Zacznę od powtórzenia słów sprzed roku w nowym roku szkolnym będzie niewiele takich zmian, o których nie wiedzielibyśmy wcześniej. Będzie to kolejny rok realizacji decyzji podjętych w latach poprzednich, a dotyczących reformy polskiego systemu edukacji. 1
Jak Państwo wiecie, reforma programowa jest wdrażana stopniowo rok po roku. W roku 2013-2014 czeka nas kolejny jej etap. Na ekranie - przypominam Plan zmian rozpisany na kolejne lata szkolne. W roku szkolnym 2013/2014 zreformowane nauczanie wchodzi do V klasy szkoły podstawowej i do klas II szkół ponadgimnazjalnych. 2
Minister Edukacji Narodowej ustala kierunki realizacji polityki oświatowej państwa w danym roku szkolnym. Kuratorzy realizują je poprzez sprawowany nad szkołami i placówkami oświatowymi nadzór pedagogiczny, zaś dyrektorzy powinni te zagadnienia w sposób szczególny uwzględniać w planowaniu pracy swoich szkół i placówek. W nadchodzącym roku szkolnym określone zostały następujące podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa: -wspieranie rozwoju dziecka młodszego, w związku z obniżeniem wieku realizacji obowiązku szkolnego, -podniesienie jakości kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych, -działania szkoły na rzecz bezpieczeństwa uczniów oraz -kształcenie uczniów niepełnosprawnych w szkołach ogólnodostępnych. Kuratorzy oświaty będą te kierunki realizować m.in. poprzez przeprowadzanie kontroli planowych oraz ewaluacji w określonym przez MEN zakresie tematów i wymagań, a także monitorując określone obszary pracy szkół. Więcej na ten temat w wystąpieniu p. wicekurator Wiesławy Ćwiklińskiej w kolejnym punkcie naszego spotkania.
Pierwszym z kierunków polityki oświatowej jest kontynuacja rozpoczętych kilka lat temu działań na rzecz obniżenia wieku szkolnego do 6 lat. Zgodnie z projektem tzw. ustawy sześciolatkowej, datą wprowadzenia obowiązku szkolnego dla 6-latków pozostaje 1 września 2014 r. Jednocześnie proponuje się w nim się aby: a) od września 2014 roku - obowiązek szkolny objął wszystkie dzieci 7-letnie (rocznik 2007) oraz dzieci 6-letnie, urodzone w okresie 1 stycznia - 30 czerwca 2008 r.; - spełnianie obowiązku szkolnego mogły rozpocząć również dzieci urodzone w II połowie 2008 r., jeśli taka będzie wola ich rodziców; - spełnianie obowiązku szkolnego będą mogły rozpocząć również dzieci 5-letnie (urodzone w roku 2009) jeśli taka będzie wola ich rodziców. W tym przypadku decyzję podejmie dyrektor szkoły po zasięgnięciu opinii publicznej poradni psychologicznopedagogicznej. Będzie to dotyczyło również kolejnych roczników dzieci 5-letnich; b) we wrześniu 2015 roku - obowiązek szkolny miałby objąć dzieci 7-letnie urodzone w II połowie 2008 r. oraz wszystkie dzieci z rocznika 2009 (6-latki). Ponadto: c) od września 2014 roku klasy I mogłyby liczyć maksymalnie 25 uczniów. W kolejnych latach do wrz. 2016r. przepis ten objąłby również klasy II i III. d) w latach szkolnych 2014/2015 i 2015/2016 w szkołach, gdzie utworzonych będzie więcej niż jeden oddział klasy I, dzieci będą dobierane do poszczególnych oddziałów klasowych według wieku, począwszy od najmłodszych; Dzieci pięcioletnie nadal będą objęte obowiązkiem uczestnictwa w wychowaniu przedszkolnym. 4
