOWA Z POLSKĄ.. 5 6. SYSTEM PODATKOWY.... 6 7. INWESTOWANIE W INDIACH. 7 8. PROCES ZAKŁADANIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ W INDIACH... 8 9. WYBRANE IMPREZY TARGOWE. 9 10. WAŻNE KONTAKTY.... 10 2
1. INFORMACJE PODSTAWOWE Indie (Republika Indii) to państwo w Azji Południowej, ze stolicą w New Delhi, zajmujące większość subkontynentu indyjskiego. Podział administracyjny Indii obejmuje 29 stanów, 6 terytoriów związkowych i 1 terytorium stołeczne (National Capital Territory). Indie zajmują 7 pozycję na świecie pod względem rozległości zajmowanego obszaru. Indie to drugie po Chinach najludniejsze państwo świata. Najbardziej zaludnionym miastem Indii jest Mumbaj - ponad 18,4 mln mieszkańców, następnie Delhi 16,3 mln osób (ale jeśli brać pod uwagę całą aglomerację Delhi, tj. wraz z Gurgaonem, Faridabadem, Noidą and Ghaziabadem, to jest to najbardziej zaludnione miasto z 21,7 mln mieszkańców). Kolejne miejsca w tym rankingu zajmują: Kalkuta 14,1 mln, Czenaj 8,7 mln i Bangalur 8,5 mln mieszkańców. Dane te należy traktować jednak szacunkowo, a prawdziwe liczby mogą być jeszcze znacznie wyższe (migracja wewnętrzna, ogromna rzesza bezdomnych, rozciągające się na przedmieściach miast ogromne obszary slumsów). 1 Indie są siódmą największą gospodarką świata i trzecią pod względem parytetu siły nabywczej. Z tempem wzrostu PKB powyżej 7% w 2016 r. Indie rozwijają się najszybciej spośród państw G20, w tym także szybciej niż Chiny. Są także potęgą militarną z drugą pod względem wielkości największą armią na świecie, czwartym krajem o najwyższych wydatkach na obronność. Indie posiadają broń jądrową i uważane są za mocarstwo regionalne. Przewiduje się, że przy obecnym wzroście gospodarczym przed rokiem 2030 Indie będą nie tylko najludniejszym, a zarazem jednym z najmłodszych krajów, lecz także trzecią największą gospodarką na świecie. Republika Indii to państwo, które położone jest w Azji Południowej i zajmuje zdecydowaną większość subkontynentu indyjskiego. Sąsiaduje na północnym zachodzie z Pakistanem, na północy z Chinami, Nepalem i Bhutanem, na północnym wschodzie z Mjanmą i Bangladeszem, a na południowym wschodzie przez zatokę Mannar i cieśninę Palk graniczy ze Sri Lanką i Malediwami. Indyjskie wyspy Andamany i Nikobary dzielą granicę morską z Tajlandią i Indonezją. Od południa Indie otoczone są Oceanem Indyjskim, od południowego zachodu Morzem Arabskim, a od południowego wschodu Zatoką Bengalską. Od północy Indie ograniczone są przez najwyższy łańcuch górski na świecie - Himalaje oraz łańcuch Karakorum. 2 Powierzchnia: 3 287 590 km 2. Ludność: 1 324 171 354 osób/2017 r. Stolica: Nowe Delhi Język: hindi oraz język angielski Waluta: rupia indyjska = 100 pajs (paisa) (INR) Głowa państwa (prezydent): Prezydent Ram Nath Kovind Ambasador Indii w Polsce: Monika Kapil Mohta Ambasador RP w Indiach: Adam Burakowski 1 https://www.paih.gov.pl/files/?id_plik=31416 2 www.goindia.gov.pl 3
2. POWODY, DLA KTÓRYCH WARTO INWESTOWAĆ W INDIACH 3 Indyjska gospodarka była świadkiem zmiany od ostatniej dekady i znajduje się na silnej drodze wzrostu. Dziś indyjska gospodarka ma stabilną roczną stopę wzrostu, dynamicznie rozwijające się rynki kapitałowe i rosnące rezerwy walutowe. Powody, dla których warto inwestować w Indiach: 1. Rozmiar Indii PKB Indii wynosi obecnie 1,3 biliona USD, co oznacza 8. największą gospodarkę na świecie. Jednak w kategoriach PPP, które uwzględniają niską bazę indyjską, PKB teoretycznie wzrośnie do trzykrotności tej kwoty (3,8 biliona USD), co stawia ją na podobnej wielkości jak Japonia, a do 2013 r. stanie się trzecią co do wielkości gospodarką na świecie (po USA i Chinach) w kategoriach PPP. Jednak mimo, że w 2010 r. stanowi 7,5% światowego PKB (w ujęciu PPP), Indie przyciągają mniej niż 0,5% napływu inwestycji. Jest to anomalia, która prawdopodobnie nie potrwa dłużej. 2. Wzrost gospodarczy Gospodarka Indii rośnie obecnie o 8,75% rocznie (w 2010 r.) i oczekuje się, że stopa wzrostu PKB wzrośnie do 9% - 10% rocznie w każdym z kolejnych 10 lat. PKB Indii wzrośnie pięciokrotnie w ciągu najbliższych 20 lat, a PKB na mieszkańca prawie czterokrotnie. 3. Różnorodność Indyjska gospodarka oferuje inwestorom szeroki wachlarz możliwości, od towarów konsumpcyjnych i farmaceutycznych po infrastrukturę, energię i rolnictwo. Dzięki silnemu sektorowi usług (obejmującemu 50% indyjskiej gospodarki), w szczególności w usługach opartych na wiedzy (IT, oprogramowanie i usługi biznesowe) Indie udowodniły, że industrializacja i eksport towarów i zasobów nie jest jedyną ścieżką szybkiego rozwoju gospodarczego. 4. Dane demograficzne - Indie to jedno z najmłodszych krajów na świecie, ze średnim wiekiem 25 lat i prawdopodobnie młodszym. Ludność w wieku produkcyjnym w Indiach wzrośnie o 240 milionów w ciągu najbliższych 20 lat. Z populacją 1,2 miliarda ludzi, silną etyką pracy, wysokim poziomem wykształcenia, demokracją, znajomością języka angielskiego i kulturą przedsiębiorczości, Indie są gotowe do zdominowania globalnej gospodarki w ciągu najbliższych 20 lat. 5. Wysokie oszczędności - przy oszczędności wynoszącej 37% PKB, krajowe oszczędności Indii zasilają większość swoich inwestycji, a jedynie 20% całkowitego długu publicznego Indii pochodzi z pożyczek zagranicznych. Przy znacznych inwestycjach w modernizację słabej infrastruktury Indii w ciągu najbliższych 10 lat (szacuje się, że wynosi ona 1,7 biliona USD) rząd Indii podejmuje różne kroki w celu dalszego zachęcania do inwestycji prywatnych i zagranicznych. 3 http://investinindia.com/why-invest-india 4
