SCENARIUSZ ZAJĘĆ MOŻNA RÓŻNIĆ SIĘ POZYTYWNIE Przeciwdziałanie dyskryminacji, marginalizacji, wykluczeniu Zadanie współfinansowane z budżetu Województwa Zachodniopomorskiego w 2016 r 1 S t r o n a
CEL ZAJĘĆ: pokazanie, w jaki sposób różnice i podobieństwa wpływają na nasz sposób myślenia i zachowania, zidentyfikowanie mechanizmów wpływających na postrzeganie świata, ukazanie jak kształtują się uprzedzenia, stereotypy, przekonania, kształtowanie umiejętności tolerancji i akceptacji dla innych, przedstawienie praw człowieka oraz kształtowania się procesu emancypacji poszczególnych grup, trening dyskusji przy różnicach zadań, uświadomienie korzyści wynikających z różnorodnego społeczeństwa. EFEKT ZAJĘĆ: uczestnicy znają pojęcia: dyskryminacja, marginalizacja, nietolerancja, rasizm, homofobia, nacjonalizm, seksizm, wykluczenie, uprzedzenia, przekonania, stereotyp, uczestnicy potrafią wskazać pozytywne i negatywne skutki różnorodności społeczeństwa, uczestnicy stosują właściwe formy wyrażania swoich opinii o różnicach dot. wyglądu i zachowaniu ludzi, uczestnicy znają konstruktywne sposoby przeciwstawiania się przejawom dyskryminacji, uczestnicy zauważają pozytywne i negatywne aspekty wnoszone przez inne kultury i środowiska, uczestnicy znają prawa człowieka, uczestnicy potrafią dostrzec bariery dla osób niepełnosprawnych i świadomie poszukują ich rozwiązań. CZAS TRWANIA ZAJĘĆ: 3 godziny ODBIORCY: dzieci w wieku od 11 do 15 lat METODY: dyskusja, burza mózgów, praca grupowa, ćwiczenia indywidulane, ćwiczenia grupowe. ŚRODKI: tablica -flipchart, duże arkusze papieru, flamastry, kartki z niedokończonymi zdaniami, obrazki (ludzie, sytuacje, symbole, czynności, itp.) 2 S t r o n a
PRZEBIEG ZAJĘĆ: POWITANIE I PRZEDSTAWIENIE SIĘ UCZESTNIKÓW. 15 min. WSTĘP: (15 min.) Przedstawienie tematu, planu i formy pracy, celu zajęć. ZADANIE 1. (30 min.) Grupa siedzi na krzesłach w dowolnych miejscach. 1. Prowadzący prosi o ustawieniu się w kole wszystkich osób, które przyszły na dzisiejsze zajęcia. Mówi: jesteśmy jedną grupą, która przyszła na te same zajęcia. Powiedzcie co dobrego wynika z bycia w tej grupie, i co dobrego możecie dać od siebie osobom nie będącym w waszej grupie. 2. Następnie w osobnym kole staną osoby, które są praworęczne. Mówi do nich: jesteście jedną grupą o takich samych właściwościach. Powiedzcie co dobrego wynika z bycia w tej grupie, i co dobrego możecie dać od siebie osobom nie będącym w waszej grupie. 3. Grupa wypisuje argumenty na arkuszu papieru. W tym samym czasie pozostała grupa również wypisuje swoje atuty. Odczytują, zakreślamy słowa powtarzające się (jako części wspólne) 4. - w osobnym kole staną osoby, które lubi w wolnym czasie uprawiać sport mówi: jesteście jedną grupą, która lubi tak samo spędzać czas wolny. Powiedzcie co dobrego wynika z bycia w tej grupie, i co dobrego możecie dać od siebie osobom nie będącym w waszej grupie. Grupa wypisuje argumenty na arkuszu 3 S t r o n a
