PROGRAM REALIZACJI WEWNĄTRZSZKOLNEGO SYSTEMU DORADZTWA ZAWODOWEGO w Szkole Podstawowej nr 2 im. Obrońców Warszawy w Ożarowie Mazowieckim w roku szkolnym 2018/2019 Podstawa prawna Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz. U. z 2018 r., poz.1675). Rozporządzenie określa treści programowe z zakresu doradztwa zawodowego, warunki, sposób realizacji i organizacji doradztwa zawodowego w szkołach i placówkach oraz wymagania w zakresie przygotowania osób realizujących doradztwo zawodowe w szkołach i placówkach. 1.1 Wstęp, założenia wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego Wspieranie i przygotowywanie uczniów do podejmowania decyzji edukacyjno-zawodowych jest zadaniem statutowym szkoły. Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego stwarza możliwości i pomaga w rozwiązywaniu problemów związanych z wyborem kierunku kształcenia, drogi kształcenia i planowaniem kariery zawodowej. Planowanie kariery zawodowej i pierwsze decyzje edukacyjno-zawodowe to okres przypadający na lata szkoły podstawowej. W naturalny sposób szkoła jest więc środowiskiem, które ma bezpośredni wpływ na te decyzje, powinna wspierać rodziców i świadczyć pomoc uczniom w wyborze kierunku kształcenia i zawodu. Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego (WSDZ) to ogół działań podejmowanych przez szkołę w celu przygotowania uczniów do świadomych wyborów edukacyjno-zawodowych, czyli do wyboru szkoły ponadpodstawowej, poziomu i kierunku kształcenia, przyszłego zawodu. WSDZ określa role i zadania nauczycieli w ramach rocznego planu działań, czas i miejsce realizacji zadań, oczekiwane efekty i metody pracy. Doradztwo zawodowe w szkole podstawowej jest nieodłączną częścią procesu wychowania i służy prawidłowemu rozpoznaniu przez ucznia swojego potencjału edukacyjno- zawodowego. Celem nauczania i wychowania jest optymalne przygotowanie młodzieży do aktywnego funkcjonowania we współczesnym społeczeństwie, a przede wszystkim do podjęcia pracy zawodowej, zgodnej z możliwościami jednostki i uwarunkowaniami rynku pracy
1.2 Podstawowe pojęcia z zakresu orientacji i poradnictwa zawodowego Poradnictwo zawodowe Długofalowe i wieloetapowe działania wychowawcze, towarzyszące jednostce w trakcie jej rozwoju zawodowego. Obejmuje ono udzielanie pomocy uczniom i dorosłym w planowaniu, tworzeniu i rozwoju kariery zawodowej, przynoszącej jednostce satysfakcję i zawodowy sukces. Orientacja zawodowa Działania wychowawcze szkoły, rodziców, i innych osób, grup i instytucji - mające na celu przygotowanie młodzieży do planowania kariery zawodowej, których ważnym elementem jest podejmowanie kolejnych decyzji wyboru zawodu i szkoły. Doradztwo zawodowe Świadczenie pomocy w dokonywaniu kolejnych decyzji wyboru zawodu lub pracy w formie indywidualnej porady zawodowej, poprzez analizę pola problemowego jednostki i udzielenie jej informacji zawodowych, podawanie wskazówek, sugestii oraz instrukcji. Osoba udzielająca pomocy, w formie grupowych i indywidualnych porad zawodowych, młodzieży i osobom dorosłym w wyborze zawodu, kierunku kształcenia i szkolenia, uwzględniając ich możliwości psychofizyczne i sytuację życiową a także potrzeby rynku pracy oraz możliwości systemu edukacyjnego, współpracując z rodzicami i nauczycielami w procesie orientacji zawodowej uczniów oraz wykorzystując w tym celu wiedzę o zawodach, znajomość psychologicznych i pedagogicznych technik, diagnozę rynku pracy oraz techniczne środki przekazywania informacji zawodowej. Informacja zawodowa Zbiory danych potrzebnych jednostce do podejmowania kolejnych decyzji zawodowych oraz związanych z zatrudnieniem. Zakres treści, metod i kanały przekazywanych informacji są dostosowane do etapu rozwoju zawodowego jednostki oraz rodzajów podejmowanych decyzji. Informacja edukacyjna Zbiory danych potrzebnych jednostce do podejmowania decyzji związanych z dalszym kształceniem. 1.3 Założenia wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego Wspólne planowanie działań systemowych przez specjalistów i nauczycieli pozwoli podzielić się poszczególnymi zadaniami adekwatnie do posiadanej przez nich wiedzy, doświadczeń, kompetencji w obszarze wychowania, przedsiębiorczości, doradztwa i orientacji zawodowej. Treści z zakresu doradztwa zawodowego są realizowane w szkole w ciągu roku szkolnego, zgodnie harmonogramem działań WSDZ: jest skierowany do uczniów, ich rodziców, prawnych opiekunów i nauczycieli, ma charakter planowych działań i koordynowany jest przez szkolnego koordynatora ds. doradztwa zawodowego, obejmuje indywidualną i grupową pracę z uczniami, rodzicami, prawnymi opiekunami oraz nauczycielami.