Istotnym elementem wsparcia rodziców dzieci najmłodszych ma być wejście w życie 1 września b.r. tzw. ustawy przedszkolnej. Jej celem jest obniżenie opłat ponoszonych przez rodziców oraz stopniowe zwiększanie liczby miejsc w przedszkolach, tak aby w 2017r. zapewnić je wszystkim chętnym. Ustawa przewiduje, że: - gminy będą otrzymywać dotacje z budżetu państwa na prowadzenie przedszkoli, - opłata za każdą dodatkową godzinę pobytu dziecka w przedszkolu ponad bezpłatny 5- godzinny wymiar ustawowy nie może być wyższa niż 1 zł, -od września 2015 roku prawo do edukacji przedszkolnej będzie miało każde dziecko 4-letnie, a od września 2017r. 3-letnie. Więcej na ten temat w informacji o zmianach w prawie oświatowym, które przedstawi p. Monika Rękawek. 5
Drugim kierunkiem realizacji polityki oświatowej państwa jest podniesienie jakości kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych. Służyć temu mają: - realizacja nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego, - wprowadzenie nowych ramowych planów nauczania, zgodnie z którymi część przedmiotów obowiązkowych jest nauczana w zakresie podstawowym lub w zakresie rozszerzonym (z wyjątkiem zasadniczej szkoły zawodowej i szkoły policealnej). Przypominam, że uczeń ma obowiązek wyboru od 2 do 4 przedmiotów, spośród proponowanych przez szkołę przedmiotów ujętych w podstawie programowej w zakresie rozszerzonym, przy czym co najmniej jednym z tych przedmiotów musi być: historia, biologia, geografia, fizyka lub chemia. Uczeń, który nie będzie uczył się historii w zakresie rozszerzonym realizuje przedmiot uzupełniający historia i społeczeństwo. Uczeń, który nie wybierze w zakresie rozszerzonym biologii, chemii, fizyki lub geografii, będzie obowiązany realizować przedmiot uzupełniający przyroda, obejmujący wiedzę z zakresu nauk matematyczno-przyrodniczych. 6
Nowelizacja ustawy o systemie oświaty dokonana 19 sierpnia 2011 roku wprowadziła zmiany z strukturze szkolnictwa ponadgimnazjalnego. Nowa struktura szkolnictwa ponadgimnazjalnego obejmuje: -trzyletnie liceum ogólnokształcące, którego ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego, - czteroletnie technikum, którego ukończenie umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, a także uzyskanie świadectwa dojrzałości, -trzyletnia zasadnicza szkoła zawodowa, której ukończenie umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, a także dalsze kształcenie wliceum ogólnokształcącym dla dorosłych oraz uzyskiwanie dodatkowych kwalifikacji zawodowych na kwalifikacyjnych kursach zawodowych, -szkoła policealna dla osób posiadających wykształcenie średnie, umożliwiającą uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, -trzyletnia szkoła specjalna przysposabiająca do pracydla uczniów zupośledzeniem umysłowym oraz dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi. W systemie szkolnym funkcjonują jeszcze cztery typy szkół dla dorosłych: szkoła podstawowa, gimnazjum, liceum ogólnokształcące i szkoła policealna. 7
W ostatnim roku szkolnym wprowadzono również nową podstawę programową kształcenia w zawodach. Jest to element zmian w szkolnictwie zawodowym, których celem jest dostosowanie go do wymagań współczesnego rynku pracy. Zmodyfikowano również klasyfikację zawodów z uwzględnieniem podziału zawodów na kwalifikacje oddzielnie potwierdzane w procesie kształcenia.