6. Gospodarka krajowa Indyjska konsumpcja prywatna, na ogół prowadzona przez sektor prywatny, odegrała istotną rolę w rozwoju Indii i oczekuje się, że pozostanie niezmieniona, ponieważ coraz więcej osób wejdzie do grupy roboczej i do wyłaniającej się klasy średniej. Najbogatsi konsumenci Indii (zarabiający 1 mln USD lub więcej w PPP) wzrosną wraz ze swym majątkiem o 40 mln w ciągu najbliższych 10 lat. Każda branża na indyjskim rynku konsumenckim kwitnie, co sprawia, że Indie są znacznie mniej podatne na zewnętrzne wstrząsy i presje niż inne rynki wschodzące. 7. Solidny sektor finansowy Indie mają solidny, zróżnicowany i dobrze uregulowany system finansowy, który pozwolił jej przetrwać globalny kryzys finansowy bez większych trudności i przedstawić obraz jakości, odporności i przejrzystości. Sektor bankowy w Indiach jest silny, z bilansem najwyższej jakości, wysokim poziomem konkurencji (w Indiach jest około 80 banków) i silnym ładem korporacyjnym. 8. Jakość rynków inwestycyjnych Giełda w Bombaju jest drugą najstarszą na świecie (165 lat) i oferuje inwestorom niskie koszty, wysoce wydajne, nowoczesne i dobrze zarządzane otoczenie, w którym można prosperować z nadzwyczajnego wzrostu gospodarczego w Indiach. Indyjski rynek magazynowy generował zwroty z inwestycji w wysokości ponad 15% rocznie przez ostatnie 10 lat, a eksperci oczekują, że stopa ta wzrośnie w ciągu następnej dekady. Co ważniejsze, indyjscy inwestorzy podwoili swoje pieniądze w ciągu ostatnich 3 lat, kiedy wielu straciło pieniądze na prawie każdym innym rynku. 3. GŁÓWNE WSKAŹNIKI MAKROEKONOMICZNE 4 Tabela I: Przegląd wskaźników ekonomicznych Przegląd Ostatni Okres Poprzedni Zakres Interwał Tempo Wzrostu Pkb Stopa bezrobocia Inflacja 1.9 2018-06 2-1.7 : 5.4 Kwartalnie 3.52 2017-12 3.51 3.41 : 8.3 Rocznie 3.69 2018-08 4.17 1.54 : 12.17 Miesięcznie Stopa 6.5 2018-10 6.5 4.25 : 14.5 Codziennie procentowa Bilans handlowy -17390 2018-08 -18020-20211 : 259 Miesięcznie Dług publiczny do PKB 68.7 2017-12 69.6 66 : 84.2 Rocznie Tabela II: głównych wskaźników makroekonomicznych Wskaźniki 2010 11 2011-12 2012-13 2013-14 2014-15 PKB wartość globalna (w mld USD)* 1 708 1 816 1 825 1 863 2 042 4 https://pl.tradingeconomics.com/india/indicators 5
PKB wartość na 1 mieszkańca według kursów rynkowych (w USD)* PKB wartość na 1 mieszkańca PPP (w USD)* Tempo wzrostu PKB w % (ceny stałe)* Relacja deficytu/nadwyżki finansów publicznych do PKB w % Relacja całkowitego długu publicznego do PKB w % Stopa inflacji (indeks cen konsumpcyjnych CPI)* Stopa bezrobocia w %* Wartość obrotów handlu zagranicznego (w mln USD)*** Wartość eksportu (w mln USD)*** Wartość importu (w mln USD)*** Wartość rocznego napływu BIZ (w mln USD)** Wartość rocznego odpływu BIZ (w mln USD)** Skumulowana wartość BIZ w kraju Skumulowana wartość BIZ kraju za granicą (w mln USD)** 1 387 1 455 1 444 1 456 1 577 4 315 4 634 4 921 5 267 5 672 10,3% 6,6% 5,6% 6,6% 7,2% -3,4% -2,9% -3,8% b.d. -5% 69,42% 68,05% b.d 51,8%* 51,3% 12% 8,9% 9,3% 10,9% 6,4 % 3,5% 3,5% 3,6% 3,6% 3,6% 799 974 792 300 790 987 764 594 850 600 371 978 303 700 300 400 314 405 342 500 427 996 488 600 490 736 450 197 508 100 27 431 36 190 24 196 28 199 34 582 15 933 12 456 8 486 1 679 11 783 205 580 206 354 224 988 226 748 261 700 96 901 109 509 118 072 119 838 129 130 Wnioski Przegląd wskaźników ekonomicznych wskazuje na nieznaczny spadek inflacji, długu publicznego do PKB oraz tempa wzrostu PKB przy jednoczesnym wzroście stopy bezrobocia i bilansu handlowego oraz przy stabilnych stopach procentowych. Tabela głównych wskaźników ekonomicznych wskazuje na stały wzrost rok do roku wartości globalnej PKB, wartości PKB na 1 mieszkańca według kursów rynkowych, wartości PKB na 1 mieszkańca PPP, wartości obrotów handlu zagranicznego, wartości importu, wartości rocznego napływu BIZ, skumulowanej wartości BIZ w kraju oraz skumulowanej wartości BIZ za granicą przy jednoczesnym obniżeniu tempa wzrostu PKB w % (ceny stałe), relacji deficytu/nadwyżki finansów publicznych do PKB w %, relacji całkowitego długu publicznego do PKB w %, stopy inflacji (indeks cen konsumpcyjnych CPI), wartości eksportu oraz wartości rocznego odpływu BIZ i przy utrzymującej się na podobnym poziomie stopie bezrobocia. 6
4. HANDEL MIĘDZYNARODOWY 5 Obecnie najbardziej rozwinięte gałęzie przemysłu, na których opiera się handel indyjski to przemysł samochodowy, żelaza i stali, aluminium, przemysł tekstylny i odzieżowy, farmaceutyczny, chemiczny i petrochemiczny, gazowy, elektryczny, telekomunikacyjny, a także informatyczny. Warto zauważyć jednak, że handel zagraniczny w gospodarce indyjskiej odgrywa relatywnie małą rolę, zdecydowanie niewspółmierną do możliwości tego kraju. Widać to bardzo dobrze na przykładzie porównania z Polską obroty handlowe są jedynie dwukrotnie większe: Polska ok. 380 mld USD, Indie ok. 800 mld USD. Według Raportu Banku Światowego, który ocenia łatwość prowadzenia biznesu w danym kraju Indie powoli pną się w górę tabeli, aczkolwiek nadal zajmują dopiero 132. miejsce na 175. badanych krajów (Polska zajmuje 75. miejsce). Do głównych problemów według raportu należą procedury związane z rozpoczynaniem działalności gospodarczej i odprowadzanie podatków, również niekorzystnie został oceniony proces uzyskiwania pozwoleń budowlanych oraz duża liczba formalności, z kolei na korzyść Indii zdecydowanie działają kredyty. Trudności w prowadzeniu interesów związane są także z silnym wpływem państwa na gospodarkę. Ponieważ Indie pozostają w dalszym ciągu tylko obserwatorem porozumienia WTO w sprawie zamówień rządowych (GPA), więc faworyzowana jest państwowa produkcja i chronione są lokalne przedsiębiorstwa oczywiście nie wszystkie! Istnieje specjalna lista tych przedsiębiorstw, z której co rok usuwane są kolejne pozycje. Państwo kontroluje też ceny na takie towary jak żywność, lekarstwa czy paliwo. Do stałych strategii należą także dotacje do rolnictwa sięgające nawet 2% wydatków budżetowych. Eksport indyjski plasuje się, według danych CIA, na 21 pozycji światowego rankingu, a jego wartość szacowana jest na 298 mld USD, podczas gdy w roku poprzednim kwota ta wynosiła ok. 307 mld USD. Odbiorcami największej ilości produktów indyjskich są w tym momencie Stany Zjednoczone, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Chiny i Singapur. Indie są także jednym z największych importerów na świecie, zajmując tym samym 9. miejsce. Import szacowany jest na 500 mld USD, co oznacza wzrost 25 mld USD w porównaniu z rokiem 2011). Produkty ściągane przez Indie to głównie: ropa naftowa, kamienie szlachetne, maszyny, nawozy, żelazo i stal, chemikalia. Indie są również siódmym największym importerem usług komercyjnych (3,3% światowego udziału). To właśnie usługi mają globalnie największe znaczenie, co sprawia, że Indie w 2011 r. uplasowały się na 10. pozycji w światowym eksporcie (3%). Kraj ten specjalizuje się, między innymi, w tworzeniu sieci centrów telefonicznych, elektroniczną i telefoniczną obsługą klienta, konfiguracją komputerów i oprogramowania, także księgowością. Indie coraz większe znaczenie odgrywają także w tworzeniu analiz badań klinicznych i diagnostyce medycznej. 5 The World Bank, UNCTAD, CIA Factbook 7