Na wybór zawodu składają się: wiedza na temat siebie, wiedza dotycząca ścieżek edukacyjnych, zawodów i rynku pracy oraz cechy osobowościowe jednostki (temperament, charakter, poziom inteligencji, zainteresowania, zdolności) a także umiejętności, doświadczenia, wyznawane wartości i normy, czynniki emocjonalne, zdrowotne, rodzaj i poziom wykształcenia, wpływ rodziny, aktywność własna jednostki. Cel główny 2. Cele wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego 1. Przygotowanie młodzieży do podjęcia trafnych decyzji edukacyjno-zawodowych, wyboru szkoły ponadpodstawowej zgodnej z zainteresowaniami i uzdolnieniami oraz do roli pracownika na współczesnym rynku pracy. 2. Przygotowanie uczniów do radzenia sobie z ciągłymi zmianami we współczesnym świecie. 3. Kształtowanie proaktywnych postaw we współczesnym świecie. Cele szczegółowe Uczeń : rozwija umiejętności pracy zespołowej, przełamywania barier środowiskowych oraz kształtowania właściwych relacji społecznych, wie, jak się uczyć i rozwijać swoje zainteresowania, pasje i talenty, posiada informacje o zawodach z najbliższego otoczenia. Nauczyciel: potrafi diagnozować potrzeby i zasoby uczniów, rozwija talenty, zainteresowania, zdolności, predyspozycje, wspiera rodziców w procesie doradczym, udziela informacji, lub kieruje do specjalistów, zna ofertę szkół, zasady rekrutacji, włącza przedstawicieli instytucji i zakładów pracy w proces orientacji i doradztwa zawodowego w szkole. Rodzic/prawny opiekun: zna swoje dziecko, jest zaangażowany i przygotowany do pełnienia roli doradców, zna czynniki ważne przy wyborze szkoły i zawodu, zna ofertę szkół, zasady rekrutacji,
wie, gdzie szukać pomocy dla swoich dzieci w sytuacjach trudnych, angażuje się w pracę doradczą szkoły (np. prezentują swoje zawody, zakłady pracy). 4. Osoby odpowiedzialne za realizację wewnątrzszkolnego system doradztwa zawodowego Osoby odpowiedzialne za realizację wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego to: - dyrektor szkoły, - doradca zawodowy, - wychowawcy, - nauczyciele przedmiotowi, - specjaliści, - nauczyciel - bibliotekarz, - uczniowie klas 0-8, - rodzice. Zakres zadań poszczególnych osób zaangażowanych w proces doradczy wynika z kompetencji, profilu wykształcenia, wykładanych treści oraz podstawy programowej w szkole podstawowej. Szkoła współpracuje z instytucjami i organizacjami wspierającymi jej pracę (m.in. Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną, szkołami ponadpodstawowymi i zakładami pracy). Doradztwo zawodowe obejmuje spójne działania szkoły w zakresie pracy indywidualnej i grupowej z uczniami przy wsparciu i poradnictwie nauczycieli oraz zaangażowaniu rodziców. Działania mają charakter zaplanowany, systematyczny. Jest to zobowiązanie i wysiłek całej społeczności szkolnej, w której poszczególne grupy podejmują określone działania. 5. Formy, metody i techniki pracy doradczej Formy pracy adresowane do uczniów to: udzielanie indywidualnych porad uczniom, organizowanie wycieczek. zajęcia warsztatowe służące rozwijaniu i doskonaleniu umiejętności autoprezentacji, udostępnianie informacji o szkołach i zawodach, spotkania z przedstawicielami różnych zawodów, spotkania z przedstawicielami lokalnych firm, zajęcia warsztatowe (grupowe) służące rozbudzeniu świadomości konieczności planowania własnego rozwoju i kariery zawodowej, zajęcia warsztatowe służące samopoznaniu i określeniu predyspozycji zawodowych, warsztaty doskonalące umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej i współdziałania w grupie, radzenie sobie ze stresem. Formy działań adresowane do nauczycieli to: tworzenie warunków do wymiany doświadczeń i dzielenia się wiedzą,
