ZESZYTY KONIUNKTURY W GOSPODARCE POLSKIEJ

PRACE I MATERIAŁY Instytutu Rozwoju Gospodarczego SGH ZESZYTY KONIUNKTURY W GOSPODARCE POLSKIEJ NR 32 Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Warszawa 217

Rada Programowa Elżbieta Adamowicz (Przewodnicząca), Joanna Klimkowska (Sekretarz), Andrzej Kowalski Marco Malgarini, Gernot Nerb, Ataman Ozyildirim, Janusz Stacewicz, István János Tóth Komitet Redakcyjny i adres Redakcji: Konrad Walczyk (Redaktor naczelny) Ewa Ratuszny (Sekretarz Redakcji) ul. Madalińskiego 6/8, 2-13 Warszawa www.sgh.waw.pl/irg Artykuły zawarte w publikacji zostały zrecenzowane zgodnie z wytycznymi MNiSW Wydanie I Wersja papierowa czasopisma jest wersją pierwotną www.sgh.waw.pl/instytuty/irg/publikacje Copyright by Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa 217 Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie, przedrukowanie i rozpowszechnianie całości lub fragmentów niniejszej publikacji bez zgody wydawcy zabronione. Wydawnictwo: Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Oficyna Wydawnicza Al. Niepodległości 162, 2-4 Warszawa e-mail:wydawnictwo@sgh.waw.pl www.sgh.waw.pl/wydawnictwo ISSN 1428-32 Druk i oprawa: Nakład 1 egz. Zamówienie:

SPIS TREŚCI I. WSTĘP... 4 II. KONIUNKTURA W GOSPODARCE POLSKIEJ... Joanna Klimkowska III. KONIUNKTURA W ROLNICTWIE... 7 Piotr Szajner, Konrad Walczyk 1. Omówienie wyników... 7 2. Wyniki szczegółowe... 9 IV. KONIUNKTURA W PRZEMYŚLE PRZETWÓRCZYM... 3 Elżbieta Adamowicz, Konrad Walczyk 1. Omówienie wyników... 3 2. Wyniki szczegółowe... 6 V. KONIUNKTURA W BUDOWNICTWIE... 93 Maria Podgórska, Ewa Ratuszny 1. Omówienie wyników... 93 2. Wyniki szczegółowe... 9 VI. KONIUNKTURA W HANDLU... 118 Katarzyna Majchrzak 1. Omówienie wyników... 118 2. Wyniki szczegółowe... 121 VII. KONIUNKTURA W BANKOWOŚCI... 144 Stanisław Kluza, Oskar Krzesicki 1. Omówienie wyników... 144 2. Wyniki szczegółowe... 147 VIII. KONDYCJA GOSPODARSTW DOMOWYCH... 1 Sławomir Dudek 1. Omówienie wyników... 1 2. Wyniki szczegółowe... 17 IX. SUMMARY... 166 Elżbieta Adamowicz, Sławomir Dudek, Joanna Klimkowska, Stanisław Kluza, Oskar Krzesicki, Katarzyna Majchrzak, Maria Podgórska, Konrad Walczyk

4 I. WSTĘP 1. Informacje zawarte w niniejszym numerze Zeszytów koniunktury w gospodarce polskiej oparte są na wynikach ankietowych badań koniunktury wykonanych przez Instytut Rozwoju Gospodarczego Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie (IRG SGH). Badania przeprowadzono w następujących działach gospodarki polskiej: - rolnictwie w 11 edycji badania w kwietniu 217 r. wzięło udział 217 gospodarstw rolnych; - przemyśle przetwórczym w 343 i 344 edycji badania w kwietniu i maju 217 r. uczestniczyło, odpowiednio: 269 i 298 przedsiębiorstw; - budownictwie w 9 edycji badania w kwietniu 217 r. wzięły udział 164 przedsiębiorstwa budowlane; - handlu w 94 edycji badania w kwietniu 217 r. odpowiedzi udzieliło 12 przedsiębiorstw handlowych; - bankowości w 73 edycji badania w kwietniu 217 r. uczestniczyło 2 banków; - gospodarstwach domowych w 99 edycji badania w kwietniu 217 r. wzięło udział 729 respondentów. 2. Badania koniunktury są prowadzone przez IRG SGH raz na kwartał, z wyjątkiem badania w przemyśle przetwórczym, które jest prowadzone co miesiąc. Ankiety są wysyłane do losowo wybranej grupy odbiorców, z zachowaniem warunku reprezentatywności, w pierwszym miesiącu kwartału (w badaniu w przemyśle przetwórczym w połowie miesiąca). Kwestionariusze zawierają pytania dotyczące aktywności ekonomicznej ankietowanych jednostek. Pytamy o to, jak obecna sytuacja respondentów, tj. w okresie, w którym udzielają odpowiedzi, zmieniła się w porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego kwartału lub roku, oraz o ich przewidywania co do sytuacji w analogicznym okresie kolejnego kwartału lub roku w porównaniu z sytuacją bieżącą. Niektóre pytania dotyczą tylko zmian, które zaszły. Wyjątkiem jest badanie koniunktury w bankowości, w którym ankietowani oceniają, jak ich sytuacja w kwartale poprzedzającym badanie zmieniła się względem kwartału wcześniejszego oraz jak ta sytuacja zmieni się w kwartale, w którym prowadzone jest badanie. Niniejsze opracowanie przedstawia zatem sytuację w głównych działach gospodarki polskiej na początku II kwartału 217 r. na tle poprzednich miesięcy. Jedynie w przypadku przemysłu przetwórczego ocena kwartalna została sporządzona na podstawie wyników za dwa pierwsze miesiące II kwartału 217 r. 3. Syntetyczną informację o koniunkturze w gospodarce polskiej dostarcza barometr IRG SGH (BARIRG). Jest on średnią ważoną ze wskaźników koniunktury opracowanych na podstawie wyników wszystkich badań koniunktury IRG SGH oraz wyników badania koniunktury w transporcie, prowadzonego przez Instytut Transportu Samochodowego w Warszawie. 4. Szczegółowy opis metod badawczych i wzory kwestionariuszy zamieszczono na stronie internetowej IRG SGH: http://kolegia.sgh.waw.pl/pl/kae/struktura/irg/koniunktura/documents/ metoda_badawcza.pdf.

II. KONIUNKTURA W GOSPODARCE POLSKIEJ Z początkiem II kwartału 217 r. wartość barometru IRG SGH (BARIRG) wynosi +,2 pkt (Rysunek 1). W porównaniu z poprzednim kwartałem wartość barometru wzrosła o 7,2 pkt. Kwartalny wzrost wartości barometru jest typowy dla tej pory roku (średni wzrost wynosi 6,1 pkt) i zgodny z przewidywaniami z I kwartału. Dla wskaźników cząstkowych wchodzących w skład barometru nie zaobserwowano kierunków zmian, które można by uznać za nietypowe dla II kwartału roku, jednakże skala zmian odbiega w niektórych przypadkach od notowanych dotąd wielkości. Jedynie w dwóch obszarach: handlu i transporcie samochodowym odnotowano spadek wartości wskaźnika, odpowiednio o: 2,6 i 8,6 pkt. W przypadku handlu nie odbiega on znacznie od średniej, natomiast w transporcie jest znacznie poniżej średniej. W pozostałych pięciu dziedzinach nastąpił wzrost wartości wskaźnika koniunktury. Największy wzrost, choć na poziomie średniej, obserwujemy w budownictwie (o 29, pkt). Mimo tej poprawy w budownictwie utrzymuje się spadkowy trend. Następny co do wielkości wzrost odnotowano w przemyśle przetwórczym o 11,4 pkt. Ostatnio tak znaczny wzrost wskaźnika przemysłowego w II kwartale miał miejsce w 211 r. Również znaczący wzrost odnotowano w kondycji gospodarstw domowych, o 8,1 pkt, przede wszystkim za sprawą wyraźnej poprawy prognoz sytuacji gospodarczej w kraju oraz na rynku pracy. Utrzymują się pozytywne oceny w rolnictwie, czego wynikiem jest wzrost wartości wskaźnika w skali kwartału o prawie, pkt (już poprzedni kwartał charakteryzował się wyjątkowo wysoką wartością wskaźnika). Niemal tyle samo zwiększył się wynik sektora bankowego. Wymienionych pięć działów wniosło łącznie 8,6 pkt do wzrostu wartości barometru. 2 1 1 - -1-1 -2-2 -3-3 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 27 29 21 211 212 213 214 21 216 217 2 1 1 - -1-1 -2 BARIRG średnia składnik cykliczny (prawa skala) Rysunek 1. Barometr IRG SGH w latach 1999-217. W porównaniu z II kwartałem 216 roku wartość barometru IRG SGH wzrosła o 2,8 pkt (Rysunek 2). Wzrost ten jest wynikiem głównie poprawy ocen gospodarstw domowych i rolnych oraz przedsiębiorstw przemysłowych. Te trzy działy wniosły,9 punktu do rocznego wzrostu wartości barometru. Znacznie jednak pogorszyły się oceny transportowców, co zaowocowało prawie dwoma punktami spadku wartości barometru. Utrzymuje się zapoczątkowana w roku 214 tendencja niewielkich zmian wartości barometru IRG SGH w skali roku. Dla II kwartału roku wartości barometru IRG SGH są na ogół ujemne i wyższe niż w pierwszym kwartale ze względu na pozytywne oddziaływanie czynników sezonowych. Drugi kwartał 217 r. zatem nie odbiega od dotychczasowych wzorców sezonowości. Wartości barometru od dłuższego czasu

6 utrzymują się poniżej zera. Długookresowa średnia nieznacznie się zwiększyła i wynosi obecnie -9, pkt. Zwiększyła się średnia dla II kwartału roku; wynosi teraz -7, pkt. Jeśli natomiast wziąć pod uwagę te lata, w których wartość barometru była ujemna w II kwartale, to średnia ta wynosi -9, pkt. Zmiany te są skutkiem wyższej niż zazwyczaj wartości barometru w II kwartale br. styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień - -1-1 -2-2 213 214 21 216 217 Rysunek 2. Barometr IRG SGH w kolejnych latach 213-217. Dodatnie wartości wskaźników koniunktury odnotowano w: przemyśle przetwórczym, budownictwie, handlu i w sektorze bankowym. W pozostałych obszarach, tj. w: gospodarstwach domowych, rolnictwie oraz transporcie samochodowym wskaźniki przyjęły wartości ujemne. Jest to typowy rozkład dodatnich i ujemnych wartości wskaźników w II kwartale roku. Rozpiętość wartości wynosi 41 pkt i jest mniejsza niż średnia dla tej pory roku. Najwyższą wartość wskaźnika odnotowano w budownictwie (+14,4 pkt). W sektorze bankowym jest nieco niższa i równa +11,1 pkt. W przemyśle i handlu wartości wskaźników wynoszą, odpowiednio: +,1 i +3,3 pkt. Jedynie dla przemysłu odnotowany wynik jest niższy od średniej dla II kwartału. Z ujemnych wartości najmniejszą przyjmuje wskaźnik dla transportu samochodowego, -26,6 pkt, a następnie wskaźnik kondycji gospodarstw domowych, -, pkt, i wskaźnik koniunktury rolnej, -,6 pkt. W odniesieniu do wskaźników cząstkowych obraz jest zróżnicowany. Wyniki ostatnich dwóch kwartałów być może są zwiastunem końca znacznych fluktuacji ocen sektora bankowego i powrotu do bardziej stabilnych ocen. Konsumenci utrzymują, a nawet powiększają swój optymizm, co znajduje odbicie w wyraźnym wzrostowym trendzie wartości wskaźnika kondycji gospodarstw domowych. Dołączają do nich rolnicy, którzy po raz kolejny wyrazili swoje optymistyczne oceny, co również uwidacznia się w zapoczątkowanym rok temu wzrostowym trendzie wartości wskaźnika. Pozostali uczestnicy badań są zdecydowanie mniej skłonni do wyrażania takiego optymizmu dotyczy to przedsiębiorstw przemysłowych, budowlanych oraz handlowych, a w przypadku przedsiębiorstw transportowych dominują od pewnego czasu oceny pesymistyczne, co przekłada się na wyraźny trend spadkowy wartości wskaźnika koniunktury transportowej. Mimo pewnych optymistycznych wyników cząstkowych dla II kwartału, których źródłem jest przede wszystkim ożywienie sezonowe, prognozy wartości barometru nie rokują znacznej poprawy koniunktury w najbliższych miesiącach.

7 III. KONIUNKTURA W ROLNICTWIE 1. Omówienie wyników badania 1. W II kwartale 217 r. koniunktura w polskim rolnictwie ponownie poprawiła się. Jest to już piąty kwartał z rzędu poprawy koniunktury rolnej. Wartość wskaźnika koniunktury IRG SGH (IRGAGR) wzrosła o 4,7 punktu, z poziomu -,3 pkt do -,6 pkt. Poprawa wynika zarówno ze wzrostu przychodów gospodarstw rolnych (w większym stopniu wartość wskaźnika wyrównanych przychodów pieniężnych, jednej ze składowych wskaźnika IRGAGR, zwiększyła się o,6 punktu, z poziomu -11,7 pkt do -6,1 pkt), jak i z poprawy nastrojów gospodarstw rolnych (wartość wskaźnika zaufania, drugiej składowej IRGAGR, jest wyższa od wartości sprzed kwartału o 3,1 pkt). W skali roku wartości wskaźnika koniunktury i obu wskaźników cząstkowych wzrosły o, odpowiednio: 13,4, 13,1 i 13,9 pkt. Wskaźnik złożony niemal osiągnął symboliczny poziom wyznaczony linią, pkt. W całej historii badania koniunktury rolnej przez IRG został on przekroczony tylko czterokrotnie. Z kolei wskaźnik zaufania osiągnął wartość niższą jedynie od zanotowanej tuż przed wybuchem światowego kryzysu finansowego i gospodarczego 27+. Można powiedzieć, że gospodarstwa rolne ogarnęła euforia. Jeśli nałoży się na to przewidywane, sezonowe polepszenie się sytuacji finansowej rolników, należy spodziewać się w przyszłym kwartale rekordowo wysokich wyników. 2. Poprawa koniunktury jest niemal powszechna wzrost wskaźnika zanotowano dla wszystkich wyróżnianych grup gospodarstw rolnych z wyjątkiem tych, które zajmują się uprawą roślin wieloletnich i rozmnażaniem roślin. Najsilniej poprawę koniunktury odczuły gospodarstwa: duże, tj. o powierzchni 1- ha (wzrost wartości wskaźnika o,6 pkt), położone w makroregionie środkowozachodnim (o 6, pkt), prowadzone przez młodych rolników, w wieku do 3 lat (o 13,7 pkt), z wykształceniem wyższym (o 1, pkt), zajmujące się chowem i hodowlą zwierząt (o 1,3 pkt). 3. Wartość salda odpowiedzi na pytanie o wielkość przychodów pieniężnych 1 wzrosła o 12,7 pkt w porównaniu z wartością z I kwartału i wynosi -,4 pkt. Jest o 18,3 pkt wyższa od wartości sprzed roku. Kwartalny wzrost odnotowano dla wszystkich badanych grup gospodarstw rolnych; największy dla gospodarstw położonych w makroregionie zachodnim (o 18,1 pkt), o powierzchni powyżej ha (o 18,3 pkt), prowadzących działalność w zakresie uprawy roślin innych niż wieloletnie (o 17,6 pkt), prowadzonych przez osoby młode, w wieku do 3 lat (o 3,1 pkt), z wykształceniem wyższym (o 21,6 pkt). Powodem wzrostu przychodów pieniężnych były wyższe ceny skupu. W szczególności wyższe były ceny skupu żywca wieprzowego i wołowego, mleka oraz pszenicy i jęczmienia. Niższe były tylko ceny skupu żywca drobiowego, kukurydzy i owsa. Rolnicy spodziewają się wzrostu przychodów w III kwartale roku. Wzrost ten będzie raczej konsekwencją wysokich cen skupu, bowiem niekorzystne warunki pogodowe wiosną (przymrozki i duże opady) niekorzystnie wpłyną na wielkość produkcji niektórych produktów (owoce, warzywa, zboża). Wzrost cen skupu będzie więc niwelowany mniejszą podażą, co ograniczy wzrost przychodów pieniężnych, jaki zwykle obserwujemy latem. 4. Wartość salda odpowiedzi na pytanie o oszczędności gospodarstw rolnych nieznacznie obniżyła się, o 1, pkt, do poziomu -27,9 pkt. Jest jednak wyższa niż rok wcześniej o 13,2 pkt. Kwartalne 1 Salda odpowiedzi na pytanie o wielkość przychodów pieniężnych nie należy mylić ze wskaźnikiem wyrównanych przychodów pieniężnych. Wskaźnik jest średnią ważoną czterech sald: salda diagnostycznego i salda prognostycznego z okresu, w którym wskaźnik jest liczony, oraz salda diagnostycznego i salda prognostycznego z okresu poprzedzającego. Jest więc niejako obciążony przeszłością. Taka konstrukcja ma na celu osłabić jego podatność na silne wahania poszczególnych sald pod wpływem czynników nadzwyczajnych i działających krótkotrwale.

8 zmiany wartości salda są zróżnicowane między poszczególnymi grupami gospodarstw rolnych. Największe spadki zanotowano dla gospodarstw położonych w makroregionie środkowowschodnim (o 8,7 pkt), o powierzchni do 7 ha (o 6,4 pkt), zajmujących się rozmnażaniem roślin (o 2,7 pkt), prowadzonych przez osoby w wieku powyżej 6 lat (o 12,7 pkt), z wykształceniem podstawowym (o 7,7 pkt). Wzrost wartości salda odnotowano tylko dla niektórych grup gospodarstw rolnych. Rolnicy przewidują poprawę stanu ich oszczędności w następnym kwartale.. Pogorszył się stan zadłużenia gospodarstw rolnych. Wartość salda jest wyższa niż przed kwartałem o 6,3 punktu (w przypadku tego pytania wzrost wartości salda oznacza pogorszenie się sytuacji). Wzrost zadłużenia odnotowano we wszystkich badanych grupach gospodarstw rolnych z wyjątkiem położonych w makroregionie północnym. Rolnicy spodziewają się poprawy stanu ich zadłużenia w kolejnym kwartale. 6. W ciągu kwartału wzrosły wartości sald odpowiedzi na pytania o wielkość zakupów: nawozów mineralnych, pasz treściwych i środków ochrony roślin o, odpowiednio: 11,,,7 i 14, pkt. To drugi kwartał z rzędu, gdy zwiększają się zakupy obrotowych środków produkcji. Wzrost odnotowano dla niemal wszystkich wyróżnionych grup gospodarstw domowych. Dla wielu z nich salda osiągnęły wartości dodatnie. To być może najdobitniejszy wyraz impetu w produkcji rolnej. Obecne wartości sald są również wyższe niż przed rokiem o, odpowiednio: 14,8, 3, i 9, pkt. 7. Nieco (o 1, pkt proc., do wysokości 4,7%) obniżył się odsetek gospodarstw, które zamierzają dokonać zakupu maszyn i urządzeń rolniczych. Nie zmienił się natomiast odsetek gospodarstw, które planują dokonać inwestycji w budynki i budowle; wynosi obecnie 18,6%. Zmiany w nastawieniu inwestycyjnym są różne między badanymi grupami gospodarstw domowych, jednak na ogół niewielkie. Najsilniej proinwestycyjnie nastawieni są rolnicy młodzi i z wyższym wykształceniem. 8. Pomimo wzrostu dostępności kredytu preferencyjnego (z 74,2% do 77,%) odsetek gospodarstw rolnych, które zamierzają zaciągnąć kredyt, obniżył się z 26,9% do 23,%. Zmniejszył się również odsetek gospodarstw, które zaciągnęły kredyt na warunkach preferencyjnych (o 2, pkt proc.), oraz odsetek gospodarstw, które wzięły kredyt na warunkach rynkowych (o,7 pkt proc). Pomimo więc niskich stóp procentowych rolnicy wolą finansować produkcję rolną ze środków własnych, czemu sprzyja poprawiająca się sytuacja dochodowa gospodarstw rolnych 9. Rolnicy zamierzają przeznaczyć dopłaty bezpośrednie w pierwszej kolejności na zakup środków produkcji (4,8%), bieżące potrzeby życiowe (31,4%) i inwestycje w gospodarstwo (24,9%). Na cele produkcyjne przeznaczą dopłaty przede wszystkim rolnicy prowadzący duże gospodarstwa (pow. 1 ha), młodzi (do 4 lat), lepiej wykształceni i zajmujący się chowem i hodowlą zwierząt.

