Wprowadzenie do tematyki społecznej odpowiedzialności biznesu dla małych i średnich przedsiębiorstw

Wprowadzenie do tematyki społecznej odpowiedzialności biznesu dla małych i średnich przedsiębiorstw

Niniejszy przewodnik został stworzony jako część paneuropejskiej kampanii informacyjnej na temat CSR zorganizowanej z inicjatywy Generalnej Dyrekcji ds. Przedsiębiorstw Komisji Europejskiej W jaki sposób przedsiębiorca, zajęty codziennym funkcjonowaniem przedsiębiorstwa, ma zapewnić firmie zdobycie długoterminowej przewagi konkurencyjnej? Przez obsługę dotychczasowych i zdobywanie nowych klientów, poprzez rozwijanie (wdrażanie, wprowadzanie, oferowanie) nowych produktów i usług, oraz przede wszystkim przez dochodowość (zyskowność) (dobre wyniki finansowe). Społeczna odpowiedzialność w biznesie (CSR) lub odpowiedzialna przedsiębiorczość (tak będziemy to nazywać) może pomóc Państwu osiągnąć powyższe cele. Odpowiedzialnej przedsiębiorczości oznacza osiąganie zysków przy jednoczesnym uwzględnieniu w działaniach firmy kwestii społecznych oraz kwestii ochrony środowiska. Innymi słowy, oznacza to zaspokajanie potrzeb klientów, przy jednoczesnym uwzględnieniu oczekiwań pozostałych interesariuszy, takich jak: pracownicy, dostawcy czy lokalna społeczność. Oznacza to wywieranie pozytywnego wpływu na otoczenie, w którym firma działa mowa tu o lokalnej społeczności oraz środowisku naturalnym. To wszystko może bezpośrednio przyczynić się do lepszej pozycji firmy na rynku oraz do osiągnięcia długoterminowej przewagi konkurencyjnej. 2

1. Dlaczego powinni Państwo być odpowiedzialnymi przedsiębiorcami? Odpowiedzialna przedsiębiorczość to zasadniczo osiąganie dobrych wyników finansowych oraz zdobywanie przewagi konkurencyjnej przez budowanie reputacji i zyskiwanie zaufania osób pracujących w firmie, jak i znajdujących się w otoczeniu firmy. Klienci Państwa Firm chcą dostawców o dobrej reputacji, którzy będą oferowali wysokiej jakości produkty i usługi. Państwa dostawcy będą szukać klientów, którzy będą dokonywali systematycznych zakupów oraz którzy będą terminowo realizowali zobowiązania finansowe. Społeczność, w której działa Państwa Firma chce mieć pewność, że firma w swoich działaniach uwzględnia kwestie społeczne i kwestie związane z ochroną środowiska. W końcu, Państwa pracownicy, chcą pracować w firmie, z której mogą być dumni i która docenia ich wkład. Odpowiedzialna przedsiębiorczość nie jest niczym nowym, wiele firm, w szczególności małych zawsze ma bliski kontakt z otoczeniem, w którym funkcjonuje. Rzeczywiście, wiele przedsiębiorstw, czuje instynktownie, że postepują właściwie świadcząc usługi klientom, dbając o morale pracowników, utrzymując prawidłowe relacje z dostawcami, pełniąc rolę dobrego sąsiada w lokalnej społeczności i dbając o środowisko naturalne to wszystko może stanowić podwaliny udanego biznesu. Jednakże w ostatnich latach pojawiły się inne czynniki zmuszające do odpowiedzialnej przedsiębiorczości takie jak presja ze strony klientów, lokalnej społeczności, prawodawców, banków, pożyczkodawców i ubezpieczycieli. Aby utrzymać przewagę konkurencyjną, firmy muszą przystosować się do nowych wymogów stawianych im przez rynek i otoczenie, w którym funkcjonują. Elastyczność i indywidualny charakter wielu małych i średnich firm często pozwala im na reagowanie na zmiany, gdyż szybciej niż duże firmy zauważają je i wykorzystują pojawiające się szanse rynkowe. Jest kilka studiów przypadków w tym przewodniku przykładów małych firm stosujących z powodzeniem zasady odpowiedzialnej przedsiębiorczości. Wystarczy popatrzeć na przykład firmy Lippemeier, małej niemieckiej firmy świadczącej usługi w zakresie sprzątania i czyszczenia, która to firma rozwinęła nowe produkty i usługi, w odpowiedzi na wzrastający popyt na ekologiczne formy sprzątania. 3

