KSZTAŁTOWANIE OPTYMALNYCH WARUNKÓW PRACY PRZY WYSTĘPOWANIU HAŁASU ZAWODOWEGO I POZAZAWODOWEGO Teresa LIS, Krzysztof NOWACKI, Krystyna BENTKOWSKA-SENATOR
HAŁAS jeden z czynników, który ma szczególnie negatywne oddziaływanie na środowisko, a zatem i na człowieka pomimo uciążliwości, jest trudny do oszacowania w wymiarze finansowym, ze względu na szeroki zakres szkód, które są ponoszone przesz całe społeczeństwo i osoby prywatne z tytułu strat w produkcji, pogorszenia jakości usług, uszczerbku na zdrowiu, czy też obniżenia wartości nieruchomości znajdujących się w zasięgu oddziaływania hałasu
HAŁAS wszelkie niepożądane, nieprzyjemne, dokuczliwe, uciążliwe dźwięki oddziałujące na narząd słuchu i inne zmysły oraz części organizmu człowieka każdy niepożądany dźwięk, który może być uciążliwy lub szkodliwy dla zdrowia lub zwiększać ryzyko wypadku przy pracy
HAŁAS Zakres częstotliwości pozwala rozróżnić: - hałas infradźwiękowy o niskich częstotliwościach słyszalnych od 1 do 16 Hz, - hałas słyszalny o częstotliwościach drgań od 15 Hz do 20 khz, - hałas ultradźwiękowy o wysokich częstotliwościach drgań, powyżej 20 khz, tj. powyżej zakresu słyszalnego dla człowieka.
Prawdopodobnie najgłośniejszym dźwiękiem wyemitowanym na Ziemi w czasach historycznych był dźwięk towarzyszący wybuchowi indonezyjskiego wulkanu Krakatau w 1883 roku. Szacuje się, że towarzyszący mu poziom natężenia dźwięku wynosił 300-350 db. Słyszano go aż w odległości 4325 km od miejsca wybuchu
Słuch jest pierwszym w pełni wykształconym i funkcjonującym narządem zmysłu w łonie matki. Słuch jest też ostatnia nitką łączącą człowieka ze światem zewnętrznym w chwili śmierci. Uszkodzenia narządu słuchu są najczęstszymi przypadłościami trapiącymi ludzi w zindustrializowanym społeczeństwie. Co trzeci dorosły Polak zgłasza problemy ze słuchem. Jest to zjawisko mające tendencję zwyżkową. Zjawisko to obserwowane jest zarówno w Europie, jak i w USA. Winny jest wszędobylski hałas.
Hałas w środowisku pracy jest charakteryzowany przez: poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy nie może przekraczać 85 db; maksymalny poziom dźwięku A - nie może przekraczać wartości 115 db; szczytowy poziom dźwięku C - nie może przekraczać wartości 135 db.
Klimat akustyczny środowiska zespół zjawisk akustycznych występujących na danym obszarze, niezależnie od źródeł, które je wywołują codziennie 1xw tygodniu 1xw miesiącu 1xw roku nigdy 8 11 35 17 UDZIAŁ PROCENTOWY 19 3 59 55 24 54 19 11 11 5 19 8 16 5 27 8 35 8 5 16 22 RUCH ULICZNY RUCH LOTNICZY RUCH KOLEJOWYPRZEMYSŁ/FABRYKA SĄSIEDZI ŹRÓDŁO DŹWIĘKU
Klimat akustyczny środowiska zespół zjawisk akustycznych występujących na danym obszarze, niezależnie od źródeł, które je wywołują codziennie 1xw tygodniu 1xw miesiącu 1xw roku nigdy UDZIAŁ PROCENTOWY 8 11 19 3 59 55 24 8 8 5 35 54 19 11 11 5 19 8 16 22 17 16 5 27 35 udział procentowy 5 14 43 16 22 40 35 59 54 35 40 19 22 11 8 19 14 3 14 8 3 5 3 5 RUCH ULICZNY RUCH LOTNICZY RUCH KOLEJOWYPRZEMYSŁ/FABRYKA SĄSIEDZI źródło dźwięku ŹRÓDŁO DŹWIĘKU bardzo uciążliwy dosyć uciążliwy uciążliwy trochę uciążliwy nieuciążliwy
Uciążliwość hałasu 100 90 UDZIAŁ PROCENTOWY, % 80 70 60 50 40 30 20 10 w nocy w czasie snu 8 16 3 0 ŹRÓDŁO HAŁASU codziennie 1xw tygodniu 1xw miesiącu 1xw roku nigdy 73 w czasie pracy stukot szum pisk inne
Uciążliwość hałasu Lp. Uciążliwość Wskaźnik Graniczna wartość poziomu dźwięku komfort akustyczny 1 Ryzyko chorób sercowonaczyniowych L Aeq pora dzienna < 50 db 70 db 65 db 2 Poważna uciążliwość 55 db 3 Umiarkowana uciążliwość 50 db teren w strefie śródmiejskiej 4 Ryzyko chorób sercowonaczyniowych L Aeq» L N pora nocna < 40 db 60 db 55 db 5 Zakłócenia snu 45 db
PODSUMOWANIE Negatywny wpływ hałasu na kondycję fizyczną i psychiczną obywateli, pracowników jest niedoceniany, co może w przyszłości przynieść niepowetowane szkody. Brak poważnego traktowania problemu, również przez Ministerstwo Środowiska, nie rokuje dobrze dla naszego społeczeństwa. Pewną iskierką nadziei jest fakt zainteresowania się tym problemem Senatu RP, który stwierdził m.in.: Europa, w tym Polska, są zagrożone wzrastającym poziomem hałasu przede wszystkim komunikacyjnego, wynikającym ze wzmożonej presji komunikacji, szczególnie widocznej w Polsce;
PODSUMOWANIE Negatywne oddziaływanie hałasu na zdrowie i kondycję człowieka, szczególnie dzieci i młodzież jest dobrze poznane i niekwestionowane przez środowisko specjalistów z dziedziny medycyny i akustyków oraz liczne organizacje (np. WHO); Zwraca się uwagę na straty, jakie ponosi państwo z tytułu wycofywania się osób z niedosłuchem lub głuchotą z aktywności zawodowej, a także z aktywnego życia w społeczeństwie;
PODSUMOWANIE Świadomość zagrożenia hałasem w społeczeństwie jest na dość niskim poziomie, przede wszystkim z dwóch powodów: braku wiedzy o skutkach narażenia słuchu na nadmierny i długotrwały hałas, braku bezpośrednich i widocznych skutków oddziaływania hałasu na człowieka (pogarszanie się słuchu często jest nazywane cichą plagą latami może rozwijać się w ukryciu); Podjęta w UE oraz w Polsce, próba koordynacji walki z hałasem znajduje się w fazie początkowej. Dotyczy ona określenia i ujednolicenia metodyki pomiaru hałasu na całym obszarze UE, zbadania aktualnego stanu klimatu akustycznego oraz wprowadzania instrumentów ograniczających hałas.
Dziękuję za uwagę