9 2. Wyniki szczegółowe WSKAŹNIK KONIUNKTURY 1 - -1-1 -2-2 -3-3 -4 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 1 1 - -1-1 -2 IRGAGR średnia trend liniowy składnik cykliczny (prawa skala) Q1 216 Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 1. wskaźnik przychodów pieniężnych -21,2-19,2-1,1-7,8-11,7-6,1 2. wskaźnik zaufania -3, -3, -,8-2,2 7,3 1,4 wskaźnik koniunktury (1.ˣ ) -1,2-14, -7, -,9 -,3 -,6 2 1-1 -2-3 -4 - -6 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 wskaźnik wyrównanych przychodów pieniężnych wskaźnik zaufania

1 Wskaźnik koniunktury wg makroregionów 2, - -1-1 -2-2 -2,7-1,8 -, -3,4-3,1-3,7-6,1-6,4-6,8-8,3-1,9-1,6-14, -2,2 północny środkowozachodni zachodni środkowowschodni południowy Q2 216 Q1 217 Q2 217 1 Wskaźnik koniunktury wg powierzchni gospodarstw rolnych,9 1,2 6,3 - -1-1 -2-2 -4,7-4,1-1,6-9,9-12,1-14, -16,1-19, -21,1 do 7 ha 7-1 ha 1- ha powyżej ha Q2 216 Q1 217 Q2 217 2 2 1 1 - -1-1 -2-2 Wskaźnik koniunktury wg wieku prowadzącego gospodarstwo rolne 19,2, 4,8-1,2-3,3-6, -9,3-8,8-12,7-17,9-16,8-19,7 do 3 lat 31-4 lat 46-6 lat powyżej 6 lat Q2 216 Q1 217 Q2 217

11 Wskaźnik koniunktury wg wykształcenia prowadzącego gospodarstwo rolne 1 1 1, - -1-1 -2-2,, -1,6-6,2-4,6-9,1-13,2-2,3 podstawowe i zasadnicze zawodowe średnie i pomaturalne zawodowe wyższe Q2 216 Q1 217 Q2 217 Wskaźnik koniunktury wg grup PKD 27 2 21,6 2 1 13, 1, 2,7 - -1-1 -2-8,1-7,1-2,1-1,6-3,7-4,7-3,6-7,2-1,8-4,2-2 uprawa roślin innych niż wieloletnie uprawa roślin wieloletnich rozmnażanie roślin Q2 216 Q1 217 Q2 217-21,8 chów i hodowla zwierząt działalność mieszana

12 NASTROJE GOSPODARSTW ROLNYCH 3 2 1-1 -2-3 -4-1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 saldo średnia trend liniowy Q1 216 Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 1. z ufnością 18,3 19,1 19,7 18,1 24,2 27, 2. z obawą 67,1 64,8 66,4 68, 6,4 61, 3. ze strachem 14,6 16,1 13,9 13,4 1,4 11, saldo (1.-3.) 3,7 3,,8 4,7 13,8 16, wskaźnika zaufania (1.-2.ˣ,1-3.) -1,2-3, -,8-2,2 7,3 1,4 Nastroje gospodarstw rolnych wg makroregionów 3 2 24,8 23,8 2 1 1 4,8 1,9 13, 1,2 7, 1,1 19,2 19, 13,1 7,7 9,4 - -1-3,7-3,7 północny środkowozachodni zachodni środkowowschodni południowy Q2 216 Q1 217 Q2 217

13 Nastroje gospodarstw rolnych wg powierzchni gospodarstw rolnych 3 2 2 1 1,7 19,2 18,8 24,9 26,1 1 2,9 2,1,7 2,7 - -1-1 -4,3-4,1-9, do 7 ha 7-1 ha 1- ha powyżej ha Q2 216 Q1 217 Q2 217 Nastroje gospodarstw rolnych wg wieku prowadzącego gospodarstwo rolne 6 48,3 4 32,7 3 2 1 17,3 8,3 19,6 22,6 8, 9,7,2 1,1-1 -3,2 -,1 do 3 lat 31-4 lat 46-6 lat 13,8 Q2 216 Q1 217 Q2 217

14 Nastroje gospodarstw rolnych wg wykształcenia prowadzącego gospodarstwo rolne 4 3 3 2 2 1 1 - -1 19, 19,9 16, 17,2,9 4,4 4,9 -,8 podstawowe średnie i pomaturalne zawodowe wyższe Q2 216 Q1 217 Q2 217 3, 6 4 Nastroje gospodarstw rolnych wg grup PKD 27, 3 26,9 27,3 28,9 27,1 2 1 18,3 13,4 13,6 1,9 8,1 17,2 12,1 12,2-1 uprawa roślin innych niż wieloletnie uprawa roślin wieloletnich rozmnażanie roślin -3,8 chów i hodowla zwierząt -2, działalność mieszana Q2 216 Q1 217 Q2 217

1 PRZYCHODY PIENIĘŻNE 2 1-1 -2-3 -4 - -6-7 -8 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 stan przewidywania średnia stanu trend liniowy stanu Q1 216 Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 przewidywania 1. wzrosły 13,4 17,4 24,2 32,9 21, 23,7 31,8 2. nie zmieniły się 36,6 41, 38,1 3,2 39,8 47,1 41,1 3. zmalały,1 41,1 37,8 31,9 39,1 29,1 27,1 brak 9, 8, 7,3,4 9,6 7,6,1 saldo (1.-3.) -36,7-23,7-13,6 1, -18,1 -,4 4,7 1 Przychody pieniężne wg makroregionów 6, - -1-1 -2-2 -3-3 -,7-4, -3,6-1,7-11,9-18, -16, -19, -18, -17,3-23,8-27,6-27,7-28,6 północny środkowozachodni zachodni środkowowschodni południowy Q2 216 Q1 217 Q2 217

16 Przychody pieniężne wg powierzchni gospodarstw rolnych 2, - -1-3,2-1 -2-2 -3-26, -19,8-18,6-2,1-16,8-22, -1,1-16, -1,8-3 -4-3, do 7 ha 7-1 ha 1- ha powyżej ha Q2 216 Q1 217 Q2 217 Przychody pieniężne wg wieku prowadzącego gospodarstwo rolne 3 2 2,4 1 1,7-1 -2-7,1-14,7-1, -8,6-14,3-11,6-3 -4-2,3-24,1-33,7-31,3 do 3 lat 31-4 lat 46-6 lat powyżej 6 lat Q2 216 Q1 217 Q2 217

17 1 1 - -1-1 -2-2 -3-3 Przychody pieniężne wg wykształcenia prowadzącego gospodarstwo rolne -4,9-6,4-12,8-11,4-18,3-19,2-23,6-3, podstawowe średnie i pomaturalne zawodowe wyższe Q2 216 Q1 217 Q2 217 1,2 2 1 1 - -1-1 -2-2 -3-3 -2,1-26, uprawa roślin innych niż wieloletnie -8,9-8, -9,4-11,4 Przychody pieniężne wg grup PKD 27 uprawa roślin wieloletnich 1,8-2,9 1,3 rozmnażanie roślin -29,6 Q2 216 Q1 217 Q2 217 3,8 14,2 chów i hodowla zwierząt -9,9-21,1-22,6 działalność mieszana

18 OSZCZĘDNOŚCI -1-2 -3-4 - -6-7 -8 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 stan przewidywania średnia stanu trend liniowy stanu Q1 216 Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 przewidywania 1. wzrosły 8, 7, 12,9 1, 14,2 12, 19,4 2. nie zmieniły się 39,9 43,9 42, 4,2 4,2 47,2 46, 3. zmalały 1,6 48,6 4,1 39,3 4,6 4,4 34,1 4. brak 19,3 19,8 18,2 17,4 16,4 16,7 16,4 saldo (1.-3.) -43,1-41,1-32,2-23,8-26,4-27,9-14,7 - -1-1 -2-2 -3-3 -4-4 - Oszczędności wg makroregionów -18,9-18, -21,8-22, -21,3-27,6-29,6-29,9-32,1-31,9-36,6-39,6-4, -42,3-44, północny środkowozachodni zachodni środkowowschodni południowy Q2 216 Q1 217 Q2 217

19 Oszczędności wg powierzchni gospodarstw rolnych - -1-1 -2-2 -3-3 -4-4 -21,9-2,8-24,1-28,1-29,1-3,6-32,2-33,2-39, -39,1-39,7-42,2 do 7 ha 7-1 ha 1- ha powyżej ha Q2 216 Q1 217 Q2 217 Oszczędności wg wieku prowadzącego gospodarstwo rolne -1-2 -17,2-13,1-3 -4-33,6-3,1-23,4-23, -3,9-32,8-34, -27,7-39,4 - -6-48,4 do 3 lat 31-4 lat 46-6 lat powyżej 6 lat Q2 216 Q1 217 Q2 217

2 - -1-1 -2-2 -3-3 -4-4 - Oszczędności wg wykształcenia prowadzącego gospodarstwo rolne -18,7-29,1-26,9-27,2-29,7-36,8-39,6-47,6 podstawowe średnie i pomaturalne zawodowe wyższe Q2 216 Q1 217 Q2 217-13,2 Oszczędności wg grup PKD 27, - -1-1 -2-2 -3-3 -4-4 -32,8-32,6-16,9-21,9-34, -9,6-2,7-39, -12,6-18, -26,8-27,6-41,4 - -46,9 uprawa roślin innych niż wieloletnie uprawa roślin wieloletnich rozmnażanie roślin chów i hodowla zwierząt działalność mieszana Q2 216 Q1 217 Q2 217

21 ZADŁUŻENIE 1 - -1-1 -2-2 -3-3 -4-4 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 stan przewidywania średnia stanu trend liniowy stanu Q1 216 Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 przewidywania 1. wzrosło 12,8 14,6 11,4 11,3 1,7 12,9 11,6 2. nie zmieniło się 38,3 4,4 43,1 39,7 4,2 42,1 39,4 3. zmalało 48,9 4, 4, 48,9 49,1 4, 49, 4. brak 32, 34,8 33,8 32,9 36,8 37,1 37,2 saldo (1.-3.) -36,1-2,4-34,1-37,6-38,4-32,1-37,4 Zadłużenie wg makroregionów -1-2 -3-4 - -6-1,2-14,8-18,1-17, -2,7-22,8-31,7-33, -34,1-3,8-4,9-47, -2,1-1,3 -,8 północny środkowozachodni zachodni środkowowschodni południowy Q2 216 Q1 217 Q2 217

22 Zadłużenie wg powierzchni gospodarstw rolnych - -1-1 -2-2 -18,4-19,8-3 -3-4 -26,6-3, -33, -28, -27,4-28,9-32,1-36,2-34, -4-42,1 do 7 ha 7-1 ha 1- ha powyżej ha Q2 216 Q1 217 Q2 217 Zadłużenie wg wieku prowadzącego gospodarstwo rolne - -1-1 -2-2 -16,3-1,3-3 -3-29,3-28,1-27,3-27,3-28,9-28,8-27, -4-4 -37,1-39,2-4, do 3 lat 31-4 lat 46-6 lat powyżej 6 lat Q2 216 Q1 217 Q2 217

23 - -1-1 -2-2 -3-3 -4-4 - Zadłużenie wg wykształcenia prowadzącego gospodarstwo rolne -18,2-24,3-29,4-3, -34,8-32,2-37,6-43,4 podstawowe średnie i pomaturalne zawodowe wyższe Q2 216 Q1 217 Q2 217-27,8 Zadłużenie wg grup PKD 27-1 -2-3 -4-17,8-18, -28,9-29,7-33,2-2, -22,1-28,8-3,3 - -6 uprawa roślin innych niż wieloletnie -41,6 uprawa roślin wieloletnich -1, -, rozmnażanie roślin -41, Q2 216 Q1 217 Q2 217-47,4-6,7 chów i hodowla zwierząt działalność mieszana

24 ZAKUPY NAWOZÓW MINERALNYCH 1-1 -2-3 -4 - -6-7 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 saldo średnia trend liniowy Q1 216 Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 1. wzrosły 12, 14, 1,6 12,8 13,8 18,8 2. nie zmieniły się 6,4 8,3 8,2 6,1 62,9 64, 3. zmalały 27,7 27,2 26,3 27,1 23,2 16,7 4. nie dokonano 11,2 4, 3,8 9, 8, 4,3 saldo (1.-3.) -1,7-12,7-1,7-14,3-9,4 2,1 Zakupy nawozów wg makroregionów 1,6 3,6 1,6 3, - -1,2-6, -1-1 -2-8,8-8,3-8, -11,2-1,7-11,4-13,4-1,7-17,7 północny środkowozachodni zachodni środkowowschodni południowy Q2 216 Q1 217 Q2 217

2 2 1 Zakupy nawozów wg powierzchni gospodarstw rolnych 17,8 1 2,3, 2,7 - -1-1 -2-2 -1,9-8,9-11,8-14,9-2,1-22,3-21, -22,7 do 7 ha 7-1 ha 1- ha powyżej ha Q2 216 Q1 217 Q2 217 Zakupy nawozów wg wieku prowadzącego gospodarstwo rolne 3 2 1 4,7 2,9 9,6-1 -2-3 -4-1,8-1,8-3,8-8,2-14, -12,6-18,2-21, -32,6 do 3 lat 31-4 lat 46-6 lat powyżej 6 lat Q2 216 Q1 217 Q2 217

26 Zakupy nawozów wg wykształcenia prowadzącego gospodarstwo rolne 2 17,1 1 1 4,3 1,7 4,2 - -1-1 -2-7,6-9, -12,6-16, -18,1 podstawowe średnie i pomaturalne zawodowe wyższe Q2 216 Q1 217 Q2 217 Zakupy nawozów wg grup PKD 27 3 2 26,1 2 1 1 6,8, 1,9 8,6 4,8 - -1-1 -2-7,6-8,7 uprawa roślin innych niż wieloletnie -3,7 uprawa roślin wieloletnich -12,8 rozmnażanie roślin -13,8-2,4 chów i hodowla zwierząt -1,7-12,7-16,1 działalność mieszana Q2 216 Q1 217 Q2 217

27 ZAKUPY PASZ TREŚCIWYCH 1 - -1-1 -2-2 -3-3 -4-4 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 saldo średnia trend liniowy Q1 216 Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 1. wzrosły 18,9 14,9 14, 11, 1,3 13,8 2. nie zmieniły się 8,3 8,9 8, 6, 6, 64,1 3. zmalały 22,8 26,2 27, 29, 24,3 22,1 4. nie dokonano 3,8 27,4 32,8 31, 37,8 3, saldo (1.-3.) -3,9-11,3-12, -18, -14, -8,3 Zakupy pasz wg makroregionów - -1-4,3-7,1-9,7 -, -4,4-1 -12, -13,3-12,7-12,8-11,8-12,2-2 -16,2-16, -16,8-2 -21,6 północny środkowozachodni zachodni środkowowschodni południowy Q2 216 Q1 217 Q2 217

28 Zakupy pasz wg powierzchni gospodarstw rolnych,7 - -1-1 -2-2 -3-6, -6,6-6, -1,7-12,7-13,7-17,1-19,6-2,7-23,6-2,1 do 7 ha 7-1 ha 1- ha powyżej ha Q2 216 Q1 217 Q2 217 2 16,7 Zakupy pasz wg wieku prowadzącego gospodarstwo rolne 1 1,2-1 -2-3 -2,4-9,8-9,2-3,8-14,2-17,8-13,6-16,2-28,8-22, -4 do 3 lat 31-4 lat 46-6 lat powyżej 6 lat Q2 216 Q1 217 Q2 217

29 Zakupy pasz wg wykształcenia prowadzącego gospodarstwo rolne 2,8 - -,6-1 -1-7,8-12,3-8, -1,4-2 -16,9-18, -18,6 podstawowe średnie i pomaturalne zawodowe wyższe Q2 216 Q1 217 Q2 217 4 Zakupy pasz wg grup PKD 27 3,7 3 2 1 1,1 9,4 8,3 7, 3,9-1 -2-3 -4-21, -28, -28, uprawa roślin innych niż wieloletnie -3,6-21,9 uprawa roślin wieloletnich rozmnażanie roślin Q2 216 Q1 217 Q2 217-2,1 chów i hodowla zwierząt -1,7-16,3-16, działalność mieszana

3 ZAKUPY ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN 1-1 -2-3 -4 - -6 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 saldo średnia trend liniowy Q1 216 Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 1. wzrosły 1,6 12,9 16,9 1,8 1,2 1,8 2. nie zmieniły się 6,6 61,8 8,4 9,6 62,7 6, 3. zmalały 28,8 2,3 24,7 29,6 27,1 18,7 4. nie dokonano 17,1,9 4,8 13,1 1,2 6,2 saldo (1.-3.) -18,2-12,4-7,8-18,8-16,9-2,9 1 Zakupy środków ochrony roślin wg makroregionów 1, 4, - -1 -,6-2,2-3, -6,2-1,7-1 -2-2 -12, -12,8-12,2-14,9-14,3-16,7-18,7-21,6 północny środkowozachodni zachodni środkowowschodni południowy Q2 216 Q1 217 Q2 217

31 Zakupy środków ochrony roślin wg powierzchni gospodarstw rolnych 2 1 1 - -1-1 -2-2 -3 13,9,3-4, -3,4-1, -13,6-14,3-2,4-18,9-22,1-2,4-26, do 7 ha 7-1 ha 1- ha powyżej ha Q2 216 Q1 217 Q2 217 2 1 Zakupy środków ochrony roślin wg wieku prowadzącego gospodarstwo rolne 16,4 3,7-1 -2-4,4-1,3-7,9-13,4-8,2-17,9-18,9-19, -17,8-3 -4 - -38, do 3 lat 31-4 lat 46-6 lat powyżej 6 lat Q2 216 Q1 217 Q2 217

32 Zakupy środków ochrony roślin wg wykształcenia prowadzącego gospodarstwo rolne 2 17,2 1 1 - -1-1 -9,1-11, -3,7-4,7 -, -2-2 -18, -17,6-22, podstawowe średnie i pomaturalne zawodowe wyższe Q2 216 Q1 217 Q2 217 4 3 Zakupy środków ochrony roślin wg grup PKD 27 27, 2 1,4 7,6 4,4-1 -2-8,8-14, -4, -2,1-7,2-7,1-1,8-13,2-1,3-3 uprawa roślin innych niż wieloletnie uprawa roślin wieloletnich -24,3 rozmnażanie roślin Q2 216 Q1 217 Q2 217 chów i hodowla zwierząt -22,2 działalność mieszana