Dla Indii Unia Europejska jest najważniejszym partnerem handlowym na świecie, będąc w 2009 r. źródłem 16,9% ogółu importu i rynkiem docelowym dla 20,3% towarów indyjskich. W 2009 roku do Indii trafiało 2,5% eksportu zewnętrznego UE, jednocześnie kraj ten był dla UE źródłem 2,1% importu. Dawało to Indiom 8. miejsce wśród najważniejszych rynków eksportowych Unii Europejskiej i 10. miejsce wśród rynków importowych. To także ósmy co do wielkości rynek eksportowy dla europejskich firm. Skumulowana wartość inwestycji w Indiach między 2000 a 2012 rokiem wynosiła 280 mld USD. A każdy kolejny rok przynosi coraz więcej zysków dla obu regionów, co potwierdza raport sporządzony podczas Konferencji Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju (ONZ- UNCTAD), który uznał Indie za trzeci najatrakcyjniejszy kierunek inwestycji zagranicznych (po Chinach i USA) na lata 2012 2015. Podobnie oceniają potencjał Indii, takie instytucje jak: Ernst & Young i Japoński Bank Współpracy Międzynarodowej (JBIC). 5. WYMIANA HANDLOWA Z POLSKĄ 6 Polskie towary w Indiach kojarzone są dobrą jakością i zdobywają coraz większą renomę. W 2016 r. obroty handlowe między Polską a Indiami wzrosły o 25% w porównaniu do poprzedniego roku i wyniosły 2,77 mld USD osiągając najwyższy od 6 lat poziom. Polski eksport do Indii wzrósł aż o 44% osiągając 669 mln USD, a import o 20%, do poziomu 2,09 mld USD. Saldo obrotów handlowych było dla Polski ujemne i wyniosło -1,43 mld USD. Najważniejszymi pozycjami w polskim eksporcie były: urządzenia mechaniczne, w tym silniki turboodrzutowe, turbośmigłowe i turbiny gazowe o wartości 187 mln USD; wyroby nieszlachetne i z metali nieszlachetnych, w tym maszynki do golenia za 108 mln USD; produkty mineralne (95 mln USD) oraz pojazdy, statki powietrzne i jednostki pływające (70 mln USD); Import z Indii to przede wszystkim produkty: przemysłu chemicznego (736 mln USD, ponad 1/3 całości importu), materiały i włókiennicze o wartości 404 mln USD, urządzenia mechaniczne i elektryczne za 165 mln USD, wyroby nieszlachetne i wyroby z metali nieszlachetnych warte 148 mln USD. Ważne zmiany można zaobserwować w handlu produktami rolnymi. 6 http://www.polandindia.org 8
W 2016 r. eksport świeżych jabłek z Polski osiągnął wartość 1,44 mln USD co stanowi wzrost o prawie 250% w porównaniu z 2015 r. Warto przy tym zauważyć, że jeszcze w 2014 r. eksport w tej kategorii był wielokrotnie niższy i wynosił zaledwie 12 tys. USD. Należy oczekiwać, że decyzja Ministerstwa Rolnictwa Indii z 3 listopada 2016 r. dotycząca uznania metody chłodzenia jako alternatywy dla fumigacji bromkiem metylu pozwoli na dalsze, znaczne zwiększenie wolumenu eksportu świeżych jabłek oraz ewentualnie gruszki i pigwy. Jeszcze większy wzrost, aż o 648%, odnotowali eksporterzy piskląt. Wartość sprzedaży wyniosła 1,49 mln USD w porównaniu z 0,23 mln USD w 2015 r. i brakiem eksportu w 2014 r. Podjęte przez indyjskie władze decyzje dotyczące uznania polskich certyfikatów na mleko, ryby i pasze oraz zaawansowane negocjacje w sprawie uznania certyfikatów na mięso wieprzowe i drobiowe pozwalają oczekiwać zwiększenia eksportu także innych towarów spożywczych z Polski do Indii. Kolejne pozycje w polskim eksporcie zajęły: groch (340 tys. USD, brak eksportu w poprzednich latach); wyroby do smarowania zawierające kakao (300 tys. USD, wyraźny spadek w porównaniu z poprzednimi latami, z poziomu 1,15 mln USD w 2015 r. i 3,98 mln USD w 2014 r.); skrobia ziemniaczana (237 tys. USD); syropy cukrowe (225 tys. USD); otręby (186 tys. USD). Najważniejszymi produktami rolnymi importowanymi do Polski z Indii w 2016 r. były: tytoń (37,8 mln USD); herbata za 17,9 mln USD; ekstrakty i esencje kawy i herbaty o wartości 15,6 mln USD (wzrost o 59% w por. z 2015 r.); krewetki (9,8 mln USD); winogrona (8,9 mln USD); cebula suszona (8,2 mln USD); nasiona sezamu (8 mln USD); oraz pieprz (6,3 mln USD). Uwagę zwraca wzrost eksportu artykułów rolno-spożywczych, w tym świeżych jabłek, o 112%. Natomiast w imporcie dominowały chemikalia organiczne o wartości 257,7 mln USD, choć widoczny jest spadek ich importu o 20% w porównaniu z pierwszym półroczem 2016 r. Potencjał dla polskich przedsiębiorców: maszyny i urządzenia dla energetyki: dostawy części zamiennych oraz remonty i modernizacja elektrowni budowanych we wcześniejszych latach (w tym także według technologii radzieckiej) przez firmy polskie; współpraca w zakresie energii odnawialnych: poprzez zwiększania efektywności energetycznej w wytwarzaniu, przesyle oraz dystrybucji oraz w zakresie projektowania i budowy małych jednostek energetycznych dla jednostek wiejskich pracujących z wykorzystaniem paliw odnawialnych (słoma, bagassa, odpady z produkcji rolnej) i wytwarzających ciepło na potrzeby lokalnych zakładów przetwórczych; urządzenia, maszyny i usługi dla górnictwa węgla kamiennego: projektowanie, głębienie szybów, dostawy maszyn i urządzeń do wydobycia, wzbogacania i sortowania węgla, 9
pomoc techniczno-organizacyjna oraz dostawy maszyn i urządzeń dla firm mających koncesję na wydobycie na własne potrzeby w zakresie kopalnictwa i poszukiwania ropy i gazu (a więc: SAIL, Relliance, TATA Power); Maszyny i urządzenia dla przetwórstwa spożywczego: technologie do przetwórstwa i magazynowania żywności (warzywa, owoce, produkty mleczne oraz zbożowe), możliwości inwestycyjne w przemyśle spożywczym, stoiska polskie w nowo tworzonych sieciach handlowych; Przemysł stoczniowy i okrętowy: współpraca przy budowie, rozbudowie oraz modernizacji portów i stoczni, dostawy statków, łodzi i sprzętu okrętowego dla państwowych armatorów indyjskich, współpraca przy projektowaniu i budowie statków, budowa centrum badawczorozwojowego przemysłu okrętowego, szkolenie marynarzy i oficerów na potrzeby floty indyjskiej; Sprzęt medyczny i wyposażenie szpitali, Chemia: niektóre chemikalia specjalistyczne, składniki farb, Kontynuacja współpracy w dziedzinie przemysłu obronnego, Ochrona środowiska: zrównoważona gospodarka wodna, oczyszczalnie ścieków; rekultywacja terenów przemysłowych i po eksploatacji kopalń. 