wspólne tworzenie z uczniami informacji poświęconych zagadnieniom planowania kariery i pracy zawodowej. Formy działań adresowane do rodziców/prawnych opiekunów to: gromadzenie i udostępnianie informacji edukacyjno-zawodowych. zachęcanie i włączanie rodziców / prawnych opiekunów w proces doradczy szkoły, np. poprzez przedstawianie wykonywanych przez siebie zawodów indywidualne konsultacje i porady udzielane przez nauczycieli/specjalistów. Metody w poradnictwie grupowym najczęściej stosowane w pracy doradczej to: metoda dramy; inscenizacje i odgrywanie ról, metody testowe, metody audiowizualne; filmy edukacyjne, programy multimedialne, prezentacje multimedialne, treningi umiejętności społecznych; mini wykłady, pogadanki, dyskusje, techniki plastyczne, gry i zabawy. aktywizujące, problemowe, burza mózgów, dyskusja. 6. Plan realizacji wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego w roku szkolnym 2018/2019 L.p. Działanie Termin Osoba odpowiedzialna 1. Opracowanie programu realizacji Wrzesień/październik wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego na rok szkolny 2018/2019 2. Zapoznanie Rady Pedagogicznej z październik Dyrektor programem realizacji wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego na rok szkolny 2018/2019 3. Odział przedszkolny I. Tematy zajęć: 1. Jaki jestem? listopad 2. Pokaz naszych zainteresowań grudzień 3. Przewodnik po zawodach styczeń / luty
4. Wiem, kto pracuje w przedszkolu, szkole. marzec 5. Kim chcę zostać w przyszłości maj II. Wycieczka do zakładu pracy III. Spotkania z przedstawicielami różnych zawodów IV. Spotkania z absolwentami szkoły 4. Klasy I III I. Tematy zajęć: 1. Każdy ma swoje zainteresowania 2. Brawo ja! prezentacja własnych talentów listopad grudzień 3. Zawód moich rodziców styczeń 4. Miasteczko zawodów luty / marzec 5. Po co się uczę? maj 6. Mój plan na przyszłość czerwiec II. Wycieczka do zakładu pracy III. Spotkania z przedstawicielami różnych zawodów IV. Spotkania z absolwentami szkoły
5. Klasy IV-VI I. Tematy zajęć: 1. Ja to znaczy kto? Listopad / grudzień 2. Moc jest ze mną Styczeń / luty 3. Style uczenia się, style pracy marzec Nauczyciel techniki 4. Po co mi ta praca? kwiecień Nauczyciel plastyki 5. W jakich zawodach wykorzystam wiedzę z..? maj, czerwiec Wszyscy nauczyciele II. Wycieczka do zakładu pracy III. Spotkania z przedstawicielami różnych zawodów IV. Spotkania z absolwentami szkoły 6. Klasa VII I. Tematy zajęć: 1. Podstawowe umiejętności społeczne 2. Zainteresowania, pasja 3. Motywacja 4. Moje mocne i słabe strony 5. Temperament i cechy charakteru 6. Moje wartości 7. Kompetencje kluczowe 8. Świat zawodów Listopad / czerwiec
9. Przedsiębiorczość czy warto być przedsiębiorczym? 10. Stres, jak sobie z nim radzić II. Wycieczka do zakładu pracy III. Spotkania z przedstawicielami różnych zawodów IV. Spotkania z absolwentami szkoły 7. Klasa VIII I. Tematy zajęć: 1. Co ma wpływ na moją dalszą drogę kształcenia? 2. Autoprezentacja 3. Lokalny rynek pracy 4. System szkolnictwa 5. Oferta edukacyjna powiatu warszawskiego zachodniego 6. Źródła informacji edukacyjnej 7. Zasady rekrutacji do szkół 8. Znaczenie uczenia się przez całe życie 9. Znaczenie uczenia się przez całe życie 10. Indywidualna ścieżka kształcenia II. Wycieczka do zakładu pracy Listopad/ czerwiec III. Spotkania z przedstawicielami różnych zawodów IV. Spotkania z absolwentami szkoły 8. Zapoznanie rodziców programem realizacji wewnątrzszkolnego listopad