33 INWESTYCJE W MASZYNY I URZĄDZENIA 4 4 % 3 3 2 2 1 1 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 dokonano średnia trend liniowy w % Q1 216 Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 dokonano 42,6 37,9 39,7 38,2 42,2 4,7 nie dokonano 7,4 62,1 6,3 61,8 7,8 9,3 6 Inwestycje w maszyny i urządzenia wg makroregionów % 4 3 36,2 47, 43,3 34,6 29,4 3,1 48,3 42,1 37,3 46,3 44,6 4,2 28, 37,4 33, 2 1 północny środkowozachodni zachodni środkowowschodni południowy Q2 216 Q1 217 Q2 217

34 Inwestycje w maszyny i urządzenia wg powierzchni gospodarstw rolnych 7 6 7,8, 3,2 % 4 3 2 27,2 28, 24,9 2,1 2,9 3,7 39, 43,1 41,3 1 do 7 ha 7-1 ha 1- ha powyżej ha Q2 216 Q1 217 Q2 217 Inwestycje w maszyny i urządzenia wg wieku prowadzącego gospodarstwo rolne 7 6 47,4 2,2 61,2 4,9 49, 47,4 % 4 3 2 3,9 37, 3,2 27,8 2,8 24,4 1 do 3 lat 31-4 lat 46-6 lat powyżej 6 lat Q2 216 Q1 217 Q2 217

3 Inwestycje w maszyny i urządzenia wg wykształcenia prowadzącego gospodarstwo rolne 6 % 4 3 29,4 36, 33,3 41,4 43,9 42,9 47,7 47,6,7 2 1 podstawowe średnie i pomaturalne zawodowe wyższe Q2 216 Q1 217 Q2 217 8 7 Inwestycje w maszyny i urządzenia wg grup PKD 27 67,4 6 % 4 3,6 42,8 44, 4,4 41,9 1,3 49,7 4,9 46,7 4,4 36,8 3,7 3 2,8 2 13,6 1 uprawa roślin innych niż wieloletnie uprawa roślin wieloletnich rozmnażanie roślin chów i hodowla zwierząt działalność mieszana Q2 216 Q1 217 Q2 217

36 INWESTYCJE W BUDYNKI I BUDOWLE 28 26 24 22 % 2 18 16 14 12 1 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 dokonano średnia trend liniowy w % Q1 216 Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 dokonano 18,8 14,1 16,8 16,7 18,6 18,6 nie dokonano 81,2 8,9 83,2 83,3 81,4 81,4 Inwestycje w budynki i budowle wg makroregionów 2 2 % 1 17,4 16,1 14,8 1, 14,9 14,1 12,7 2,6 19, 1,4 22,4 22,9 12,8 1 9,3 9,6 północny środkowozachodni zachodni środkowowschodni południowy Q2 216 Q1 217 Q2 217

37 Inwestycje w budynki i budowle wg powierzchni gospodarstw rolnych 3 2 2,1 2,8 2 % 1 13,2 14,3 14, 13,7 13,6 18,4 18,1 2,2 1 1,1 9,9 do 7 ha 7-1 ha 1- ha powyżej ha Q2 216 Q1 217 Q2 217 Inwestycje w budynki i budowle wg wieku prowadzącego gospodarstwo rolne 3 26, 27, 2 21,2 22,6 2 % 1 16, 17,7 11,3 16,1 1,4 12,2 11, 1 8,2 do 3 lat 31-4 lat 46-6 lat powyżej 6 lat Q2 216 Q1 217 Q2 217

38 Inwestycje w budynki i budowle wg wykształcenia prowadzącego gospodarstwo rolne 3 2 27,1 24,8 27,1 2 % 1 14,9 1,8 13,9 18,8 18,1 1 9,8 podstawowe średnie i pomaturalne zawodowe wyższe Q2 216 Q1 217 Q2 217 4 4 Inwestycje w budynki i budowle wg grup PKD 27 4,9 3 3 % 2 2 1 1,6 1,1 12,9 21,8 28,3 18,3 12,8 18, 2,8 23,7 12,7 18, 18, 1 uprawa roślin innych niż wieloletnie uprawa roślin wieloletnich, rozmnażanie roślin chów i hodowla zwierząt działalność mieszana Q2 216 Q1 217 Q2 217

39 DOSTĘPNOŚĆ KREDYTÓW PREFERENCYJNYCH 9 9 8 8 % 7 7 6 6 4 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 tak średnia trend liniowy w % Q1 216 Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 tak 76,3 77,4 7,9 74,8 74,2 77, nie 23,7 22,6 24,1 2,2 2,8 22, Dostępność kredytów preferencyjnych wg makroregionów 9 8 7 8,2 7,6 73,4 78, 79, 8,9 78,4 79,3 78,2 7,3 71,4 72,6 6, 82, 78,7 6 % 4 3 2 1 północny środkowozachodni zachodni środkowowschodni południowy Q2 216 Q1 217 Q2 217

4 Dostępność kredytów preferencyjnych wg powierzchni gospodarstw rolnych 9 8 7 6 6,8 68,8 6,7 67, 8, 7,8 8, 8,1 8, 82, 78,8 7, % 4 3 2 1 do 7 ha 7-1 ha 1- ha powyżej ha Q2 216 Q1 217 Q2 217 Dostępność kredytów preferencyjnych wg wieku prowadzącego gospodarstwo rolne 9 8 7 6 76,3 71,9 71,9 8,4 78,9 76,3 7, 77, 77,4 74,8 7,8 62,3 % 4 3 2 1 do 3 lat 31-4 lat 46-6 lat powyżej 6 lat Q2 216 Q1 217 Q2 217

41 % 84 82 8 78 76 74 72 7 68 66 64 62 Dostępność kredytów preferencyjnych wg wykształcenia prowadzącego gospodarstwo rolne 72,8 69, 73,9 79, 7,3 78,8 81,1 8,7 podstawowe średnie i pomaturalne zawodowe wyższe 81,7 Q2 216 Q1 217 Q2 217 9 8 7 6 % 4 3 2 1 79,6 79,3 72, Dostępność kredytów preferencyjnych wg grup PKD 27 81,7 81,6 76,1 76,9 76,8 7,6 7,8 76, 71,1 6,4 6,6 4, uprawa roślin innych niż wieloletnie uprawa roślin wieloletnich rozmnażanie roślin chów i hodowla zwierząt działalność mieszana Q2 216 Q1 217 Q2 217

42 ZAMIAR WZIĘCIA KREDYTU 4 % 4 3 3 2 2 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 tak średnia trend liniowy w % Q1 216 Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 tak 28,3 22,8 23,3 22,9 26,9 23, nie 71,7 77,2 76,7 77,1 73,1 76, Zamiar wzięcia kredytu wg makroregionów 3 3 2 24,9 31,9 27,2 24,1 23,3 31,7 29, 22, 2,3 22, % 2 1 18,8 18,9 1,1 18,3 14, 1 północny środkowozachodni zachodni środkowowschodni południowy Q2 216 Q1 217 Q2 217

43 Zamiar wzięcia kredytu wg powierzchni gospodarstw rolnych 4 4 3 39,8 39,8 34,1 % 3 2 2 1 13,1 13, 12, 17,2 1,2 21,9 26,6 24, 1 8,2 do 7 ha 7-1 ha 1- ha powyżej ha Q2 216 Q1 217 Q2 217 Zamiar wzięcia kredytu wg wieku prowadzącego gospodarstwo rolne 4 3 3 2 % 2 1 33, 36,3 29, 2,6 31,1 27,9 19,8 23,9 2,6 16,2 13, 16,2 1 do 3 lat 31-4 lat 46-6 lat powyżej 6 lat Q2 216 Q1 217 Q2 217

44 Zamiar wzięcia kredytu wg wykształcenia prowadzącego gospodarstwo rolne 4 3 3 2 % 2 1 1,4 22,3 19,6 24,8 33,6 28,8 29,6 24,9 27,1 1 podstawowe średnie i pomaturalne zawodowe wyższe Q2 216 Q1 217 Q2 217 Zamiar wzięcia kredytu wg grup PKD 27 3 3 2 % 2 21,4 28, 26, 17, 31,1 27,9 33,3 28,1 27,1 27,6 22,7 2,8 2,4 1 12,2 1 6,8 uprawa roślin innych niż wieloletnie uprawa roślin wieloletnich rozmnażanie roślin chów i hodowla zwierząt działalność mieszana Q2 216 Q1 217 Q2 217

4 ZACIĄGNIĘCIE KREDYTU PREFERENCYJNEGO 7 6 6 % 4 4 3 3 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 tak średnia trend liniowy w % Q1 216 Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 tak 39,1 33,4 34,8 37,4 36, 34, nie 6,9 66,6 6,2 62,6 64, 66, 4 4 3 3 % 2 2 1 1 Zaciągnięcie kredytu preferencyjnego wg makroregionów 44, 37, 36,9 36, 3,9 34,4 34,6 32,7 32,6 31, 32, 3, 24,4 21, 16,3 północny środkowozachodni zachodni środkowowschodni południowy Q2 216 Q1 217 Q2 217

46 Zaciągnięcie kredytu preferencyjnego wg powierzchni gospodarstw rolnych 6,9 4,1 47, 4 % 3 3, 36, 36,9 2 1 17,1 16,9 1,1 1,8 19,6 17,8 do 7 ha 7-1 ha 1- ha powyżej ha Q2 216 Q1 217 Q2 217 Zaciągnięcie kredytu preferencyjnego wg wieku prowadzącego gospodarstwo rolne 4 4 3 3 % 2 2 31, 34,9 3,9 4,2 39,4 39,4 29,7 36, 32,2 19,6 21,1 23,8 1 1 do 3 lat 31-4 lat 46-6 lat powyżej 6 lat Q2 216 Q1 217 Q2 217

47 % 4 4 3 3 2 2 1 1 Zaciągnięcie kredytu preferencyjnego wg wykształcenia prowadzącego gospodarstwo rolne 28,3 3,8 28,2 36,8 38,1 36,3 32,8 39,3 podstawowe średnie i pomaturalne zawodowe wyższe Q2 216 Q1 217 Q2 217 4,6 Zaciągnięcie kredytu preferencyjnego wg grup PKD 27 4 4 3 3 % 2 2 29,9 36,7 36,4 31, 3,4 2,6 21,8 18,2 17,9 42,1 38, 38,2 36,3 32,8 31,8 1 1 uprawa roślin innych niż wieloletnie uprawa roślin wieloletnich rozmnażanie roślin chów i hodowla zwierząt działalność mieszana Q2 216 Q1 217 Q2 217

48 ZACIĄGNIĘCIE KREDYTU RYNKOWEGO 28 26 24 22 % 2 18 16 14 12 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 tak średnia trend liniowy w % Q1 216 Q1 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 tak 24, 18,8 2,3 21,9 21,9 21,2 nie 76, 81,2 79,7 78,1 78,1 78,8 Zaciągnięcie kredytu rynkowego wg makroregionów % 3 2 2 1 2,8 19, 19,9 1,1 1, 12,9 26, 23,1 23,8 24,4 24, 21,1 12,7 22,7 18,7 1 północny środkowozachodni zachodni środkowowschodni południowy Q2 216 Q1 217 Q2 217

49 Zaciągnięcie kredytu rynkowego wg powierzchni gospodarstw rolnych 3 3 31,7 29,9 28,2 2 21,9 21,1 % 2 1 17,3 1,2 14,7 11,3 12,1 16,9 17,3 1 do 7 ha 7-1 ha 1- ha powyżej ha Q2 216 Q1 217 Q2 217 Zaciągnięcie kredytu rynkowego wg wieku prowadzącego gospodarstwo rolne 2 2 22,7 22,2 22,6 23,1 23, 2,3 18, 21,6 2,8 % 1 1 12,9 1, do 3 lat 31-4 lat 46-6 lat powyżej 6 lat Q2 216 Q1 217 Q2 217

Zaciągnięcie kredytu rynkowego wg wykształcenia prowadzącego gospodarstwo rolne 2 2 19,7 23, 2, 22,1 22,3 18,8 18,3 17,4 2,1 % 1 1 podstawowe średnie i pomaturalne zawodowe wyższe Q2 216 Q1 217 Q2 217 Zaciągnięcie kredytu rynkowego wg grup PKD 27 4 3 3 2 % 2 2,8 18,8 19, 29,7 19,4 16,8 34,1 28,6 18,2 32,3 2, 2,7 19,6 2,3 16,6 1 1 uprawa roślin innych niż wieloletnie uprawa roślin wieloletnich rozmnażanie roślin chów i hodowla zwierząt działalność mieszana Q2 216 Q1 217 Q2 217

1 ZNACZENIE DOPŁAT UE WZGLĘDEM UZYSKANYCH PRZYCHODÓW Q2 212 Q2 213 Q2 214 Q2 21 Q2 216 Q2 217 bieżące potrzeby życiowe 3,1 26,2 26,1 27,9 32,3 31,4 zakupy środków produkcji 4,8 46,8 47, 43,3 4,7 4,8 inwestycje w gospodarstwo 24,7 29,3 29,4 27,2 21,6 24,9 dokupno ziemi,4 7,6,4 6,1 4,2, inne cele 8,2 7,9 7,6 9, 8,9 8,1 6 Przeznaczenie dopłat bezpośrednich wg makroregionów 4 37, 42,4 48,3 47,6 47,9 36,2 3,9 41, 3 2 2,7 24,4 23,7 26,8 27,3 2,1 2, 1 4,3 3,8,7 4,9 9,6 północny środkowozachodni zachodni środkowowschodni południowy bieżące potrzeby życiowe zakupy środków produkcji inwestycje w gospodarstwo dokupno ziemi Przeznaczenie dopłat bezpośrednich wg powierzchni gospodarstw rolnych 6 4 38,8 44,2 41,1 39,9 49,1 4, 36,2 3 26,9 27, 24,6 2 17, 17, 1 4,3 2,3,4 8,3 do 7 ha 7-1 ha 1- ha powyżej ha bieżące potrzeby życiowe zakupy środków produkcji inwestycje w gospodarstwo dokupno ziemi

2 6 Przeznaczenie dopłat bezpośrednich wg wieku prowadzącego gospodarstwo rolne 4 3 24,1 4,9 33,6 46,4 29,8 26, 34,2 48, 21,8 4,9 36, 2 12,4 1 6,6 6,9 3, 2,9 do 3 lat 31-4 lat 46-6 lat powyżej 6 lat bieżące potrzeby życiowe zakupy środków produkcji inwestycje w gospodarstwo dokupno ziemi Przeznaczenie dopłat bezpośrednich wg wykształcenia prowadzącego gospodarstwo rolne 6 4 41,7 4,3 48,2 4,6 33,8 3 26,1 26,8 24,8 2 18,7 1 3,4,6 6,8 podstawowe średnie i pomaturalne zawodowe wyższe bieżące potrzeby życiowe zakupy środków produkcji inwestycje w gospodarstwo dokupno ziemi 7 Przeznaczenie dopłat bezpośrednich wg grup PKD 27 6 8,3 4,1 44,9 49,8 4,7 4 3 2 34, 24,6 26,9 19,2 33,3 22,2 28,6 32, 24,8 1 uprawa roślin innych niż wieloletnie,6,1 uprawa roślin wieloletnich 8,3, rozmnażanie roślin 6,8 chów i hodowla zwierząt 4, działalność mieszana bieżące potrzeby życiowe zakupy środków produkcji inwestycje w gospodarstwo dokupno ziemi

3 IV. KONIUNKTURA W PRZEMYŚLE PRZETWÓRCZYM 1. Omówienie wyników 1. W drugim kwartale 217 r. odnotowano poprawę koniunktury w przemyśle przetwórczym. Wartość wskaźnika koniunktury w przemyśle przetwórczym (IRGIND) w kwietniu 217 r. obniżyła się o 2,7 pkt, z poziomu +7,8 pkt do wysokości +,1 pkt. W maju nastąpił kolejny jej spadek o 1,7 pkt. W porównaniu jednak z lutym wartość IRGIND była wyższa o,3 pkt, a w skali roku wzrost wyniósł, pkt. Pomimo poprawy koniunktury, zarówno w skali kwartału jak i roku, wskaźnik koniunktury wciąż dryfuje w okolicy swojej długookresowej średniej, nie wykazując żadnego wyraźnego trendu. Ten stan utrzymuje się już niemal dwa lata. Obserwowany w ostatnich latach wzrost niepewności w działalności gospodarczej spowodował odstępstwa od utrwalonych wzorców zmian koniunktury w cyklu rocznym. Ciągle utrzymuje się duża zmienność na rynkach i trudno dostrzec oznaki stabilizacji. Choć przewidywania są (umiarkowanie) optymistyczne, nie należy raczej spodziewać się trwałej poprawy koniunktury w dłuższej perspektywie. 2. Zmiany koniunktury były zróżnicowane w zależności od form własności przedsiębiorstw, wielkości przedsiębiorstwa, rodzaju produkcji i miejsca prowadzenia działalności. W ciągu trzech miesięcy dzielących maj od lutego wartość wskaźnika koniunktury liczonego dla przedsiębiorstw prywatnych wzrosła o,1 pkt, a dla publicznych obniżyła się o 1,1 pkt. Dla obu przyjmuje obecnie wartość dodatnią, odpowiednio: +2,7 i +,7 pkt. W przekroju według wielkości przedsiębiorstwa spadek wartości wskaźnika odnotowano tylko w grupie przedsiębiorstw zatrudniających od 21 do pracowników (o 7,6 pkt). Dla tej również grupy firm wskaźnik przyjął w maju wartość najniższą, -11,4 pkt. Najsilniej koniunktura poprawiła się w grupie przedsiębiorstw najmniejszych, zatrudniających do osób wartość wskaźnika IRGIND zwiększyła się o 11,9 pkt. Najwyższą wartość wskaźnik koniunktury przyjął w maju dla przedsiębiorstw największych, zatrudniających ponad pracowników (+1, pkt). W przekroju według głównych grup produktowych poprawę koniunktury w skali kwartału odnotowano we wszystkich grupach przedsiębiorstw; największą w produkcji dóbr konsumpcyjnych trwałego użytku (wskaźnik IRGIND zwiększył swoją wartość o 1,3 pkt), a najmniejszą w produkcji nietrwałych dóbr konsumpcyjnych (o 2,6 pkt). Obecnie najwyższą wartość, +11, pkt, wskaźnik koniunktury przyjmuje dla produkcji dóbr inwestycyjnych, a najniższą (i jedyną, która jest ujemna), -2, pkt, dla produkcji nietrwałych dóbr konsumpcyjnych. Zmiany koniunktury w przekroju regionalnym cechowała największa zmienność. W porównaniu z lutym koniunktura poprawiła się w siedmiu województwach: dolnośląskim, kujawsko-pomorskim, lubelskim, małopolskim, mazowieckim, warmińsko-mazurskim i wielkopolskim. Największy wzrost wskaźnika koniunktury, o 44,9 pkt, odnotowano dla województwa warmińsko-mazurskiego. W pozostałych województwach koniunktura pogorszyła się; najsilniej w województwie opolskim (wartość wskaźnika zmniejszyła się o 2,8 pkt). Obecnie najwyższą wartość, +42,3 pkt, wskaźnik przyjmuje dla województwa warmińsko-mazurskiego, a najniższą, -3,9 pkt, dla województwa zachodniopomorskiego. 3. Podobnie jak w poprzednich badaniach, odpowiedzi na poszczególne pytania ankiety, zarówno w odniesieniu do sald diagnostycznych jak i prognostycznych, były zróżnicowane. Wartość salda odpowiedzi na pytanie o wielkość produkcji wzrosła o,1 pkt w kwietniu, lecz spadła w maju aż o 18,9 pkt do poziomu bliskiego zeru (+,4 pkt). W porównaniu z lutym 217 r. wartość salda zwiększyła się o 6,2 pkt. W skali roku nastąpił jednak spadek o 3,9 pkt. Podobnie jak w przypadku wskaźnika