2. Co oznacza odpowiedzialna przedsiębiorczość w praktyce? Odpowiedzialna przedsiębiorczość to działania, które mają na celu włączenie kwestii społecznych i kwestii dotyczących ochrony środowiska do codziennej działalności firmy. Jeśli będą Państwo podejmować takie działania po raz pierwszy, lepiej zacząć od drobnych kwestii, skupiając się na czymś, co jest bezpośrednio związane z profilem działalności firmy i co jest możliwe do osiągnięcia. Nie należy przy tym zapominać o poinformowaniu innych o swoich działaniach (patrz: Komunikowanie Przewodnik)! Przykładowo, firma może zainwestować w szkolenia, które przyniosą korzyści zarówno pracownikom jak i całej firmie. Można też zaoferować lepsze składki na ubezpieczenie zdrowotne pracowników, jak miało to miejsce w przypadku słoweńskiego producenta łóżek Meblo Jogi (patrz Studium Przypadku). Firma uświadomiła sobie, że sukces firmy zależy od pracowników, którzy mają świadomość, że firma docenia ich pracę i wysłuchuje ich potrzeb. Działania firmy Meblo Jogi przyczyniły się do zmniejszenia rotacji pracowników, a firma otrzymała nagrodę dla firmy przyjaznej dla kobiet. Państwa firma może również zachęcać pracowników do angażowania się w działania społeczne na zasadach wolontariatu. Sponsorowanie i udział w lokalnych projektach społecznych jest istotną częścią działań firmy Hanley Economical Building Society, pochodzącej z Wielkiej Brytanii (patrz Studium Przypadku). Ten przykład może być dla innych firm dowodem na to, że istnieje bezpośredni związek pomiędzy rentownością przedsiębiorstwa, a dobrem lokalnej społeczności, w której firma działa. W przypadku relacji biznesowych, firma może rozważyć jak zarządzać relacjami z otoczeniem, np.: lokalnymi grupami społecznymi, lokalnymi władzami. Mniejsze firmy zręczniej zarządzają tymi relacjami, gdyż ich działalność stanowi często istotną rolę w społeczności, w której działają. Siła zaangażowania lokalnej społeczności w działania firmy i budowanie relacji firma-społeczność przedstawia studium przypadku firmy Koffie Kàn, trzyosobowej firmy zajmującej się wypalaniem kawy. Zaangażowanie firmy Koffie Kàn w działania na rzecz lokalnej społeczności miało istotny wpływ na sukces firmy. Firma może również zaangażować się w działania na rzecz ochrony środowiska. Działania takie jak zwiększanie wydajności energetycznej, zapobieganie zanieczyszczeniom, minimalizowanie ilości odpadów i recykling, mogą przyczynić się do zmniejszenia kosztów i poprawy działalności przedsiębiorstwa. Takie działania mogą również przyczynić się do poprawy stosunków z lokalną społecznością, prawodawcami czy lokalnymi władzami. Takie działania mogą też pozwolić na znalezienie i wykorzystanie nowych szans rynkowych, gdyż klienci coraz częściej szukają firm, które w swojej codziennej 4

działalności kierują się względami ochrony środowiska. Potwierdza to jeden z kolejnych studiów przypadku, opisujący węgierską firmę Telvill KFT. Uzyskanie przez firmę Telvill KFT certyfikacji systemu zarządzania środowiskowego ISO serii 14001 przyniosło konkretne korzyści biznesowe w postaci zwiększonego poziomu lojalności i zadowolenia klientów. Nie jest konieczne, aby podejmować wszystkie wymienione działania jednocześnie. Lepsze rezultaty osiągnie firma skupiając się na tych, które są istotne dla rodzaju działalności firmy. Po osiągnięciu zamierzonych rezultatów może podejmować następne działania. Firma może podjąć współpracę z innymi organizacjami lub firmami w celu promowania zasad odpowiedzialnej przedsiębiorczości. Firma może wziąć udział w programie przygotowanym przez rząd lub lokalne władze, lub wstąpić do organizacji zajmującej się odpowiedzialną przedsiębiorczością. Firma może również połączyć siły w konkretnym projekcie z zakresu CSR z innymi firmami, np. dostawcami. Na wiele z tych działań potrzebne są niewielkie nakłady finansowe a często są to działania nie generujące kosztów. W przypadku działań, które wymagają nakładów finansowych należy wybrać te, które pozwolą na zwrot inwestycji w postaci dobrej prasy, zwiększonego zaangażowania pracowników, lepszej reputacji przedsiębiorstwa i dostępu do nowych rynków. 3. Odpowiedzialna przedsiębiorczość: Studia Przypadków W materiałach znajdą Państwo dziesięć studiów przypadków firm z całej Europy, firm które w udany sposób wdrożyły zasady CSR do swojej codziennej działalności. Przypadki te pokazują jak w różny sposób firmy mogą angażować się i osiągać korzyści z wdrożenia zasad odpowiedzialnej przedsiębiorczości. 5

4. Źródła informacji Poniżej podajemy przydatne źródła informacji nt. CSR i odpowiedzialnej przedsiębiorczości. Dyrekcja Generalna Przedsiębiorstwo, Komisja Europejska e-mail: entr-csr@cec.eu.int Strona internetowa nt. CSR: http://www.europa.eu.int/comm/enterprise/csr/index.htm Odpowiedzialna przedsiębiorczość dla MSP: http://www.europa.eu.int/comm/enterprise/entrepreneurship/support_measures/respon sible_entrepreneurship/index.htm EUROCHAMBRES e-mail: eurochambres@eurochambres.be Strona internetowa nt. CSR: http://www.eurochambres.be/activities/csr.shtml UEAPME e-mail: csr@ueapme.com Strona internetowa nt. CSR: http://www.ueapme.com/en/policy_enterprise_csr.shtml 6