Nieparametryczne odpowiedniki testów T-Studenta stosujemy gdy zmienne mierzone są na skalach porządkowych (nie można liczyć średniej) lub kiedy mierzone są na skalach ilościowych, a nie są spełnione wymagania testów T-Studenta. Testy nieparametryczne stosujemy również gdy nie można zastosować testu chi kwadrat 1. Dla dwóch prób niezależnych : Test U Manna-Whitneya 2. Dla więcej niż dwóch prób niezależnych : Test H Kruskala-Wallisa 3. Dla prób zależnych: Test Wilcoxona
Wartości nieparametrycznych testów statystycznych obliczane są z wykorzystaniem rang. Ranga to kolejny numer obserwacji w szeregu statystycznym uporządkowanym według wartości analizowanej zmiennej. Zwykle stosuje się uporządkowanie rosnące i numerowanie od 1. Obserwacjom o równej wartości rangowanej zmiennej (rangi wiązane) przypisuje się identyczną rangę, równą średniej z ich kolejnych numerów. Rangi mogą mieć wartości niecałkowite.
Wiek Obserwacja Ranga 18 1 1 19 2 2 25 3 3 35 4 4 36 5 5 37 6 6 40 7 7 43 8 8 50 9 9 51 10 10 Akceptacja Obserwacja Ranga 2 1 1,5 2 2 1,5 3 3 4,5 3 4 4,5 3 5 4,5 3 6 4,5 4 7 7 5 8 9 5 9 9 5 10 9
Czy płeć różnicuje opinię dotyczącą stosowania kar w wychowaniu Mężczyźni wyżej oceniają skuteczność stosowania kar w wychowaniu niż kobiety Nie ma różnicy w ocenie skuteczności stosowania kar wśród kobiet i mężczyzn, rozkłady odpowiedzi kobiet i mężczyzn nie różnią się Test U Manna-Whitneya pozwala ustalić czy różnica pomiędzy grupami jest istotna statystycznie, czyli czy możemy odrzucić hipotezę zerową (która zakłada, że rozkłady nie różnią się) przy ustalonym poziomie istotności.
Czy uważasz, że karanie dzieci jest skuteczną metodą wychowania? Zdecydowanie tak Raczej tak Ani tak ani nie Raczej nie Zdecydowanie nie Kodowanie 5 4 3 2 1 Uporządkowanie rang: najmniejsza ranga (1) zdecydowanie nie
W celu policzenia w programie SPSS testu U Manna-Whitneya wybieramy menu Analiza >Testy nieparametryczne >Testy tradycyjne > Dwie próby niezależne
1. Zmienną, której rangi w obu grupach chcemy porównać (Karanie) przesuwamy do okienka po prawej stronie Zmienne testowane 2. Do okienka Zmienna grupująca przesuwamy zmienną, która wyznacza porównywane grupy (Płeć) 3. Wybieramy przycisk [Definiuj grupy], aby wpisać kody wartości zmiennej grupującej oznaczające porównywane kategorie (1- kobiety, 2 mężczyźni) 4. Akceptujemy [OK]
p-wartość Jeśli istotność testu (p-wartość) jest mniejsza od 0,05 to odrzucamy hipotezę zerową zakładającą brak różnic rozkładów. Przyjmujemy, że rozkłady różnią się istotnie statystycznie (p<0,05) Jeśli istotność testu (p-wartość) jest większa od 0,05 to nie ma podstaw do odrzucenia hipotezy zerowej zakładającej równość rozkładów Analiza testem U Manna-Whitneya wykazała, że w ocenie skuteczności stosowania kar w wychowaniu opinie mężczyzn i kobiet różnią się istotnie statystycznie (p<0,05). Kobiety oceniają stosowanie kar jako mniej skuteczne niż mężczyźni (Średnia/suma rang odpowiedzi kobiet jest mniejsza niż mężczyzn)
Czy typ klasy różnicuje aspiracje edukacyjne Uczniowie z klas o profilu matematycznym częściej chcą studiować niż uczniowie klas o profilu humanistycznym lub biologicznym Nie ma różnicy w aspiracjach edukacyjnych uczniów klas o profilu matematycznym, humanistycznym i biologicznym. Test H Kruskala-Wallisa pozwala ustalić czy różnica pomiędzy grupami jest istotna statystycznie, czyli czy możemy odrzucić hipotezę zerową (która zakłada, że rozkłady nie różnią się) przy ustalonym poziomie istotności.