4 koniunktury, pełzanie surowych wartości salda w otoczeniu jej długookresowej średniej. Przewidywania co do przyszłych zmian wielkości produkcji są optymistyczne. Również wartość salda odpowiedzi na pytanie o wielkość zamówień ogółem wzrosła w kwietniu i spadła w maju o, odpowiednio: 7,2 i 17,2 pkt. Od lutego wartość salda zwiększyła się jednak o 7, pkt i jest wyższa od wartości z maja 216 roku o 3,8 pkt. Na skutek dużego spadku w maju wartość salda jest obecnie ujemna i wynosi -7,9 pkt. Podobnie jak w przypadku salda odpowiedzi na pytanie o wielkość produkcji w przebiegu składnika cyklicznego widoczny jest trend boczny. Przewidywania cechuje umiarkowany optymizm. Nieco inaczej kształtują się zamówienia eksportowe. Wprawdzie po kwietniowym wzroście (o 1,9 pkt) w maju zanotowano spadek wartości salda o 4,4 pkt, jednak w ciągu trzech miesięcy saldo obniżyło swoją wartość o 1,3 pkt. Zmiana w skali roku wyniosła +7,6 pkt. W przebiegu składnika cyklicznego utrzymuje się tendencja malejąca i w prognozach producentów trudno dostrzec oznaki jej odwrócenia. Wartość salda odpowiedzi na pytanie o poziom zapasów spadała w kolejnych miesiącach o, odpowiednio: 3,3 pkt (w kwietniu) i 2,7 pkt (w maju). Obecnie wynosi -2,7 pkt. W porównaniu z lutym 217 r. jest niższa o 3, pkt, w ciągu roku zaś obniżyła się o,1 pkt. Saldo przewidywań od marca 216 r. przyjmuje wartości ujemne. Przedsiębiorstwa spodziewają się dalszego spadku zapasów w nadchodzącym okresie. Wartość salda odpowiedzi na pytanie o ceny wyrobów gotowych w kwietniu wzrosła o 1,7 pkt., a w maju obniżyła się o 2,3 pkt (do wysokości +,6 pkt). W sumie, w ciągu trzech ostatnich miesięcy wartość salda zmniejszyła się o 4,1 pkt. Jest jednak wyższa niż przed rokiem o 1,2 pkt. Od ok. półtora roku utrzymuje się tendencja wzrostowa cen i firmy spodziewają się dalszego ich wzrostu w kolejnych miesiącach. Wartość salda odpowiedzi na pytanie o wielkość zatrudnienia maleje od marca 217 r. (o 1, punkt w kwietniu i o 4,8 pkt w maju). Jest jednak wyższa niż w lutym o,3 pkt i o tyle samo niższa od wartości z maja 216 roku. W przebiegu składnika cyklicznego widoczna jest wyraźna tendencja spadkowa, a ankietowani producenci spodziewają się dalszego pogorszenia się w tym obszarze swojej działalności w najbliższych miesiącach. Od września 216 r. do lutego 217 r. sytuacja finansowa przedsiębiorstw przemysłowych stopniowo pogarszała się. W marcu i kwietniu wartość salda rosła (o, odpowiednio: 8, i 4,7 pkt), pozostając ujemną. W maju ponownie spadła, o 2,9 pkt, i obecnie wynosi -6, pkt. W ciągu roku saldo zwiększyło wartość o 2, pkt. Mimo to w przebiegu składnika cyklicznego w dalszym ciągu nasila się tendencja spadkowa. Prognozy na najbliższe miesiące są jednak optymistyczne. Oceny ogólnej kondycji gospodarki polskiej w ciągu kwartału poprawiły się. Wartość salda rośnie systematycznie od lutego i w maju osiągnęła poziom dodatni po raz pierwszy od trzech lat (+1,2 pkt, o 26,1 pkt więcej niż przed rokiem). Tak wysokich ocen sytuacji gospodarczej w Polsce nie notowaliśmy od czasu wybuchu światowego kryzysu finansowego i gospodarczego 27+. Pomimo tego entuzjazmu w przebiegu składowej cyklicznej utrzymuje się trend spadkowy. W ciągu kwartału wartość salda odpowiedzi na pytanie o przeciętny koszt produkcji zmniejszyła się o 1,7 pkt i wynosi +4,8 pkt (jest jednak wyższa od poziomu sprzed roku o 23, pkt). Przedsiębiorstwa przewidują dalszy spadek kosztów w kolejnym kwartale. O 3, punkty procentowe zwiększył się stopień wykorzystania mocy produkcyjnych. Obecnie wynosi on 7,3% i jest wyższy od poziomu sprzed roku o 3,6 pkt proc. Przewidywany jest dalszy wzrost stopnia wykorzystania mocy produkcyjnych (o, pkt proc.).

W ciągu kwartału o 1,6 pkt wzrosła wartość salda odpowiedzi na pytanie o wielkość produkcji na eksport. Wynosi obecnie +,3 pkt i jest niższa od wartości sprzed roku o 2,4 pkt. Wzrostowi eksportu towarzyszy wzrost konkurencyjności naszych towarów na rynkach zagranicznych oraz zwiększenie się korzyści z eksportu w porównaniu do korzyści z produkcji na rynek krajowy. Prognozy na nadchodzący kwartał są jednak rozbieżne producenci spodziewają się, że eksport wzrośnie, lecz względne korzyści z eksportu zmniejszą się. 4. Zmniejszyła się uciążliwość najbardziej dokuczliwych barier działalności gospodarczej. Na pierwszych trzech miejscach przedsiębiorstwa wymieniają: niestabilne przepisy prawne (44,9%), podatki (44,1%) i niedostateczny popyt (42,3%). Narastają jednak problemy ze znalezieniem wykwalifikowanej siły roboczej i utrzymaniem płynności finansowej. Informuje o tym, odpowiednio: 28,3% i 21,3% ankietowanych przedsiębiorstw.

6 2. Wyniki szczegółowe WSKAŹNIK KONIUNKTURY 3 1 2 1 1-1 - -2-1 -3-1 -4-2 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 IRGIND średnia składnik cykliczny (prawa skala) składowe salda V 16 I 17 II 17 III 17 IV 17 V 17 1. wielkość produkcji przewidywania 9,2 1,6 1, 24, 6, 1, 2. wielkość zamówień stan -11,7-22,4-14,9 2,1 9,3-7,9 3. zapasy - stan 2,4-2,,8 3,3, -2,7 wskaźnik koniunktury (IRGIND): (1.+2.-3.)/3-1,6-6,3-1,9 7,8,1 3,4 7 Wskaźnik koniunktury wg sektorów własnościowych 6 4,7,4 3 2,7 2 1, -1-2 -3 -,6 przedsiębiorstwa publiczne V'16 IV'17 V'17-2,1 przedsiębiorstwa prywatne

7 1 Wskaźnik koniunktury wg wielkości zatrudnienia 1 2,6 9, 6,7, 4, 6,4 8,1 1, - -4,1 -,3-1 -7,1-11,4-1 do osób 1-2 osób 21- osób powyżej osób V'16 IV'17 V'17 14 12 1 8 6 7,7 Wskaźnik koniunktury wg głównych grup przemysłowych 6,9 11, 4 2 2, 2,2, 1,6-2 -4-6 -8-2,3-2, -3,7-3,9-6, półprodukty dobra inwestycyjne trwałe dobra konsumpcyjne nietrwałe dobra V'16 IV'17 V'17 konsumpcyjne

8 PRODUKCJA 4 3 2 1-1 -2-3 -4-1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 27 29 21 211 212 213 214 21 216 217 1 1 - -1-1 -2 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) V 16 II 17 III 17 IV 17 V 17 przewidywania wzrost 2, 19,7 34,2 36,6 2,7 32,3 brak zmiany 4,3 4,6 4,8 46,1 48,9,9 spadek 2,7 2,7 2, 17,3 2,3 16,8 saldo (1.-3.) 4,3-6, 14,2 19,3,4 1, 4 3 3 2 34,2 Produkcja wg sektorów własnościowych 2 1 1 17,3 17,8-1,8,3-1 -6,4 przedsiębiorstwa publiczne V'16 IV'17 V'17 przedsiębiorstwa prywatne

9 4 3 Produkcja wg wielkości zatrudnienia 31,8 3, 2 1 1,2 7,7 4,9 6,7 3,6,, 1,6 2, -1-2 -16,6 do osób 1-2 osób 21- osób powyżej osób V'16 IV'17 V'17 3 3 Produkcja wg głównych grup przemysłowych 3,2 2 2 17, 18,4 1 1 7,4 11,4 2,3 2, - -1-1 -2,7-3,9-3,4-6,4-8,8 półprodukty dobra inwestycyjne trwałe dobra konsumpcyjne nietrwałe dobra konsumpcyjne V'16 IV'17 V'17

6 ZAMÓWIENIA OGÓŁEM 3 2 1-1 -2-3 -4 - -6-7 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 27 29 21 211 212 213 214 21 216 217 1 1 - -1-1 -2-2 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) V 16 II 17 III 17 IV 17 V 17 przewidywania wzrost 2, 17, 26,6 3,2 22,1 24,8 brak zmiany 47,3 1,1 48,9 48,9 47,9 3,3 spadek 32,2 31,9 24, 2,9 3, 22, saldo (1.-3.) -11,7-14,9 2,1 9,3-7,9 2,8 2 1 1,8 Zamówienia wg sektorów własnościowych 1 8,4 2,1 - -1-1 -2-9,8-11, -1, przedsiębiorstwa publiczne przedsiębiorstwa prywatne V'16 IV'17 V'17

61 2 1 Zamówienia wg wielkości zatrudnienia 14,1 12,9 1 7, 6,3, - -1, -1, -1-8,4-1 -2-16,9-12,2-1,1-2 -3-24,1 do osób 1-2 osób 21- osób powyżej osób V'16 IV'17 V'17 2 2 Zamówienia wg głównych grup przemysłowych 19,8 1 1 9,3 4,2, 7,2 - -1-1 -2-2 -2,7-7, -1,4-1,1-16,8-1,3-19,3 półprodukty dobra inwestycyjne trwałe dobra konsumpcyjne nietrwałe dobra konsumpcyjne V'16 IV'17 V'17

62 ZAMÓWIENIA EKSPORTOWE 2 2 1 1-1 -2-1 -3-2 -4 - -3-6 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 27 29 21 211 212 213 214 21 216 217-4 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) V 16 II 17 III 17 IV 17 V 17 przewidywania wzrost 19,2 19, 18,7 23,8 18,7 18,3 brak zmiany 49,6 7,9 6,7 2, 8,2 9,2 spadek 31,2 22,6 2,6 23,8 23,1 22, nie dotyczy 29,1 3,1 28,8 3, 29,8 29,3 saldo (1.-3.) -12, -3,1-1,9, -4,4-4,2 2 Zamówienia eksportowe wg sektorów własnościowych 1,1-2 -4-6 -8-1 -1,8-2, -12-14 -16-18 -12,1-14,2-1,9 przedsiębiorstwa publiczne przedsiębiorstwa prywatne V'16 IV'17 V'17

63 Zamówienia eksportowe wg wielkości zatrudnienia 1 1,6 4,9 1,7 - -1-6,9-4,8-4, -4, -7,6-6,9-1 -2-16,1-1,6-16,9 do osób 1-2 osób 21- osób powyżej osób V'16 IV'17 V'17 1 4, Zamówienia eksportowe wg głównych grup przemysłowych 8, 7,1,2, - -1,4-1 -9,6-1 -12,6-2 -16, -18, -2-3 -22,2-2, półprodukty dobra inwestycyjne trwałe dobra konsumpcyjne nietrwałe dobra V'16 IV'17 V'17 konsumpcyjne

64 ZAPASY 2 1 1 1 - -1 8 6 4 2-2 -4-1 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 27 29 21 211 212 213 214 21 216 217-6 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) V 16 II 17 III 17 IV 17 V 17 przewidywania wzrost 16,2 1,4 1,4 13, 12,9 8,3 brak zmiany 7, 69,9 72, 73,1 71, 7, spadek 13,8 14,6 12,1 13, 1,6 16,2 saldo (1.-3.) 2,4,8 3,3, -2,7-7,9 12 1,6 Zapasy wg sektorów własnościowych 1 8,6 8 6 4 4,2 2 1,2-2 -,8-4 przedsiębiorstwa publiczne V'16 IV'17 V'17-3,3 przedsiębiorstwa prywatne

6 2 1 13, Zapasy wg wielkości zatrudnienia 16, 1 9,4 9, 1,, - -4,9-1 -1-8, -14,3-1,2-11,3-12,9-2 do osób 1-2 osób 21- osób powyżej osób V'16 IV'17 V'17 1 Zapasy wg głównych grup przemysłowych 7,4 1,8 4,1 4,8,, 2,9 4,9-1, - -, -4,2-1 -1-2 -1,4 półprodukty dobra inwestycyjne trwałe dobra konsumpcyjne nietrwałe dobra konsumpcyjne V'16 IV'17 V'17

66 CENY 3 3 2 2 1 1 - -1-1 -2 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 27 29 21 211 212 213 214 21 216 217 2 1 1 - -1-1 -2 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) V 16 II 17 III 17 IV 17 V 17 przewidywania wzrost,7 2, 16,4 17,3 14,8 12,7 brak zmiany 79, 69,8 74,4 74,3 76, 8,7 spadek 1,3 1,3 9,2 8,4 9,2 6,6 saldo (1.-3.) -9,6 9,7 7,2 8,9,6 6,1 2 1 Ceny wg sektorów własnościowych 14,9 1 2,7 9,6,7 - -1-1 -8,6 przedsiębiorstwa publiczne V'16 IV'17 V'17-1, przedsiębiorstwa prywatne

67 3 Ceny wg wielkości zatrudnienia 2 14, 2, 12,1 1 6,3,, -1-7, -,6-4, -1, -1,4-2 -3-27,3 do osób 1-2 osób 21- osób powyżej osób V'16 IV'17 V'17 Ceny wg głównych grup przemysłowych 2 1 1 8,2 11,6 1,4 16, 1, 4,9 1,4 - -3,9-3, -1-1 -12,2-11,1-11,4 półprodukty dobra inwestycyjne trwałe dobra konsumpcyjne nietrwałe dobra konsumpcyjne V'16 IV'17 V'17

68 ZATRUDNIENIE 2 1-1 -2-3 -4 - -6 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 27 29 21 211 212 213 214 21 216 217 2 1 1 - -1-1 -2-2 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) V 16 II 17 III 17 IV 17 V 17 przewidywania wzrost 1,4 1,6 2,4 23,4 14, 12,9 brak zmiany 69,9 72,8 69,3 62,4 7,3 76,3 spadek 14,8 11,6 1,3 14,3 1,2 1,8 saldo (1.-3.),6 4, 1,1 9,1 44,3 2,1 3 2 Zatrudnienie wg sektorów własnościowych 26,1 2 1 14,8 13,2 1 8,9 1,7 - przedsiębiorstwa publiczne -1,1 przedsiębiorstwa prywatne V'16 IV'17 V'17

69 3 2 Zatrudnienie wg wielkości przedsiębiorstwa 22,6 2,8 2 1 14,3 1,2 1 3,2,7 1,4 4,8, - -1-3,3-6,7 -,9 do osób 1-2 osób 21- osób powyżej osób V'16 IV'17 V'17 2 1 Zatrudnienie wg głównych grup przemysłowych 1,4 1 9,9 9,8 1,4 11,1 2,8 2,9 3,9 4,8 - -1-4,3-4,6-6,4 półprodukty dobra inwestycyjne trwałe dobra konsumpcyjne nietrwałe dobra konsumpcyjne V'16 IV'17 V'17

7 SYTUACJA FINANSOWA 2 1-1 -2-3 -4-1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 27 29 21 211 212 213 214 21 216 217 2 1 1 - -1-1 -2-2 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) V 16 II 17 III 17 IV 17 V 17 przewidywania poprawa 16,1 8, 14,6 16, 1,8 17, brak zmiany 9,8 67,2 63, 63,8 62, 66,4 pogorszenie 24,1 24,3 22,4 19,6 21,8 16,1 saldo (1.-3.) -8, -1,8-7,8-3,1-6, 1,4 3 2 2 1 1 19, 26,3 Sytuacja finansowa wg sektorów własnościowych 1,6 - -1 -,9-7, -1-2 -13,4 przedsiębiorstwa publiczne przedsiębiorstwa prywatne V'16 IV'17 V'17

71 3 Sytuacja finansowa wg wielkości zatrudnienia 26,7 2 1 6,4 1,1, -1-4,2-9,1-9,1-3,6-2 -13,4-16, -16,6-3 -23, do osób 1-2 osób 21- osób powyżej osób V'16 IV'17 V'17 Sytuacja finansowa wg głównych grup przemysłowych 1 4,6 4, - -1-1 -2-2,3-6,7-2, -2,7-6,4-9,3-1,4-4, -12, -2-3 -2, półprodukty dobra inwestycyjne trwałe dobra konsumpcyjne nietrwałe dobra V'16 IV'17 V'17 konsumpcyjne

72 OGÓLNA SYTUACJA GOSPODARKI 3 1-1 -3 - -7-9 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 27 29 21 211 212 213 214 21 216 217 4 3 2 1-1 -2-3 -4 - stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) V 16 II 17 III 17 IV 17 V 17 przewidywania poprawa 8,6 9,8 13,1 16, 24,3 22, brak zmiany 66,9 62,6 6,9 67,1 61,6 62,3 pogorszenie 24, 27,7 26, 16,9 14,1 1,7 saldo (1.-3.) -1,9-17,9-12,9 -,9 1,2 6,3 Ogólna sytuacja gospodarki wg sektorów własnościowych 2 17, 1 1,2 1,3 - -1,3-1 -6,9-1 -2 przedsiębiorstwa publiczne V'16 IV'17 V'17-17, przedsiębiorstwa prywatne

73 Ogólna sytuacja gospodarki wg wielkości zatrudnienia 3 2 16,6 19,4 21, 1 1, 2,2,, -1-9,6-1,1-4,2-2 -3-23,2-26, do osób 1-2 osób 21- osób powyżej osób V'16 IV'17 V'17 3 2 Ogólna sytuacja gospodarki wg głównych grup przemysłowych 21,2 1, 7,,8-1 -2,8-1,2-8,8-7,4-3,9-2 -13,9-18,7-3 -24,3 półprodukty dobra inwestycyjne trwałe dobra konsumpcyjne nietrwałe dobra konsumpcyjne V'16 IV'17 V'17

74 WYKORZYSTANIE MOCY PRODUKCYJNYCH 2 2 1 - -1-2 -3-4 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 1 1 - -1-1 -2-2 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 przewidywania wzrost 18,1 18,9 2, 14,8 27,9 2,1 brak zmiany 63, 6,3 6,4 64,2 9,7 68,9 spadek 18, 1,9 19,6 21, 12,4 11, saldo (1.-3.) -,4 3,,4-6,2 1, 9,1 stopień wykorzystania mocy produkcyjnych (%) 71,7 76,8 73, 72,3 7,3 7,8 3 3 Wykorzystanie mocy produkcyjnych wg sektorów własnościowych 29, 2 2 1 1 16,7 14,2,8 - -1-1 -8,2 przedsiębiorstwa publiczne -8,4 przedsiębiorstwa prywatne Q2 216 Q1 217 Q2 217