7 6. SYSTEM PODATKOWY 8 Indie posiadają rozbudowany system podatkowy z prawem nakładania podatków przez rząd centralny i rządy stanowe. Rząd centralny ma prawo nakładania podatków bezpośrednich, takich jak: podatek od dochodów osobistych, podatek od majątku, podatek korporacyjny oraz podatków pośrednich, jak: cło, akcyza (oprócz akcyzy na wyroby tytoniowe i alkohol), podatek od usług, centralny podatek od sprzedaży. Stany mają prawo nakładania podatków zawodowych i stanowych podatków od sprzedaży (obecnie VAT), a także różnych podatków lokalnych, jak podatek wjazdowy itp. Od roku 1991 system podatkowy przeszedł poważne zmiany, został zracjonalizowany. Rok finansowy w Indiach rozpoczyna się 1 kwietnia i kończy 31 marca. Takie same daty obowiązują dla podatku korporacyjnego. Wszystkie korporacje muszą wypełnić deklarację o dochodach do 31 października nawet, jeżeli poniosły straty. Firmy nierezydenci muszą wypełnić deklarację indyjskiego podatku dochodowego, jeżeli prowadzą interesy w Indiach, mają tu biuro bądź osiągnęły dochody z indyjskiego źródła, jak np. nieruchomości, aktywów czy kontaktów biznesowych. Każda firma posiadająca w Indiach dochody podlegające opodatkowaniu musi zarejestrować się u właściwych władz podatkowych. 7 www.polandindia.org 8 Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w New Delhi, Relacje gospodarcze z UE; http://www.newdelhi.polemb.net/index.php?document=204. 10
Wysokość podatku korporacyjnego winna zostać oszacowana i zapłacona w formie przedpłat w czterech ratach: 15 czerwca, 15 września, 15 grudnia i 15 marca w czasie trwania bieżącego roku finansowego. W wypadku niedopłaty podatku lub zwłoki w jego płatności należy zapłacić również ustawowe odsetki. Podatek od dochodów korporacji (ang. Corporate tax): Dla indyjskich celów podatkowych na dochody firmy składają się dochody z działalności gospodarczej lub własności, zyski kapitałowe i dochody powstałe w wyniku działalności niegospodarczej. Korporacje-rezydenci w Indiach (niezależnie od tego, czy będące własnością obywateli Indii czy nierezydentów) są opodatkowane od wszystkich swoich dochodów na świecie. Korporacja jest traktowana jako rezydent, jeżeli została założona w Indiach i w Indiach na stałe mieszczą się jej organa kontrolne i zarząd. Korporacje nierezydenci płacą podatki od dochodów uzyskiwanych lub powstałych w Indiach. Kwestia, czy dochód uzyskano czy powstał w Indiach jest rozstrzygana w każdym wypadku indywidualnie. Pewne podstawowe zasady zawiera Sekcja 9 Income-tax Act. Jeżeli Indie posiadają z jakimś krajem (w którym podatnik jest rezydentem) traktat o unikaniu podwójnego opodatkowania, stosuje się zapisy ustawy lub traktatu, w zależności od tego, co jest korzystniejsze dla podatnika. Wszystkie powyższe stawki podlegają też zwiększeniu o 2,5% dopłatę i opłatę edukacyjną w wysokości 3% podatku i dopłaty. Powyższe stawki mogą być niższe, jeżeli podatnik jest rezydentem państwa, które zawarło z Indiami umowę w tej sprawie. Dochody z dywidend otrzymane od korporacji rezydentów pozostają w ręku otrzymującego, aczkolwiek te korporacje zobowiązane są do płacenia podatku od dywidend w wysokości 16,995% (włączając 10% dopłatę i 3% opłatę edukacyjną) od zadeklarowanych i płaconych przez nie dywidend. Podatki od dochodów kapitałowych: Zagraniczne organizacje finansowe uzyskujące dochody z jednostek funduszy powierniczych zakupionych w walucie obcej opodatkowane są stopą 10% od sumy brutto takiego dochodu. Długoterminowe zyski kapitałowe powstałe w wyniku transferu takich jednostek również opodatkowane są stawką 10%. Jeżeli jednak transakcja podlegała opodatkowaniu Securites Transaction Tax (STT), nie podlega ona opodatkowaniu od długoterminowych zysków kapitałowych, w wypadku zysków krótkoterminowych obowiązuje stawka 10%. Zagraniczni inwestorzy instytucjonalni obciążeni są stopą podatku 10% od długoterminowych zysków kapitałowych i 30% krótkoterminowych uzyskanych z transferu papierów wartościowych (innych niż jednostki funduszy). Jeżeli transakcja podlegała opodatkowaniu Securites Transaction Tax (STT), to zyski długoterminowe są zwolnione od podatku, a w wypadku zysków krótkoterminowych obowiązuje stawka 10%. Powyższe stopy podatkowe mogą być korzystniejsze w zależności od zapisów traktatów o unikaniu podwójnego opodatkowania pomiędzy Indiami a krajem, gdzie płatnik podatku jest rezydentem. Wszystkie ww. podatki, z wyjątkiem stóp zapisanych w odpowiednich traktatach, podwyższa się o 2,5% dopłatę i opłatę edukacyjną 3% 11
Minimalny podatek alternatywny: Jeśli podatek wymierzony od ogólnego zysku przedsiębiorstwa zgodnie z przepisami podatkowymi wynosi mniej niż 10% zaksięgowanego zysku, przedsiębiorstwo to będzie obciążone minimalnym podatkiem alternatywnym (ang. Minimum Alternative Tax MAT) w wysokości 10% (+ ustawowe dopłaty) zysku księgowego. Zachęty podatkowe: Rząd Indii przyznaje wiele zachęt podatkowych dla przedsiębiorstw działających w pewnych gałęziach przemysłu. Generalnie zachęty podatkowe obejmują wakacje podatkowe dla zysków korporacyjnych, przyśpieszenie amortyzacji i odliczanie pewnych wydatków (konieczne jest spełnienia określonych w przepisach warunków). Akcyza/Centralny podatek od wartości dodanej (ang. Central Excise Duty/Central Value Added Tax CENVAT) CENVAT jest podatkiem centralnym od towarów wyprodukowanych i sprzedanych w kraju. Stawki zawarte zostały w Ustawa o Taryfach Akcyzy Krajowej (ang. Central Excise tariff Act 1985). Podstawowa stopa podatku wynosi 16% + 3% opłaty edukacyjnej, co daje stawkę 16,48%. Ponadto istnieją specjalne stawki na niektóre towary. Podatek jest naliczany zasadniczo według zasady ad valorem (tzn. od wartości towaru), dla większości towarów konsumpcyjnych będzie to oznaczało informację wydrukowaną na opakowaniu oznaczoną jako MRP (ang. Maximum Retail Price). Prawo akcyzowe przewiduje, że producent może skorzystać z kredytu dotyczącego Krajowego Podatku od Wartości Dodanej (CENVAT) od wkładu (inputs) i środków trwałych użytych do produkcji wyrobu finalnego podczas uiszczania akcyzy od tego wyrobu. Sposoby naliczania inputs i korzystania z kredytu określają The Cenvat Credit Rules, 2004. Podatek od wartości dodanej (VAT)/Central Sales Tax (CST)/ Podatek od prac kontraktowych (ang. Works Contract tax) Podatek od wartości dodanej