Czy w przyszłości zamierzasz podjąć naukę na studiach wyższych? Zdecydowanie tak Raczej tak Raczej nie Zdecydowanie nie kodowanie 1 2 3 4 Uporządkowanie rang: najmniejsza ranga (1) zdecydowanie tak
W celu policzenia w programie SPSS testu H Kruskala-Wallisa wybieramy menu Analiza >Testy nieparametryczne >Testy tradycyjne > K prób niezależnych
1. Zmienną, której rangi w trzech grupach chcemy porównać (Kontynuowanie nauki na studiach) przesuwamy do okienka po prawej stronie Zmienne testowane 2. Do okienka Zmienna grupująca przesuwamy zmienną, która wyznacza porównywane grupy (Profil klasy) 3. Wybieramy przycisk [Definiuj grupy], aby wpisać kody wartości zmiennej grupującej wyznaczające zakres porównywanych grup (1 kod najmniejszy, 3 kod największy) 4. Akceptujemy [OK]
p-wartość Jeśli istotność testu (p-wartość) jest mniejsza od 0,05 to odrzucamy hipotezę zerową zakładającą równość rozkładów. Przyjmujemy, że rozkłady różnią się istotnie statystycznie (p<0,05) Jeśli istotność testu (p-wartość) jest większa od 0,05 to nie ma podstaw do odrzucenia hipotezy zerowej zakładającej równość rozkładów Analiza testem H Kruskala-wallisa wykazała, że w uczniowie klas o rożnych profilach nie różnią się w deklaracjach kontynuowania nauki na studiach. Różnice są nieistotne statystycznie. Uczniowie klas o profilu matematycznym, biologicznyczym i humanistycznym tak samo często deklarują chęc podjęcia w przyszłości studiów. (Średnie rangi odpowiedzi są na zbliżonym poziomie)
Czy obejrzenie kreskówki z elementami przemocy wpływa na poziom agresji Obejrzenie kreskówki z elementami przemocy podnosi poziom agresji Nie ma różnicy w poziomie agresji przed i po obejrzeniu kreskówki czyli oglądanie kreskówek nie wpływa na poziom agresji Test Wilcoxona pozwala ustalić czy różnica pomiędzy rozkładami jest istotna statystycznie, czyli czy możemy odrzucić hipotezę zerową (która zakłada, że mediany/rozkłady nie różnią się) przy ustalonym poziomie istotności. Poziom agresji mierzony był na skali od 1 (brak agresji) do 10 (wysoki poziom agresji)
W celu policzenia w programie SPSS testu Wilcoxona wybieramy menu Analiza >Testy nieparametryczne >Testy tradycyjne > Dwie próby zależne
1. Zmienne, które chcemy porównać (Agresja_przed, Agresja_po) przesuwamy do okienka po prawej stronie 2. Akceptujemy [OK]
p-wartość Jeśli istotność testu (p-wartość) jest mniejsza od 0,05 to odrzucamy hipotezę zerową zakładającą równość rang (takie same rozkłady). Przyjmujemy, że rozkłady różnią się istotnie statystycznie (p<0,05) Jeśli istotność testu (p-wartość) jest większa od 0,05 to nie ma podstaw do odrzucenia hipotezy zerowej zakładającej równość rozkładów Analiza testem Wilcoxona wykazała, że poziom agresji istotnie statystycznie (p<0,05) różni się wśród badanych przed i po obejrzeniu kreskówki z elementami przemocy. Obejrzenie kreskówki zwiększyło poziom agresji. (Dodatnie rangi świadczące o wzroście poziomu agresji stwierdzono dla 18 badanych, ujemne obniżenie poziomu agresji - dla 3 badanych, wiązania czyli taki sam poziom przed i po dla 4 badanych)
Czy poziom akceptacji przemian społecznych w Polsce jest rożny wśród osób deklarujących poglądy lewicowe i prawicowe? Czy poziom gotowości do pomagania innym jest różny wśród kobiet i mężczyzn? Czy studenci różnych specjalności pedagogiki (AK, RzPS, EWiP, POWiP, PSiS) różnią się poziomem kompetencji społecznych? Czy kobiety różnią się od mężczyzn poziomem wykształcenia? Czy poziom sympatii do Hiszpanów zmienia się po wakacjach w Barcelonie? Czy zainteresowanie muzyką klasyczną jest różne wśród osób z wykształceniem zawodowym, średnim i wyższym? Czy poziom zadowolenia ze studiów jest różny wśród studentów na poszczególnych latach studiów magisterskich? Czy ocena poziom stresu przed egzaminem jest różna wśród studentów deklarujących przygotowanie i nieprzygotowanie do egzaminu. Czy poziom zadowolenia ze studiów jest różny wśród studentów na poszczególnych latach studiów licencjackich? Czy częstość chodzenia do kina jest różna wśród mieszkańców miast i wsi? Czy częstość korzystania z czytelni jest różna przed sesją i w czasie jej trwania? Czy ocena bezpieczeństwa na drogach jest różna wśród pieszych, rowerzystów i kierowców samochodów?
Czy zaufanie do policji różni się wśród uczniów liceów i szkół zawodowych? Zdecydowanie tak Raczej tak Ani tak ani nie Raczej nie Zdecydowanie nie 5 4 3 2 1
Czy po zastosowaniu odżywki zmienia się ocena łatwości układania się włosów (fryzury)? Ocena: Bardzo łatwo ułożyć fryzurę (8).. Bardzo trudno ułożyć fryzurę (1)
Czy poczucie poziomu sprawstwa jest różne wśród kobiet i mężczyzn? Zdecydowanie tak Raczej tak Ani tak ani nie Raczej nie Zdecydowanie nie 1 2 3 4 5
Czy obejrzenie dobrej komedii poprawia nastrój? Ocena nastroju: Zdecydowanie pozytywna (10).. Zdecydowanie negatywna (1)
Czy zaufanie do rządu jest różne wśród młodzieży szkół zawodowych i liceów? Zdecydowanie tak Raczej tak Ani tak ani nie Raczej nie Zdecydowanie nie 5 4 3 2 1
Czy interesujesz się polityką? Zdecydowanie tak Raczej tak Raczej nie Zdecydowanie nie 1 2 3 4
Czy obdarzasz zaufaniem Kościół? Nigdy Czasami Przeważnie Zawsze 1 2 3 4