7 3 3 2 2 Wykorzystanie mocy produkcyjnych wg wielkości zatrudnienia 19,2 29,3 1 1 - -1-1 -2 12, 9, 6,8, -3,3-1,7-8, -6, -,9-14,7 do osób 1-2 osób 21- osób powyżej osób Q2 216 Q1 217 Q2 217 3 2 2 1 Wykorzystanie mocy produkcyjnych wg głównych grup przemysłowych 2,9 23, 19,4 16,1 1 6,3 7,7 1,4,, - -1-1 -4,7-9, -8,4 półprodukty dobra inwestycyjne trwałe dobra konsumpcyjne nietrwałe dobra konsumpcyjne Q2 216 Q1 217 Q2 217

76 KONKURENCYJNOŚĆ TOWARÓW ZAGRANICZNYCH 3 1 3 2 2 1 1 - -1-1997 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217-1 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 IV 17 przewidywania wzrost 14,1 11, 11,8 14,6 1, 9,4 brak zmiany 82,4 83, 81, 77,7 84,6 84, spadek 3,6, 6,7 7,6 4,9 6,1 trudno ocenić 2,4 27,3 29,2 32,8 32, 34,6 saldo (1.-3.) 1, 6,,1 7,,6 3,3 14 12 Konkurencyjność wyrobów zagranicznych na rynku krajowym wg sektorów własnościowych 11,8 1 8 6 7,,7,7 4 2 2,2, przedsiębiorstwa publiczne przedsiębiorstwa prywatne Q2 216 Q1 217 Q2 217

77 2 1 1 9,2 Konkurencyjność wyrobów zagranicznych na rynku krajowym wg wielkości zatrudnienia 16, 14,1 11,4 8,3 7, 7,1 7,4 4,7,, - -1-9,3-1 do osób 1-2 osób 21- osób powyżej osób Q2 216 Q1 217 Q2 217 3 2 Konkurencyjność wyrobów zagranicznych na rynku krajowym wg głównych grup przemysłowych 2, 2 1 1,2 13,3 16,7 1, 1 8,3 7,1 1,3 7,3,7 1, - -1-8, półprodukty dobra inwestycyjne trwałe dobra konsumpcyjne nietrwałe dobra konsumpcyjne Q2 216 Q1 217 Q2 217

78 PRODUKCJA NA EKSPORT 2 1-1 -2-3 -4 - -6 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 2 1 1 - -1-1 -2-2 -3-3 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 przewidywania wzrost 2,2 13,8 11,6 14,3 19,2 19, brak zmiany 62,3 64,3 64,8 7,1 61,9 6,2 spadek 17, 21,9 23,6 1,6 18,9 1,3 saldo (1.-3.) 2,7-8,1-12, -1,3,3 4,2 1 Produkcja na eksport wg sektorów własnościowych 1,2 8,7 2, 2,8 - -2,3-1 -1-2 -2-3 -26,1 przedsiębiorstwa publiczne przedsiębiorstwa prywatne Q2 216 Q1 217 Q2 217

79 Produkcja na eksport wg wielkości zatrudnienia 2 1 1 1, 6, 14,1 13,4 2,6 1,2 - -3,7-3, -1-1 -9, -13,9-8,4-1,7-2 do osób 1-2 osób 21- osób powyżej osób Q2 216 Q1 217 Q2 217 2 Produkcja na eksport wg głównych grup przemysłowych 1 1 1, 1,8 14,1 2,8 2,9,, - -1, -3,8-1 -7,8-1 -2-13,3-18,2 półprodukty dobra inwestycyjne trwałe dobra konsumpcyjne nietrwałe dobra konsumpcyjne Q2 216 Q1 217 Q2 217

8 KONKURENCYJNOŚĆ WYROBÓW KRAJOWYCH NA RYNKACH ZAGRANICZNYCH 1 1 1 1 - -1 - -1-2 -1-2 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216-1 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 przewidywania wzrost 11,6 1,7 8,7 7,7 7,7 7,4 brak zmiany 77,1 78,9 82, 79,2 8,9 81,4 spadek 11,3 1,4 9,3 13,1 11,4 11,2 trudno ocenić 23,4 27,4 28,8 29,3 2,4 27,8 saldo (1.-3.),3,3 -,6 -,4-3,7-3,8 8 6 Konkurencyjność wyrobów krajowych na rynkach zagranicznych wg sektorów własnościowych,4 4 2-2 -4-6 -8-1,4-4, -3, -1-12 -9, -8,9 przedsiębiorstwa publiczne przedsiębiorstwa prywatne Q2 216 Q1 217 Q2 217

81 Konkurencyjność wyrobów krajowych na rynkach zagranicznych wg wielkości zatrudnienia 4 2 2,4 1,6, 1,6, -2-4 -6-8 -4, -, -6,3 -,6-1 -12-8,7-8,7-14 -16-14, do osób 1-2 osób 21- osób powyżej osób Q2 216 Q1 217 Q2 217 1 1 Konkurencyjność wyrobów krajowych na rynkach zagranicznych wg głównych grup przemysłowych 11,3 1, 11,1 1,2, 1,4 - -1,8-4,4-1 -9, -7,9-8,1-1 -2-2 -3-2, półprodukty dobra inwestycyjne trwałe dobra konsumpcyjne nietrwałe dobra konsumpcyjne Q2 216 Q1 217 Q2 217

82 KORZYŚCI Z PRODUKCJI NA EKSPORT W STOSUNKU DO KORZYŚCI Z PRODUKCJI NA RYNEK KRAJOWY 3 2 1-1 -2-3 -4 - -6 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 3 2 1-1 -2-3 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 przewidywania wzrost 31,7 26,3 31, 26,1 29,2 24,8 brak zmiany 2,6 2,7 1,4 6,1 1,3,2 spadek 1,7 21, 17,6 17,8 19, 2, saldo (1.-3.) 16,,3 13,4 8,3 9,7 4,8 2 Korzyści z produkcji na eksport / korzyści z produkcji na rynek krajowy wg sektorów własnościowych 2 18,7 1 1 14,9 11,6 1,2 - -1-6,9-1 -2-17,8 przedsiębiorstwa publiczne przedsiębiorstwa prywatne Q2 216 Q1 217 Q2 217

83 Korzyści z produkcji na eksport / korzyści z produkcji na rynek krajowy wg wielkości zatrudnienia 3 2 24,4 2 17, 18,4 17,2 1 1 8,3 9,8,4 9,7 7,7 4,2 12, - -1-1 -2-13, do osób 1-2 osób 21- osób powyżej osób Q2 216 Q1 217 Q2 217 4 Korzyści z produkcji na eksport / korzyści z produkcji na rynek krajowy wg głównych grup przemysłowych 4 3 36,7 38,1 3 2 24,6 2 1 1,8 14,2 18,8 12, 16,7 13, 1 8,8 - -1, -2,4 półprodukty dobra inwestycyjne trwałe dobra konsumpcyjne nietrwałe dobra konsumpcyjne Q2 216 Q1 217 Q2 217

84 PRZECIĘTNY KOSZT PRODUKCJI 7 1 6 1 4 3 2-1 -1 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216-1 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 przewidywania wzrost 29,1 38,1 42,,9 46,6 32,9 brak zmiany 9,2 4, 2, 39,7 47,6 62,6 spadek 11,8 7,9,6 4,4,8 4,4 saldo (1.-3.) 17,3 3,2 36,9 1, 4,8 28, 6 Przeciętny koszt produkcji wg sektorów własnościowych 2,1 4 42, 41,2 32, 3 2 19,2 1,2 przedsiębiorstwa publiczne przedsiębiorstwa prywatne Q2 216 Q1 217 Q2 217

8 Przeciętny koszt produkcji wg wielkości zatrudnienia 7 6 3,9 49,7 9,3 46, 4 3 27,7 23, 38,6 36,7 31,3 3,4 2 1,8-1 do osób 1-2 osób 21- osób powyżej osób -2,8 Q2 216 Q1 217 Q2 217 8 7 Przeciętny koszt produkcji wg głównych grup przemysłowych 66,7 6,6 7,9 3, 4 41,2 47, 38, 3 2 14,4 11,9 26, 27,4 21,8 1 półprodukty dobra inwestycyjne trwałe dobra konsumpcyjne nietrwałe dobra konsumpcyjne Q2 216 Q1 217 Q2 217

86 BARIERY DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ 6 4,7 1, 42,3 47,1 44,9 48,9 48,2 44,1 4 39, 3 26,1 2,2 28,3 27,2 23,7 2 21, 21, 18,8 19,1 21,3 2,2 18,8 1 7, 6,3 8, 1,8 4, 4,4 3,3,1 2,6 7,3 7,7 1,3 9,2 9,6 8,2, 7, 7, (1) (2) (3) (4) () (6) (7) (8) (9) (1) (11) (12) (13) Q2 216 Q1 217 Q2 217 (1) niedostateczny popyt krajowy (2) niedostateczny popyt zagraniczny (3) konkurencyjny import (4) brak wykwalifikowanej siły roboczej () niedostateczne wyposażenie (6) brak surowców i materiałów (7) niska płynność finansowa (8) niska dostępność kredytu (9) niekorzystne warunki kredytowe (1) niestabilność przepisów prawnych (11) obciążenia podatkowe (12) inne (13) nie występują

87 INWESTYCJE W BUDYNKI I BUDOWLE 2 1-1 -2-3 -4-1997 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 stan średnia II półr. 214 I półr. 21 II półr. 21 I półr. 216 II półr. 216 I półr. 217 wzrost 22,3 18,8 22,7 21,8 2,7 2,3 brak zmiany 3, 6,7 4,6 4,8, 4,3 spadek 24,7 24, 22,7 23,3 24,3 2,3 saldo (1.-3.) -2,4 -,7, -1, 1,4 -, 6 Inwestycje w budynki i budowle wg sektorów własnościowych 48,9 48,9 4 36,7 3 2 1-1 przedsiębiorstwa publiczne -4,2-4,3-4,3 przedsiębiorstwa prywatne I półr. 216 II półr. 216 I półr. 217

88 3 2 2 1 Inwestycje w budynki i budowle wg wielkości zatrudnienia 2,4 1 3,, 6,6 8,6 - -1-4,1-6, -3,1-1,2-4,1-1 -2-1,2 do osób 1-2 osób 21- osób powyżej osób -12,9 I półr. 216 II półr. 216 I półr. 217 Inwestycje w budynki i budowle wg głównych grup przemysłowych 2 1 14,8 1 7,2 6,4 3,1 8,2 - -1-1 -1, -8,1-6, -8,4-1,2-4,6-2 -2-3 -2,6 półprodukty dobra inwestycyjne trwałe dobra konsumpcyjne nietrwałe dobra konsumpcyjne I półr. 216 II półr. 216 I półr. 217

89 INWESTYCJE W MASZYNY I URZĄDZENIA 3 2 1-1 -2-3 -4 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 stan średnia II półr. 214 I półr. 21 II półr. 21 I półr. 216 II półr. 216 I półr. 217 wzrost 29,4 27, 3,3 29,2 31,4 29,6 brak zmiany 47,6 46, 39,9 44,7 43,7 4,8 spadek 23, 26, 24,8 26,1 24,9 24,6 saldo (1.-3.) 6,4, 1, 3,1 6,, 4 4 3 3 2 2 4, Inwestycje w maszyny i urządzenia wg sektorów własnościowych 18,4 1 1 1,6 6, 2,1,9 przedsiębiorstwa publiczne przedsiębiorstwa prywatne I półr. 216 II półr. 216 I półr. 217

9 Inwestycje w maszyny i urządzenia wg wielkości zatrudnienia 2 22,6 2 17,9 1 11,7 1 7,9 6,9 1,4 2,9 1, - -1-3, -7, -8, -6, do osób 1-2 osób 21- osób powyżej osób I półr. 216 II półr. 216 I półr. 217 3 Inwestycje w maszyny i urządzenia wg głównych grup przemysłowych 21,9 2 1 1, 11,9 6,3,2 3,2 14,8 1, -1 -,6-2 -1,8-2, -3-4 -29,8 półprodukty dobra inwestycyjne trwałe dobra konsumpcyjne nietrwałe dobra konsumpcyjne I półr. 216 II półr. 216 I półr. 217

91 INWESTYCJE PLANOWANE 3,2 2,4,7 4 3 26, 24,6 24,24,3 24, 23, 2 1, 17,7 19, 21,2 2,4 2,6 1,2 17, 2,2 1 7, 1,1 8,8 7, 9, 6,6 (1) (2) (3) (4) () (6) (7) (8) I półr. 216 II półr. 216 I półr. 217 (1) wymiana starego wyposażenia (2) powiększenie mocy produkcyjnych (3) mechanizacja i automatyzacja produkcji (4) wprowadzenie nowych technik wytwarzania () oszczędzanie energii (6) kontrola zanieczyszczeń (7) poprawa bezpieczeństwa (8) inne

92 CZYNNIKI OGRANICZAJĄCE INWESTYCJE PLANOWANE 46,2 44,1 4,1 4 41,2 4,4 41,2 3,9 3,3 34,4 3 2 16,4 18,1 1,8 12,2 12, 1 9, 6,7,9 6,3 9, 8,1 7,3 (1) (2) (3) (4) () (6) (7) I półr. 216 II półr. 216 I półr. 217 (1) niedostateczny popyt (2) wysoki koszt kapitału (3) trudności w uzyskaniu kredytów (4) niewystarczający zysk () obawa przed zadłużeniem (6) czynniki techniczne (7) inne

93 V. KONIUNKTURA W BUDOWNICTWIE 1. Omówienie wyników 1. W II kwartale 217 roku ogólny wskaźnik koniunktury w budownictwie (IRGCON) przyjął wartość +14,4 pkt, niemal równą zanotowanej przed rokiem. Sezonowym efektem zmiany aktywności budownictwa w II kwartale jest wysoki przyrost wartości wskaźnika koniunktury względem poprzedniego kwartału; wyniósł 29, punktu, podobnie jak w latach 214-216, lecz znacznie mniej niż w 213 roku, gdy był równy +42,2 pkt. Pomimo kwartalnego wzrostu wartości IRGCON utrzymuje się jego tendencja spadkowa. Najwyższą wartość wskaźnika koniunktury, równą +4,3 pkt, odnotowano dla przedsiębiorstw publicznych zatrudniających powyżej 1 osób. Ujemne wartości wskaźnika występują w sześciu grupach klasyfikacyjnych, z czego najniższą wartość, -11,3 pkt, zanotowano dla zakładów zajmujących się wznoszeniem budynków (PKD 41). Sezonowa poprawa koniunktury jest bardziej widoczna w sektorze przedsiębiorstw publicznych niż firm prywatnych. Wskaźniki koniunktury przyjmują wartości równe, odpowiednio: +2, i +12,4 pkt, większe w porównaniu z minionym kwartałem o: 36,9 i 28,2 punktu. Wyraźne zróżnicowanie koniunktury obserwuje się także w układzie regionalnym. Najwyższe wartości wskaźnika zarejestrowano dla regionów: południowego i południowo-zachodniego (odpowiednio: +21,8 i +21,3 pkt), a najniższą dla regionu wschodniego (+1,6 pkt). 2. Wartość salda odpowiedzi na pytanie o wielkość produkcji jest równa +32,6 pkt i jest wyższa niż w II kwartale 216 r. o 11,3 pkt. Tendencja długookresowa jest wzrostowa. Pod względem wielkości i dynamiki produkcji pomiędzy ankietowanymi grupami zakładów występuje duże zróżnicowanie. Dla sektora prywatnego wartość salda wynosi +27,3 pkt i w porównaniu z poprzednim kwartałem jest wyższa o prawie 74 punkty. Dla sektora publicznego wynosi +7, pkt, co przekłada się na wzrost o ponad 11 punktów. Dla zakładów wykonujących prace związane ze wznoszeniem budynków (PKD 41) wartość salda jest ujemna i równa -3,7 pkt, dla zakładów budujących obiekty inżynierii lądowej i wodnej (PKD 42) jest bardzo wysoka i równa +6,7 pkt, a zakładów wykonujących prace specjalistyczne (PKD 43) wynosi +28,3 pkt. 3. W porównaniu z poprzednim kwartałem wzrósł poziom zamówień. Utrzymuje się ich rosnący trend. Znacznie lepsza sytuacja panuje w sektorze publicznym niż prywatnym. Wartość salda ogółem wynosi +2,3 pkt, dla sektora publicznego +, pkt i +14, pkt dla prywatnego. Dla przedsiębiorstw państwowych wartość salda jest równa +,8 pkt, a dla firm będących własnością krajowych osób fizycznych +1, pkt. 4. Od początku 216 roku ceny usług budowlanych wykazują tendencję zwyżkową. Wzrost cen obserwujemy przede wszystkim u przedsiębiorstw publicznych wartość salda dla sektora publicznego jest równa +13,8 pkt (prywatnego, pkt). Nadchodzący kwartał może przynieść wyraźniejszą zmianę cen. Wartość salda prognostycznego dla sektora prywatnego wynosi +8,7 pkt, a publicznego +19,1 pkt.. Zmiany w zatrudnieniu przebiegają podobnie co zmiany cen od początku 216 r. obserwujemy tendencję wzrostową. Obecna wartość salda wynosi +16, pkt i jest o 13,8 punktów wyższa od zanotowanej przed rokiem. Dla sektorów: prywatnego i publicznego wartości salda wynoszą, odpowiednio: +17, i +11,2 pkt. Jedyną grupą, w której obserwuje się spadek poziomu zatrudnienia, są zakłady budowlane zajmujące się wznoszeniem budynków; dla tej grupy wartość salda wynosi -6, pkt. Choć zbliża się sezon dla budownictwa najbardziej korzystny, prognozy zmian zatrudnienia w najbliższym kwartale są mniej optymistyczne wartości sald prognostycznych wynoszą: w ujęciu ogółem +8,4 pkt, dla sektora publicznego +1,2 pkt, a dla sektora prywatnego, pkt.