jest podatkiem od sprzedaży wewnątrzstanowej i dlatego ustawodawstwo w odniesieniu do VAT różni się nieco w poszczególnych stanach. Z czasem podatkiem VAT mają zostać objęte również usługi, a w ciągu najbliższych lat ma on również zastąpić centralny podatek od sprzedaży (CST). Stawką podstawową (RNR, ang. Revenue Neutral Rate) jest 12,5% (550 towarów) i 4% (270 towarów). Ponadto obowiązują inne, niejednakowe we wszystkich stanach, stawki podatku VAT, np.: Wyłączone z VAT produkty naturalne i nieprzetworzone w sektorze niezorganizowanym, towary wyłączone z opodatkowania i niektóre towary o znaczeniu społecznym. Stawka zero procent 0% na artykuły pierwszej potrzeby oraz stawki 20%, 25% na towary luksusowe, jak papierosy, alkohole itp. VAT obowiązuje firmy powyżej pewnego pułapu obrotów. Dla Delhi jest to 1,0 mln INR rocznie, przy czym firma nie może prowadzić obrotów międzynarodowych i międzystanowych. VAT nie obowiązuje przy sprzedaży międzystanowej. Tu obowiązywał podatek CST (3%) i funkcjonował do końca roku 2010. Podatek od prac kontraktowych nakładany jest na przeniesienie własności dóbr w toku wykonywania prac kontraktowych. Pod ten podatek podpadają m.in. kontrakty na budowę budynków, mostów, elektrowni itp. Podatek nakładany jest jedynie na wartość materiałów dostarczonych w ramach kontraktu. 12
Podatek dochodowy Płatnicy podatku dochodowego osoby fizyczne, które są rezydentami, ale nie zwykłymi rezydentami, zobowiązani są płacić podatki od następujących dochodów: uzyskanych w Indiach, uważanych za uzyskane w Indiach, otrzymanych w Indiach, otrzymanych spoza Indii, ale pochodzących z działalności mającej miejsce w Indiach. Nierezydenci płacą podatki od następujących dochodów: uzyskanych w Indiach lub/i trzymanych w Indiach oraz uważanych za uzyskane w Indiach poprzez działalność gospodarczą, z aktywów lub źródła dochodów w Indiach, poprzez transfer aktywów kapitałowych umiejscowionych w Indiach (włączając udziały w firmie mającej swoją siedzibę w Indiach), lub z innych źródeł. Osoby fizyczne uważane są za rezydentów, jeżeli spełniają następujące warunki: przebywają w Indiach przez 182 dni lub więcej w ciągu roku podatkowego (od 1 kwietnia do 31 marca) lub przebywają w Indiach przez 60 dni lub więcej w ciągu roku podatkowego i przebywali w Indiach przez co najmniej 365 dni w ciągu czterech poprzednich lat podatkowych. Osoby fizyczne uważane są za niezwykłych rezydentów (ang. not ordinary residents), jeżeli byli nierezydentami w Indiach przez 9 z 10 poprzedzających lat podatkowych lub przebywali w Indiach łącznie 729 dni albo mniej w poprzedzających 7 latach podatkowych. Wszyscy pracownicy świadczący w Indiach usługi winni płacić w tym kraju podatki, o ile nie zostali z nich zwolnieni na mocy Ustawy o Podatku Dochodowym z 1961 roku lub poprzez odpowiednie traktaty. Zasadniczo wszystkie dochody uzyskane w Indiach podlegają opodatkowaniu. Pracownicy rezydenci zobowiązani są opłacać podatki od swoich dochodów, niezależnie od miejsca ich pozyskania. Wynagrodzenie za usługi świadczone w Indiach i stanowiące część umowy o pracę uważane są za uzyskane w Indiach niezależnie od miejsca ich pozyskania i statusu rezydencjonalnego otrzymującego. Dochody osób fizycznych nierezydentów obliczane są w taki sam sposób jak rezydentów. Pracownicy cudzoziemscy przedsiębiorstwa zagranicznego nie podlegają obowiązkowi podatkowemu pod następującymi warunkami: przedsiębiorstwo nie prowadzi handlu lub biznesu w Indiach oraz pracownik nie pozostaje w Indiach dłużej niż 90 dni (zasadniczo przedłużone poprzez traktaty dotyczące opodatkowania do 183 dni) w roku podatkowym. Samozatrudnienie i dochody z działalności gospodarczej: Wszystkie osoby fizyczne pracujące na zasadach samozatrudnienia lub prowadzące działalność gospodarczą w Indiach podlegają obowiązkowi podatkowemu stosownie do źródła i zasad rezydencji. Opodatkowaniu podlegają wszystkie dochody otrzymane lub uważane za otrzymane w Indiach. 13
7. INWESTOWANIE W INDIACH 9 Obecny rząd Indii zachęca do podejmowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Indiach realizując kilka kampanii: Make in India (Produkuj w Indiach): w celu pobudzenia produkcji w Indiach, rząd podwyższył limity BIZ w kilku sektorach o wysokiej wartości dodanej, takich jak telekomunikacja, handel detaliczny, obronność, budownictwo i kolejnictwo, przeprowadzając deregulację wielu różnych towarów, takich jak broń itd. Smart cities (Inteligentne miasta): w celu pobudzenia sektora nieruchomości, technologii, mediów i telekomunikacji, rząd Indii zezwolił na 100% udział BIZ w trybie automatycznym i zmniejszył minimalny wymóg kapitałowy z 10 mln do 5 mln USD. Digital India (Cyfrowe Indie): docelowo utworzenie gospodarki elektronicznej ma doprowadzić do pojawienia się wielu możliwości w dziedzinach usług informatycznych (sprzęt i oprogramowanie), wspólnych centrów usługowych, usług opartych na wiedzy, analityki danych, usług mobilnych i bezprzewodowych, zarządzania procesami biznesowymi oraz doradztwa informatycznego. Ponadto wprowadzono wiele systemów/programów zwiększających możliwości biznesowe, takich jak Startup India, Swachh Bharat Abhiyan, nowa polityka handlu zagranicznego itd. 8. PROCES ZAKŁADANIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ W INDIACH 10 W Indiach istnieją następujące podstawowe formy organizacji przedsiębiorstw: Własność indywidualna (ang. sole proprietorship), Spółka partnerska (ang. partnership), Spółka partnerska z ograniczoną odpowiedzialnością (ang. limited liability partnership), Spółki (korporacje) zarówno państwowe, jak i prywatne, akcyjne, z ograniczoną odpowiedzialnością (ang. Corporation). Własność indywidualna (ang. sole proprietorship): Indywidualna własność jest najstarszą i najpopularniejszą formą prowadzenia biznesu. Jest to jednoosobowa organizacja, gdzie pojedyncza osoba posiada, kontroluje i zarządza przedsiębiorstwem. Z polskich form biznesowych najbardziej przypomina indywidualną działalność gospodarczą. Głównymi cechami tej formy przedsiębiorstwa są: Łatwość założenia, ponieważ nie trzeba przechodzić poprzez zawiłe procedury prawne. 9 https://www.paih.gov.pl/files/?id_plik=31416 10 Ministerstwo Gospodarki: www.mg.gov.pl 14