Zdrowie i bezpieczeństwo uczniów to zawsze cel nadrzędny w funkcjonowaniu szkół i placówek oświatowych. W nowym roku szkolnym po raz kolejny jest to jeden z podstawowych kierunków polityki oświatowej państwa. Podejmowanie przez szkoły i placówki różnorodnych działań na rzecz zdrowia i bezpieczeństwa uczniów musi być dobrze zaplanowane. Ważne jest zapraszanie do nich rodziców oraz instytucji zewnętrznych. Przypominam, że nowa podstawa programowa zawiera wiele elementów dotyczących zagadnień związanych ze zdrowiem i bezpieczeństwem. Warto też skorzystać z opracowań znajdujących się na stronach internetowych Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz Ośrodka Rozwoju Edukacji. Minister Edukacji Narodowej zobowiązał placówki doskonalenia nauczycieli, poradnie psychologiczno-pedagogiczne i biblioteki do przygotowania ofert dla szkół, które będą pomocą dla nauczycieli w ich działaniach na rzecz bezpieczeństwa uczniów. 9
Jak wynika z ustaleń Ministerstwa Edukacji Narodowej w roku szkolnym 2013/2014, monitorowaniu zostanie poddane, między innymi, wspieranie szkół przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne i placówki doskonalenia nauczycieli w realizacji kształcenia uczniów niepełnosprawnych w szkołach ogólnodostępnych. Również niektóre tematy kontroli odnoszą się do tego kierunku polityki oświatowej państwa. 10
Kilka informacji o realizacji programów rządowych. Na początek CYFROWA SZKOŁA. W ramach programu pilotażowego, trwającego od kwietnia 2012 do sierpnia 2013r. wyposażono szkoły w pomoce dydaktyczne, jako bazę technologiczną do budowania kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli. W tym celu udzielono wsparcia finansowego organom prowadzącym szkoły podstawowe m.in. na zakup pomocy dydaktycznych i innego sprzętu, szkolenia nauczycieli, wdrażanie stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych w procesie nauczania. Przypomnę, że projekt Cyfrowa Szkoła składa się z 4 zasadniczych komponentów: e-szkoła - czyli wyposażenie szkół w nowoczesny sprzęt taki jak mobilne pracownie komputerowe e-nauczyciel - czyli szkolenia nauczycieli e-zasoby edukacyjne - czyli między innymi stworzenie e-podręczników e-uczeń - czyli zapewnienie uczniom dostępu do nowoczesnych pomocy dydaktycznych. Przypominam Państwu, że w naszym województwie w programie pilotażowym udział wzięło 13 szkół podstawowych.
Tworzone są właśnie multimedialne i interaktywne e-podręczniki. Już we wrześniu zostaną zaprezentowane wersje próbne trzech z nich. Docelowo MEN chce by powstało 18 e-podręczników do 14 różnych przedmiotów i do wszystkich etapów edukacyjnych. Jak zapowiedziała minister Krystyna Szumilas program Cyfrowa szkoła będzie kontynuowany, a wyniki pilotażu posłużą do przygotowania programu cyfryzacji wszystkich polskich szkół. MEN zabiega, aby ze środków unijnych, w nowej perspektywie 2014-2020, trafiło na ten cel 1,5 mld euro.
Rządowy program Radosna szkoła ma na celu stworzenie sześcioletnim i siedmioletnim uczniom rozpoczynającym spełnianie obowiązku szkolnego bezpiecznych warunków w zakresie nauki, wychowania i opieki w szkole, porównywalnych z warunkami edukacji przedszkolnej uwzględniającej aktywną naukę i zabawę. W latach 2009-2012 w województwie podlaskim dofinansowano: - 393 szkoły podstawowe w wyposażeniu szkolnych miejsc zabaw w pomoce dydaktyczne, - 86 szkół w utworzeniu lub modernizacji szkolnych placów zabaw.
Obecnie realizowana jest kolejna, V już edycja programu Radosna szkoła. W edycji 2013 z dofinansowania korzysta: - 14 szkół w tworzeniu szkolnych placów zabaw, - 9 szkół w wyposażaniu miejsc zabaw w szkole. W związku z nowelizacją przepisów dotyczących Rządowego programu Radosna Szkoła", w 2013 roku ze wsparcia finansowego w ramach programu mogą skorzystać także szkoły filialne. Nabór odbył się w lipcu tego roku. W naszym województwie z tej możliwości skorzystały 4 filie. Zainteresowanych udziałem w kolejnej edycji Programu odsyłam na stronę internetową Kuratorium Oświaty w Białymstoku do zakładki Organy prowadzące/ programy rządowe.
Kolejnym realizowanym programem rządowym jest Rządowy program pomocy uczniom Wyprawka szkolna. W roku szkolnym 2012/2013 w województwie podlaskim łącznie dofinansowaniem objęto 11 707 uczniów na kwotę 2 704 210 zł.