94 6. Wciąż brak jest wyraźnej poprawy sytuacji finansowej zakładów budowlanych. W bieżącym kwartale wartość salda w ujęciu ogółem wynosi -9,3 pkt, dla sektora prywatnego -1,3 pkt, a publicznego -4,1 pkt. Pozytywnie oceniają swoją sytuację finansową tylko największe zakłady, zatrudniające ponad 1 pracowników (+1,9 pkt), negatywnie natomiast zakłady zatrudniające do 2 osób (-19,7 pkt) i 21-1 osób (-17,1 pkt). Przewidywana jest poprawa sytuacji finansowej w następnym kwartale. 7. Od blisko roku wykorzystanie mocy produkcyjnych wykazuje tendencję wzrostową. Obecna wartość salda ogółem wynosi +26,2 pkt, a dla sektorów: prywatnego i publicznego, odpowiednio: +22,8 i +44,9 pkt. W II kwartale 216 roku wartości te były niższe o, odpowiednio: 16,4, 19,8 i 8,4 punktu. Przewidywany jest dalszy wzrost wykorzystania mocy produkcyjnych w kolejnym kwartale. 8. W dalszym ciągu nie ma poprawy w zakresie nakładów inwestycyjnych w budownictwie. Obecna wartość salda ogółem wynosi -13, pkt, dla sektora prywatnego -17,8 pkt, a publicznego +11,2 pkt. Dla większości badanych grup zakładów wartości salda są ujemne. Przedsiębiorstwa budowlane nie przewidują zwiększenia inwestycji w nadchodzącym kwartale. 9. Oceny ogólnej sytuacji gospodarczej w Polsce są bardzo zróżnicowane. Wartość salda ocen w ujęciu ogółem jest równa, pkt, dla sektora prywatnego -4,1 pkt, a publicznego +17, pkt. Wartości salda są dodatnie dla przedsiębiorstw państwowych, dla zakładów zajmujących się budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej (PKD 42) oraz zakładów zatrudniających powyżej 1 osób i wynoszą, odpowiednio: +14,4, +9, oraz +6,4 pkt. Prognoza rozwoju ogólnej sytuacji gospodarczej w kraju w nadchodzącym kwartale jest bardziej optymistyczna wartość salda prognostycznego wynosi +14, pkt. 1. Podobnie kształtują się oceny sytuacji w budownictwie, są jednak niższe od ocen całej gospodarki. Wartość salda ogółem wynosi -2,8 pkt, dla sektora prywatnego -6,7 pkt, dla publicznego zaś jest dodatnia i równa +12,8 pkt. Dla największych zakładów, zatrudniających powyżej 1 pracowników, wartość salda jest dodatnia i równa +19,4 pkt, a dla przedsiębiorstw zatrudniających do 2 i 2-1 pracowników wartości salda są ujemne i wynoszą, odpowiednio: -1,2 pkt oraz -1,9 pkt. Pozytywnie sytuację w branży budowlanej oceniają zakłady budujące obiekty inżynierii lądowej i wodnej (+9,7 pkt) oraz przedsiębiorstwa państwowe (+7, pkt), negatywnie zaś zakłady zajmujące się wznoszeniem budynków (-16,7 pkt), firmy prywatne zatrudniające do 1 pracowników (-16, pkt), zakłady wykonujące specjalistyczne roboty budowlane (-9, pkt) i firmy krajowych osób fizycznych (-2,1 pkt). Prognozy rozwoju sytuacji budownictwa w nadchodzącym kwartale są podobne do prognoz dla gospodarki wartość salda prognostycznego wynosi +13, pkt. 11. W bieżącym kwartale 2,4% zakładów budowlanych stwierdza, że nie ma barier, które ograniczałyby ich aktywność produkcyjną. Układ barier, które sprawiają zakładom budowlanym najwięcej trudności, nie zmienił się w porównaniu z poprzednim kwartałem. Największą barierą nadal jest silna konkurencja wewnątrz gałęzi, na którą, podobnie jak w I kwartale, wskazuje 61,% zakładów. Obciążenia podatkowe wymienia 46,3% zakładów (w poprzednim kwartale 44,9%). Niedostateczny popyt zmusza do zmniejszenia produkcji 34,1% zakładów, tj. o 1 punktów procentowych mniej niż w poprzednim kwartale. Z niemal niezmienioną częstością firmy budowlane wskazują na problemy powodowane przez niestabilne przepisy prawne (32,9%), zatory płatnicze (29,9%), ceny surowców i materiałów (2,1%) oraz dostęp do kredytu (11,6%). Zakłady budowlane nie przewidują pogorszenia się warunków prowadzenia działalności w kolejnym kwartale.

9 2. Wyniki szczegółowe WSKAŹNIK KONIUNKTURY 6 4 3 2 1-1 -2-3 -4-1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 IRGCON średnia składnik cykliczny (prawa skala) 2 2 1 1 - -1-1 -2-2 składowe salda Q1 216 Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 1. zamówienia ogółem stan -41, 13,3 12,1 3,1-4, 2,3 2. wielkość zatrudnienia przewidywania 13, 12,3-6, -2,2 9,9 8,4 wskaźnik koniunktury (IRGCON): (1.+2.)/2-13,8 12,8 2,8-11,1-1,1 14,4 4 3 32, Wskaźnik koniunktury wg sektorów własnościowych 2 1 12,4 7,7 14,4-1 -2-11,9-1,8 przedsiębiorstwa publiczne przedsiębiorstwa prywatne Q2 216 Q1 217 Q2 217

96 Wskaźnik koniunktury wg wielkości zatrudnienia 4 32,1 3 23, 2 1 9,6 8, 1,2-1 -3,7-1,7-2 -3-2,8-24,8 <2 osób 21-1 osób >1 osób Q2 216 Q1 217 Q2 217 4 3 Wskaźnik koniunktury wg rodzajów działalności 23,2 29,9 2 14,2 1-1 -2-3,3 -,4-11,3 roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków 4, -2, -19,3 roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej Q2 216 Q1 217 Q2 217 roboty budowlane specjalistyczne

97 Wskaźnik koniunktury wg regionów 1. Region północny 18,8 2. Region północno-wschodni 21,8 3. Region środkowo-zachodni 1,6 4. Region stołeczny 12,4. Region środkowy 21,3 6. Region południowo-zachodni 18,9 7. Region środkowo-wschodni 18,8 8. Region południowy 21,8 9. Region południowo-wschodni 1,6

98 PRODUKCJA 1 7 2-2 - -7-1 1994 199 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 2 2 1 1 - -1-1 -2-2 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) warianty odpowiedzi odsetki Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 przewidywania 1. wzrost 37,3 34,1 27,7 6,2 43,3 3,7 2. brak zmiany 46,7 48, 49,8 38,7 46 38,4 3. spadek 16, 17,9 22,4,1 1,7 7,9 saldo (1,-3,) 21,3 16,2,3-48,9 32,6 4,8 Produkcja wg sektorów własnościowych 8 6 7, 4 2 38, 17,1 27,3-2 -4-6 -8-46,4-7,7 przedsiębiorstwa publiczne przedsiębiorstwa prywatne Q2 216 Q1 217 Q2 217

99 Produkcja wg wielkości zatrudnienia 6 4 29,6 34,4 4,6 2 1, 12, 1,9-2 -4-6 -8-24,4-47, -6,4 <2 osób 21-1 osób >1 osób Q2 216 Q1 217 Q2 217 Produkcja wg rodzajów działalności 8 6 4 2 17,3 38,7 6,7 9,9 28,3-2 -3,7-4 -28,1-6 -,9-8 roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków -69,7 roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej roboty budowlane specjalistyczne Q2 216 Q1 217 Q2 217

1 ZAMÓWIENIA OGÓŁEM 7 2-2 - -7 1994 199 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 2 2 1 1 - -1-1 -2-2 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) warianty odpowiedzi odsetki Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 przewidywania 1. wzrost 3,6 34,3 28,1 1,2 41,2 3,7 2. brak zmiany 42,1 43, 46,9 39,6 38,1 38,4 3. spadek 22,3 22,2 2,,2 2,8 7,9 saldo (1.-3.) 13,3 12,1 3,1-4, 2.3 4,8 6 4 47,8 Zamówienia wg sektorów własnościowych, 2 4,4 14, -2-4 -3, -6-8 -8,1 przedsiębiorstwa publiczne przedsiębiorstwa prywatne Q2 216 Q1 217 Q2 217

11 Zamówienia wg wielkości zatrudnienia 6 4,1 4 2 1,6 9,6 11,6 23, 3, -2-3,7-4 -6-8 -4,6-8,9 <2 osób 21-1 osób >1 osób Q2 216 Q1 217 Q2 217 6 4 Zamówienia wg rodzajów działalności 28,6 49,7 2 13,3-2 -4,8-17,6-2,2-1,3-4 -6 roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków -44,4-4,1 roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej Q2 216 Q1 217 Q2 217 roboty budowlane specjalistyczne

12 ZAMÓWIENIA EKSPORTOWE 2 2 2 1 1 - -1-2 -1-2 -2-1994 199 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) -3 warianty odpowiedzi odsetki Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 przewidywania 1. wzrost 21,8 32,1 7,9 26,8 17,8 26.3 2. brak zmiany 74,4 4,8 8,2, 7,3 6,3 3. spadek 3,8 13,1 11,9 23,2 11,9 8, saldo (1.-3.) 18, 19, -4, 3,6,9 17,8

13 CENY USŁUG BUDOWLANYCH 1 4 7 3 2 2 1-2 -1 - -2-7 -3-1 1994 199 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217-4 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) warianty odpowiedzi odsetki Q1 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 przewidywania 1. wzrost 2,7 3,1,7 2,9 12, 14 2. brak zmiany 74,7 72,8 79,3 82,7 77,2 82,4 3. spadek 22,6 24,2 1, 14,4 1,3 3,6 saldo (1.-3.) -19,9-21,1-9,3-11, 2,2 1,4 2 1 Ceny wg sektorów własnościowych 13,8 1, - -1-1 -11,4-13, -11,1-2 -2 przedsiębiorstwa publiczne Q2 216 Q1 217 Q2 217-22,1 przedsiębiorstwa prywatne

14 Ceny wg wielkości zatrudnienia 3 2 2 23, 19,7 1 1 9,6 - -1-1 -3,7-1, -6,6-9,7-4,9-2 -2-19,2 <2 osób 21-1 osób >1 osób Q2 216 Q1 217 Q1 217 Ceny wg rodzajów działalności 2 13, 1,6-1 -2-9, -4,2-11,2-21,1-1, -1,7-3 -4 roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków -3, roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej roboty budowlane specjalistyczne Q2 216 Q1 217 Q1 217

1 ZATRUDNIENIE 2 2 2-2 - 1 1 - -1-1 -7 1994 199 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217-2 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) warianty odpowiedzi odsetki Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 przewidywania 1. wzrost 17,3 1,6 13,6 7,9 3,9 16,8 2. brak zmiany 67,6 7, 6,6 7,4 4,2 74,8 3. spadek 1,1 14, 2,9 34,7 14,9 8,4 saldo (1.-3.) 2,2 1,6-7,3-26,8 16. 8,4 2 1 12,2 Zatrudnienie wg sektorów własnościowych 11,2 17, -,3-1 -2-3 -24, -4 - -38,3 przedsiębiorstwa publiczne przedsiębiorstwa prywatne Q2 216 Q1 217 Q2 217

16 4 3 Zatrudnienie wg wielkości zatrudnienia 33, 2 1-1 -4,1 3,3 -, 9,6 9,1 1,1-2 -3-4 - -26,1-39,6 <2 osób 21-1 osób >1 osób Q2 216 Q1 217 Q1 217 4 3 2 1 4,2 3,8 Zatrudnienie wg rodzajów działalności 3,2 13,3-1 -2-11,8-6, -2,9-3 -4 roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków -32, roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej -27,1 roboty budowlane specjalistyczne Q2 216 Q1 217 Q1 217

17 SYTUACJA FINANSOWA 1 3 7 2 2 1-2 -1 - -7-2 -1 1994 199 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) -3 warianty odpowiedzi odsetki Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 przewidywania 1. poprawa 11,7 13,8 12,7,2 14,9 36,4 2. brak zmiany 61,1 8, 62,6 6,9 6,9 2 3. pogorszenie 27,2 27,7 24,7 33,9 24,2 11,6 saldo (1.-3.) -1, -13,9-12, -28,7-9,3 24,8 Sytuacja finansowa wg sektorów własnościowych - -4,1-1 -1-9,2-1,3-2 -17,2-2 -3-3 -28,4-3,9 przedsiębiorstwa publiczne przedsiębiorstwa prywatne Q2 216 Q1 217 Q2 217

18 2 1 Sytuacja finansowa wg wielkości zatrudnienia 1,9-1 -, -3, -2-3 -4 - -1, -19,7-17,1-21,1-3,4-4, <2 osób 21-1 osób >1 osób Q2 216 Q1 217 Q2 217 - Sytuacja finansowa wg rodzajów działalności -1-1 -2-2 -14,8-14,9-16,4-2,2-8,8-17,7-9,6-3 -28,9-3 -4 roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków -3,6 roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej roboty budowlane specjalistyczne Q2 216 Q1 217 Q2 217

19 STOPIEŃ WYKORZYSTANIA MOCY PRODUKCYJNYCH 1 7 2-2 - -7-1 1994 199 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 2 2 1 1 - -1-1 -2-2 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) warianty odpowiedzi odsetki Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 przewidywania 1. wzrost 26,4 2,4 21,9,3 38,7 46,6 2. brak zmiany 7, 64,1 61,7 2,1 48,8 48,3 3. spadek 16,6 1, 16, 42,6 12,,1 saldo (1.-3.) 9,8 14,9,4-37,3 26,2 41, 6 4 2 36, Stopień wykorzystania mocy produkcyjnych wg sektorów własnościowych 44,9 3, 22,8-2 -4-33,7-6 -49,2 przedsiębiorstwa publiczne przedsiębiorstwa prywatne Q2 216 Q1 217 Q2 217

11 6 4 2 Stopień wykorzystania mocy produkcyjnych wg wielkości zatrudnienia 22,4 21, 6,2 44, -2-7,3-3,4-14, -4-6 -3,8-48, <2 osób 21-1 osób >1 osób Q2 216 Q1 217 Q2 217 Stopień wykorzystania mocy produkcyjnych wg rodzajów działalności 6 4 2 4,2 6, 24,3 42,8 19,4-2 -19, -2,8-4 -31,6-6 -8 roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków -6,1 roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej roboty budowlane specjalistyczne Q2 216 Q1 217 Q2 217

111 NAKŁADY INWESTYCYJNE 2 2 2 1 1-2 - -1 - -1-2 -7 1994 199 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) -2 warianty odpowiedzi odsetki Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 przewidywania 1. wzrost 13,7 11,8 11,8 6, 14,9 16,3 2. brak zmiany 7, 62,9 8,6 8,8 7,2 66 3. spadek 29,2 2,3 29,7 3,2 27,9 17,7 saldo (1.-3.) -1, -13, -17,9-29,2-13, -1,4 1 1 - -1-1 11,7 Nakłady inwestycyjne wg sektorów własnościowych 11,2-2 -2-3 -3-17,8-23,6-22,7-3,2 przedsiębiorstwa publiczne przedsiębiorstwa prywatne Q2 216 Q1 217 Q2 217

112 Nakłady inwestycyjne wg wielkości zatrudnienia 1 3,1, -1-8,1-2 -13,7-18, -18,2-3 -26,3-4 -3,6 - -6-47,7 <2 osób 21-1 osób >1 osób Q2 216 Q1 217 Q2 217 Nakłady inwestycyjne wg rodzajów działalności - -3,2-1 -8,4-1 -12,3-2 -16, -2-23,2-3 -3-4 -31,6-29,4-34,1-4 -41, roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej roboty budowlane specjalistyczne Q2 216 Q1 217 Q2 217

113 OGÓLNA SYTUACJA GOSPODARCZA W KRAJU 7 6 4 2-2 - -7 2-2 -4-1 1994 199 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217-6 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) warianty odpowiedzi odsetki Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 przewidywania 1. poprawa 12,7 12,1 9, 1,9 17,8 26,8 2. brak zmiany 64,1 61, 8,3 61, 64,3 6,9 3. pogorszenie 23,2 26,3 32,7 36,6 17,8 12,3 saldo (1.-3.) -1, -14,2-23,7-34,7, 14, Ogólna sytuacja gospodarcza w kraju wg sektorów własnościowych 2 1 13, 17, -1-4,1-2 -16,9-3 -4 - -33, -41,7 przedsiębiorstwa publiczne przedsiębiorstwa prywatne Q2 216 Q1 217 Q2 217

114 1 Ogólna sytuacja gospodarcza w kraju wg wielkości zatrudnienia 6,4-1 -4,1 -,2-2,8-2 -17,3-1,9-18, -3-26, -4 - -43,6 <2 osób 21-1 osób >1 osób Q2 216 Q1 217 Q2 217 2 1 Ogólna sytuacja gospodarcza w kraju wg rodzajów działalności 9, -1-2 -3-4 -22,8-28,3-17,3-6, -37,8-11,8-33, -4,3 - roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej roboty budowlane specjalistyczne Q2 216 Q1 217 Q2 217

11 SYTUACJA BUDOWNICTWA 7 8 6 2 4 2-2 - -2-7 -4-1 1994 199 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) -6, warianty odpowiedzi odsetki Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 przewidywania 1. poprawa 14,7 11,1 9, 4,8 2,1 2 2. brak zmiany 9,2 8,2 2, 2, 7 63,1 3. pogorszenie 26,2 3,6 38, 43,3 22,9 12 saldo (1.-3.) -11,4-19, -29, -38, -2,8 13, 2 1 7,3 Sytuacja budownictwa wg sektorów własnościowych 12,8-1 -6,7-2 -3-4 - -16,4-3,7-4,1 przedsiębiorstwa publiczne przedsiębiorstwa prywatne Q2 216 Q1 217 Q2 217

116 3 2 1 Sytuacja budownictwa wg wielkości zatrudnienia 19,4-1 -2-12,3-1,2-16,4-1,9-2,4-3 -4-24,2-27,1 - -46, <2 osób 21-1 osób >1 osób Q2 216 Q1 217 Q2 217 Sytuacja budownictwa wg rodzajów działalności 2 1 9,7-1 -,9-9,8-9, -2-16,7-3 -2,1-4 - -37,7 roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków -43,6 roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej -41, roboty budowlane specjalistyczne Q2 216 Q1 217 Q2 217

117 BARIERY AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ 7 6 64,3 6,8 6,8 44,9 43,8 44,9 43,8 4 4,7 37,9 4,3 4,3 % 3 27, 34,1 34,1 3,8 29, 29, 2 23,6 21,4 19,9 19,9 1,9 1 1,8 1,8, 2,3 7,4 4,4 7,4 2,3 (1) (2) (3) (4) () (6) (7) (8) (9) (1) Q2 216 Q1 217 Q2 217 (1) konkurencja wewnątrz gałęzi (2) obciążenia podatkowe (3) niedostateczny popyt (4) niestabilność przepisów prawnych () zatory płatnicze (6) niekorzystne warunki pogodowe (7) ceny surowców i materiałów (8) trudności w uzyskaniu kredytu (9) inne (1) nie występują Bariery wg sektorów własnościowych 7% 6% % 4% 3% 2% 1% % (1) (2) (3) (4) () (6) (7) (8) (9) (1) przedsiębiorstwa publiczne przedsiębiorstwa prywatne

118 VI. KONIUNKTURA W HANDLU 1. Omówienie wyników 1. Koniunktura w handlu w II kwartale 217 r. uległa pogorszeniu. Wartość wskaźnika koniunktury IRG SGH (IRGTRD) zmniejszyła się o 3,8 punktu i obecnie wynosi 3,3 pkt. Jest niższa od poziomu odnotowanego przed rokiem (,9 pkt w II kwartale 216 r.), lecz nieco wyższa od średniej dla II kwartału z ostatnich dziesięciu lat (wynosi ona +3, pkt.). 2. W przekroju według wielkości przedsiębiorstwa, mierzonej liczbą zatrudnionych, odnotowano spadek wartości wskaźnika dla wszystkich badanych grup przedsiębiorstw; największy, o 7,4 pkt., dla przedsiębiorstw zatrudniających od 1 do 1 osób, a najmniejszy, o 1,3 pkt, dla przedsiębiorstw zatrudniających od 21 do pracowników. Pomimo spadku, wartości wskaźnika pozostały dodatnie (są równe, odpowiednio: +6,8 pkt i +3,3 pkt). Jedyne ujemne saldo, podobnie jak w poprzednim kwartale, zanotowano dla małych przedsiębiorstw, zatrudniających do 2 osób (-4, pkt w II kwartale vs -,1 pkt w I kwartale). 3. Poprawę koniunktury zarejestrowano w przedsiębiorstwach zajmujących się sprzedażą hurtową (wzrost wartości wskaźnika koniunktury z +13, pkt do +21,2 pkt) oraz w przedsiębiorstwach prowadzących wszystkie formy sprzedaży (detaliczną, hurtową i mieszaną) wzrost z +4,3 pkt do +1,9 pkt. Dla przedsiębiorstw prowadzących działalność detaliczną wartość wskaźnika obniżyła się w ciągu kwartału o 13,9 pkt do poziomu -,2 pkt. 4. Poprawę koniunktury zanotowano w przedsiębiorstwach działających na wsiach (wzrost wartości wskaźnika z +2,3 pkt do +14,1 pkt) oraz w średnich miastach (z +8,6 pkt do +1,8 pkt). Najniższą i jedyną ujemną wartość wskaźnika koniunktury (-16,7 pkt.) odnotowano dla przedsiębiorstw prowadzących sprzedaż w małych miasteczkach.. Choć wartość ogólnego wskaźnika koniunktury w handlu obniżyła się, wzrosły wartości sald odpowiedzi na pytania dotyczące: zmian ogólnej sytuacji przedsiębiorstw handlowych, zmian sytuacji finansowej, zapasów, zakupów od dostawców krajowych i zagranicznych oraz ilości sprzedawanych towarów. Ankietowani ocenili ogólną kondycję swoich przedsiębiorstw jako dobrą, a przewidywania dotyczące jej rozwoju w najbliższych 6 miesiącach są umiarkowanie optymistyczne. 6. Od początku badań koniunktury w handlu, prowadzonych przez IRG SGH, trzy czynniki niezmiennie ograniczają poprawę sytuacji przedsiębiorstw handlowych: konkurencja, wysokie koszty zatrudnienia pracowników i niedostateczny popyt. Tak też było w mijającym kwartale. W porównaniu z I kwartałem 217 r. zwiększył się odsetek przedsiębiorstw wskazujących na konkurencję (z 73,% do 74,8%) jak główną przeszkodę w rozwoju działalności. Zmniejszył się natomiast odsetek przedsiębiorstw oceniających koszty zatrudnienia pracowników (z 66,7% do 64,6%) oraz niedostateczny popyt (z 6,% do,3%) jak główne bariery rozwoju działalności. Na kolejnych miejscach uplasowały się: zbyt mała powierzchnia sprzedaży, wysokość oprocentowania kredytów oraz ograniczona możliwość uzyskania kredytów. 7. Wartość salda odpowiedzi na pytanie dotyczące zmiany ogólnej sytuacji przedsiębiorstw handlowych zwiększyła się w porównaniu z I kwartałem 217 r. o 38, pkt., osiągając poziom +9,4 pkt. Jest wyższa niż w analogicznym okresie ubiegłego roku (o 1,1 pkt). Przewidywania dotyczące najbliższych kilku miesięcy są również optymistyczne; przedsiębiorstwa spodziewają się poprawy swojej ogólnej sytuacji.