Nie trzeba sporządzać żadnych umów, nie jest nieodzowna rejestracja firmy, aczkolwiek właściciel może potrzebować licencji dla niektórych specyficznych rodzajów działalności. Kapitał przedsiębiorstwa jest dostarczany przez właściciela. Właściciel ma pełną kontrolę nad przedsiębiorstwem, chociaż może zatrudniać też inne osoby. Firma nie ma osobnej osobowości prawnej niż jej właściciel. Odpowiedzialność właściciela jest nieograniczona. Spółka partnerska (ang. partnership): Spółka partnerska zdefiniowana jest, jako spółka pomiędzy dwoma lub więcej osobami, które zobowiązują się dzielić zyski ze wspólnej działalności, a każda z nich ma prawo działania w imieniu spółki. Właściciele zwykle nazywają się partners jako kolektyw firm. Z polskich spółek najbardziej przypomina spółkę prawa cywilnego lub jawną. Spółka partnerska charakteryzuje się: Łatwością założenia. Firmy takiej można nawet nie rejestrować, aczkolwiek oznacza to utratę pewnych korzyści. W wypadku rejestracji firmy dokonuje się tego poprzez Registrar of Firms. Minimalna liczba partnerów to 2, maksymalna 10. Firma nie ma własnej osobowości prawnej, w świetle prawa firma i partnerzy to jedno i to samo. Jeżeli nie ma umowy, w której postanowiono inaczej, wszyscy partnerzy mają prawo uczestniczenia w działaniach firmy. Każdy z partnerów ma prawo do uczestnictwa w zarządzaniu firmą. Odpowiedzialność partnerów jest nieograniczona i solidarna. Ograniczone jest prawo zbywania udziałów, tj. żaden z nich nie może przekazać ich osobie trzeciej (z wyjątkiem innych partnerów) bez jednomyślnej zgody innych partnerów. Spółka musi zostać rozwiązana w wypadku śmierci, niepoczytalności, odejścia na emeryturę lub bankructwa któregokolwiek z partnerów. Spółka partnerska powstaje w wyniku umowy pisemnej lub ustnej. Jeżeli umowa pisemna zostanie opieczętowana i zarejestrowana, firma funkcjonuje jako Partnership Deed. Zasadniczo prawa, obowiązki i odpowiedzialność partnerów opisane są w umowie. Jeżeli nie, to stosuje się zapisy The Indian Partnership Act, 1932. Umowa o partnerstwie zawiera z reguły następujące szczegóły: nazwę firmy, rodzaj biznesu, nazwiska partnerów, miasto i miejsce, gdzie będzie prowadzony biznes, kapitał, który wnosi każdy z partnerów, pożyczki i zaliczki partnerów i odsetki od nich, kwotę rachunku żyrowanego każdego z partnerów i odsetki, obowiązki i uprawnienia każdego z partnerów. Spółka partnerska nadaje sie do prowadzenia biznesu na małą skalę lub świadczenia usług profesjonalnych (lekarskich, adwokackich itp). 15
Spółka partnerska z ograniczoną odpowiedzialnością (ang. Limited Liability Partnership): Zasady prowadzenia działalności w tej formie reguluje tzw. Limited Liability Partnership Bill 2006. Spółka partnerska z o.o. (LLP) ma łączyć w sobie cechy spółki partnerskiej i spółki z o.o. Spółka taka staje się oddzielną osobą prawną. Odpowiedzialność partnerów jest ograniczona do wysokości udziałów i mają oni prawo do bezpośredniego zarządu nad spółką. Niektóre inne podstawowe cechy spółki partnerskiej z o.o.: Podlega rejestracji w Registrar of Companies (RoC). Minimalna liczba partnerów to 2 i nie ma górnej granicy ich liczby. Każda spółka będzie miała przynajmniej dwóch wyznaczonych partnerów odpowiedzialnych za zgodność z prawem działań firmy. Wzajemne zobowiązania partnerów reguluje umowa pomiędzy nimi lub nimi a spółką, w wypadku jej braku obowiązuje ogólna legislacja. Każdy z partnerów działa w imieniu LLP, ale nie innych partnerów. Partner może wystąpić ze spółki. Odpowiedzialność partnerów jest nieograniczona, jedynie gdyby LLP lub jej partnerzy stosowali bezprawne praktyki na szkodę kredytodawców lub osób trzecich. Ustawa ta daje również prawo działania w Indiach zagranicznych LLP. Spółki (korporacje) prywatne (z o.o.) (ang. Corporation): Spółki prywatne zakładane są i działają na mocy Ustawy o Spółkach (ang. Companies Act, 1956), charakteryzują się następującymi cechami: Ograniczona jest odpowiedzialność wspólników. Maksymalna liczba udziałowców ograniczona jest do 50 (wyłączając pracowników), minimalna wynosi 2. Ograniczone jest prawo transferu udziałów. Zakazana jest publiczna sprzedaż akcji. Nie jest możliwe przyjmowanie depozytów od osób indywidualnych. Minimalny kapitał spółki z o.o. winien wynosić 100.000 Rs, musi posiadać przynajmniej 2 akcjonariuszy i 2 dyrektorów. Spółki publiczne (akcyjne): Spółka publiczna jest zdefiniowana jako taka, która nie jest spółką prywatną (z o.o.). Jej założenie, działanie, zamknięcie i wszelkie inne przejawy działalności są bardzo ściśle uregulowane, a procedury bardziej skomplikowane niż w przypadku spółki prywatnej (z o.o.). Akcje są swobodnie transferowalne. Odpowiedzialność ograniczona do wysokości udziałów. Warto też zwrócić uwagę, iż stosownie do Companies Act spółka prywatna, która jest córką spółki publicznej jest traktowana jak spółka publiczna. Minimalny kapitał spółki publicznej winien wynosić 500 000 INR, przy minimalnej liczbie siedmiu wspólników (nie ma ograniczenia co do ich maksymalnej ilości) i trzech dyrektorów. W przypadku spółek zarówno publicznych, jak i prywatnych, jeżeli nazwa firmy indyjskiej zawiera słowo India, to kapitał minimalny powinien wynosić minimum 500 000 INR. 16
Korporacje zagraniczne: Obecność w Indiach spółek zagranicznych, mających siedzibę poza Indiami, ale posiadających w kraju biura przedstawicielskie, biura projektowe, oddziały itd. jest również regulowana Ustawą o Spółkach (ang. Companies Act, 1956), która zawiera specjalnie dla nich przeznaczone zapisy. Spółki-córki: Najkorzystniejszą formą prawną dla inwestora zagranicznego jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Podstawowe cechy spółek omówiono powyżej. Inwestor ma w niej pełną kontrolę nad firmą i prawo do maksymalnego zysku. Spółka córka może zostać założona jako spółka prywatna lub publiczna. Wygodniej założyć jest spółkę prywatną, ponieważ może ona liczyć od 2 do 50 wspólników i nie stosuje się do niej wielu zapisów Companies Act. Ponadto dozwolone są ograniczenia w transferze akcji i nie jest dozwolone zaproszenie do publicznej subskrypcji akcji. Kapitał założycielski spółki prywatnej musi wynosić 100 000 INR, podczas, gdy publicznej 500 000 INR. W spółce publicznej obowiązuje swobodny transfer udziałów, a do założenia firmy potrzeba co najmniej 7 wspólników. Spółkę publiczną warto założyć, kiedy