systemu doradztwa zawodowego na rok szkolny 2018/2019 9. Zorganizowanie konkursu Mój Styczeń / luty wymarzony zawód 10. Spotkanie z rodzicami klas VIII Marzec 11. Spotkania z przedstawicielami szkół ponadpodstawowych 12. Pomoc uczniom klas ósmych w logowaniu się do elektronicznego systemu wspomagania rekrutacji szkół ponadpodstawowych. Marzec / maj Kwiecień / maj Nauczyciel informatyki 13. Tworzenie ściennej gazetki zawodoznawczej. 14. Indywidualne rozmowy z uczniami i ich rodzicami. 15. Śledzenie zmian dotyczących doradztwa edukacyjnozawodowego. 16. Utworzenie zakładki oraz aktualizowanie zakładki- DORADZTWO ZAWODOWE na stronie internetowej szkoły. 17. Gromadzenie i udostępnianie literatury z zakresu psychologii, doradztwa zawodowego, prawa pracy,udostępnia informatory, ulotki. Raz w miesiącu Nauczyciel świetlicy wszyscy wszyscy doradca zawodowy, administrator strony internetowej Nauczyciel - bibliotekarz 18. Współpraca z instytucjami wspierającymi szkołę w działalności doradczej. Pedagog, psycholog, doradca zawodowy 19. Ewaluacja realizacji WSDZ Czerwiec 7. Spodziewane efekty wynikające z wdrożenia Programu realizacji Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego Dla uczniów i rodziców:
dostęp do informacji edukacyjnej i zawodowej dla uczniów, nauczycieli oraz rodziców, kształtowanie odpowiednich postaw, nawyków, umiejętności i wiedzy oraz aktywności zawodowej uczniów, świadome, trafniejsze decyzje edukacyjne i zawodowe, mniej niepowodzeń szkolnych, zniechęcenia do nauki i pracy, pomoc rodzinie w kształtowaniu określonych postaw i zachowań związanych z planowaniem kariery zawodowej ich dzieci, przygotowania uczniów do pełnienia różnych ról społecznych. Dla szkoły: realizowanie przepisów prawa oświatowego w zakresie doradztwa zawodowego, utworzenie na terenie szkoły bazy informacji edukacyjnej i zawodowej oraz zapewnienie jej systematycznej aktualizacji, optymalne wyniki edukacyjne uczniów oraz wyniki egzaminu ósmoklasisty. Dla środowiska lokalnego: zwiększenie trafności decyzji edukacyjnych uczniów wybierających szkołę ponadpodstawową, promocja lokalnych instytucji i zakładów pracy. 11. Ewaluacja Realizacja programu Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego powinna opierać się na stałym monitorowaniu, ewaluacji i kontroli podjętych działań. Kontrola powinna być dokonywana w celu usprawnienia i ulepszania realizowanych zadań lub wytyczenia nowych form pracy. Na podstawie kwestionariusza ewaluacji wypełnianego na bieżąco przez wychowawców (załącznik do programu) i nauczycieli, ankiety przeprowadzonej wśród uczniów kl. IV-VIII oraz rozmów z uczniami kl. I-III doradca zawodowy sporządzi sprawozdanie i przedstawi Dyrektorowi Szkoły i Radzie Pedagogicznej na koniec roku szkolnego.
Załącznik KWESTIONARIUSZ EWALUACJI rok szkolny... Realizacja zagadnień z doradztwa zawodowego Nazwisko i imię nauczyciela... L. p. Data Temat zrealizowanego działania Podpis Opracowała: Agnieszka Nowicka doradca zawodowy