119 8. Ocena ogólnej sytuacji przedsiębiorstw handlowych powiązana jest z oceną ich sytuacji finansowej. Wartość salda odpowiedzi na pytanie o zmianę sytuacji finansowej wyniosła +4, pkt i jest o 3, pkt wyższa niż kwartał wcześniej oraz o 4,8 pkt wyższa od wartości z analogicznego okresu ubiegłego roku. Rozkład odpowiedzi jest następujący: 21,2% badanych przedsiębiorstw uznało, że względem I kwartału 217 r. ich sytuacja poprawiła się, 62,% respondentów stwierdziło, że ich sytuacja nie uległa zmianie, natomiast 16,7% badanych odnotowało jej pogorszenie. Podobnie jak w przypadku przewidywań dotyczących ogólnej sytuacji, przedsiębiorstwa handlowe spodziewają się poprawy swojej sytuacji finansowej w najbliższych miesiącach. 9. Wartość salda odpowiedzi na pytanie o wielkość zapasów wzrosła względem minionego kwartału o 26,2 pkt i wynosi +11, pkt. Jest również wyższa od wartości sprzed roku o 17,6 pkt. Złożył się na to następujący rozkład odpowiedzi: 24,% badanych przedsiębiorstw uznało, że ich zapasy się zwiększyły, 62,% nie zadeklarowało żadnych zmian w ich poziomie, a 13,% respondentów stwierdziło ich zmniejszenie się. Przewidywany jest spadek poziomu utrzymywanych zapasów w nadchodzących miesiącach. 1. W ciągu ostatniego kwartału nastąpił wzrost wartości salda odpowiedzi na pytanie o wielkość zakupów od dostawców krajowych z -19, pkt do +1,7 pkt. Wartość salda jest wyższa od zanotowanej w II kwartale 216 r. o 3,7 pkt. Prognozy na najbliższe miesiące są optymistyczne przedsiębiorstwa handlowe spodziewają się dalszego wzrostu zakupów od dostawców krajowych. 11. O 12, punktów zwiększyła się w ciągu kwartału wartość salda odpowiedzi na pytanie o wielkość zakupów od dostawców zagranicznych (z poziomu -18,6 pkt do -6,1 pkt). Wartość salda była wyższa od zanotowanej w analogicznym okresie ubiegłego roku o,9 pkt. Na bieżące saldo złożyły się następujące odpowiedzi: 8,7% respondentów w II kwartale 217 r. zwiększyło w porównaniu z I kwartałem 217 r. zakupy od dostawców zagranicznych, 76,4% utrzymało je na dotychczasowym poziomie, natomiast 14,8% zmniejszyło je. Zakupy od dostawców zagranicznych asymetrycznie reagują na zmiany koniunktury, tzn. gwałtownie maleją przy spadku koniunktury i powoli rosną wraz z jej poprawą. Zdaniem przedsiębiorców, w kolejnych miesiącach sytuacja ulegnie poprawie (wartość salda prognostycznego pozostaje jednak nadal ujemna i wynosi -,8 pkt). 12. Spadła (o,4 pkt) wartość salda odpowiedzi na pytanie dotyczące wielkości zatrudnienia, do poziomu -17,2 pkt. Rok wcześniej osiągnęła ona poziom -1, pkt. Przedsiębiorstwa spodziewają się spadku zatrudnienia w nadchodzących miesiącach, lecz mniejszego od zanotowanego w II kwartale br. 13. W II kwartale 217 r. w 44,% przedsiębiorstw handlowych ceny wzrosły w porównaniu z I kwartałem 217 r. (w tym: w 11,% o więcej procent, w 17,1% o tyle samo procent, a w 1,9% o mniej procent), w 49,% ankietowanej grupy przedsiębiorców ceny nie zmieniły się, natomiast w 6,9% obniżyły się. Przedsiębiorstwa spodziewają się dalszego wzrostu cen w kolejnym kwartale. 14. Zwiększył się wolumen sprzedawanych towarów (wzrost wartości salda o 24,3 punktu). Wartość salda osiągnęła poziom -2,8 pkt., nieco poniżej od odnotowanego w analogicznym okresie ubiegłego roku (, pkt). Na obecne saldo złożyły się następujące odpowiedzi: 22,% przedsiębiorstw handlowych uznało, że w II kwartale 217 r. względem I kwartału 217 r. wolumen sprzedawanych przez nie towarów zwiększył się, 3,3% respondentów wskazało, iż utrzymał się on na tym samym poziomie, natomiast u 24,8% ankietowanych nastąpił spadek. Przedsiębiorstwa handlowe przewidują dalszy wzrost wielkości sprzedaży w najbliższym kwartale. 1. Wartość salda odpowiedzi na pytanie o wielkość ogólnej powierzchni magazynowej zmniejszyła się w ciągu kwartału, osiągając wartość -4,9 pkt. Jest zarazem niższa niż rok wcześniej

12 o 3,9 pkt. Prognozy są nadal pesymistyczne przedsiębiorcy zamierzają zmniejszać wielkość powierzchni magazynowej w kolejnych miesiącach. 16. Ogólna sytuacja przedsiębiorstw handlowych w II kwartale 217 r. została przez nie oceniona jako dobra. Wartość salda odpowiedzi na to pytanie wyniosła 8,7 punktu. Rozkład odpowiedzi jest następujący: 24,% badanych przedsiębiorstw uznało ogólną kondycję swojego przedsiębiorstwa za dobrą, 6,7% ankietowanych za średnią, natomiast 1,3% za słabą. Przedsiębiorstwa handlowe spodziewają się poprawy swojej ogólnej sytuacji ekonomicznej w nadchodzącym okresie, lecz słabszej od zanotowanej w II kwartale. 17. Od wielu lat na wysokim poziomie utrzymuje się dodatnia wartość salda odpowiedzi na pytanie dotyczące wzrostu konkurencji na rynku. W tej edycji badania utrzymała się ona na zbliżonym poziomie do poprzedniego kwartału i osiągnęła wartość +38, pkt. Rozkład odpowiedzi jest następujący: 39,2% ankietowanych przedsiębiorstw uznało, że w II kwartale 217 r. względem I kwartału 217 r. konkurencja dla nich wzrosła, 9,6% nie zaobserwowało zmiany, a 1,2% respondentów stwierdziło, że konkurencja dla nich zmniejszyła się. Przedsiębiorstwa handlowe spodziewają się dalszego wzrostu zagrożenia ze strony konkurencji w najbliższych miesiącach.

121 2. Wyniki szczegółowe WSKAŹNIK KONIUNKTURY 2 1 1 - -1-1 -2 1994 199 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 6 4 2-2 -4-6 IRGTRD średnia składnik cykliczny (prawa skala) składowe salda Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 1. wolumen sprzedaży - przewidywania 13,7 8,7-7,1 12,1 16,6 2. zakupy towarów od dostawców krajowych i zagranicznych - przewidywania -2,6-1,4-16,8-4, 4,4 3. zapasy - stan -6,6,9-3,8-1,2 11, wskaźnik koniunktury (IRGTRD): (1+2-3)/3,9 2,1-6,7 7,1 3,3 3 2 2 1 24,7 Wskaźnik koniunktury wg rodzaju działalności handlowej 13, 21,2 1 8,7 1,9 - -1 hurt detal -,2 Q2 216 Q1 217 Q2 217

122 2 Wskaźnik koniunktury wg miejsca prowadzenia działalności 2 18,7 1 1 13,2 6,8 4,2 8,6 1,8,7 13,9 2,3 14,1 - -1-4,9-1 -2-16,7 duże miasto średnie miasto małe miasto wieś Q2 216 Q1 217 Q2 217 2 Wskaźnik koniunktury wg wielkości zatrudnienia 1 14,2 1,6 1 1,9 4,6 3,3 9,2 11,1 6,8 6,9 -,1 - -3,8-4, -1 do 2 osób 21- osób 1-1 osób ponad 1 osób Q2 216 Q1 217 Q2 217

123 SYTUACJA PRZEDSIĘBIORSTWA 4 3 2 1-1 -2-3 -4-199 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 2 2 1 1 - -1-1 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) warianty odpowiedzi - odsetki Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 przewidywania 1. poprawa 19, 14,9 13,8 7,6 23,2 31,3 2. brak zmiany 61,6 63,2 62,1,7 63,,1 3. pogorszenie 18,8 21,9 24,2 36,7 13,8 13,6 saldo (1.-3.),7-7, -1,4-29,1 9,4 17,7 Sytuacja przedsiębiorstwa wg rodzaju działalności handlowej 4 3 31,8 2 1 3, 7, -1-2 -3-4 -3,8-6,7 - hurt -46,1 detal Q2 216 Q1 217 Q2 217

124 3 2 1 1,6 Sytuacja przedsiębiorstwa wg miejsca prowadzenia działalności 7,8 8,2 1, 6, 2, -1-6,6-6,1-4, -2-3 -4 - -32,8-4,3-41, duże miasto średnie miasto małe miasto wieś Q2 216 Q1 217 Q2 217 3 Sytuacja przedsiębiorstwa wg wielkości zatrudnienia 2, 2, 2 17,6 1 8,4,, -1-2 -,2-9,7-8,3-3 -4 - -33,3-38,2-44,9 do 2 osób 21- osób 1-1 osób ponad 1 osób Q2 216 Q1 217 Q2 217

12 SYTUACJA FINANSOWA 4 3 2 1-1 -2-3 -4 - -6 199 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 2 2 1 1 - -1-1 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) warianty odpowiedzi - odsetki Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 przewidywania 1. poprawa 2,3 11,6 9,2 8,9 21,1 2,9 2. brak zmiany 9,1 6,7 67, 6,2 62, 8,8 3. pogorszenie 2,6 22,7 23,3 34,9 16,7 1,2 saldo (1.-3.) -,3-11,1-14,1-26, 4, 1,7 4 Sytuacja finansowa wg rodzaju działalności handlowej 36,4 3 2 1 13,8-1 -2-3,8-9,9 -,7-3 -4 - hurt -41,7 detal Q2 216 Q1 217 Q2 217

126 2 17,1 12,2 Sytuacja finansowa wg miejsca prowadzenia działalności 13,7 1 2,3,,6-1 -2-1,8-11,1-8, -3-4 -36,4-37,7-32,4 - duże miasto średnie miasto małe miasto wieś Q2 216 Q1 217 Q2 217 4 3 Sytuacja finansowa wg wielkości zatrudnienia 3, 23, 2 1, 9,1 8,4-1 -2-3 -4 - -3,4-9, -1, -22,2-28,6-36,7-39,3 do 2 osób 21- osób 1-1 osób ponad 1 osób Q2 216 Q1 217 Q2 217

127 ZAPASY 3 1 2 1 1-1 -2 - -3 199 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217-1 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) warianty odpowiedzi - odsetki Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 przewidywania 1. wzrost 14, 1,8 17,9 13, 24, 14,8 2. brak zmiany 6,4 69,3 6,4 7,8 62, 66, 3. spadek 2,6 14,9 21,7 28,7 13, 18,2 saldo (1.-3.) -6,6,9-3,8-1,2 11, -3,4 Zapasy wg rodzaju działalności handlowej 2 1 1 - -1-1 -2-2 -3-3 -1,4, hurt 13,6 12,9-12,8-28,4 detal Q2 216 Q1 217 Q2 217

128 3 2 24,2 Zapasy wg miejsca prowadzenia działalności 1,9 1 6,9, 4,1-1 -4, -7, -2-3 -16,4-21,1-16,9-16, -28,2-4 duże miasto średnie miasto małe miasto wieś Q2 216 Q1 217 Q2 217 2 2 1 1,, Zapasy wg wielkości zatrudnienia 6,6 1, 2, 8,3 17,6 - -1-1 -2-2 -3-16,2-17,2-24,2-23,8-23,8 do 2 osób 21- osób 1-1 osób ponad 1 osób Q2 216 Q1 217 Q2 217

129 ZAKUPY OD DOSTAWCÓW KRAJOWYCH 4 3 2 1-1 -2-3 -4 199 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) 2 1 1 - -1-1 warianty odpowiedzi - odsetki Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 przewidywania 1. wzrost 18,6 14,6 2, 8,4 18,4 24, 2. brak zmiany 6,8 64, 8,6 64,1 64,9 61,6 3. spadek 2,6 21,3 2,9 27,4 16,7 14, saldo (1.-3.) -2, -6,7 -,4-19, 1,7 9, 3 Zakupy od dostawców krajowych wg rodzaju działalności handlowej 22,8 2 1 11, 3,3-1 -8,6-2 -2,7-3 hurt -26,2 detal Q2 216 Q1 217 Q2 217

13 2 1 9,3 Zakupy od dostawców krajowych wg miejsca prowadzenia działalności 6,9 1,6 2,6, 13,6-1 -2-1, -11,3-2 -3-21,8-23,4-4 - duże miasto średnie miasto małe miasto wieś -41, Q2 216 Q1 217 Q2 217 Zakupy od dostawców krajowych wg wielkości zatrudnienia 3 2 2, 1,,3 1, 8,4, -1-2 -13,9-6,7-9,1-3 -4-23,6-23,8-31, do 2 osób 21- osób 1-1 osób ponad 1 osób Q2 216 Q1 217 Q2 217

131 ZAKUPY OD DOSTAWCÓW ZAGRANICZNYCH 1 - -1-1 -2-2 199 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) 8 6 4 2-2 -4-6 -8 warianty odpowiedzi - odsetki Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 przewidywania 1. wzrost 9,2 9,1 6,, 8,7 11,4 2. brak zmiany 69,6 73, 71,9 7, 76,4 76,4 3. spadek 21,2 17,4 21,7 24,1 14,8 12,2 saldo (1.-3.) -12, -8,3-1,2-18,6-6,1 -,8 1 Zakupy od dostawców zagranicznych wg rodzaju działalności handlowej 3,4, - -1-4,3-1 -2-16,9-2 -3-3 hurt -2, -3,6 detal Q2 216 Q1 217 Q2 217

132 2 Zakupy od dostawców zagranicznych wg miejsca prowadzenia działalności 1 4,2 8,7 7,2-1 -6,4-11, -1,6-1,4-8,3-2 -3-4 -31,9-27, -36,2 - -4,9 duże miasto średnie miasto małe miasto wieś Q2 216 Q1 217 Q2 217 Zakupy od dostawców zagranicznych wg wielkości zatrudnienia 1 1 8,4,, - -1-1 -9, -,6-9, -6,2-2 -2-3 -18,8-23, -2, -2,9-27,8 do 2 osób 21- osób 1-1 osób ponad 1 osób Q2 216 Q1 217 Q2 217

133 ZATRUDNIENIE 1 - -1-1 -2-2 -3-3 199 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) 12 1 8 6 4 2-2 -4-6 -8 warianty odpowiedzi - odsetki Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 przewidywania 1. wzrost 9,3 12,7 7,9,1 7,4 7,4 2. brak zmiany 71,4 7,1 71,1 78, 68, 74,1 3. spadek 19,3 12,2 2,9 16,9 24,6 18, saldo (1.-3.) -1,, -13, -11,8-17,2-11,1 3 Zatrudnienie wg rodzaju działalności handlowej 22,7 2 1 1,4 7,7-1 -2-2, -18, -3 hurt detal -2,2 Q2 216 Q1 217 Q2 217

134 1 Zatrudnienie wg miejsca prowadzenia działalności 1,3 4, - -1,9-1, -1-1 -2-2 -3-9,6-16,7-17,8-2, -22,7-23,7-26,1 duże miasto średnie miasto małe miasto wieś Q2 216 Q1 217 Q2 217-1,9 1 1 Zatrudnienie wg wielkości zatrudnienia 8,3, - -1-1 -2-2 -3-8,6-4,4 -,3-19,4-23,3-1, -14,2-1, -23, -3-4 -34, do 2 osób 21- osób 1-1 osób ponad 1 osób Q2 216 Q1 217 Q2 217

13 KONKURENCJA POMIĘDZY PRZEDSIĘBIORSTWAMI HANDLOWYMI 6 6 6 4 2 4 4-2 -4 3 3 199 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217-6 -8 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) warianty odpowiedzi - odsetki Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 przewidywania 1. wzrost 4,1 33,2 41,3 38, 39,2 4,4 2. brak zmiany 9,2 64,3 7, 61,1 9,6 9,2 3. spadek,7 2, 1,3,4 1,2,4 saldo (1.-3.) 39,4 3,7 4, 38,1 38, 4, 7 6 Konkurencja między przedsiębiorstwami handlowymi wg rodzaju działalności handlowej 8,6 44,7 43,9 4 33,2 3 2 23,1 18,2 1 hurt detal Q2 216 Q1 217 Q2 217

136 6 Konkurencja między przedsiębiorstwami handlowymi wg miejsca prowadzenia działalności, 4, 47,4 49,3 4 39, 34,8 34,4 36, 39, 3 27, 24,7 23,1 2 1 duże miasto średnie miasto małe miasto wieś Q2 216 Q1 217 Q2 217 4 4 3 3 2 2 1 1 44,4 Konkurencja między przedsiębiorstwami handlowymi wg wielkości zatrudnienia 44,6 4, 42,6 4, 4, 34, 3, 3, 3,3 33,3 3, do 2 osób 21- osób 1-1 osób ponad 1 osób Q2 216 Q1 217 Q2 217

137 WOLUMEN SPRZEDAŻY 4 3 2 1-1 -2-3 -4 - -6 199 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 2 2 1 1 - -1-1 -2 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) warianty odpowiedzi - odsetki Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q 217 przewidywania 1. wzrost 28,1 23,2 2, 12, 22, 32, 2. brak zmiany 43,8 4,8 48,1 48,9 3,3 1,6 3. spadek 28,1 22, 31,4 39,1 24,8 1,9 saldo (1.-3.), 1,2-1,9-27,1-2,8 16,6 8 6 Wolumen sprzedaży wg rodzaju działalności handlowej 63,6 4 2 3, 1,4-2 -12,9-1,9-4 -6 hurt -47,1 detal Q2 216 Q1 217 Q2 217