W tym roku programem objęci są uczniowie rozpoczynający we wrześniu edukację szkolną w: - klasach I-III i w klasie V szkoły podstawowej i ogólnokształcącej szkoły muzycznej I stopnia, - klasie II szkoły ponadgimnazjalnej, - analogicznie w szkołach artystycznych. Oznacza, to, że programem objęci zostali uczniowie pierwszych roczników uczących się zgodnie z nową podstawą programową oraz uczniowie klas najmłodszych I-III szkół podstawowych. Uczniów ubiegających się o dofinasowanie zakupu podręczników obowiązuje kryterium dochodu na osobę w rodzinie. Inną grupą objętą Programem są uczniowie słabowidzący, niesłyszący, z upośledzeniem umysłowym oraz uczniowie z niepełnosprawnościami sprzężonymi. Tych uczniów nie obowiązuje kryterium dochodowe. Szczegółowe informacje dotyczące programu dostępne są na stronie internetowej Kuratorium Oświaty w Białymstoku w zakładce: Organy prowadzące/ programy rządowe. Zwracam się też do Państwa dyrektorów z prośbą o podjęcie działań w szkołach i placówkach w celu jak najszerszej realizacji programu. Zwracam uwagę, że 5 proc. uczniów z klas objętych programem, ale niespełniających kryteriów dochodowych, może otrzymać wyprawkę na podstawie pozytywnej decyzji wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Program rządowy przewiduje środki dla tej grupy uczniów.
Jednym z celów programu Pomoc państwa w zakresie dożywiania jest wsparcie gmin w wypełnianiu zadań własnych o charakterze obowiązkowym w zakresie dożywiania dzieci oraz zapewnienia posiłku osobom jego pozbawionym. Jest finansowany z budżetu państwa oraz ze środków budżetów gmin. Przedstawione na slajdzie dane liczbowe dotyczą realizacji programu w województwie podlaskim w I półroczu roku szkolnego 2012/2013. Analiza przekazywanych danych wykazała, że w dalszym ciągu grupą, wobec której należy upowszechniać informacje o możliwościach otrzymania pomocy w ramach Programu są uczniowie szkół ponadgimnazjalnych, ich rodzice oraz dyrektorzy i pedagodzy tych szkół. Jednocześnie przypominam, że jeżeli uczeń albo dziecko realizujące roczne przygotowanie przedszkolne wyraża chęć zjedzenia posiłku dyrektor szkoły lub przedszkola udziela pomocy w formie posiłku bez ustalania sytuacji rodziny w drodze rodzinnego wywiadu środowiskowego oraz bez decyzji administracyjnej wydanej przez ośrodek pomocy społecznej. W związku z powyższym zwracam się do Państwa z uprzejmą prośbą o większe zaangażowanie i wsparcie uczniów, w tym uczniów szkół ponadgimnazjalnych oraz ich rodziców, w jak najszerszym wykorzystaniu możliwości jakie daje Program oraz zwiększenie liczby uczniów korzystających z tej formy pomocy. Informacje na temat programu dostępne są na stronie internetowej Kuratorium Oświaty w Białymstoku w zakładce: Organy prowadzące/ programy rządowe.
Minister Edukacji Narodowej skierował 31 lipca b.r. do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie informacji oświatowej. Powodem nowelizacji ustawy jest przedłużający się proces potwierdzania poprawności danych identyfikacyjnych uczniów i nauczycieli przekazywanych do nowego" systemu informacji oświatowej (SIO), a to utrudnia zgromadzenie kompletu danych niezbędnych do podziału części oświatowej subwencji ogólnej. Zaproponowane w projekcie zmiany zmierzają do zapewnienia dalszego funkcjonowania starego" SIO oraz możliwości wykorzystania danych z niego w celu podziału części oświatowej subwencji ogólnej na lata 2014-2016. Proponowany termin wejścia w życie ustawy został określony na 1 stycznia 2014 roku. Zastąpienie starego nowym Systemem Informacji Oświatowej miałoby nastąpić w 2017r.
Dziękując za uwagę, życzę wszystkim Państwu Dyrektorom i nauczycielom w nowym roku szkolnym wielu sukcesów pedagogicznych i pomyślnej realizacji planów zawodowych.