konieczne są wysokie nakłady kapitałowe lub wprowadzenie papierów dłużnych firmy na giełdę bądź pożądany jest łatwy transfer udziałów. Z kolei spółkę prywatną warto założyć, kiedy: Planuje się mniejszy biznes z niższymi nakładami kapitałowymi. Dla biznesu rodzinnego bądź osób blisko związanych ze sobą. Kiedy chce się zachować pełną kontrolę nad firmą. W przypadku małej liczby wspólników i kiedy pragnie się ograniczyć ich liczbę. Spółka-córka może być założona w tych sektorach, gdzie dozwolone są 100% FDI. Spółka-córka, założona według prawa indyjskiego, dla celów podatkowych będzie uznana za osobę krajową. W porównaniu z oddziałem czy biurem łącznikowym (omówionymi poniżej) spółka-córka zapewnia większą elastyczność w prowadzeniu biznesu, aczkolwiek procedury likwidacyjne są bardziej skomplikowane niż w przypadku oddziału czy biura łącznikowego lub projektowego. Główne cechy spółki-córki to: Fundusze mogą być pozyskiwane poprzez udziały, dług (zarówno zagraniczny, jak i krajowy) oraz kapitał zapasowy. Obowiązują indyjskie przepisy dotyczące cen transferowych. Nie jest wymagana zgoda na repartycję dywidend. Oddział Korporacje zagraniczne mogą otwierać swoje oddziały dla prowadzenia działalności w Indiach. Oddział może prowadzić taką samą lub podobną działalność do tej prowadzonej za granicą. Dla otwarcia oddziału w Indiach firmy zagraniczne potrzebują specjalnego pozwolenia RBI. Takie pozwolenie opisuje rodzaje działalności, jakie oddział może prowadzić w Indiach. Inne niż wymienione w pozwoleniu nie są dozwolone. Oddział musi również zostać zarejestrowany w Rejestrze Spółek. 17
zgodnie z określonymi procedurami przewidzianymi w Ustawie o Spółkach z 1956 r. oddział może prowadzić następujące rodzaje działalności: Eksport/import towarów; Świadczenie usług specjalistycznych lub konsultacyjnych; Prowadzenie prac badawczych, w które zaangażowana jest spółka matka; Promocję współpracy technicznej lub finansowej pomiędzy firmami indyjskimi a spółką matką lub firmami zagranicznymi; Przedstawicielstwo spółki matki w Indiach i działanie jako agent ds. sprzedaży lub kupna; Świadczenie usług w sektorze IT i rozwijanie softwaru w Indiach; Prowadzenie obsługi technicznej produktów dostarczonych przez firmę matkę; Usługi transportu morskiego i lotniczego (jako oddział zagranicznych linii żeglugowych lub lotniczych); Produkcję, jeżeli oddział zlokalizowany jest w Specjalnych Strefach Ekonomicznych (ang. SEZ sepecial economic zone); Każdą inną działalność, jeżeli ma na to pozwolenie RBI. Oddział może nabywać nieruchomości potrzebne do prowadzenia działalności zezwolonej przez RBI. Dla celów podatkowych oddział traktowany jest jako część firmy zagranicznej w Indiach i podlega opodatkowaniu jak firmy zagraniczne. Zyski oddziału po opodatkowaniu mogą być transferowane do firmy zagranicznej, z uwzględnieniem wytycznych RBI, nie trzeba zostawiać w Indiach ich części jako rezerwy. W wypadku kiedy przychody powstały w Indiach i są to tzw. royalties, opłaty za usługi techniczne, odsetki i zyski kapitałowe, oddział może przekazywać zyski do Centrali bez potrzeby uzyskiwania uprzedniej zgody RBI. Nadwyżka funduszy powstała po zakończeniu działalności może być wytransferowana do firmy zagranicznej po uzyskaniu zgody RBI. Założenie oddziału: W celu założenia oddziału firma zagraniczna musi złożyć podanie do Chief General Manager, Exchange Control Department (ang. Foreign Investment Division), RBI Central Office, Mumbai na formularzu FNC-1. Podania rozpatrywane są na zasadzie case-to-case. Pozwolenia wydaje sie z reguły w ciągu 2 do 4 tygodni. Podanie winno zawierać: Opis działalności firmy na świecie; Powody zamiaru otwarcia oddziału; Wynikające z tego konsekwencje dla przepływów dewizowych. Zgoda ze strony RBI nie jest wymagana, jeżeli firma planuje otworzyć oddział w SEZ w celu podjęcia działalności produkcyjnej lub usługowej, pod warunkiem że: dzieje się to w sektorach, gdzie dozwolone są 100% FDI; taki oddział działa zgodnie z zasadami Companies Act; działa jako jednostka samodzielna i w wypadku likwidacji biznesu, dla przelewu kwoty pozostałej po likwidacji zgłosi się z przepisanymi dokumentami do autoryzowanego dealera (tj. instytucji upoważnionej przez RBI do obrotu dewizami). Zaletą oddziału jest łatwość działania i prosta procedura likwidacji. Z drugiej strony działalność oddziału jest ściśle regulowana wytycznymi kontroli dewizowej, co może być ograniczeniem, gdyby firma miała plany rozwoju lub dywersyfikacji działalności w Indiach. 18
Biuro łącznikowe: Firmy zagraniczne, pod warunkiem uzyskania zgody RBI, mają prawo zakładania biur łącznikowych w Indiach. Biura te są ich własnością i są przez nie całkowicie kontrolowane. Służą one jako kanał komunikacyjny pomiędzy firmą zagraniczną i indyjskimi klientami. Najczęściej biura takie zakładane są w celu promocji firmy i badania możliwości rozwoju ekspansji firmy w tym kraju. Otwarcie i prowadzenie działalności przez biuro łącznikowe regulowane jest przez FEMA z poprawkami. Ponadto obowiązują zasady określone w pozwoleniu RBI. Podlega ono rejestracji w rejestrze spółek. Biuro łącznikowe może prowadzić następujące rodzaje działalności: Reprezentację firmy macierzystej w Indiach. Promocję eksportu/importu do/z Indii. Promocję współpracy technicznej/finansowej pomiędzy firmą macierzystą i firmami w Indiach. Działanie jako kanał informacyjny pomiędzy firma macierzystą i firmami indyjskimi. Musi też spełnić następujące warunki: Wszystkie wydatki muszą być pokrywane ze środków dewizowych otrzymanych z zagranicy. Nie może podejmować działalności handlowej czy przemysłowej, a jego działania muszą ograniczać się do przekazywania informacji pomiędzy centralą i potencjalnymi indyjskimi klientami. Takie biura nie mogą pobierać żadnych prowizji ani otrzymywać żadnych przychodów od klientów indyjskich za świadczenie usług informacyjnych. Biuro musi przedkładać do RBI raport roczny certyfikowanego biura księgowego, raport działań rocznych i inne dokumenty. Biuro łącznikowe nie ma obowiązku podatkowego, ponieważ nie generuje przychodów w Indiach. Podanie o założenie biura łącznikowego w Indiach należy złożyć w centrali RBI (ang. Foreign Investment Division). Jeżeli zostanie udzielona odpowiedź pozytywna, wydaje się pozwolenie wstępnie