Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin PIB Oddział w Jadwisinie Wykrywalność bakteriozy pierścieniowej ziemniaka w Polsce w latach 2011-2015 Milena Pietraszko
Wprowadzenie Organem nadzorującym stan fitosanitarny producentów ziemniaka w Polsce jest Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa Badaniami pod kątem poraŝenia plonu przez Clavibacter michiganensis subsp. sepedonicus (Cms )objęte są: 100% - wszystkie miejsca produkcji kwalifikowanego materiału nasiennego 10% - zarejestrowanych gospodarstw/podmiotów gospodarczych produkujących ziemniaki towarowe do celów handlowych 3 % - niezarejestrowanych gospodarstw produkujących ziemniaki jadalne w celu zaspokojenia potrzeb własnego gospodarstwa Wielkość próby 200 bulw z kaŝdej partii 25 ton 2 x 200 bulw z kaŝdej partii 25 ton - eksport Łączna ilość testów na obecność sprawcy bakteriozy pierścieniowej, pobieranych przez PIORiN wynosi ponad 15 tys./rok.
Wprowadzenie cd. - 2013 r. Źródło: projekt SANTE Nr 2014-7204-MR 55,5% całkowitego obszaru uprawy ziemniaka w Polsce w 2013 roku
Wprowadzenie cd. Źródło: projekt SANTE Nr 2014-7204-MR
PoraŜenie przez Cms (%) sadzeniaków oraz ziemniaków produkcyjnych w latach 2004-2013 Źródło: Ziemniak Polski 4(2016)
Źródło i rodzaj danych Dane z PIORiN za lata 2011-2015 Liczba prób ze stwierdzoną obecnością bakterii Cms Województwo Typ produkcji ziemniaków: konsumpcyjne/przemysłowe nasienna Odmiana Rok
Struktura wielkości plantacji ziemniaka w gospodarstwach i wg powierzchni uprawy w 2015 roku (%) 409665 gospodarstw uprawiających ziemniaki = 100% Powierzchnia uprawy ziemniaka 292454 ha = 100 % 10% 1% do 1 ha 1-5 ha 10% 5-10 ha 10-20 ha 20-50 ha powyŝej 50 ha 8% 10% 5% 110790 38% 89% 362980 29% 84893
Główne obszary uprawy ziemniaka w Polsce (ha) Kwalifikowany materiał siewny Ziemniaki jadalne Źródło: projekt SANTE Nr 2014-7204-MR
Wykrywalności Cms w Polsce 2011-2015 Rok Ziemniaki konsumpcyjne Sadzeniaki Razem 2011 841 15 856 2012 878 16 894 2013 896 7 903 2014 822 14 836 2015 895 18 913 Razem 4 332,0 70,0 4 402,0 Liczba odmian 204
Województwo Liczba wykryć Cms 2011-2015 mazowieckie 888 małopolskie 799 podlaskie 459 świętokrzyskie 399 łódzkie 273 śląskie 232 kujawsko-pomorskie 220 warmińsko-mazurskie 208 podkarpackie 205 dolnośląskie 192 lubelskie 162 lubuskie 136 wielkopolskie 121 pomorskie 106 zachodniopomorskie 74 opolskie 68
Powierzchnia uprawy ziemniaka (ha) Wykrycia Cms 2015 2014 2013 2012 2011 400000 300000 200000 100000 0 0 300 600 900 Łącznie Sadzeniaki Ziemniaki konsumpcyjne
Powierzchnia uprawy ziemniaka a wykrywalność Cms (2011-2015) Liczba wykryć Cms 300 250 200 150 100 y = 0,001x + 18,97 R² = 0,161 Wsp. korelacji: 0,402 Wsp. korelacji 2011: 0,279 2012: 0, 454 2013: 0,635 2014: 0,475 2015: 0,349 50 0 0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 Powierzchnia uprawy ziemniaka (ha)
Powierzchnia uprawy ziemniaka (ha) Łączna liczba wykryć Cms zachodniopomorskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie świętokrzyskie śląskie pomorskie podlaskie podkarpackie mazowieckie małopolskie łódzkie lubuskie lubelskie kujawsko-pomorskie dolnośląskie 2015 2014 opolskie 2013 2012 2011 50000 40000 30000 20000 10000 0 0 50 100 150 200 250
Liczba wykryć Cms w ziemniakach konsumpcyjnych 240 220 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 2011 2012 2013 2014 2015
Liczba wykryć Cms w sadzeniakach 8 W tym 3 rody hodowlane 7 6 5 4 3 2 1 0 2011 2012 2013 2014 2015
Średnia powierzchnia plantacji ziemniaka (ha) Liczba wykryć Cms zachodniopomorskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie świętokrzyskie śląskie pomorskie podlaskie podkarpackie opolskie mazowieckie małopolskie łódzkie lubuskie lubelskie kujawsko-pomorskie dolnośląskie 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 0 50 100 150 200 250 2013 2015 Średnia
Średnia powierzchnia plantacji ziemniaka w województwie a wykrywalność Cms (2013, 2015) 300 Liczba wy ykryć Cms 250 200 150 100 y = -55,10x + 109,5 R² = 0,179 Wsp. korelacji: -0,423 50 0 0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 Powierzchnia plantacji ziemniaka (ha)