papieru. W tym samym czasie pozostała grupa również wypisuje swoje atuty. Odczytują, słowa powtarzające się zakreślamy (jako części wspólne) 5. w osobnym kole staną osoby, które noszą zawsze spodnie. mówi: jesteście jedną grupą, która zawsze jest ubrana w spodnie. Powiedzcie co dobrego wynika z bycia w tej grupie, i co dobrego możecie dać od siebie osobom nie będącym w waszej grupie. Grupa wypisuje argumenty na arkuszu papieru. W tym samym czasie pozostała grupa również wypisuje swoje atuty. Odczytują, słowa powtarzające się zakreślamy (jako części wspólne) 6. w osobnym kole stają osoby, które mają więcej niż 1,60 mówi: jesteście jedną grupą która jest wyższa od pozostałych. Powiedzcie co dobrego wynika z bycia w tej grupie, i co dobrego możecie dać od siebie osobom nie będącym w waszej grupie. Grupa wypisuje argumenty na arkuszu papieru. W tym samym czasie pozostała grupa również wypisuje swoje atuty. Odczytują, słowa powtarzające się zakreślamy (jako części wspólne) 7. w osobnym kole stają osoby, które mają jasne włosy mówi: jesteście jedną grupą która ma jaśniejsze włosy od pozostałych. W czym jesteście lepsi od pozostałych?. Grupa wypisuje argumenty na arkuszu papieru. W tym samym czasie pozostała grupa również wypisuje swoje atuty. Odczytują, słowa powtarzające się zakreślamy (jako części wspólne) 4 S t r o n a
8. w osobnym kole stają osoby, które są gotowe przeciwstawić się nietolerancji inności. mówi: jesteście jedną grupą która jest gotowa przeciwstawić się nietolerancji. Powiedzcie co dobrego wynika z bycia w tej grupie, i co dobrego możecie dać od siebie osobom nie będącym w waszej grupie. Grupa wypisuje argumenty na arkuszu papieru. W tym samym czasie pozostała grupa również wypisuje swoje atuty. Odczytują, słowa powtarzające się zakreślamy (jako części wspólne). Jeśli wszyscy stanęli do koła, to wszyscy podają argumenty. Prowadzący podsumowuje, mówiąc, że najczęściej chcemy czy nie, jesteśmy w jakiejś grupie. To od nas zależy, jak myślimy o sobie i o innych. Zwraca uwagę, że często postrzegamy się lepiej od innych, gdyż nie zwracamy uwagi na pozytywne cechy osób, których nie poznaliśmy bliżej. Pyta uczestników: Jak się czuliście wchodząc do kolejnych grup? Jak się czuliście nie mogąc dołączyć do jakiejś grupy? ZADANIE 3. (20 min.) Burza mózgów. Na arkuszu papieru dokończyć zdanie: Jestem człowiekiem i mam prawo Prowadzący przestawia Prawa człowieka, porównuje z przykładami podanymi przez uczestników. Pyta: Dlaczego to takie ważne mieć prawa człowieka? Odpowiada każdy uczestnik. ZADANIE 4. (15 min.) Burza mózgów. Na arkuszu papieru wypisać słowa: dyskryminacja, marginalizacja, nietolerancja, rasizm, homofobia, nacjonalizm, seksizm, wykluczenie, uprzedzenia, przekonania, stereotyp. Uczestnicy dopisują z czym kojarzy im się dane słowo. Prowadzący omawia wyniki pracy zwracając uwagę na źródła, przejawy i konsekwencje poszczególnych zjawisk. 5 S t r o n a