138 3 Wolumen sprzedaży wg miejsca prowadzenia działalności 2 1 1,3 16,7 4,8 14, 11,4-1 -2-1,9-4, -, -,2-3 -4 - -3,1-41,1-6 -7-7,1 duże miasto średnie miasto małe miasto wieś Q2 216 Q1 217 Q2 217 4 3 Wolumen sprzedaży wg wielkości zatrudnienia 4, 33,3 2 1 1,,,9-1 -2-3 -19, -14,1-13,9-13,3-4 - -6-4,3-4, -48,3 do 2 osób 21- osób 1-1 osób ponad 1 osób Q2 216 Q1 217 Q2 217

139 POWIERZCHNIA MAGAZYNOWA 8 6 4 2-2 -4-6 -8 199 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) 4 3 2 1-1 -2-3 -4 - warianty odpowiedzi - odsetki Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 przewidywania 1. wzrost 2,1 4,2 2, 7,6, 4,9 2. brak zmiany 94,8 93,3 9,8 86,4 9,1 88,2 3. spadek 3,1 2, 6,7,9 4,9 6,9 saldo (1.-3.) -1, 1,7-4,2 1,7-4,9-2, Powierzchnia magazynowa wg rodzaju działalności handlowej 4 38, 3 2 17,2 1, -1 hurt -3,1 -,7 detal -7,1 Q2 216 Q1 217 Q2 217

14 2 1 Powierzchnia magazynowa wg miejsca prowadzenia działalności 1,2 1 6,6,, - -3,3-2,6-4, -4, -4,8-4, -1-1 -1,6 duże miasto średnie miasto małe miasto wieś -1,2 Q2 216 Q1 217 Q2 217 3 2 2 1 Powierzchnia magazynowa wg wielkości zatrudnienia 2, 1 1,4 3, 4, - -1-1 -1,8-2,8-6,9-6,7 -, -,9-1, -9, do 2 osób 21- osób 1-1 osób ponad 1 osób Q2 216 Q1 217 Q2 217

141 OGÓLNA SYTUACJA PRZEDSIĘBIORSTWA 3 1 2 1 1-1 - -2-1 -3 199 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) -1 warianty odpowiedzi - odsetki Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 przewidywania 1. dobra 2,2 31,4 29,1 22, 24, 19,3 2. średnia 6,3 3,4 4,4 4,2 6,7 66,7 3. słaba 14, 1,3 16, 23,7 1,3 14, saldo (1.-3.) 1,7 16,1 12,6-1,7 8,7,3 7 6 4 3 2 1 3,6 Ogólna sytuacja przedsiębiorstwa wg rodzaju działalności handlowej, 6, -1-2 -3 hurt -9,8-2,8 detal -3,9 Q2 216 Q1 217 Q2 217

142 4 3 3,6 Ogólna sytuacja przedsiębiorstwa wg miejsca prowadzenia działalności 32,3 24,4 24,2 2 1 11, 18,1 13,2 2,3-1 -2-3 -8,2-18,4-22,6-24,7 duże miasto średnie miasto małe miasto wieś Q2 216 Q1 217 Q2 217 6 4 Ogólna sytuacja przedsiębiorstwa wg wielkości zatrudnienia 4,9, 3,3 3 2 1 1, 1, -1-2 -11,4-13, -8,3-11,1-1, -4,7-3 -4-27,6 do 2 osób 21- osób 1-1 osób ponad 1 osób Q2 216 Q1 217 Q2 217

143 CENY TOWARÓW Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 Q2 217 1. wzrost 3,9 27,6 36, 3,9 44, o więcej 9, 6,7 7,6 1,7 11, o tyle samo 11, 9,6 17,6 1,8 17,1 o mniej 1,4 11,3 11,3 9,4 1,9 2. brak zmiany,2 6,3 6,7 9, 49, 3. spadek 13,9 12,1 6,7,1 6,9 saldo (1.-3.) 17, 1, 29,8 3,8 37,1 CZYNNIKI OGRANICZAJĄCE POPRAWĘ SYTUACJI PRZEDSIĘBIORSTW HANDLOWYCH 8 73,6 74,8 73 7 6 8,6 6,,3,8 66,7 64,6 % 4 3 2 1 14, 11,4 8,4 9,28,9 9,3 6,8 6,8 7,7 3,4 4,6,3 3,8 2,42,1 3,4 4,6 4,6 1,6 2,8,4 1,71,3,4 (1) (2) (3) (4) () (6) (7) (8) (9) (1) (11) Q2 216 Q1 217 Q2 217 (1) niedostateczny popyt (2) niedostateczna podaż sprzedawanych towarów (3) jakość towarów (4) wysokość oprocentowania kredytów () możliwość uzyskania kredytów (6) koszty zatrudnienia pracowników (7) powierzchnia sprzedaży (8) wielkość magazynów (9) konkurencja (1) nie występują (11) inne

144 VII. KONIUNKTURA W BANKOWOŚCI 1. Omówienie wyników 1. W I kwartale 217 r. wartość wskaźnika koniunktury w sektorze bankowym IRG SGH (IRGBAN) wzrosła, osiągając poziom +11,1 punktu. Wynik ten jest o, pkt wyższy od wskazania z poprzedniego kwartału i o 4,9 pkt wyższy od oczekiwań wyrażonych przez banki w poprzednim badaniu. Na wzrost wartości wskaźnika silnie wpłynął wzrost wartości sald odpowiedzi na pytania o: wynik z działalności bankowej oraz wypracowany zysk. Wpływ wartości salda odpowiedzi na pytanie o wielkość zatrudnienia był ujemny. Spodziewane jest nieznaczne pogorszenie się sytuacji w kolejnym okresie, a wartość salda przewidywań wynosi -2,6 pkt. 2. Wartość salda odpowiedzi na pytanie o wynik z działalności bankowej (netto) wzrosła do +3 pkt, podczas gdy w IV kwartale 216 r. wyniosła +11,8 pkt. Obecny wynik okazał się jednak niższy od przewidywań sprzed trzech miesięcy (o 7, pkt). Banki prognozują wzrost wyniku z działalności bankowej w kolejnym kwartale; wartość salda przewidywań wynosi +11,1 pkt. 3. W I kwartale 217 r., podobnie jak we wcześniejszym, wartość salda ocen dynamiki warunków prowadzenia działalności bankowej była ujemna i wyniosła -21,1 pkt. Warunki do prowadzenia działalności bankowej pogarszają się bardziej niż w IV kwartale 216 r. Bieżąca ich ocena jest jednak lepsza niż przewidywana przed trzema miesiącami. Spodziewane jest dalsze pogarszanie się warunków działalności banków (wartość salda prognostycznego jest równa -16,7 pkt). 4. Wartość salda odpowiedzi na pytanie o wielkość wypracowanego zysku wyniosła +2, pkt. Jest wyższa niż kwartał temu o 7, pkt., a zarazem wyższa o 2, pkt od przewidywanej w styczniu br. Z opinii respondentów wynika, że w kolejnym kwartale zyski zmniejszą się; wartość salda prognostycznego wynosi -,6 pkt.. Wartość salda odpowiedzi na pytanie o jakość portfela obniżyła się do poziomu +2, pkt. Oznacza to, że liczba banków, których jakość portfela się poprawia, jest wyższa niż tych, których się pogarsza. Obecna wartość salda jest wyższa od oczekiwań z poprzedniego kwartału o 2 pkt. Banki spodziewają się pogorszenia się jakości ich portfeli w najbliższym okresie (wartość salda przewidywań wynosi -11,1 pkt). 6. Ogólne zainteresowanie klientów usługami bankowymi wzrosło. Wartość salda wyniosła +2, pkt (w poprzednim kwartale +11,8 pkt). Ponad połowa banków (6 %) nie zauważa zmian w tym zakresie. Obecna wartość salda jest wyższa od przewidywanej w poprzednim kwartale. Spodziewany jest wzrost zainteresowania usługami bankowymi w II kwartale 217 r. (wartość salda prognostycznego wynosi +22,2 pkt). 7. W I kwartale 217 r. banki po raz kolejny zadeklarowały chęć zmniejszenia zatrudnienia. Bieżąca wartość salda (-16,7 pkt) jest o 1,8 pkt niższa od wartości z poprzedniego kwartału, lecz jest nieznacznie wyższa (o 2,1 pkt) od prognozowanej. Banki planują dalsze cięcia w zatrudnienia, a wartość salda przewidywań wynosi -13,3 pkt. 8. W I kwartale 217 r. przeciętna dolegliwość barier dla działalności bankowej nie uległa istotnej zmianie. Na pierwszych trzech miejscach znalazły się: obciążenia podatkowe (7% wskazań, wzrost w porównaniu z poprzednim badaniem), a następnie bariery prawne (6%, również wzrost w porównaniu z poprzednim kwartałem) i niedostateczny popyt na usługi finansowe (% wskazań). Rozwój banków w kolejnym kwartale będzie najprawdopodobniej hamowany przez te same czynniki.

14 9. Wartość salda odpowiedzi na pytanie o dynamikę inwestycji kapitałowych wzrosła względem IV kwartału 216 r. o 13,7 pkt (z +6,3 pkt do +2, pkt). Banki kontynuują zatem odbudowę swoich pozycji inwestycyjnych. Obecna wartość salda jest wyższa od przewidywanej w poprzednim kwartale (o 13,3 pkt). Banki prognozują dalszy wzrost inwestycji kapitałowych w kolejnym kwartale (wartość salda przewidywań wynosi +11,1 pkt). 1. Udział banków, które spodziewają się, że wielkość spreadu będzie się zmniejszać, obniżył się z 26,7% do 16,7%, a udział tych, które spodziewają się krótkookresowego jego wzrostu, wzrósł z 33,3% do 44,4%. Banki przewidują stabilizację (7,6% ankietowanych) lub wzrost (23,%) spreadu w długiej perspektywie, tj. 12 miesięcy. 11. Respondenci z sektora bankowego najczęściej wskazują, że w krótkim okresie wartość polskiej waluty nie zmieni się (42,1% badanych), a 31,6% spodziewa się umocnienia się złotego. Aprecjację polskiej waluty w długim okresie przewiduje 2,6%, 1,% banków spodziewa się jej stabilizacji, a na możliwą deprecjację wskazuje 36,8% ankietowanych. 12. Banki nie spodziewają się zmian stóp procentowych w krótkim okresie. Na możliwość wzrostu stóp w długim okresie wskazuje 31,6% ankietowanych, a zdaniem pozostałych 68,4%, obecny poziom stóp utrzyma się w ciągu kolejnych 12 miesięcy. 13. Od IV kwartału 28 r. większość respondentów badania koniunktury w sektorze bankowym niezmiennie przewidywała utrzymanie się obserwowanej sytuacji gospodarczej w kraju. Podobne opinie widoczne są również w przewidywaniach na II kwartał 217 r. Odsetek respondentów spodziewających się braku jakichkolwiek zmian sytuacji gospodarczej w krótkiej perspektywie wynosi 78,9%. Pozostałe banki wskazują na pogorszenie się (,3%) lub poprawę sytuacji gospodarczej (1,8%). Należy się zatem spodziewać utrzymania się w najbliższym okresie ścieżki wzrostu gospodarczego na podobnym do dotychczasowego poziomie. Prognozy długookresowe są podobne (82,4 % bez zmian i 17,6% poprawa). 14. W ostatnim okresie sytuacja sektora finansowego na tle innych sektorów gospodarki wciąż się pogarsza. Obecnie, dziesiąty kwartał z rzędu, odsetek banków negatywnie oceniających sytuację sektora finansowego przewyższa odsetek tych, którzy oceniają ją pozytywnie. Z kolei odsetek respondentów przewidujących brak jakichkolwiek zmian sytuacji sektora w krótkiej perspektywie wynosi 8% (w poprzednim kwartale 66,7%). Pozostali ankietowani wskazują na niekorzystne krótkookresowe perspektywy dla branży finansowej (w poprzednim kwartale 27,8%. Żaden bank nie spodziewa się poprawy sektora na tle gospodarki. Przewidywania długookresowe są nieco mniej pesymistyczne 68,4% banków nie spodziewa się zmiany, 21,1% wskazuje na pogorszenie się sytuacji, a 1,% na polepszenie się sytuacji sektora finansowego w dłuższej perspektywie. 1. 88,9% ankietowanych przewiduje utrzymanie się obecnego wyniku na operacjach reverse-repo w II kwartale 217 r. Przewidywania długookresowe są podobne 77,8% banków wskazuje na stabilizację możliwości generowania zysków z operacji reverse-repo. Spośród pozostałych 16,7% spodziewa się wzrostu zysków, a,6% ich spadku. 16. Inflacja osiągnęła w kwietniu 217 r. poziom 2% w ujęciu rocznym, co oznacza niewielki wzrost cen. Banki spodziewają się utrzymania się tej tendencji również w najbliższych miesiącach. 7,9% badanych przewiduje przyspieszenie tempa inflacji w II kwartale 217 r. Pozostali spodziewają się utrzymania się stopy inflacji na niezmienionym poziomie (31,6%) lub jej spadku (1,%). Oczekiwania długookresowe znajdują się pod wpływem czynników popytowych i tym samym również zorientowane są na możliwy wzrost inflacji.

146 17. Przewidywany jest wzrost (2,6%) lub stabilizacja (47,4%) krótkookresowej realnej podaży pieniądza. Wzrostu podaży pieniądza w nadchodzącym roku spodziewa się 68,4% badanych, a 31,6 % wskazuje na brak zmiany.

147 2. Wyniki szczegółowe WSKAŹNIK KONIUNKTURY 7 3 6 4 3 2 1-1 -2-3 -4 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 2 1-1 -2-3 IRGBAN średnia składnik cykliczny (prawa skala) Q4 21 Q1 216 Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 wskaźnik koniunktury (IRGBAN) -19,3 12,2 38,7-12,3 6,1 11,1 wskaźnik prognozowanej koniunktury 2,3 7,7-18,4 6, 6,3-2,6 6 4 3 2 1-1 -2-3 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 wskaźnik przewidywanej koniunktury średnia

148 WYNIK Z DZIAŁALNOŚCI BANKOWEJ (NETTO) 12 1 8 6 4 2-2 -4 4 3 2 1-1 -2-3 -4-6 - 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) warianty odpowiedzi - odsetki Q1 216 Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 przewidywania 1. wzrost 4, 8, 47,1 47,1 6, 44,4 2. brak zmiany 3,, 11,8 17,6 1, 22,2 3. spadek 2, 2, 41,2 3,3 3, 33,3 saldo (1.-3.) 2, 6,,9 11,8 3, 11,1 WARUNKI PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI BANKOWEJ 6 6 4 4 2 2-2 -4-2 -6-8 -4-1 -6 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) warianty odpowiedzi - odsetki Q1 216 Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 przewidywania 1. poprawa,,,6,6,3,6 2. brak zmiany 3, 66,7 77,8 83,3 68,4 72,2 3. pogorszenie 6, 33,3 16,7 11,1 26,3 22,2 saldo (1.-3.) -, -33,3-11,1 -, -21,1-16,7

149 WIELKOŚĆ WYPRACOWANEGO ZYSKU 1 8 6 4 2-2 -4-6 4 3 2 1-1 -2-3 -8-4 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) warianty odpowiedzi - odsetki Q1 216 Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 przewidywania 1. wzrost 6, 8, 41,2,, 33,3 2. brak zmiany 1, 6,7, 12, 1, 27,8 3. spadek 2, 13,3 8,8 37, 3, 38,9 saldo (1.-3.) 3, 66,7-17,6 12, 2, -,6 JAKOŚĆ PORTFELA NALEŻNOŚCI 8 6 4 2 6 4 2-2 -4-6 -8-2 -4-6 -1-8 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) warianty odpowiedzi - odsetki Q1 216 Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 przewidywania 1. poprawa 2, 2, 17,6 41,2 3, 11,1 2. brak zmiany, 4, 8,8 41,2, 66,7 3. pogorszenie 2, 4, 23, 17,6 1, 22,2 saldo (1.-3.) -, -2, -,9 23,6 2, -11,1

1 OGÓLNE ZAINTERESOWANIE KLIENTÓW USŁUGAMI BANKOWYMI 1 4 8 3 6 2 4 1 2-1 -2-2 -4-3 -6-4 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) warianty odpowiedzi - odsetki Q1 216 Q2 216 Q3 216 216 Q1 217 przewidywania 1. wzrost 1, 6,7 17,6 17,6 3, 27,8 2. brak zmiany 79, 86,7 64,7 76, 6, 66,7 3. spadek 1, 6,7 17,6,9,,6 saldo (1.-3.),,, 11,7 2, 22,2 WIELKOŚĆ ZATRUDNIENIA 4 3 2 1-1 -2-3 -4-3 2 1-1 -2-6 -3 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) warianty odpowiedzi - odsetki Q1 216 Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 przewidywania 1. wzrost >2, %,,,,,, 2. wzrost <2, % 1, 14,3 6,3 23, 16,7 6,7 3. brak zmiany 47,4, 37, 41,2 38,9 66,7 4. spadek <2, % 36,8 3,7 6,3 3,3 38,9 2,. spadek >2, %,3,,,,6 6,7 saldo (1.+2.ˣ,-4.ˣ,-.) -18,4-1,7-2, -,9-16,7-13,3

11 CZYNNIKI OGRANICZAJĄCE ROZWÓJ BANKÓW Bariery prawne czytelność prawa Bariery prawne restrykcyjność ustawodawstwa Brak odpowiednio przeszkolonego personelu Ograniczenia polskiego rynku finansowego Niedostateczny popyt na usługi finansowe Niedostosowanie produktów bankowych Obciążenia podatkowe Polityka NBP Sposób myślenia i przyzwyczajenia klientów Technologia i informatyka (funkcjonowanie IT) Trudności z pozyskaniem klientów Wysoki koszt kapitału Trudna kondycja finansowa klientów stan % 3% przewidywania 6% % 1% 1% 2% 2% % 4% 1% 1% 7% % % 1% 2% 1% 2% 2% 3% 3% 2% 2% 3% 2% INWESTYCJE KAPITAŁOWE 4 4 3 2 1-1 -2 3 2 1-1 -2-3 -3-4 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 21 216 217 stan przewidywania średnia składnik cykliczny (prawa skala) warianty odpowiedzi - odsetki Q1 216 Q2 216 Q3 216 Q4 216 Q1 217 przewidywania 1. wzrost 1, 13,3 17,6 18,8 2, 11,1 2. brak zmiany 8, 73,3 82,4 68,8 7, 88,9 3. spadek, 13,3, 12,,, saldo (1.-3.),, 17,6 6,3 2, 11,1

12 SPREAD (ROZSTĘP) MIĘDZY OPROCENTOWANIEM KREDYTÓW I DEPOZYTÓW KURS PLN WZGLĘDEM PARYTETU (KOSZYKA WALUT) STOPY PROCENTOWE NBP (OGÓLNA TENDENCJA)

13 OGÓLNA SYTUACJA GOSPODARKI POLSKIEJ NIEZALEŻNIE OD SYTUACJI SEKTORA FINANSOWEGO OGÓLNA SYTUACJA SEKTORA FINANSOWEGO NA TLE POLSKIEJ GOSPODARKI WYNIK NA OPERACJACH REVERSE-REPO (POMNIEJSZONY O REPO)

14 POZIOM INFLACJI REALNA PODAŻ PIENIĄDZA