na trzy lata. Następnie należy powiadomić Registrar of Companies. Podania o przedłużenie pozwolenia składa się we właściwym biurze regionalnym RBI. Warto zaznaczyć, że firma ubezpieczeniowa posiadająca zezwolenie Insurace Regulatory and Development Authority na podstawie Insurace Regulatory and Development Authority Act, 1999 nie potrzebuje zgody według przepisów FEMA. Biuro projektu: Firma zagraniczna może założyć w Indiach biuro projektu dla wykonania konkretnego kontraktu. RBI wydał ogólne zezwolenie na zakładanie takich biur pod następującymi warunkami: Firma zagraniczna uzyskała kontrakt od firmy indyjskiej na realizacją projektu w Indiach; Projekt musi być finansowany z przelewów z zagranicy lub Projekt musi być finansowany przez międzynarodową agencje finansową (np. Bank Światowy, MFW itp.) lub Na projekt musi wyrazić zgodę właściwa władza; Firmie indyjskiej, której przyznano kontrakt musi na projekt zostać przyznany kredyt przez publiczną instytucję finansową lub bank w Indiach. 19
Tak jak oddział, biuro projektu traktowane jest jako przedłużenie firmy zagranicznej w Indiach i opodatkowane jest tak jak firma zagraniczna. RBI wydał także ogólne zezwolenie przedsiębiorstwom zagranicznym do transferu nadwyżki finansowej po zakończeniu lub likwidacji projektu. Stosownie do Companies Act należy także powiadomić Registrar of Companies. Joint venture Jest to stosunkowo popularna droga do ustanowienia własnej obecności w Indiach. W sektorach, gdzie 100% FDI nie są dozwolone może to być jedyny sposób na założenie własnej struktury. Główną zaletą joint-venture jest wniesiona przez partnera wiedza i umiejętność poruszania się po rynku, czasem aport rzeczowy w formie nieruchomości, co w Indiach jest niesłychanie ważne. Ryzykiem jest brak pełnej kontroli nad spółką, w wypadku sporu partner miejscowy będzie na ogół w uprzywilejowanej pozycji. Dlatego też przed przystąpieniem do joint venture należy rozpatrzyć wiele czynników. Czynnikiem kluczowym jest dobór właściwego partnera, a nie jest to łatwe. Przed rozpoczęciem negocjacji strony winny zawrzeć porozumienie o poufności. W Indiach takie porozumienia są wykonalne. Następnym, po wstępnych negocjacjach, będzie podpisanie tzw. Memorandum of Understanding (MoU), które zawiera podstawowe informacje o projekcie i stwierdza intencje stron zawarcia porozumienia, chociaż nie jest prawnie wiążące. Ostateczne porozumienie pomiędzy wspólnikami zostanie ujęte w tzw. Articles of Association spółki indyjskiej, które konstytuują podstawowe zasady tworzonej spółki. Porozumienie o joint venture definiuje wzajemne prawa stron i wytyczne sprawnego funkcjonowania firmy. Powinno ono zawierać także niektóre istotne zapisy: Zezwolenia i licencje, Finansowanie: Jest to szczególnie ważne, że partnerzy mogą wnosić nie tylko wartości gotówkowe, Cel utworzenia, Podział udziałów lub akcji: W punkcie tym należy również zawrzeć informacje o rodzajach akcji, wynikających z tego prawach, transferach udziałów; zasadach zgromadzeń udziałowców, prawach do głosowania itd., Zarząd, a tu między innymi: konstytucja rady dyrektorów, zasady zebrań (udziałowców i dyrektorów), mianowanie i odwoływanie najwyższego zarządu, zasady i warunki rozwoju biznesu, Rozwiązywanie sporów. Punkt ten należy sformułować bardzo uważnie, ponieważ o spór pomiędzy partnerami nie jest trudno. Spory można rozstrzygać na drodze negocjacji, mediacji czy arbitrażu (indyjskie prawo daje takie możliwości); można na drodze sądowej, ale jest ona bardzo długa i kosztowna, a jej skuteczność może być ograniczona, Poufność, Rozwiązanie umowy. Należy tu podać okoliczności, które prowadzą do rozwiązania umowy, jak np. niedotrzymanie umowy, niewypłacalność itd. Można zawrzeć też klauzulę siły. 20
10. WYBRANE IMPREZY TARGOWE India Pharma 2017 2017.01.09 2017.01.11 India Medical Devices 2017.01.09 2017.01.11 Food Hospitality World Mumbai 2017 2017.01.19-2017.01.21 International Engineering & Technology Fair 2017.02.02 2017.02.04 Professional Beauty Bangalore 2017.03.06 2017.03.07 World Build India 2017.04.20 2017.04.22 Annapoorna World of Food 2017.09.14-2017.09.16 10. WAŻNE KONTAKTY Ambasada RP w New Delhi 50-M Shantipath, Chanakyapuri, New Delhi 110 021 Tel.: + 91 11 414 96 900 E-mail: newdelhi.polemb.info@msz.gov.pl, www.newdelhi.msz.gov.pl Konsulat Generalny RP w Mumbaju Mumbaj, Nirmal Building, 11A, 11th Floor, 241/242 Backbay Reclamation, Nariman Point, 400021 Tel.: + 91 22 22852641 + 91 22 22852631 E-mail: mumbaj.kg.info@msz.gov.pl Konsul Honorowy RP w Dhace (Bangladesz) Erectors House (10th Floor), 18 Kemal Ataturk Avenue, Banani Dhaka 1213, Bangladesh. Tel.: + 88 02 9821426 + 88 02 9821422-23 E-mail: polcondhaka@gmail.com 21
Ministerstwo Przemysłu i Handlu Tel.: + 9111 23015299 Email: commerce@hub.nic.in, www.commerce.nic.in Dyrektoriat Generalny ds. Informacji Gospodarczych i Statystyki Ministerstwo Gospodarki Tel.: +91 33 22483111-4 E-mail: webdis@dgcis.gov.pl, www.dgciskol.nic.in Biuro Promocji Handlu (ITPO) Tel.: +91 11 23371540 E-mail: info@whois-help.info, www.indiatradepromotion.org Krajowe Centrum Informacji Handlowej (NCTI) Tel.: +9111 23371948/50/53 E-mail: neti@neti-india.com, www.ncti-india.com Centrum Rozwoju Handlu Zagranicznego Tel.: +9111 24647505 +9111 24616839 Email: info@ftdcindia.org, bhatses@vsnl.com, www.ftdcindia.com ZRZESZENIA Invest India www.investindia.gov.in Associated Chamber of commerce and Industry (ASSOCHAM) www.assocham.org Confederation of Indian Industries (CII) www.cii.in Federation of Indian Chambers of Commerce and Industry (FICCI) www.ficci.com Federation of Indian Export Organisation (FIEO) www.fieo.com Federation of Indian Micro & Small & Medium Enterprises (FISME) www.fisme.org Agricultural & Processed Food Products Export Development Authority www.apeda.gov.in Engineering Export Promotion Council, India www.aepcindia.com Indo Polish Chambers Of Commerce & Industries(IPCCI) www.ipcci.pl 22
Przetargi państwowe w Indiach www.tenders.gov.in Oficjalna prasa ekonomiczna Business Line www.thehindubusinessline.com Business Standard www.business-standard.com The Times of India www.timesofindia.indiatimes.com Financial Express www.financialexpress.com 23
W lipcu 2018 r. zostały uruchomione instrumenty wsparcia WFR na rynki międzynarodowe 24