ZADANIE 5. (20 min.) Ćwiczenie w parach. Na kartkach papieru grupy wypisują dokończenia zdań, używając słów: zawsze, nigdy, na pewno. Małe dzieci Stary człowiek Kobieta Mężczyzna Ten co kaszle Polak Niemiec Turek Australijczyk Dwaj mężczyźni Dwie kobiety Samotny człowiek Bogaty człowiek.. Biedny człowiek Gruby chłopak Chudy dziewczyna Głośne dziecko Skaczący chłopczyk Zamyślona panna Człowiek na wózku inwalidzkim Odczytują propozycje, zwracając uwagę czy jest to określenie pozytywne czy negatywne. Po odczytaniu przez wszystkich prowadzący rozpoczyna dyskusję i zadaje pytania: Co było trudnego w tym zadaniu? Skąd czerpali pomysły? Skąd biorą się takie skojarzenia? Co to jest stereotyp, przekonanie, uprzedzenie? Jakie pozytywne i negatywne strony mogą mieć stereotypy, uprzedzenia, przekonania? W jaki sposób możemy kształtować swoja opinię na jakiś temat? W jaki sposób może nas przedstawić powielanie niesprawdzonych przez nas obcych poglądów? Jaka wartość jest z kształtowania swojego zdania? 6 S t r o n a
ZADANIE 6. ( 15 min.) Przeciwstawianie się przejawom barier infrastruktury. Uczestnicy w grupie określają bariery w swoim otoczeniu dla grup osób niepełnosprawnych oraz podają pomysły na ich likwidację. Przykłady do wykorzystania, np. osoba na wózku, osoba poruszająca się na kulach, osoba niewidoma, osoba niesłysząca. Prowadzący podsumowuje prace uczestników. ZADANIE 7. ( 45 min.) Przeciwstawianie się przejawom dyskryminacji i nietolerancji, niesprawiedliwości. Rekwizyty: korony z napisami: starszy mężczyzna, uchodźca wojenny, ksiądz, policjant, gej, chrześcijanka, ciemnoskóry mężczyzna, blondynka w mini, otyły człowiek, kobieta w ciąży. Ćwiczenie w kole: Uczestnicy odliczają od 1-10, Uczestników dzielimy na dwie grupy Atakujący i Obrońcy. I runda: 1 Postać w koronie, 2,3,4,5 Atakujący, 6,7,8,9,10 Obrońcy. II runda: 2 Postać, 6,3,4,5 Atakujący, 7,8,9,10,1 Obrońcy, itd. Jeden Uczestnik otrzymuje koronę na głowę a na niej ma napis kim jest. Sam nie wie kim jest (nie wolno mu przeczytać!). Staje na środku Sali. Nic nie mówi. Stojący na przeciw inni uczestnicy zachowują się tak jak zachowuje się wobec tej postaci nietolerancyjne, dyskryminujące osoby. Okazują jej swoje emocje. 7 S t r o n a
Druga grupa ma za zadanie obronić Postać, zachęcić ją do dołączenia do ich grupy. Muszą wymieniać takie cechy Postaci, które wniosą wartość do ich grupy. Gdy postać podejmuje decyzję że chce dołączyć do Grupy musi powiedzieć kim jest, co ją przekonało do dołączenia do nich. Dopiero wtedy może zobaczyć kim była. Następuje zmiana. Osoba z grupy atakującej otrzymuje kolejna koronę. Jedna osoba z grupy obrońców przechodzi do atakujących. Powtarzamy tak długo, aż wszystkie osoby odegrają rolę Postaci. Po 10 rundach Prowadzący podsumowuje ćwiczenie zadając pytania: Jak się czuli podczas tego ćwiczenia? Co chcieli zrobić, powiedzieć w trakcie ćwiczenia? Co było dla nich niemiłe? Czego nauczyli się podczas tych scenek? Jaki przekaz powinien popłynąć do społeczeństwa, byśmy byli otwarci na różnorodność? Wypiszcie hasła na arkuszach papieru - plakaty podsumowujące. Plakaty przyczepcie na ścianie - Stwórzcie galerię Wymyślcie dla niej tytuł. ZADANIE 7. ( 45 min.) Każdy z uczestników jednym zdaniem podsumowuje z czym wychodzi z zajęć i jak podzieli się tym z innymi. Prowadzący dziękuje Uczestnikom za zaangażowanie w prace i gratuluje pozytywnej postawy. Zadanie współfinansowane z budżetu Województwa Zachodniopomorskiego w 2016 r. 8 S t r o n a