Liczba gospodarstw uprawiających ziemniaki Liczba wykryć Cms zachodniopomorskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie świętokrzyskie śląskie pomorskie podlaskie podkarpackie opolskie mazowieckie małopolskie łódzkie lubuskie lubelskie kujawsko-pomorskie dolnośląskie 80000 40000 0 0 50 100 150 200 250 2013 2015 Średnio
Liczba gospodarstw uprawiających ziemniaki a wykrywalność Cms (2013, 2015) 300 Liczba wy ykryć Cms 250 200 150 100 y = 0,001x + 20,63 R² = 0,225 Wsp. korelacji: 0,475 50 0 0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000 80000 90000 Liczba plantacji ziemniaka
Przypadki wykrycia Cms w poszczególnych odmianach ziemniaka (2011-2015) 112-950 23-80 10-19 2-9 1 Irga * 950 Sante 80 Jutrzenka 19 Tajfun * 540 Irys 74 Pasat 17 Vineta * 384 Cekin 55 Viktoria 17 Denar * 347 Kuba 47 Jasia 15 Lord * 267 Cyprian 42 Augusta 14 Owacja * 172 Bzura 40 David 14 Satina * 172 Ibis 40 Ewelina 14 odmiana nieznana 159 Ametyst 32 Finezja 13 Bryza * 146 Triada 27 Red Lady 12 Jelly * 133 Bartek 25 Skawa 11 Ballarosa* 112 Orlik 25 Rudawa 11 Albatros Aksamitka Gracja Adam Agata Frezja Krasa Gwiazda Colia Promyk Bard Orka Rywal Sommer gold Kuras Elanda Grot Justa Melody Gloria Laura Salto Dominator Roko Belinda Alma Dukat Harpun Lilly RajaMaryna Gala Inwestor Sekwana Amerykan KarlenaGustawRybitwaBella El Mundo Hermes Fontane primaroyal Kindey Ania Smakosz Innovator Melody Kuklik Hinga Andromeda Eldena Rody hodowlane Beryl Ruta Ditta Honorata Miranda Lawina Mors Muza Innova Verne Solar Argona Eliza Ikar Cedron Sagitta Rumpel Mondeo Skawa Primadonna Ramos Oberon Astra Elsa Impala Nandina KoronaVikingColetteSifra Syrena Tetyda Rosalind Red Anna Oman Medea Vitara Dali Sonda Zebra Ślęza Roxana Romula Michalina Westamyl Energie Stasia Aster śagiel Aruba Verona Ursus Zuzanna Eugenia Sylvana Gawin Anielka Benek Wawrzyn Mila Agata Eurostarch Tomensa Glada Arielle Carrera Wiking Natasha Agnes mieszanka Verdi Sokół Atol Drop Bronka Pasja Pomorska Agria Moli Red Fantasy Belini Fresco Carania Pokusa Alicja Monsun Balbina Hermes Ingrid Nicola Tokaj Belmonda Energy Orlik Oktan Umiak Berber Felicja Jaśmin Omega Westman Bursztyn Felka Jubilat Piroli Wiarus Kuras Finessa Jurek Ramses Zenia Cykada Folva Kalina Riviera Zeus Asterix 24 Miłek 10 Bila 23 *- odmiany najczęściej uprawiane w Polsce, na podstawie badań dr Nowackiego
Liczba wyk kryc Cms Wykrywalność Cms w odmianach - tendencja 280 260 240 220 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 2011 2012 2013 2014 2015
Wykrycia Cms w sadzeniakach 2011-2015 Rok Liczba wykryć Cms Odmiany zagraniczne Odmiany polskie 2011 15 7 8 2012 16 10 6 2013 7 5 2 2014 14 5 9 2015 18 9 9 x 70 36 34
Liczba wykryć Cms w sadzeniakach wg. odmiany (2011-2015) Odmiana UŜytkowanie Hodowla Liczba wykryć Cms Kuba Skrobia PL 8 Vineta Jadalna EU 8 Skawa Skrobia PL 6 David EU 5 Bellarosa Jadalna EU 4 Dominator EU 3 Inwestor Skrobia PL 3 Jelly Jadalna EU 3 Tajfun Jadalna PL 3 Rody PL 3 Ametyst Jadalna PL 2 Innovator Jadalna EU 2 Satina Jadalna EU 2 Arielle, Energie, Gala, Jadalna EU 1 Impala, Mondeo, Primadonna, Red Lady, Verdi, Victoria Bzura, Jutrzenka, Justa, Jadalna PL 1 Miłek, Owacja, Stasia, Syrena Pasat, Rudawa Skrobia PL 1
Podatność i liczba prób, w których wykryto Cms u odmian ziemniaka o największym udziale w produkcji nasiennej i towarowej w Polsce (2013-2015) Odmiana Udział w produkcji [% powierzchni uprawy] nasiennej towarowej IP [%] Liczba prób, w których wykryto Cms w produkcji nasiennej towarowej Vineta 7,9-10,2 10,5 30,0 4 189 Innovator 9-9,8 2,8 37,2 2 0 Denar 3,4-4,3 8,6 41,8 0 203 Lord 3,1-4,0 7,1 55,1 0 155 Tajfun 3,1-3,6 6,6 76,0 1 336 Satina 2,2-2,8 5,4 b.d. 1 79 Bellarosa 1,3-2,2 3,9 47,5 4 88 Jelly 1,3-2,3 4,4 b.d. 0 67 Owacja 1,3-1,6 3,7 77,5 1 126 Irga 1,3-1,5 8,0 51,2 0 684 Bryza 0,3 5,9 59,4 0 68
Brak danych Ogólna liczba pobranych prób w województwie??? Wielkość plantacji ziemniaka, w których stwierdzono bakteriozę pierścieniową??? Źródło sadzeniaka??? Płodozmian???